Mülhak Vakıflar Dr. Sena Başpınar  - Kitap

Mülhak Vakıflar

1. Baskı, 
Mayıs 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
410
Barkod:
9786052648247
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
550,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Bu çalışmada mülhak vakıflar; 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi'nin kabulünden sonraki pozitif hukuk düzenlemeleri, yürürlükteki 5737 sayılı Vakıflar Kanunu, bu Kanun'da düzenlenmeyen hususlarda 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun genel nitelikli hükümleri ve imkân ölçüsünde İslam-Osmanlı hukukundaki tezahürleriyle birlikte mukayeseli olarak ele alınmıştır. Nitekim eski vakıflar hukuku, eski arazi ve evkaf (vakıflar) hukukunun, geçiş (intikal) hukukunun ve medeni hukukun temel ilkelerinin kesişim noktalarında bulunan özel bir alanı teşkil etmektedir22. Ancak araştırma alanımızın pozitif hukuk merkezli olması itibariyle, eski vakıflar hukukuna ilişkin tarihi uygulamalara sadece günümüz hukukuna katkı sağlayacak ölçüde yer verilmekle yetinilmiş, mülhak vakıfların temelini teşkil eden ve İslam hukukunda tartışmalı bir alan oluşturan zürri vakıflara ilişkin teorik tartışmalara değinilmekle birlikte ayrıntılı olarak yer verilmemiştir. Ayrıca, eski Türk kavimlerinde ve Avrupa milletlerinde var olan vakıf ve benzeri müesseselerin izahı da araştırma konumuzun dışında bırakılmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Vakıf Kavramı ve Türleri
.
Mülhak Vakfın Hukuki Statüsü ve Yönetim Şekli
.
Mülhak Vakfın Mal Varlığı
.
Mülhak Vakfın Denetimi ve Sona Ermesi
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
TAKDİM 
7
ÖNSÖZ 
11
İÇİNDEKİLER 
13
KISALTMALAR 
23
GİRİŞ 
25
BİRİNCİ BÖLÜM
VAKIF KAVRAMI VE TÜRLERİ
§ 1. VAKIF KAVRAMI
I. VAKFIN MENŞEİ VE TARİHİ GELİŞİMİ 
33
II. OSMANLI DEVLETİ VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NDE VAKIFLARA İLİŞKİN POZİTİF HUKUK DÜZENLEMELERİ 
39
III. VAKFIN TANIMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ 
42
A. Genel Olarak 
42
B. İslam–Osmanlı Hukukunda 
43
C. Türk Medeni Hukukunda 
46
IV. VAKFIN UNSURLARI 
48
A. İslam–Osmanlı Hukukunda 
48
1. Genel Olarak 
48
2. Vakfeden (Vâkıf) Unsuru 
49
3. Vakfedilen Mal (Mevkuf) Unsuru 
49
4. Vakıftan Yararlanan (Mevkûfün Aleyh) Unsuru 
52
5. İrade Beyanı (Sıyga) Unsuru 
53
B. Türk Medeni Hukukunda 
55
1. Genel Olarak 
55
2. Mal Varlığı Unsuru 
55
3. Usulüne Göre Belirli ve Sürekli Bir Amaca Özgüleme Unsuru 
57
a. Belirli ve Sürekli Bir Amaç 
57
b. Usulüne Göre Özgüleme: Vakıf Kurma İşlemi 
60
aa. Genel Olarak 
60
bb. Vakıf Kurma İşleminin Hukuki Niteliği 
60
cc. Vakıf Kurma İşleminin Şekli 
62
dd. Vakıf Kurma İşleminde Ehliyet 
64
ee. Vakıf Kurma İşleminin İçeriği 
65
ff. Vakıf Kurma İşleminden Cayma 
66
4. Tüzel Kişilik Unsuru 
69
a. Genel Olarak 
69
b. Tescil Talebi 
69
c. Vakfın Tescilinin Hüküm ve Sonuçları 
70
aa. Genel Olarak 
70
bb. Vakfın Tüzel Kişilik Kazanması 
70
cc. Vakfın Tahsis Olunan Mal ve Hakları İktisabı 
70
§ 2. VAKIF TÜRLERİ
I. İSLAM–OSMANLI HUKUKUNDA 
72
A. Genel Olarak 
72
B. Vakfedilen Malın Mülkiyetine Göre Vakıflar 
72
1. Genel Olarak 
72
2. Sahih Vakıflar 
72
3. Gayrisahih Vakıflar 
73
C. Yararlananlara Göre Vakıflar 
74
1. Hayrî Vakıflar 
74
2. Zürrî Vakıflar 
75
3. Avârız Vakıfları 
76
D. Yararlanma Şekillerine Göre Vakıflar 
77
1. Genel Olarak 
77
2. İcare–i Vahideli Vakıflar 
78
3. İcareteynli Vakıflar 
78
4. Mukâtaalı Vakıflar 
80
5. Gedikler 
82
E. Yönetimlerine Göre Vakıflar 
83
1. Genel Olarak 
83
2. Mazbut Vakıflar 
84
3. Mazbut Olmayan Vakıflar 
85
a. Mülhak Vakıflar 
85
b. Müstesna Vakıflar 
86
c. Meşrutiyet Üzere Tasarruf Olunan Vakıflar 
86
II. TÜRK MEDENİ HUKUKUNDA 
87
A. Genel Olarak 
87
B. Yeni Vakıflar 
88
1. Olağan Vakıflar 
88
2. Kamuya Yararlı Vakıflar 
88
3. Çalıştırılanlara ve İşçilere Yardım Vakıfları 
90
4. Aile Vakıfları 
91
C. Eski Vakıflar 
95
1. Genel Olarak 
95
2. Mazbut Vakıflar 
96
3. Cemaat Vakıfları 
98
4. Esnaf Vakıfları 
100
5. Mülhak Vakıflar 
101
İKİNCİ BÖLÜM
MÜLHAK VAKFIN HUKUKİ STATÜSÜ VE YÖNETİM ŞEKLİ
§ 3. MÜLHAK VAKIF KAVRAMI
I. MÜLHAK VAKFIN TANIMI 
103
II. MÜLHAK VAKFIN KAPSAMI 
105
A. Genel Olarak 
105
B. Yönetimi Vakfedenlerin Soyundan Gelenlere Şart Edilmiş Vakıflar 
105
C. Cemaat ve Esnaf Vakıflarının Mülhak Vakıflarla Olan İlişkisi 
109
III. MÜLHAK VAKIFLARDA VAKFİYE 
112
A. Genel Olarak 
112
B. Vakfiyenin Tanımı ve Muhtevası 
112
C. Vakfın Kurulması ve Bağlayıcılık Kazanmasında Vakfiyelerin İşlevi 
115
D. Vakfiye Şartları ile Emredici Hükümler Arasındaki Öncelik 
117
E. Mülhak Vakıf Vakfiyelerinde Sıkça Kullanılan Kavram ve Şartlar 
125
1. Batın 
125
2. Evlat 
126
3. Karabet ve Karn 
129
4. Nesil ve Zürriyet 
130
§ 4. MÜLHAK VAKFIN TÜZEL KİŞİLİĞİ
I. GENEL OLARAK 
131
II. ROMA VE İSLAM HUKUKUNU ESAS ALAN SİSTEMLERDE TÜZEL KİŞİ
KAVRAMI VE VAKFIN TÜZEL KİŞİLİĞİ 
131
A. Genel Olarak 
131
B. Roma Hukukunu Esas Alan Sistemlerde 
131
C. İslam Hukukunu Temel Alan Sistemlerde 
134
III. TÜRK MEDENİ HUKUKUNDA MÜLHAK VAKIF TÜZEL KİŞİLİĞİ 
137
A. Genel Olarak 
137
B. Tüzel Kişi Kavramının Unsurları ve Mülhak Vakıflar 
139
1. Tüzel Kişi Kavramı 
139
2. Tüzel Kişi Kavramının Unsurları 
140
a. Genel Olarak 
140
b. Belirli ve Sürekli Bir Amaç 
141
c. Örgütlenme 
142
d. Hukuk Düzeninin Tüzel Kişiliği Tanıması: Sınırlı Sayı İlkesi 
142
3. Tüzel Kişi Kavramının Unsurlarının Mülhak Vakıflardaki
Mevcudiyeti 
144
C. Tüzel Kişinin Hak Ehliyeti ve Mülhak Vakıflar 
147
D. Tüzel Kişinin Fiil Ehliyeti ve Mülhak Vakıflar 
151
1. Tüzel Kişinin Fiil Ehliyetinin Kapsamı 
151
2. Mülhak Vakfın Fiil Ehliyetinin Sınırları: Mülhak Vakıflarda Vesayet 
155
a. Genel Olarak 
155
b. 2762 sayılı Vakıflar Kanunu’na Göre 
156
c. 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’na Göre 
159
§ 5. MÜLHAK VAKFIN YÖNETİM ŞEKLİ
I. GENEL OLARAK 
162
II. MÜLHAK VAKIF YÖNETİCİSİ, MÜTEVELLİ VE TEVLİYET KAVRAMLARI 
163
III. MÜLHAK VAKIF YÖNETİCİSİNİN TESPİTİ VE TAYİNİ 
164
A. Genel Olarak 
164
B. Tevliyete Ehil Vakıf Evladı Olduğunun Tespiti Davası 
166
1. Genel Olarak 
166
2. Davanın Tarafları 
166
3. Davanın Şartları 
167
4. Davanın Konusu (Davada İncelenmesi Gereken Hususlar) 
169
5. Mahkeme Tarafından Verilen Hükmün Niteliği ve Hukuki Sonuçları 
171
IV. MÜLHAK VAKIF YÖNETİCİSİNİN TEMEL GÖREV VE YETKİLERİ 
171
A. Genel Olarak 
171
B. Mülhak Vakfın Mal Varlığını Gözetmek 
173
C. Mülhak Vakfın Haklarını Korumak 
175
D. Mülhak Vakfın Mallarını ve Gelirlerini Amaçlarına Uygun Olarak
Kullanmak 
176
E. Yönetici Yardımcısı Tayin Etmek 
178
V. MÜLHAK VAKIF YÖNETİCİSİNİN ÜCRET (VAZİFE) HAKKI 
179
VI. MÜLHAK VAKFIN TEMSİLEN GENEL MÜDÜRLÜKÇE YÖNETİLMESİ 
183
VII. MÜLHAK VAKIFLARDA AMAÇ VE İŞLEV DEĞİŞİKLİĞİ 
185
A. Genel Olarak 
185
B. Amaç ve İşlev Değişikliği Kararının Şartları 
187
1. Genel Olarak 
187
2. Esasa İlişkin Şartlar 
187
a. Vakfiyedeki Şartların Yerine Getirilmesine Fiilen veya Hukuken
İmkân Kalmaması 
187
b. Değişikliğin Vakfedenin İradesine Aykırı Olmaması 
188
3. Usule İlişkin Şartlar 
190
a. Mülhak Vakıf Yöneticisi Tarafından Değişiklik Teklifinde
Bulunulması 
190
b. Vakıflar Meclisi Tarafından Değişiklik Kararı Verilmesi 
190
C. Amaç ve İşlev Değişikliği Kararının Hüküm ve Sonuçları 
191
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MÜLHAK VAKFIN MAL VARLIĞI
§ 6. GENEL OLARAK
§ 7. MÜLHAK VAKFIN MALLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ
I. VAKIF MALLARI ÜZERİNDEKİ MÜLKİYET 
195
II. MÜLHAK VAKFIN MALLARI VE BU MALLAR ÜZERİNDEKİ MÜLKİYET 
197
A. Genel Olarak 
197
B. Hayrat Cinsinden Vakfedilen Mallar 
198
C. Akar Cinsinden Vakfedilen Mallar 
201
§ 8. MÜLHAK VAKFIN MALLARI ÜZERİNDEKİ TASARRUFLAR
I. GENEL OLARAK 
202
II. MÜLHAK VAKIF YÖNETİCİSİNİN TASARRUF YETKİSİNİN SINIRLARI VE VAKFIN MALLARI ÜZERİNDE SERBESTÇE GERÇEKLEŞTİREBİLECEĞİ BAZI
TASARRUFLAR 
203
III. MÜLHAK VAKFIN MALLARI ÜZERİNDE ÖZELLİK ARZ EDEN TASARRUFLAR 
207
A. Genel Olarak 
207
B. Mülhak Vakfın Akar ve Hayrat Cinsinden Mallarının Değiştirilmesi 
208
1. Genel Olarak 
208
2. Akar Cinsinden Malların Değiştirilmesi 
210
a. Genel Olarak 
210
b. Başlangıçta Özgülenen Akar Cinsinden Malların Değiştirilmesi 
211
aa. Genel Olarak 
211
bb. Şartları 
212
aaa. Değişikliğin Mülhak Vakfın Menfaatine Olması 
212
bbb. Değişikliği Haklı Kılan Sebeplerin Mevcudiyeti 
213
ccc. Mülhak Vakıf Yöneticisinin Başvurusu ve Denetim
Makamının Görüşü Alınarak Verilecek Mahkeme
Kararı 
219
c. Sonradan İktisap Edilen Akar Cinsinden Malların Değiştirilmesi 
221
3. Hayrat Cinsinden Malların Değiştirilmesi 
223
a. Genel Olarak 
223
b. Şartları 
224
aa. Genel Olarak 
224
bb. Tahsis Edildiği Amaca Göre Kullanılmasının Kanunlara
veya Kamu Düzenine Uygun Olmaması 
225
cc. Tahsis Amacına Uygunluğunu Kaybetmesi ve Kısmen
veya Tamamen Hayrat Olarak Kullanılamaması 
226
dd. Mülhak Vakıf Yöneticisinin Talebi ve Vakıflar Meclisi
Kararı 
229
C. Mülhak Vakfa Ait Hayrat Taşınmazların Tahsisi 
230
D. Mülhak Vakfın Malları Üzerinde Rehin Hakkı Tesisi 
232
E. Mülhak Vakfın Mallarının Cebri İcra Yoluyla Takibi 
234
F. Mülhak Vakfın Mallarının Zamanaşımı ile İktisabı 
236
G. Mülhak Vakfın Mallarının Kamulaştırılması 
242
§ 9. MÜLHAK VAKIFLARDA GALLE (GELİR), GALLE ÜZERİNDE HAK SAHİPLİĞİ VE GALLE FAZLASINDAN YARARLANMA KOŞULLARI
I. GENEL OLARAK 
246
II. GALLE, GALLE FAZLASI, İNTİFA VE SÜKNA HAKKI KAVRAMLARI 
247
A. Galle ve Galle Fazlası Kavramı 
247
B. İntifa Hakkı Kavramı, Bu Kavramın Hukuki Niteliği ve Galle Fazlası
Alacağı ve Sükna Hakkıyla İlişkisi 
249
III. GALLE FAZLASINA MÜSTAHAK VAKIF EVLADI VEYA İLGİLİSİ
OLUNDUĞUNUN MAHKEME KARARIYLA TESPİTİ 
255
A. Genel Olarak 
255
B. Davanın Tarafları 
255
C. Davanın Hukukî Niteliği ve Konusu 
258
D. Davanın Konusu (Davada İncelenmesi Gereken Hususlar) 
260
E. Mahkeme Tarafından Verilen Hükmün Niteliği ve Etkisi 
268
F. Mahkeme Tarafından Verilen Hükmün Hukuki Sonuçları 
269
1. Genel Olarak 
269
2. Galle Fazlası Alacağı İçin Yapılacak Başvuru 
270
3. Galle Fazlası Alacağının Talep Edilebileceği Süre 
270
4. Galle Fazlasının Hesaplanması ve Hak Sahibine Ödenmesi 
275
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
MÜLHAK VAKFIN DENETİMİ VE SONA ERMESİ
§ 10. MÜLHAK VAKFIN DENETİMİ
I. VAKIFLARDA DENETİM 
281
A. Genel Olarak 
281
B. İslam–Osmanlı Hukukunda 
282
C. Türk Medeni Hukukunda 
286
1. Genel Olarak 
286
2. Vakıflarda Denetimin Kapsamı 
288
a. Dış Denetim 
288
b. İç Denetim 
291
II. GENEL MÜDÜRLÜĞÜN MÜLHAK VAKIFLAR ÜZERİNDEKİ DENETİM YETKİSİ 
294
A. Genel Olarak 
294
C. Mülhak Vakıf Yöneticisinin Denetim Kapsamındaki Yükümlülükleri 
297
1. Genel Olarak 
297
2. Mülhak Vakfın Muhasebesini Tutma Yükümlülüğü 
298
3. Zorunlu Beyannameleri Verme ve Bildirimlerde Bulunma
Yükümlülüğü 
301
III. MÜLHAK VAKIF YÖNETİCİSİNİN SORUMLULUĞU 
303
A. Genel Olarak 
303
B. Mülhak Vakıf Yöneticisinin Hukuki Sorumluluğu 
303
1. Genel Olarak 
303
2. Mülhak Vakıf Yöneticisinin Görevden Alınması 
303
a. Görevden Alma (Azil) Kavramı ve Vakıf Yöneticiliğini Sona
Erdiren Diğer Sebepler 
303
b. Mülhak Vakıf Yöneticisinin Görevden Alınması Davası 
305
aa. Davanın Tarafları, Konusu ve Hukuki Niteliği 
305
bb. Davanın Şartları 
307
aaa. Esasa İlişkin Şart: Vakıflar Kanunu’nda Gösterilen
Sebeplerden Birinin Gerçekleşmesi 
307
aaaa. Genel Olarak 
307
bbbb. Vakfın Amacına ve Yürürlükteki Mevzuata
Aykırılık 
310
cccc. Vakfın Amacı Doğrultusunda Faaliyette
Bulunmamak 
313
dddd. Vakfın Mallarını ve Gelirlerini Amaçlarına
Uygun Olarak Kullanmamak 
314
eeee. Ağır İhmal ve Kasıtlı Fiillerle Vakfı Zarara
Uğratmak 
317
ffff. Noksanlık ve Yanlışlıkları Verilen Süre İçerisinde Tamamlamamak, Düzeltmemek veya Aykırı İşlemlere Devam Etmek 
322
gggg. Fiil Ehliyetini Kaybetmek veya Görevi Sürekli Olarak Yapmaya Engel Teşkil Edecek Hastalığa veya Maluliyete Yakalanmak 
323
bbb. Usule İlişkin Şartlar 
324
aaaa. Meclisin Vereceği Karara Dayalı Olarak
Denetim Makamının Başvurusu 
324
bbbb. Mahkemenin Görevden Alma Kararı Vermesi 
326
cc. Davanın Hukuki Sonuçları 
328
aaa. Genel Olarak 
328
bbb. Görevden Alınan Mülhak Vakıf Yöneticisi Açısından
Sonuçları 
329
ccc. Mülhak Vakıf Tüzel Kişiliği Açısından Özel Sonuçları 
333
3. Mülhak Vakıf Yöneticisinin Tazminat Sorumluluğu 
333
C. Mülhak Vakıf Yöneticisinin Cezai Sorumluluğu 
336
§ 11. MÜLHAK VAKFIN SONA ERMESİ
I. GENEL OLARAK 
344
II. MÜLHAK VAKFI SONA ERDİREN SEBEPLER 
345
A. Genel Olarak 
345
B. Yeni Vakıfları Sona Erdiren Sebeplerin Mülhak Vakıflara
Uygulanabilirliği 
346
1. Yeni Vakıfların Kendiliğinden Sona Ermesi (Dağılması) 
346
2. Yeni Vakıfların Mahkeme Kararıyla Sona Erdirilmesi (Dağıtılması) 
352
3. Yeni Vakıfları Sona Erdiren Sebeplerin Mülhak Vakıflara
Uygulanabilirliği 
355
C. Mülhak Vakıf Tüzel Kişiliğini Sona Erdiren Özel Sebepler 
358
1. Genel Olarak 
358
2. Mülhak Vakfın Mazbut Vakıflar Arasına Alınması: Mazbutiyet
Kararı 
359
3. İntifa Hakkı Hayrından Fazla Olan Mülhak Vakıfların Aile Vakfına
Dönüştürülmesi 
367
III. YENİ VAKIFLARDA SONA ERMENİN HUKUKİ SONUÇLARININ AİLE VAKIFLARI İLE MÜLHAK VAKIFTAN DÖNÜŞTÜRÜLEN AİLE VAKIFLARINA UYGULANABİLİRLİĞİ 
371
A. Genel Olarak 
371
B. Yeni Vakıflarda Tasfiye 
372
C. Yeni Vakıflarda Özgüleme (Tahsis) 
374
D. Aile Vakıfları ve Mülhak Vakıftan Dönüştürülen Aile Vakıflarında
Özgüleme (Tahsis) 
378
SONUÇ 
381
KAYNAKÇA 
395