Eski ve Yeni Vakıflar Hukuku Prof. Dr. Metin İkizler, Prof. Dr. Yasin Kurban - Kitap
Eski ve Yeni

Vakıflar Hukuku

3. Baskı, 
Mart 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
312
Barkod:
9786253810078
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Yayınevi:
Seçkin Yayıncılık
Fiyatı:
480,00₺
24 saat içerisinde temin edilir.
Diğer Baskılar
2. baskı
Şubat 2021
475,00₺
240,00₺ (%49)
1. baskı
Şubat 2020
260,00₺
175,00₺ (%33)
Kitabın Açıklaması
Vakıflar gerek İslam ve Osmanlı gerekse bugünkü medeniyetimizde sosyal, iktisadi, toplumsal ve hukuki açıdan önem arz etmiş kurumlardır. Bu geniş tarihî arka plandan dolayı, vakıflar günümüzde tek bir hukuki rejime tabi değildir. Bazı vakıflara, genç Türkiye Cumhuriyeti tarafından 1926 yılında kabul edilen Türk Medeni Kanunu hükümleri uygulanır; bu Kanun'a göre kurulur ve varlık kazanırlar. 1926 tarihli Kanun, yerini daha sonra 2002 yürürlük tarihli yeni Türk Medeni Kanunu'na bırakmıştır ki, her iki Kanun'a göre kurulan vakıflar "yeni vakıflar" olarak adlandırılır. 1926 tarihinden önce yani çoğunluğu Osmanlı döneminde kurulmuş olan vakıflar ise "eski vakıflar" olarak anılır ve bunlara uygulanacak kurallar ayrıca özellik arz eder. İşte bu eserde, eski ve yeni vakıflar hukuku, vakıfla ilgilenen her kesime hitap edecek bir üslup, içerik ve kapsamda ele alınmıştır.
Çalışmada, konunun hukuki boyutu önemli bir yer tutmakla birlikte, vakfın menşei ve tarihsel gelişimine değinilmesi de ihmal edilmemiştir. Günümüzde kurulan vakıflar, hukuki açıdan "yeni vakıf" niteliğinde olduğundan, eserde bu vakıflara daha fazla yer ayrılmıştır. Türk Medeni Kanunu yanında, vakıflar açısından Türk pozitif hukukunda önemli bir yeri olan Vakıflar Kanunu ve ilgili mevzuata da yeri geldiğince değinilmiş.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Vakfın Tarihsel Arka Planı, Tanımı ve Menşei, Eski Vakıflar Hukuku
.
Yeni Vakıflar Hukuku
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
3. Baskı İçin Önsöz 
5
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
15
Giriş
I. VAKIFLARIN YAYGINLAŞMASININ BAŞLICA SEBEPLERİ 
18
A. Fert Açısından 
18
B. Devlet Açısından 
21
II. VAKIFLARIN GENEL HUKUKİ SERENCAMI 
24
III. 2024 VGM VERİLERİNE GÖRE SAYILARLA VAKIFLAR 
27
A. Türkiye’de Vakıfların Türlerine Göre Dağılımı 
27
B. Coğrafî Bölgelere Göre Vakıf Sayısı 
28
C. Hedef Kitlesine Göre Yeni Vakıfların Dağılımı (2023) 
28
D. Hizmet Alanına Göre Yeni Vakıfların Dağılımı (2024) 
29
IV. AMAÇ VE YÖNTEM 
29
Birinci Bölüm
ESKİ VAKIFLAR HUKUKU VAKFIN TARİHSEL
ARKA PLANI, TANIMI VE MENŞEİ
§ 1. TARİHSEL ARKA PLAN VE MENŞE PROBLEMİ 
31
I. Mezopotamya’da Vakıf Benzeri Kurumlar 
34
II. Eski Yunan’da Vakıf Benzeri Kurumlar 
35
III. Roma’da Vakıf Benzeri Kurumlar 
36
IV. Cermen Hukukunda Vakıf Benzeri Kurumlar 
36
V. Bizans’ta Vakıf Benzeri Kurumlar 
38
§ 2. İSLAM HUKUKUNDA VAKIF 
39
I. Kuran’da ve Sünnette Vakfın Temelleri 
39
A. Kuran’da Vakıf 
39
B. Sünnette Vakıf 
41
II. Tanımlar ve Vakfın Unsurları 
43
A. Vakfın Genel Tanımı 
43
B. Vakfın Unsurları 
47
1. Vâkıfta Aranan Şartlar 
47
a. Tasarruf Yetkisi 
47
b. Vakfedilen Malın Vâkıfın Mülkiyetinde Olması 
48
c. Hürriyet 
49
d. İradenin İkrah ile Sakatlanmamış Olması 
49
e. Sefih Olmamak 
49
f. Müslüman Olmak 
49
g. İrade Beyanı 
50
2. Mevkufta Aranan Şartlar 
50
3. Mevkufun Aleyhte Aranan Şartlar 
53
4. Sığada Aranan Şartlar 
54
a. Genel Olarak 
54
b. Vakfın Muhtemel Bir İşe Bağlanarak Şart Edilmesi ve Muhayyerlik 
55
§ 3. OSMANLI MEDENİYETİNDE VAKIFLAR 
56
I. Vakıf Çeşitleri 
56
A. Konusuna Göre 
56
1. Sahih Vakıflar 
56
2. Gayrısahih Vakıflar 
57
B. Yararlananlara Göre 
59
1. Hayrî Vakıflar 
59
2. Zürrî Vakıflar 
59
C. Kendilerinden Yararlanılma Açısından Vakıf Çeşitleri 
60
1. Hayır Kurumları 
60
2. Vakıf İşletmeleri 
61
D. Avarız Vakıfları 
61
E. İşletilmeleri İtibariyle Vakıf Çeşitleri 
62
F. İdareleri Bakımından Vakıf Çeşitleri 
65
1. Mazbut Vakıflar 
65
2. Mülhak Vakıflar 
65
3. Müstesna Vakıflar 
66
II. Vakıflarda Yönetim 
68
A. Osmanlı Devletinde Vakıf İdare Sistemi 
68
B. Yönetici ve Yardımcıları 
71
C. Görevlilerde Aranan Vasıflar 
73
D. Vakıf Yöneticilerinin Görevleri ve Gelirleri 
74
E. Tevlitte Yaşanan Sorunlar 
74
III. Vakıflarda Denetim 
75
A. Asr–ı Saadetten Osmanlı’ya Uzanan Süreçte Vakıfların Denetimi 
75
B. Osmanlı Devleti’nde Vakıfların Denetimi 
77
1. Usulsüz Gelir Fazlası Paylaşımı 
78
2. İsraf 
78
3. Ehliyetsiz Gereksiz İstihdam 
78
4. Yeni Görev İhdası 
78
5. Görevde Hile 
78
6. Zimmete Para Geçirme 
78
7. Amaç Dışı Kullanma 
79
C. Denetimin Önemli Aşamaları 
81
D. Evkaf–ı Hümayun Nezareti 
83
E. Şeriyye ve Evkaf Vekâleti 
84
§ 4. CUMHURİYET DÖNEMİNDE VAKIFLAR 
86
I. Cumhuriyet Döneminde Vakıfların Genel Hukuki Serencamı 
86
II. Cumhuriyet Dönemi Vakıfları 
89
A. Mazbut Vakıflar 
90
B. Mülhak Vakıflar 
94
C. Cemaat ve Esnaf Vakıfları 
97
1. Genel Olarak 
97
2. Cemaat Vakıflarının Hukuki Serencamı 
99
D. Yeni Vakıflar 
101
E. Kamuya Yararlı Vakıflar 
102
F. Çalıştırılanlara ve İşçilere Yardım Vakıfları 
103
G. Aile Vakıfları 
104
III. Yeni Vakıflarda Denetim 
104
A. Denetim Makamı 
105
B. Denetimin Kapsamı ve Niteliği 
106
§ 5. ESKİ VAKIF DAVALARIYLA İLGİLİ ÇEŞİTLİ MESELELER 
107
I. Sık Karşılaşılan İhtilaflı Konular 
107
1. Evladı Vakıf Davalarında Hukuki Yarar Meselesi 
108
2. Evladı Vakıf Olduğunun Tespiti 
109
3. Galleyi Müstehik Vakıf Evladı 
110
4. Aslah Evlat Meselesi (Tevliyet) 
112
5. Akrabalık Bağı Bulunmaması Nedeniyle Veraset İlamının İptali 
113
6. Kız Evlat ve Erkek Evlat Ayrımı Olmaksızın (Ales–Seviye) Paylaşım 
114
7. Tevliyet ve Galle Fazlası Paylaşımında Evlat–Ahfat Ayrımı 
115
8. Batın Tertibini Atlama 
115
9. Başlangıçta İcare–İ Vahideli İken İcareteyn Usulüne Dönüştürülen Vakıf Yerlerinde Taviz Bedeli 
115
10. Ağa, Binbaşı, Kaymakam, Seyyit vb. Ünvanlarla İsim Benzerliği Kurulması ve Hak Talebinde Bulunulması Meselesi 
116
11. Hacb/Perdeleme Sisteminin Hatalı Uygulanması 
117
12. Tebid İlkesi Gereği Galle Fazlası Ödenmemesi 
117
13. Erkek Soy Inkıraz Bulmadan Kız Evlada Geçmemesi 
117
14. Müstesna Vakıflarda Post–Nişin Torunların Talepleri 
117
15. Kültür Varlığı Özelliği Gösteren Vakıf Yerleri 
118
16. Vakıf Yerlerinin Şahsa Tevfizi 
118
17. Mazbutaya Alınma ve Mazbutaya Alınmış Vakfın Mülhaka Çevrilmesi 
119
18. Evlatlık ve Sükna Hakkında Ekber Evlat Meselesi 
120
19. Senedi Olmayan Cami vb. Yerlerin Vakıf Kültür Varlığı Olup Olamayacağı Meselesi 
120
20. İsraf ve Yolsuzluk Nedeniyle Galle Fazlası Alamama 
121
21. Tevliyet ve Galle Fazlası 
121
II. Eski Vakıf Davalarında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar 
122
III. Ana Hatlarıyla Vakıf Senedi ve Tahlili 
126
1. Vakfiye ile İlgili Genel Değerlendirmeler 
131
a. Nitelik 
131
b. Tevliyet Esası 
132
c. Batın Tertibi 
132
d. Senette Yer Alan Hukuki Belirlemeler 
133
2. Vakfiyeden Bazı Nakiller 
134
a. Giriş 
134
b. Sebep 
134
c. Vakfa Konu Olan Mallar 
135
d. Tevliyet Şartı 
136
e. Hitam 
137
f. Şahitler 
137
IV. Vakıflarla İlgili Belge ve Bilgilerin Bulunduğu Defterler 
137
V. Genel Değerlendirme 
140
VI. Kısa Vakıflar Hukuku Sözlüğü ve Açıklamalar 
142
İkinci Bölüm
YENİ VAKIFLAR HUKUKU
§ 6. VAKFIN TANIMI, NİTELİĞİ VE TEMEL ÖZELLİKLERİ 
171
I. Medeni Kanun’da Düzenlenen Vakıflar: Yeni Vakıflar 
171
II. Vakfın Tanımı 
172
III. Vakfın Kurucuları 
173
A. Vakfın Kurucusu Olarak Gerçek ya da Tüzel Kişiler 
173
B. Vakfın Kurucusu Olarak Yabancılar 
177
IV. Vakıfta Amaç 
177
A. Belirli ve Sürekli Bir Amacın Varlığı 
178
1. Amacın Belirliliği 
178
2. Amacın Sürekliliği 
180
B. Vakıflarda Birden Çok Amacın Varlığı 
181
C. Vakıflarda Yasak Amaçlar 
183
D. Vakıf Kurma Özgürlüğü ve Amacın Serbetçe Belirlenebilmesi 
185
1. Vakıf Kurma Özgürlüğü 
185
2. Amacın Serbestçe Belirlenebilmesi 
187
a. Genel Olarak 
187
b. İktisadi Amaçlı Vakıflar 
189
V. Vakıfta Mal Unsuru 
192
VI. Vakıfta Özgüleme ve Tüzel Kişilik 
202
VII. Vakıfta Üyelik 
205
§ 7. VAKFIN KURULUŞU 
206
I. Vakıf Kurma İşlemi 
206
A. Resmî Senetle Vakfın Kurulması 
206
B. Ölüme Bağlı Tasarrufla Vakfın Kurulması 
208
C. Vakıf Kurma İşleminin Geri Alınması 
210
II. Vakıf Kurma İşleminin Temsilci Aracılığıyla Yapılması 
212
III. Tüzel Kişiliğin Kazanılması Anı 
214
IV. Tescil İçin Mahkemeye Başvurma 
215
A. Genel Olarak 
215
B. Gerekli Önlemlerin Alınması 
216
C. Kanun Yolu ve İptal 
217
V. Tescil ve İlan 
218
VI. Mal ve Hakların Kazanılması ve Sorumluluk 
220
VII. Mirasçıların ve Alacaklıların Dava Hakkı 
221
§ 8. VAKIF SENEDİ 
224
I. Senedin İçeriği 
225
1. Tescil Kararından Önce Tamamlanması Zorunlu Olan Noksanlıklar 
229
2. Tescil Kararından Önce Tamamlanması Zorunlu Olmamakla Birlikte Mahkemece Tamamlattırılabilecek Diğer Noksanlıklar 
232
3. Tescil Kararından Önce Noksanlıkların Tamamlanmasının Kendisinden İsteneceği Kişi 
232
1. Tescil Kararından Sonra Noksanlıkların Tamamlattırılmasında Yetkili Yargı Mercii 
233
2. Tescil Kararından Sonra Noksanlıkların Tamamlanmasının Kendisinden İsteneceği Kişi 
233
3. Noksanlıkların Tamamlattırılması İçin Başvuruda Bulunabilecek Makam 
233
§ 9. VAKFIN ÖRGÜTÜ 
235
I. Vakfın Yönetim Organı 
235
A. Yönetim Organının Oluşumu 
236
B. Vakıf Yöneticilerinde Aranan Özellikler 
237
C. Vakıflarda Yönetim Organının İşlevi ve Görevleri 
238
II. Vakfın Seçimlik Organları 
240
III. Vakıf Organlarında Kamu Görevlilerinin Görev Alması 
242
IV. Vakıf Organlarının Tamamlanması 
244
§ 10. VAKFIN ÇEŞİTLERİ 
245
I. Aile Vakıfları 
246
II. Kamuya Yararlı Vakıflar 
247
III. Çalıştırılanlara ve İşçilere Yardım Vakıfları 
249
A. Genel Olarak 
249
B. Çalıştırılanlara ve İşçilere Yardım Vakıflarının TTK ile İlişkisi 
250
C. Çalıştırılanlara ve İşçilere Yardım Vakıflarının Özellikleri 
251
§ 11. VAKFIN DENETİMİ 
254
I. Genel Olarak 
254
II. Yıllık Rapor Alınması, Beyanname ve Bildirimler 
257
§ 12. VAKFIN YÖNETİMİNİN, AMACININ VE MALLARININ DEĞİŞTİRİLMESİ 
257
I. Vakfın Yönetiminin, Örgütünün, İşleyişinin Değiştirilmesi ve Vakıf Yöneticilerinin Değiştirilmesi 
258
A. Vakfın Yönetiminin, Örgütünün, İşleyişinin Değiştirilmesi 
258
1. Değişikliğin Vakfın Örgütüne, Yönetimine ya da İşleyişine İlişkin Olması 
258
2. Haklı Nedenin Varlığı 
259
3. İstemde Bulunabilecekler ve Yetkili ve Görevli Yargı Mercii 
262
B. Vakıf Yöneticilerinin Görevden Alınması 
266
1. Genel Olarak 
266
2. Mahkemenin Başvuruyu Değerlendirmesi 
267
II. Amacın ve Malların Değiştirilmesi 
271
A. Vakfın Amacının Değiştirilmesi 
271
1. Genel Olarak 
271
2. Vakfın Amacının Değiştirilmesi için Aranan Koşullar 
273
3. Vakfın Amacının Değiştirilmesi için Aranan Koşulların Değerlendirilmesi ve Örneklerle Açıklanması 
275
4. Vakfın Yeni Amacının Belirlenmesi 
277
B. Vakfın Amacının Gerçekleşmesini Güçleştiren Koşulların ve Yükümlülüklerin Değiştirilmesi 
280
C. Vakfın Amacına Özgülenen Mal ve Hakların Değiştirilmesi 
282
1. Değiştirilmeleri Senet Değişikliğini Gerektiren Mal ve Haklar 
282
2. Değiştirilmeleri Senet Değişikliğini Gerektirmeyen Mal ve Haklar 
283
III. TMK m. 107, 112 ve 113’ün Karşılaştırılması ve Birbirleriyle İlişkisi 
284
A. 112. ve 113. Maddelerin 107. Madde ile Karşılaştırılması ve İlişkisi 
285
B. 112. Maddenin 113. Madde ile Karşılaştırılması ve İlişkisi 
286
IV. Vakıf Senedinde Sonradan Değişiklik Yapılmasında Usul 
288
§ 13. VAKFIN SONA ERMESİ 
290
I. Vakfın Dağılarak Sona Ermesi 
290
A. Dağılma Nedenleri 
291
B. Vakfın Amacının Değiştirilmesi Yolu 
292
II. Vakfın Dağıtılarak Sona Ermesi 
293
III. Dağılan ya da Dağıtılan Vakıfta Tasfiye ve Özgüleme 
294
IV. Faaliyetten Geçici Alıkoyma 
296
§ 14. VAKIFLARIN ULUSLARARASI FAALİYETLERİ 
298
Kaynakça 
299
Kavramlar Dizini 
311
HakkımızdaUluslararası Yayınevi BelgesiKaynakça Dosyası Kişisel Verilerin Korunması ÜyelikSiparişlerimİade Politikasıİletişim
 
Ana Sayfa
Kategori
Sipariş
Sepetim
Profil