ANONİM ŞİRKETLERDE ORGAN KAVRAMI,
YÖNETİM KURULUNUN VE YÖNETİM KURULU
§ 1. GENEL OLARAK YÖNETİM KURULU
23
I. Organlar Arasındaki İlişki Bakımından Öngörülmüş Olan Sistemler
27
II. TTK’da Organlar Arasındaki İlişki Bakımından Benimsenmiş Olan Sistem
30
§ 2. YÖNETİM KURULUNUN ÖRGÜTLENME BİÇİMİ
32
I. Monist Sistem (Tek Kurullu Sistem)
33
II. Dualist Sistem (Çift Kurullu Sistem)
34
III. Tercihli Sistem (Opsiyonlu Model)
35
IV. TTK’da Benimsenmiş Olan Örgütlenme Biçimi
36
§ 3. ANONİM ŞİRKETLER HUKUKUNDA ORGAN KAVRAMI
38
1. İsviçre Federal Mahkemesi’nin Fiilî Organda Aradığı Kriterler
51
2. Türk Adli Yargısının Fiilî Organ Kavramına Yaklaşımı
53
C. Dış Görünüşte Organ
57
2. Türk Öğretisinin Konuya Yaklaşımı
58
A. Müstahdem (Çalışan)
67
§ 4. YÖNETİM KURULU VE ÜYELERİNİN ORGAN SIFATI
78
I. Yönetim Kurulu Üyelerinin Organ Sıfatı
81
II. Yönetim Kurulu Üyelerinin Organ Sıfatının Kabul Edilmesinin Sonuçları
87
A. Anonim Şirketin Yönetim Kurulu Üyelerinin İşlemleri Nedeniyle Akdî Sorumluluğu
87
1. Fiilî Organın Tüzel Kişiyi Temsili Hususunda Federal Mahkeme’nin 146 III 37 Sayılı Kararı
90
2. Federal Mahkeme’nin 146 III 37 Sayılı Kararı’nın Değerlendirilmesi
92
B. Anonim Şirketin Yönetim Kurulu Üyelerinin Haksız Fiilleri Nedeniyle Sorumluluğu
93
C. Yönetim Kurulu Üyelerinin Haksız Fiilleri Nedeniyle Şahsi Sorumlulukları
96
YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN HUKUKÎ SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN ESASLAR
§ 1. SORUMLULUK KAVRAMI
97
§ 2. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN HUKUKÎ SORUMLULUĞUNA HÂKİM OLAN İLKELER
101
§ 3. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN SORUMLULUĞUNUN HUKUKÎ NİTELİĞİ
103
II. Yönetim Kurulu Üyesi ile Şirket Arasındaki İlişkinin Hukukî Niteliği
106
A. Vekâlet Sözleşmesi Olduğu Görüşü
107
B. Hizmet Sözleşmesi Olduğu Görüşü
108
C. Kendine Özgü (Sui Generis) Bir Sözleşme Olduğu Görüşü
111
D. Şirketler ve Borçlar Hukukuna Özgü Nitelikleri Barındıran Bir Sözleşme Olduğu Görüşü
111
III. Yönetim Kurulu Üyesinin Pay Sahibi ve Alacaklılara Karşı Olan Sorumluluğunun Hukukî Niteliği
115
A. Dolaylı Zarar Taleplerinde Sorumluluğun Hukukî Kaynağı
116
B. Doğrudan Zarar Taleplerinde Sorumluluğun Hukukî Kaynağı
119
§ 4. HUKUKÎ SORUMLULUĞUN UNSURLARI
127
A. Kusurun Tanımı ve Niteliği
128
B. Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğunda Kusurlu Sorumluluk Prensibi
132
C. Kusurun Objektifleştirilmesi
134
D. Özen Yükümlülüğünün Objektifleştirilmesi
137
E. Ticari Takdir İlkesi (Business Judgment Rule)
141
B. Zararın Tespiti ve İspatı
168
III. Hukuka Aykırılık ve Yükümlülük İhlali
171
1. Şart veya Şartların Eşitliği Teorisi
178
2. Uygun İlliyet Bağı Teorisi
179
B. Sebeplerin Çokluğu
182
C. İlliyet Bağının Kesilmesi
184
§ 5. HUKUKÎ SORUMLULUK SEBEPLERİ
186
I. Genel Sorumluluk Sebepleri
186
II. Özel Sorumluluk Sebepleri
187
A. Belge ve Beyanların Kanuna Aykırı Olması (TTK m. 549)
187
B. Sermaye Hakkında Yanlış Beyanlar ve Ödeme Yetersizliğinin Bilinmesi (TTK m. 550)
193
C. Değer Biçilmesinde Yolsuzluk (TTK m. 551)
195
D. Halktan Para Toplamak (TTK m. 552)
197
§ 6. SORUMLULUK DAVALARINDA TARAF SIFATI
200
I. Aktif Taraf Sıfatı
201
A. Şirketin İflası Dışında (Şirket Faaliyet Halindeyken)
202
1. Doğrudan Zarar Talepleri Bakımından
202
b. Pay Sahipleri ve Alacaklılar
210
2. Dolaylı Zarar Talepleri Bakımından
211
B. Şirketin İflası Halinde
217
1. Doğrudan Zarar Talepleri Bakımından
217
b. Pay Sahipleri ve Alacaklılar
218
2. Dolaylı Zarar Talepleri Bakımından
221
a. İsviçre Öğretisinde İleri Sürülmüş Olan Görüşler
222
aa. Maddi Hak Teorisi
222
bb. Çift Karakterli Hak Teorisi
224
cc. Takip Yetkisi Teorisi
226
b. Federal Mahkeme’nin Güncel Uygulaması
227
c. Türk Öğretisi ve Yargıtay’ın Yaklaşımı
231
II. Pasif Taraf Sıfatı
235
B. Yönetim Kurulu Üyeleri
236
III. Görevli ve Yetkili Mahkeme
240
FARKLILAŞTIRILMIŞ TESELSÜL İLKESİNİN GELİŞİMİ VE ÖZELLİKLERİ İLE DIŞ VE İÇ İLİŞKİ BAKIMINDAN SONUÇLARI
§ 1. GENEL OLARAK TESELSÜL İLKESİ
244
I. Borçlar Hukuku’nda Teselsül
244
B. Teselsülün Hukukî Niteliği
246
C. Borçlular Arasında Teselsülün Sonuçları
247
1. Dış İlişki Bakımından Sonuçları
248
2. İç İlişki Bakımından Sonuçları
251
II. Tam ve Eksik Teselsül Ayrımı
252
III. Mutlak ve Farklılaştırılmış Teselsül Ayrımı
257
IV. Farklılaştırılmış Teselsül ile Mutlak Teselsülün Ortak ve Ayrışan Yönleri
260
A. Farklılaştırılmış Teselsül ile Mutlak Teselsülün Ortak Yönleri
260
B. Farklılaştırılmış Teselsülün Mutlak Teselsülden Ayrışan Yönleri
261
§ 2. FARKLILAŞTIRILMIŞ TESELSÜL İLKESİNİN GELİŞİMİ
263
I. İsviçre Hukuku’nda Farklılaştırılmış Teselsül İlkesinin Gelişimi
263
A. İsviçre Borçlar ve Şirketler Hukuku Kapsamında Müteselsil Sorumluluk Kavramının Tarihsel Gelişimi
263
B. Farklılaştırılmış Teselsül İlkesinin Gelişimine Yön Veren Görüşler
268
1. Öğretinin Bireysel İndirim Sebeplerinin Dış İlişkide İleri Sürülmesine Yaklaşımı
268
2. İsviçre Federal Mahkemesi’nin Yaklaşımı
272
a. 1991 Tarihli Reform Öncesi Dönem
273
b. 1991 Tarihli Reform Sonrası Dönem
275
II. Türk Hukuku’nda Farklılaştırılmış Teselsül İlkesinin Gelişimi
278
A. Türk Borçlar ve Şirketler Hukuku Kapsamında Müteselsil Sorumluluk Kavramının Tarihsel Gelişimi
278
B. Farklılaştırılmış Teselsül İlkesinin Gelişiminin Türk Hukuku Bakımından İncelenmesi
280
1. Öğretinin Konuya Yaklaşımı
280
a. 2011 Tarihli Reform Öncesi Dönem
280
b. 2011 Tarihli Reform Sonrası Dönem
283
3. Türk Adli Yargısının Konuya Yaklaşımı
290
a. Yargıtay Kararları Kapsamında Farklılaştırılmış Teselsül İlkesi
292
b. İlk Derece Mahkemesi Kararları Kapsamında Farklılaştırılmış Teselsül İlkesi
293
III. Farklılaştırılmış Teselsül İlkesinin Türk ve İsviçre Hukuku Açısından Önemi
296
§ 3. FARKLILAŞTIRILMIŞ TESELSÜL İLKESİNİN ÖZELLİKLERİ
299
I. Farklılaştırılmış Teselsül İlkesinin Uygulanması Hususundaki Ön Koşullar
302
A. Sorumlular Çevresi
305
B. Farklılaştırılmış Teselsülde Zarar Kavramı
309
1. Birlikte Verilen Zarar/Aynı Zarar Ayrımı
309
2. Tek Başına Verilen Zarar/Aynı Zarar Ayrımı
311
II. Farklılaştırılmış Teselsül Sisteminin Dış İlişki Bakımından Sonuç Doğurması
314
A. Sorumluların Bireysel Sorumluluk Tavanlarının Belirlenmesi
315
B. Alacaklının Bakiye Teminatı
317
D. Bireysel Sorumluluk Tavanının Tespitinde Dikkate Alınan Sebepler
324
2. Sorumluluğu Sınırlandıran Bireysel İndirim Sebepleri
325
a. Zarar Verenin Kusurunun Derecesi
325
aa. Orta İhmalin Sorumluluğun Sınırlandırılmasına Etkisi
327
bb. Yargı Kararlarında Kusurun Derecesinin Dış İlişkide İleri Sürülmesi
332
b. Üçüncü Kişinin Kusuru
334
aa. Yetki Devri Halinde Sorumluluk
339
bb. Yetki Devrinde Kurtuluş Kanıtları
343
aaa. İBK m. 754/2 ve TTK m. 553/2 Hükümleri Bağlamında Kurtuluş Kanıtları
344
bbb. Yönetim Kurulu Üyeleri Arasında Yapılan İş Bölümü
348
ccc. Temsil Yetkisi Devrinin TTK m. 553/2 Hükmü Kapsamında Değerlendirilmesi
352
d. Zarar Görenin Kusuru
358
e. Hatır ve Düşük Ücret
364
f. Zarar Verenin Müzayaka Halinde Kalması
368
g. Diğer Bireysel İndirim Sebepleri
370
3. Sorumluluğu Ortadan Kaldıran veya Sona Erdiren Sebepler
372
b. Zarar Görenin Rızası
373
aa. Şirket Tarafından Açılan Sorumluluk Davalarında Zarar Görenin Rızası
375
aaa. Genel Kurulun Yetki Alanına Giren Durumlar
377
bbb. Genel Kurulun Yetki Alanına Girmeyen Durumlar
385
bb. Pay Sahipleri Tarafından Açılan Sorumluluk Davalarında Zarar Görenin Rızası
392
cc. Alacaklılar Tarafından Açılan Sorumluluk Davalarında Zarar Görenin Rızası
394
bb. İbranın Sorumluluk Davalarına Etkisi
401
aaa. Şirketin Dava Hakkı Bakımından
402
bbb. Pay Sahiplerinin Dava Hakkı Bakımından
403
ccc. Alacaklıların Dava Hakkı Bakımından
405
aa. Sulh Kavramının Hukukî Niteliği ve Geçerliliği
407
bb. Sulh Sözleşmesinin Pay Sahipleri ve Alacaklılar Tarafından Açılan Sorumluluk Davalarına Etkisi
409
aa. İki Yıllık Zamanaşımı
413
bb. Beş Yıllık Zamanaşımı
417
dd. Zamanaşımının Kesilmesi
420
ee. Zamanaşımı Def’inden İstifade Edilmesi Sorunu
421
E. Zararın Tamamının Birlikte Dava Edilebilmesi
423
1. Kendine Özgü İhtiyari Dava Arkadaşlığı
424
2. Zararın Tamamı Kavramı
426
3. Yargılama Giderlerinden Sorumluluk
429
III. Farklılaştırılmış Teselsül Sisteminde İç İlişki
437
1. Rücu Davasının Şartları
439
2. Rücu Davasında Hâkim Tarafından Dikkate Alınacak Hususlar
442
b. Durumun Bütün Gerekleri
445
B. Rücu Davasının Sonuçları
446
2. Rücu Borcunun Paylaşımında Etkili Olan Diğer Hususlar
451
C. Rücu Alacağının Zamanaşımı
453
1. İsviçre ve Türk Öğretisinde Revizyon Öncesinde İleri Sürülmüş Olan Görüşler
454
2. Revizyon Sonrası Dönemde Rücu Alacağının Zamanaşımı
457
D. Rücu Tazminatının Hesaplanmasında Somut Örnekler
460
1. Zararın Tamamının Sorumlulardan Biri Tarafından Ödenmesi Halinde
461
2. Zararın Bir Kısmının Sorumlulardan Biri Tarafından Ödenmesi Halinde
463