2. HİBRİT UYUMSUZLUK DÜZENLEMELERİNE GENEL BAKIŞ
29
2.1. Vergiden Kaçınma Olgusu ve Hibrit Uyumsuzluk Düzenlemeleri
29
2.1.1. Genel Hatlarıyla Mükelleflerin Vergilere Karşı Tepkileri
32
2.1.1.1. Vergi Kaçırma
35
2.1.1.2. Vergiden Kaçınma
36
2.1.1.2.1. Vergiden Kaçınma Kavramının Tanımlanmasına Yönelik Birinci Yaklaşım
38
2.1.1.2.2. Vergiden Kaçınma Kavramının Tanımlanmasına Yönelik İkinci Yaklaşım
40
2.1.1.4. Vergi Planlaması
47
2.1.1.5. Agresif Vergi Planlaması
51
2.1.1.6. Hibrit Uyumsuzluk Düzenlemelerinin Mükelleflerin Vergilere Karşı Tepkileri Bağlamında Değerlendirilmesi
66
2.1.2. Genel Hatlarıyla Hibrit Uyumsuzluk Düzenlemeleri
68
2.2. Hibrit Uyumsuzluk Düzenlemelerinin Arka Planı: İşletmelerde Finansal Yönetim, Finansman Kaynakları ve Vergiden Kaçınma Arasındaki Köprü
76
2.2.1. İşletmelerin Hukuki Yapılarına Genel Bakış
77
2.2.2. İşletmelerin Finansman Kaynaklarına Genel Bakış
87
2.2.2.1. Borçla ve Öz Sermayeyle Finansman Ayrımı
89
2.2.2.2. Hibrit Finansal Araçlar
100
2.2.2.2.1. İkinci Dereceden Teminatsız Borçlanma Araçları (İkincil Borçlar)
114
2.2.2.2.2. Kâra İştirakli Tahvil
116
2.2.2.2.3. Gizli Ortaklık
117
2.2.2.2.4. Dönüştürülebilir Tahviller
118
2.2.2.2.5. Ara Finansman
121
2.2.2.2.6. Diğer Hibrit Finansal Araçlar
124
3. HİBRİT UYUMSUZLUK DÜZENLEMELERİNİN ETKİLERİNİN GİDERİLMESİ: BEPS 2 NO’LU EYLEM PLANI’NDAKİ İÇ HUKUKA YÖNELİK TAVSİYELERİN İNCELENMESİ
127
3.1. BEPS 2 No’lu Eylem Planı’nın Genel Çerçevesi
127
3.2. Tavsiye 1: Hibrit Finansal Araç Kuralı
148
3.2.1. Hibrit Finansal Araç Kuralında Yer Alan Kavramların İçeriği
153
3.2.1.2. İndirilebilirlik
154
3.2.1.3. Vergilendirilmeme (Dâhil Edilmeme)
155
3.2.2. Hibrit Finansal Araç Kuralının Kapsamına Giren Finansal Düzenlemeler
163
3.2.2.1. Finansal Araç Kavramı
163
3.2.2.2 Hibrit Transferler
174
3.2.2.3. İkame Ödemeler
182
3.2.3. Hibrit Finansal Araç Kuralı: Birincil ve İkincil/Koruyucu Kurallar
185
3.2.3.1. Kuralın Çerçevesi
185
3.2.3.2. Zamanlama Farklılıkları
197
3.2.3.3. Birincil Kural: İndirimin Kabul Edilmemesi
199
3.2.3.4. İkincil/Koruyucu Kural: Finansal Araç Kapsamında Yapılan Ödemenin Vergilendirilebilir Gelire Dâhil Edilmesi
202
3.2.4. Kuralın Kapsamı
205
3.2.5. Kuralın İstisnaları
207
3.3. Tavsiye 2: Finansal Araçlara Yönelik Vergisel Muamelelere İlişkin Özel Tavsiyeler
212
3.3.1. İndirilebilir Nitelikteki Ödemeler Bakımından İstisna Uygulanmaması
214
3.3.2. Hibrit Transferler Bakımından Mahsup İmkânının Sınırlandırılması
218
3.3.3.Kuralın Kapsamı
220
3.4. Tavsiye 3: İhmal Edilmiş Hibrit Ödemeler Kuralı
221
3.4.1. İhmal Edilmiş Hibrit Ödemeler Kuralında Yer Alan Kavramların İçeriği
223
3.4.1.1. İhmal Edilmiş Ödeme
223
3.4.1.2. Hibrit Ödeyen
224
3.4.1.3. İki Ülke Tarafından Vergilendirilebilir Gelir İçinde Kabul Edilen Gelir
232
3.4.2. Kuralın Yalnızca Hibrit Uyumsuzluğa Yol Açan Ödemelere Uygulanması
235
3.4.3. İhmal Edilmiş Hibrit Ödemelerin Etkilerinin Giderilmesinde Birincil Kural ve İkincil/Koruyucu Kurallar
236
3.4.4. Kuralın Kapsamı
239
3.5. Tavsiye 4: Ters Hibrit Kuralı
240
3.5.1. Ters Hibrit Kuralında Yer Alan Kavramların İçeriği
241
3.5.1.1. Yatırımcının Mukim Olduğu Ülke
242
3.5.1.2. Kuruluş Ülkesi
243
3.5.2. Kuralın Yalnızca Hibrit Uyumsuzluklara Uygulanması
251
3.5.3. Ödemenin İndirim/Vergilendirilmeme Sonucuna Yol Açtığı Ölçüde Uyumsuzluğun Giderilmesi
255
3.5.4. Kuralın Kapsamı
257
3.6. Tavsiye 5: Ters Hibitlere Yönelik Vergisel Muameleler Üzerine Özel Tavsiyeler
258
3.6.1. Kontrol Edilen Yabancı Kurumlara İlişkin Kurallara ve Diğer Sınır Ötesi Yatırım Rejimlerine Yönelik Geliştirmeler
259
3.6.2. Mukim Olmayan Yatırımcıların Şeffaflığının Sınırlandırılması
261
3.6.3. Aracılar İçin Raporlama Yükümlülüğü
262
3.7. Tavsiye 6: İndirilebilir Hibrit Ödemeler Kuralı
266
3.7.1. İndirilebilir Hibrit Ödemeler Kuralında Yer Alan Kavramların İçeriği
268
3.7.1.1. Hibrit Ödeyen
268
3.7.1.2. Çifte İndirim
274
3.7.2 Kuralın Yalnızca Hibrit Uyumsuzluğa Yol Açan Ödemelere Uygulanması
275
3.7.3. İndirilebilir Hibrit Ödemelerin Etkilerinin Giderilmesinde Birincil ve İkincil/Koruyucu Kurallar
280
3.7.4. Kuralın Kapsamı
281
3.8. Tavsiye 7: Çifte Mukim Ödeyen Kuralı
282
3.8.1. Çifte Mukim Ödeyen Kuralında Yer Alan Kavramların İçeriği
284
3.8.1.1. İndirilebilirlik
284
3.8.1.2. Çifte İndirim
285
3.8.2. Kuralın Yalnızca Çifte Mukimler Tarafından Yapılan İndirilebilir Nitelikteki Ödemelere Uygulanması
286
3.8.3. Kuralın Yalnızca Hibrit Uyumsuzluğa Yol Açan Ödemelere Uygulanması
288
3.8.4. Çifte Mukim Ödeyen Kuralı Kapsamındaki Hibrit Uyumsuzlukların Etkilerinin Giderilmesi
289
3.9. Tavsiye 8: İçe Aktarılmış Uyumsuzluk Kuralı
290
3.9.1. İçe Aktarılmış Uyumsuzluk Kuralında Yer Alan Kavramların İçeriği
292
3.9.1.1. İçe Aktarılmış Uyumsuzluğu Doğuran Ödeme
293
3.9.1.2. Hibrit İndirim
293
3.9.1.3. Hibrit İndirim ve İçe Aktarılmış Uyumsuzluk Yaratan Ödeme Arasındaki Bağlantı
294
3.9.1.4. Takip ve Öncelik Kuralları
295
3.9.1.4.1. Kurgulanmış İçe Aktarılmış Uyumsuzluk Kuralı
296
3.9.1.4.2. Doğrudan İçe Aktarılmış Uyumsuzluk Kuralı
296
3.9.1.4.3. Dolaylı İçe Aktarılmış Uyumsuzluk Kuralı
297
3.9.2. İçe Aktarılmış Uyumsuzlukların Etkilerinin Giderilmesi
297
3.9.2.2. Birinci Yöntemin/Aşamanın Uygulanması
300
3.9.2.3. İkinci Yöntemin/Aşamanın Uygulanması
303
3.9.2.4. Üçüncü Yöntemin/Aşamanın Uygulanması
306
3.9.3. Kuralın Kapsamı
309
3.10. Tavsiye 9: Tasarım İlkeleri
310
3.10.1. Tasarım İlkeleri
313
3.10.1.1. Ülke Mevzuatı Kapsamında Ortaya Çıkan Vergi Avantajını Tersine Çevirmek Yerine Uyumsuzluğu Gidermek
314
3.10.1.2. Kapsayıcı Olmak
314
3.10.1.3. Otomatik Olarak Uygulanmak
315
3.10.1.4. Kural Koordinasyonu Yoluyla Çifte Vergilendirmeden Kaçınmak
315
3.10.1.5. Mevcut İç Hukuktaki Aksamayı En Aza İndirmek
320
3.10.1.6. Uygulamada Açık ve Şeffaf Olmak
320
3.10.1.7. Kuralların Her Ülkenin Vergi Kanunlarına Dahil Edilmesi İçin Yeterli Esnekliği Sağlamak
321
3.10.1.8. Vergi Mükellefleri/İdareleri İçin Uygulanabilir Olmak ve Uyum Maliyetlerini Asgari Düzeyde Tutmak
322
3.10.2. Uygulama ve Koordinasyon
323
3.10.2.1. Tavsiyeler Konusunda Üzerinde Anlaşmaya Varılmış Bir Rehberlik Geliştirilmesi
323
3.10.2.2. Tavsiyelerin Uygulanmasında (Zamanlamayı da İçerecek Şekilde) Koordinasyonun Sağlanması
324
3.10.2.3. Geçiş Kurallarının Geliştirilmesi
325
3.10.2.4. Tavsiyelerin Etkili ve Tutarlı Bir Şekilde Uygulanıp Uygulanmadığının Gözden Geçirilmesi
326
3.10.2.5. Ülkelerin Hibrit Finansal Araçlar ve Hibrit İşletmelere Yönelik Muamelelerine İlişkin Bilgi Alışverişi
329
3.10.2.6. İlgili Bilgileri Vergi Mükelleflerine Sunmaya Çalışmak
333
3.10.2.7. Tavsiyelerin, 3 ve 4 No’lu Eylem Planları Dahil Olmak Üzere BEPS Projesi Kapsamındaki Diğer Eylemlerle Etkileşiminin Dikkate Alınması
333
3.11. Tavsiye 10: Kurgulanmış Düzenlemelerin Tanımı
336
3.11.2.Kurgulanmış Düzenlemeler İçin Örnekler
342
3.11.2.1. Hibrit Uyumsuzluk Yaratmak İçin Tasarlanmış Ya Da Bu Amaçla Oluşturulmuş Bir Planın Parçası Olan Düzenlemeler
342
3.11.2.2. Hibrit Uyumsuzluk Yaratmak İçin Kullanılan Bir Koşul, Adım Ya Da İşlemi İçeren Düzenlemeler
343
3.11.2.3. Hibrit Uyumsuzluktan Kaynaklanan Vergisel Avantajın Ön Plana Çıkarılması Suretiyle Pazarlanan Düzenlemeler
344
3.11.2.4. Öncelikle Hibrit Uyumsuzluğun Ortaya Çıktığı Ülkede Mukim Mükelleflere Pazarlanan Düzenlemeler
345
3.11.2.5. Hibrit Uyumsuzluğun Ortadan Kalkması Durumunda Koşulları Değişir Nitelikteki Düzenlemeler
346
3.11.2.6. Hibrit Uyumsuzluk Gerçekleşmediğinde Negatif Sonuç Doğuracak Düzenlemeler
347
3.11.2.7. Mükellefin Bir Kurgulanmış Düzenlemenin Tarafı Olmaması Hali
348
3.12. Tavsiye 11: İlişkili Kişiler, Kontrol Grubu ve Birlikte Hareket Etme Kavramlarının Tanımları
354
3.12.1.1. Yatırıma Sahip Olma
357
3.12.1.2. Kontrol Grubu
364
3.12.1.3. İlişkili Kişiler
367
3.12.2. Çıkarların Toplanması
370
3.12.3. Birlikte Hareket Etme
370
3.13. Tavsiye 12: Diğer Tanımlar
376
4. TÜRK VERGİ MEVZUATININ HİBRİT UYUMSUZLUK DÜZENLEMELERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ
393
4.1. Bölüme Giriş: Genel Hatlarıyla Türk Kurumlar Vergisi Sistemi
393
4.2. Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Tavsiye 1’de Yer Alan
Hibrit Finansal Araç Kuralının İrdelenmesi
400
4.2.1. Hibrit Finansal Araç Kuralında Yer Alan Kavramların Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Değerlendirilmesi
400
4.2.1.1. İndirilebilirlik
400
4.2.1.2. Vergilendirilmeme (Dâhil Edilmeme)
405
4.2.2. Hibrit Finansal Araç Kuralının Kapsamına Giren Finansal Düzenlemelerin Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Değerlendirilmesi
415
4.2.2.1. Hibrit Finansal Araçlar
415
4.2.2.2. Hibrit Transferler
422
4.2.2.3. İkame Ödemeler
428
4.2.3. Hibrit Finansal Araç Kuralına İlişkin Tavsiye 1’in Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Değerlendirilmesi
429
4.2.3.1. Birincil Kural
429
4.2.3.2. İkincil/Koruyucu Kural
442
4.2.3.3. Kuralın Kapsamı
447
4.2.3.4. Kuralın İstisnaları
448
4.3. Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Tavsiye 2’de Yer Alan Finansal Araçlara Yönelik Vergisel Muamelelere İlişkin Kuralların İrdelenmesi
458
4.3.1. İndirilebilir Nitelikteki Ödemeler Bakımından İstisna Uygulanmaması
459
4.3.2. Hibrit Transferler Bakımından Mahsup İmkânının Sınırlandırılması
460
4.4. Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Tavsiye 3’te Yer Alan İhmal Edilmiş Hibrit Ödemelere İlişkin Kuralların İrdelenmesi
464
4.4.1. İhmal Edilmiş Hibrit Ödemeler Kuralında Yer Alan Kavramlara İlişkin Değerlendirme
464
4.4.2. İhmal Edilmiş Hibrit Ödemelere İlişkin Birincil ve İkincil/Koruyucu Kuralların Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Değerlendirilmesi
469
4.5. Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Tavsiye 4’te Yer Alan Ters Hibritlere İlişkin Kuralların İrdelenmesi
472
4.5.1. Ters Hibrit Kuralında Yer Alan Kavramların Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Değerlendirilmesi
472
4.5.2. Ters Hibrite İlişkin Birincil Kuralın Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Değerlendirilmesi
483
4.6. Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Tavsiye 5’te Yer Alan Ters Hibitlere Yönelik Vergisel Muameleler Üzerine Özel Tavsiyelerin İrdelenmesi
484
4.7. Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Tavsiye 6’da Yer Alan İndirilebilir Hibrit Ödemelere İlişkin Kuralların İrdelenmesi
488
4.7.1. İndirilebilir Hibrit Ödemeler Kuralında Yer Alan Kavramların Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Değerlendirilmesi
488
4.7.2. İndirilebilir Hibrit Ödemelere İlişkin Birincil ve İkincil/Koruyucu Kuralların Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Değerlendirilmesi
489
4.8. Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Tavsiye 7’de Yer Alan Çifte Mukim Ödeyenlere İlişkin Kuralların İrdelenmesi
491
4.9. Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Tavsiye 8’de Yer Alan İçe Aktarılmış Uyumsuzluklara İlişkin Kuralların İrdelenmesi
494
4.9.1. İçe Aktarılmış Hibrit Uyumsuzluk Kuralında Yer Alan Kavramların Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Değerlendirilmesi
495
4.9.2. İçe Aktarılmış Uyumsuzluklara İlişkin Birincil Kuralın Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Değerlendirilmesi
496
4.10. Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Tavsiye 9’da Yer Alan Tasarım İlkelerine İlişkin Kuralların İrdelenmesi
498
4.11. Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Tavsiye 10’da Yer Alan Kurgulanmış Düzenlemelerin Tanımına İlişkin Kuralların İrdelenmesi
503
4.12. Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Tavsiye 11’de Yer Alan İlişkili Kişiler, Kontrol Grubu ve Birlikte Hareket Etme Kavramlarının Tanımına İlişkin Kuralların İrdelenmesi
507
4.12.2. İlişkili Kişiler
510
4.13. Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Tavsiye 12’de Yer Alan Diğer Tanımlara İlişkin Kuralların İrdelenmesi
514
EK–1. Karşılaştırma tablosu
591