Uluslararası Hava Hukuku Hava Sahasının Hukukî Rejimi Dr. Öğr. Üyesi Ali Bal  - Kitap

Uluslararası Hava Hukuku

Hava Sahasının Hukukî Rejimi

1. Baskı, 
Şubat 2019
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
592
Barkod:
9789750253287
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Baskısı tükenmiştir.
Kitabın Açıklaması
Uluslararası hukukun nispeten yeni fasıllarından biri olan uluslararası hava hukuku yüzyıllık bir mâzîye sahiptir. Çeşitli yönleri bulunan hava hukukunun hava sahası, hava araçları, uluslararası hava seyrüseferi, uluslararası hava ulaşımı, uluslararası havacılığın kurumsal yapılanması gibi uluslararası kamu hukuku konularını düzenleyen çok taraflı antlaşmalar, 1. Dünya Savaşından sonra ve 2. Dünya Savaşı sürerken kabul edilmiştir. Paris Sözleşmesinin yerine geçen Şikago Sözleşmesinin getirdiği düzeni, başta ICAO olmak üzere yetkili uluslararası örgütler tarafından vazedilen seyrüsefere, emniyete ve diğer teknik konulara ilişkin standartlar ile hava ulaşımına dair ikili anlaşmalar tamamlamaktadır. Bir rekabet konusu olmayıp umumun menfaatini ilgilendiren seyrüsefer emniyetine ilişkin hususlarda uluslararası işbirliği geniş bir şekilde gerçekleşmekte ve düzenlemeler teknik gelişmeler karşısında hukukî yeterlilik sağlamak üzere sürekli güncellenmektedir. Uluslararası hava ulaşımı ise nispeten parçalı bir görünüme sahip olup, düzenlemelerin kapsam ve içeriği, devletlerin işbirliği, ticaret ve rekabet politikalarının etkisiyle dönem dönem değişime uğramaktadır. Uluslararası hava ulaşımının tedrîcî olarak liberalleştirilmesine rağmen, düzenlemeye konu olmaya devam eden hususların "açık semalarda kalan bulutlar" olduğu değerlendirilmektedir.
"Uluslararası Hava Hukuku - Hava Sahasının Hukukî Rejimi" isimli kitapta hava hukukunun uluslararası kamu hukuku boyutu ele alınmaktadır. Kitapta uluslararası hava hukukunun temel kavram, kurum ve esasları göz önünde tutularak, hava sahasının ülkesel ve işlevsel rejimi dinamik boyutuyla uluslararası hukuk çerçevesinde açıklanmaktadır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Uluslararası Hava Hukukunun Kaynakları ve Kurumları
.
Hava Sahasının Hukukî Statüsü
.
Hava Sahasının Sınırları
.
Hava Sahasının İhlali ve Korunması
.
Sivil Hava Araçları – Devlet Hava Araçları
.
Uluslararası Hava Seyrüseferi
.
Uluslararası Hava Ulaşımı
.
Avrupa Birliği Hava Ulaşımı
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
25
Giriş 
29
BİRİNCİ BÖLÜM:
ULUSLARARASI HAVA HUKUKUNUN MAHİYETİ
I. ULUSLARARASI HAVA HUKUKUNUN KAPSAMI 
31
A. Hava Hukukunun Tanımlanması 
31
B. Hava Hukukunun Özerkliği ve Diğer Hukuk Dallarıyla İlişkisi 
36
II. HAVACILIĞIN TARİHÎ GELİŞİMİ 
38
III. ULUSLARARASI HAVA HUKUKUNUN KAYNAKLARI 
44
A. Uluslararası Hukukun Kaynakları 
44
B. Kaynakları İtibarıyla Uluslararası Hava Hukukunun Gelişimi 
46
C. Temel Andlaşmalar 
49
1. Temel Andlaşmalar Listesi 
49
2. 1919 Hava Seyrüseferinin Düzenlenmesine Dair Sözleşme 
57
3. 1944 Şikago Konferansı Düzenlemeleri 
60
a. Genel Olarak 
60
b. Geçici Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşması 
65
c. Uluslararası Sivil Havacılık Sözleşmesi 
65
d. Uluslararası Hava Servisleri Transit Anlaşması 
69
e. Uluslararası Hava Ulaşımı Anlaşması 
69
f. Teknik Eklere İlişkin Taslak 
70
4. Şikago Sözleşmesi Ekleri ve İlgili Diğer Belgeler 
71
5. Şikago Sözleşmesinin Değiştirilmesi 
76
a. Değiştirilme Gerekliliği 
76
b. Değiştirilme Usulü ve Değişikliklerin Etkileri 
79
IV. HAVACILIĞA DAİR ULUSLARARASI KURUMLAR 
81
A. Uluslararası Hava Seyrüseferi Komisyonu (ICAN) 
81
B. Geçici Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (PICAO) 
82
C. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) 
82
1. Genel Olarak 
82
2. ICAO’nun Faaliyet Konusu 
84
3. ICAO’nun Organları 
86
a. Asamble 
86
b. Konsey 
90
aa. Konseyin Oluşumu ve İşleyişi 
90
bb. Konseyin Görev ve Yetkileri 
94
aaa. Genel Olarak 
94
bbb. Standartlar ve Tavsiye Olunan Usuller (SARPs) 
98
aaaa. SARPs’ın Oluşturulması 
98
bbbb. SARPs’ın Hukukî Niteliği 
101
cccc. SARPs’ın Uygulanması 
108
ccc. Uyuşmazlıkların Çözümü 
111
aaaa. Genel Olarak 
111
bbbb. Uyuşmazlıkların Ele Alınmasına İlişkin Kurallar 
116
cccc. Konseyin Yetkisinin Hukukî Niteliği 
117
dddd. Konseye Sunulan Olaylar 
118
c. Hukuk Komitesi 
121
d. Sekreterlik 
123
D. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) 
124
E. Avrupa Hava Seyrüseferi Emniyeti Örgütü (EUROCONTROL) 
127
F. Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA) 
131
G. Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC) 
133
H. Diğer Uluslararası Kurumlar 
135
İKİNCİ BÖLÜM:
HAVA SAHASININ ÜLKESEL REJİMİ
I. HAVA SAHASININ TANIMLANMASI 
139
A. Genel Olarak 
139
B. “Hava” ve “Atmosfer” 
140
1. Sözlük ve Bilimsel Anlamı 
140
2. Hukukî Anlamı 
143
C. “Hava Sahası” 
147
II. HAVA SAHASININ HUKUKÎ STATÜSÜNÜN BELİRLENMESİ 
150
A. İlişkilendirilen Konular 
150
1. “Cujus est solum ejus est usque ad coelum et ad inferos.” 
150
2. Deniz Alanlarına İlişkin Tezler 
155
3. “Geçiş Serbestliği” Tezi 
158
B. Hukukçuların İlk Dönem Görüşleri 
161
1. Genel Olarak 
161
2. Serbestlik v. Egemenlik 
163
3. Akademik Toplantılar 
166
C. Devletlerin İlk Dönem Tutum ve Girişimleri 
169
1. Genel Olarak 
169
2. 1910 Uluslararası Hava Seyrüseferine Dair Paris Konferansı 
173
3. 1913 Fransa–Almanya Nota Değişimi 
175
4. 1. Dünya Savaşı 
177
D. Çok Taraflı Andlaşmalar 
182
1. 1919 Hava Seyrüseferinin Düzenlenmesine Dair Sözleşme 
182
2. 1926 Ibero–Amerikan (Madrid) Sözleşmesi 
189
3. 1928 Pan–Amerikan (Havana) Sözleşmesi 
189
4. 1944 Şikago Konferansı 
190
a. Devletlerin Tutum ve Önerileri 
190
b. Hava Sahasının Hukukî Statüsüne Dair Varılan Sonuç 
195
III. HAVA SAHASINDA EGEMENLİĞİN ANLAMI 
197
A. Uluslararası Hukukta Egemenlik 
197
1. Ülkesel Egemenlik ve Yetki 
197
2. Yetkilerin Yarışması 
201
B. Devletin Hava Sahasında Egemenliği 
205
1. Genel Olarak 
205
2. Hava Sahasında Yetkilerin Sınıflandırılması ve Belirlenmesi 
209
3. Şikago Sözleşmesinin Egemenliği Teyit Eden Maddeleri 
215
C. Devletin Hava Sahasında Yükümlülükleri 
225
IV. HAVA SAHASININ SINIRLARI 
233
A. Yatay Sınırlar 
233
1. Genel Olarak 
233
a. BM Deniz Hukuku Sözleşmesi Rejimi 
235
b. Montrö Boğazlar Sözleşmesi Rejimi 
238
B. Dikey Sınır (Hava Sahası ile Uzay Arasındaki Sınır) Meselesi 
251
V. HAVA SAHASININ İHLALİ VE KORUNMASI 
256
A. Genel Olarak 
256
1. Hava Sahasının İhlalinin Anlamı 
256
2. Hava Sahasının Korunması 
258
B. Örnek Olaylar Işığında Hava Sahasının İhlali 
260
1. Soğuk Savaşın İlk Olayları 
260
2. ABD – Yugoslavya Olayı, 1946 
265
3. El Al Constellation Olayı (İsrail – Bulgaristan, 1955) 
268
4. U–2 Olayı (ABD – SSCB, 1960) 
274
5. RB–47 Olayı (ABD – SSCB, 1960) 
279
6. Libya Arap Havayolları Olayı (Libya – İsrail, 1973) 
283
7. Kore Havayolları Olayı (Güney Kore – SSCB, 1978) 
285
8. Kore Havayolları Olayı (Güney Kore – SSCB, 1983) 
286
a. Olayın Gerçekleşmesi 
286
b. Sovyetler Birliği’nin Cevapları 
288
c. Uluslararası Tepkiler ve Girişimler 
290
d. ICAO Soruşturma Raporu 
296
9. İran Havayolları Olayı (İran – ABD, 1988) 
300
10. Türkiye’nin Suriye Sınırındaki Olaylar (2012 – 2015) 
301
C. Hava Sahası İhlallerine Karşı Alınabilecek Meşru Önlemler 
305
1. Sivil Hava Araçlarına Karşı 
305
2. Askerî Hava Araçlarına Karşı 
313
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM:
HAVA SAHASININ İŞLEVSEL REJİMİ
I. HAVA ARAÇLARI 
321
A. Hava Araçlarının Tanımlanması 
321
1. “Hava Aracı” 
321
2. “Hava–Uzay Aracı” (Aerospacecraft) 
323
B. Hava Araçlarının Hukukî Açıdan Sınıflandırılması 
324
1. Sivil Hava Aracı – Devlet Hava Aracı Ayrımı 
324
a. Genel Olarak 
324
b. İlk Dönemlerdeki Ayrımlar 
324
d. Diğer Andlaşmalardaki Ayrımlar 
330
2. Devlet Hava Araçlarının Hukukî Rejimi 
332
a. Genel Olarak 
332
b. Tescil ve Uyrukluk 
333
c. Girişler 
333
d. Dokunulmazlık ve Bağışıklıklar 
335
3. Kızılay ve Kızılhaç Hava Araçları 
337
4. İnsansız Hava Araçları (UAVs) 
338
C. Hava Araçlarının Tescili ve Uyrukluğu 
339
1. Uyrukluğun Tesisi 
339
2. Müşterek ve Uluslararası Tescil 
342
3. Uyrukluğun Doğurduğu Hukukî İşlevler 
345
a. Genel Olarak 
345
b. İşlevlerin Transferi 
350
II. ULUSLARARASI HAVA SEYRÜSEFERİ 
351
A. Hava Seyrüseferi ile Hava Ulaşımı Ayrımı 
351
B. Hava Seyrüseferi Düzenlemelerinin Amaç ve Kapsamı 
353
C. Hava Seyrüseferi Servislerinin Sağlanması 
354
1. Yetkili ve Yükümlü Birimler 
354
a. Ülke Devleti 
354
b. Uluslararası Hava Sahasında Yükümlülük Üstlenen Devlet 
358
c. Tescil Devleti 
358
d. Hava Aracı İşleticisi ve Kumandanı 
359
2. Servis Türleri 
360
D. Devlet Hava Araçlarının Durumu 
365
1. Genel Olarak 
365
2. Örnek Olay: Ege Denizi Uluslararası Hava Sahası Sorunları 
367
a. Sınır Sorunu 
367
b. FIR Sorunu 
368
c. Uçuş Planı Sorunu 
369
d. Sivil – Askerî Hava Trafiğinin Koordinasyonu ve NOTAM Sorunu 
371
E. Tek Avrupa Seması Girişimi (SES) 
374
III. ULUSLARARASI HAVA ULAŞIMI 
377
A. Uluslararası Hava Ulaşımının Düzenlenmesi 
377
B. Düzenlemelerdeki Temel Hususlar 
381
1. Genel Olarak 
381
2. Hava Ulaşımı Serbestlikleri 
382
a. Tanım ve Kapsam 
382
b. Trafik Hakları 
383
c. Rota Hakları 
390
d. İşletimle İlgili Haklar 
392
3. İşletim Türü 
392
a. Temel Ayrımların Gelişimi 
392
b. Tarifeli Uluslararası Hava Ulaşımı 
397
aa. Tanımlanması 
397
bb. Düzenlenmesi 
398
c. Tarifesiz Uluslararası Hava Ulaşımı 
402
aa. Tanımlanması 
402
bb. Düzenlenmesi 
403
4. İşletme Yetkisi 
410
a. İşletmenin Tayini ve Yetkilendirilmesi 
410
b. Yetkilendirme Şartları 
412
aa. Uluslararası Şartlar 
412
bb. Ulusal Şartlar 
416
c. Uluslararası Şartların Yumuşatılması 
417
5. Diğer Temel Hususlar 
420
a. Kapasite 
421
b. Tarife 
421
C. Hava Ulaşımında İkili Anlaşmalar Düzeni 
422
1. Anlaşmaların Oluşturulması 
422
2. Düzenin Ortaya Çıkışı 
424
3. Düzenin Gelişimi 
427
a. Liberalleşme Süreci Öncesi 
427
b. Liberalleşme Süreci 
431
4. Düzenin Geleceği ve Sürdürülebilirliği 
436
D. Dünya Ticaret Örgütü Sistemi Çerçevesinde Hava Ulaşımı 
439
E. Havayolu Taşıyıcılarının İşbirliği Uygulamaları 
442
1. Genel Olarak 
442
2. İşbirliği Uygulamalarının Ortaya Çıkışı 
443
3. İşbirliği Konuları ve Türleri 
446
a. Genel Olarak 
446
b. Kod Paylaşımı Uygulaması 
448
F. Avrupa Birliği Hava Ulaşımı 
453
1. Genel Olarak 
453
2. Rekabet Hukukunun Uygulanması 
457
3. İç Pazarın Kurulması 
463
a. Temel Konular 
463
b. Tamamlayıcı Konular 
467
4. Dışa Yönelik Politikanın Oluşturulması 
470
IV. HAVA SAHASININ ÖZEL REJİMLER ÇERÇEVESİNDE KULLANIMI 
475
A. Hava Savaşı 
475
1. Temel Düzenlemeler 
475
2. Temel Kavramlar 
477
3. Temel İlkeler 
478
4. Hava Araçlarına Yönelik Müdahaleler 
479
a. Saldırıdan Korunma Hakkı ve Hakkın Kaybı 
479
b. Diğer Müdahaleler 
482
5. Koruma Önlemleri ve Hava Sahasının Düzenlenmesi 
484
6. Tarafsız Devletlerin Durumu 
487
B. Uzaktan Algılama 
488
C. Telekomünikasyon 
491
Sonuç 
497
Ek 1: Milletlerarası Sivil Havacılık Anlaşması (Şikago Sözleşmesi) 
505
Ek 2: Milletlerarası Hava Servisleri Transit Sözleşmesi 
532
Ek 3: Milletlerarası Hava Ulaştırma Sözleşmesi 
535
Ek 4: Bir Açık Semalar Anlaşması Örneği (Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti Arasında Hava Taşımacılığı Anlaşması) 
539
Kaynakça 
557