BİRLEŞME KAVRAMI, NEDENLERİ,
ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR
1. TTK’nın Birleşmeye İlişkin Hükümlerine Referans Alınan Düzenlemeler
35
2. TTK’nın Birleşmeye İlişkin Hükümleri
36
3. TTK ile Birleşmenin Tanımlanmamış Olması
36
4. Mülga Mevzuatta Birleşmeye İlişkin Tanımlama
38
a. 6762 Sayılı eTK Uyarınca
38
b. Mülga Ticaret Sicili Tüzüğü Uyarınca
39
B. Birleşme Kavramına İlişkin Doktrinde Yer Verilen Tanımlar
40
a. Birleşmeyi İşlemler Bütünü Olarak Değerlendiren Görüşler
40
b. Birleşmenin Bir Sözleşme Olduğu Vurgulanmak Suretiyle Tanımlamada Bulunan Görüşler
43
C. Birleşmeye İlişkin Yargı Kararları ile Oluşturulmuş Tanım ve Unsurlar
46
II. BİRLEŞME NEDENLERİ
47
E. Çeşitlendirme (Diversification)
52
F. Vergiye Yönelik Birtakım Avantajlar
54
III. BİRLEŞMEYE İLİŞKİN ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR
57
A. Geçerli Birleşmeler
57
C. Kolaylaştırılmış Birleşme
59
D. Sermayenin Kaybı ya da Borca Batıklık Hâlinde Birleşmeye Katılma
61
1. TTK Bakımından Sermayenin Kaybı ya da Borca Batıklık Hâlinde Birleşmeye Katılma
61
2. TTK m. 139 Uyarınca İyileştirici Birleşmenin Diğer İyileştirici Önlem ya da Prosedürler Arasındaki Yeri
63
3. Rekabet Hukuku Bakımından Batan Teşebbüs Savunması (Failing Company Defence)
75
SERMAYE KAYBI VE BORCA BATIKLIK KAVRAMI
I. SERMAYENİN KORUNMASI
83
A. Sermayenin Korunmasını Amaçlayan Bir Hüküm Olarak TTK m. 376
83
B. TTK m. 139 Düzenlemesinin Kapsamı
86
A. Sermaye Kaybı Kavramı
88
B. Sermaye Kaybı Hesaplanırken Hesaplamada Dikkate Alınacak Kanuni Yedek Akçe Kavramı
93
1. Kaybolan “Sermayeyi” Karşılayacak Tutarda Özvarlığa Sahip Olunması Şartının Anlamı
108
2. Serbestçe Tasarruf Edilebilen Özvarlık Kavramı
110
a. Kapsamın Belirlenmesi Sorunu
110
aa. TTK m. 139 Bakımından
110
bb. İBirK m. 6 Bakımından
117
b. Belirli Bir Harcanma Amacına Bağlanmamış Yedek Akçeler
125
aa. Bir Amaca Bağlı İhtiyari Yedek Akçeler
125
bb. Genel Kanuni Yedek Akçenin Harcamalar İçin Kanunen Tahsisli Kısmı
135
3. Birleşmeye Katılan Şirketlerden Özvarlık Şartını Sağlaması Gereken Şirketin Bilançosunda Açık Bulunması Sorunu
139
4. Serbestçe Tasarruf Edilebilen Özvarlık Şartının, Sermaye Borcunun Takas Yoluyla İfası ile Birlikte Değerlendirilmesi
140
5. TTK m. 139, f. 1’deki “Gerekiyorsa” Borca Batıklık Durumunu Karşılayabilecek Tutarda Serbestçe Tasarruf Edilebilen Özvarlık Kavramı
144
6. TTK m. 139, f. 2 Gereğince Özvarlığa Sahip Olunduğunu İspatlayan Belgelerin Ticaret Sicil Müdürlüğüne Sunulması
146
7. TTK 376 Tebliği m. 14 ile Özvarlığa İlişkin Sermaye Kaybı ya da Borca Batıklık Durumlarının Mevcut Olmadığının Doğrulanması Hususunda Bir Sorun
149
D. Sermaye Kaybının Tespitinde Esas Alınacak Yıllık Bilanço
150
E. Sermaye ile Kanuni Yedek Akçeler Toplamının Yarısının Karşılıksız Kalması Hâli
153
2. Genel Kurulun Hemen Toplantıya Çağrılması
156
3. Gündeme Bağlılık İlkesi Bakımından Değerlendirmeler
166
4. TTK m. 376 ile TTK 376 Tebliği m. 5 Arasındaki Farklılıklar
169
5. Yönetim Kurulunun Genel Kurula Sunmayı Uygun Görebileceği Sınırlı Sayıda Olmayan Birtakım Önlemler
170
a. Sermayenin Tamamlanması Kararı
170
b. Sermayenin Artırılması Kararı
174
c. Alternatifli ve Karşılaştırmalı İyileştirici Birtakım Tedbirler
181
aa. Operasyonel İyileştirme Tedbirleri
181
bb. Sermaye Yapısının İyileştirilmesine Yönelik Tedbirler
181
d. TTK 376 Tebliği m. 6, f. 3 ile İyileştirici Bir Önlem Olarak Özellikle Örneklendirilmeyen Sermayenin Azaltılması
182
6. TTK m. 139’un TTK m. 376, f. 1 ile Uygulanması
185
F. Sermaye ile Yedek Akçeler Toplamının Üçte İkisinin Zarar Sebebiyle Karşılıksız Kalması Hâli
189
2. Yönetim Kurulunun Genel Kurulu Toplantıya Çağırması
190
3. Toplantıya Çağrılan Genel Kurulun Verebileceği Kararlar
190
a. Sermayenin Üçte Biri ile Yetinme Kararı (TTK m. 473–475 Uyarınca Esas Sermayenin Azaltılması)
190
b. Sermayenin Tamamlanması Kararı
193
c. TTK m. 376, f. 1 Bakımından Sermaye Artırımı Önlemi Alınabilirken TTK m. 376, f. 2 ile Sermaye Artırımının Alınabilecek Önlemler Arasında Sayılmamış Olması Sorunu
195
d. TTK m. 139’a Göre Birleşme Kararı
198
4. Toplantıya Çağrılan Genel Kurulun Belirtilen Önlemlerden Birine Karar Vermemesi Hâlinde Şirketin Kendiliğinden Sona Ermesi
198
5. TTK m. 139’un TTK m. 376, f. 2 ile Uygulanması
202
A. Borca Batıklık Kavramı
211
2. TTK 376 Tebliği Üçüncü Bölümün Başlık Seçimi Sorunu
214
B. Borca Batıklığın Diğer Kavramlardan Ayırt Edilmesi
215
1. Borca Batıklık–Sermaye Kaybı
215
2. Borca Batıklık–Ödemeden Aciz Hâli
218
3. Borca Batıklık–Ödemelerin Tatili
229
C. TTK m. 376, f. 3 Uyarınca Borca Batıklığın Tespitinde Esas Alınacak Borca Batıklık Bilançosu ve Borca Batıklığın Mahkemeye Bildirilmesi Yükümlülüğü
230
1. Borca Batıklık Bilançosu
230
2. TTK m. 376, f. 3’ün Uygulanmasından Önce Maddi Olmayan Duran Varlıkların Yeniden Değerlenmesi ile Artıda Bir Bilanço Çıkartılması ve TTK m. 139 Uyarınca Birleşmeye Gidilmesi
238
3. Borca Batıklık Hâlini Mahkemeye Bildirim Yükümlülüğü
244
4. Borca Batıklık Hâlini Mahkemeye Bildirim Yükümlülüğünün İstisnaları
244
a. Ortaklığın Mali Durumunun İyileştirilmesi İmkânı
244
b. Sıradan Çekilme Sözleşmesi
247
c. Şirketin Konkordato Talep Etmesi
251
d. Sermaye Şirketleri ve Kooperatiflerin Uzlaşma Yoluyla Yeniden Yapılandırılması
253
e. Finansal Sektöre Olan Borçların Yeniden Yapılandırılması
256
bb. Finansal Yeniden Yapılandırmada Alacaklı Kuruluşlar, Borçlu ve Diğer Alacaklılar
260
dd. Borçlu Şirketin Finansal Yeniden Yapılandırma Sözleşmesi Müzakere Sürecinde İflas veya Konkordato Talebinde Bulunup Bulunamayacağı
263
ee. Konkordato Mühleti İçinde Borçlunun Finansal Yeniden Yapılandırma Başvurusunda Bulunmasının Mümkün Olup Olmadığı
265
f. TTK m. 139 Uyarınca Yeterli Özvarlığa Sahip Bir Şirket ile Birleşme
269
D. TTK m. 139’un TTK m. 376, f. 3 ile Uygulanması
274
1. TTK m. 376, f. 3 Hükmü Bakımından Değerlendirme
274
b. Konkordato İlan Etmiş Şirketin Birleşmeye Katılması Sorunu
279
aa. Konkordatonun Tanımı
279
bb. Konkordato Ön Projesi
280
cc. Konkordato Ön Projesinde Birleşmeye Yer Verilmesi
284
dd. TTK m. 376, f. 3 ve TTK m. 377 Bakımından Değerlendirmeler
290
ee. İhtiyati Tedbirlerin ve İhtiyati Hacizlerin Etkisi
292
ff. Komiserin Yükümlülükleri Bakımından
293
gg. Tasarruf Yasağı Bakımından
297
hh. Konkordato Türleri Bakımından
300
bbb. Adi Konkordato Bakımından
301
ccc. Mal Varlığının Terki Suretiyle Konkordato Bakımından
306
c. TTK m. 376, f. 3 Uyarınca Sıradan Çekilme Durumunda TTK m. 139, f. 1’in Uygulanması
308
d. TTK 376 Tebliği Geçici Madde 1’in TTK m. 139’un Uygulanmasına Etkisi
313
bb. Kur Farkları ve Diğer Kalemlerin Dikkate Alınmaması
316
cc. Geçici Maddenin Bu Dönemde Gerçekleştirilecek TTK m. 139 Kapsamındaki Birleşmelere Etkisi
320
aaa. Sermaye Kaybı Bulunan Şirkette Geçici Düzenlemeden Yararlanılması
320
bbb. Serbest Özvarlığı Bulunması Gereken Şirkette Geçici Düzenlemeden Yararlanılması
321
ccc. Her İki Şirkette Bu Düzenlemeden Yararlanılması
324
e. Sermayesiyle Kanuni Yedek Akçeler Toplamının Yarısını Kaybeden ya da Borca Batık Durumda Olan Şirketin Devralan ya da Devrolunan Şirket Olması Sorunu
325
aa. TTK Bakımından Değerlendirilmesi
325
aaaa. Hem Devrolunan Hem de Devralan Konumunda Olabileceği Görüşü
325
bbbb. Ancak Devrolunan Şirket Olarak Birleşme İşlemine Katılabileceği Görüşü
328
cccc. Şahsi Kanaatimiz
330
bbb. Şirketler Topluluğu Bakımından
333
bb. Vergi Mevzuatı Bakımından Değerlendirilmesi
335
aaa. Kurumlar Vergisi Kanunu Bakımından Devir
335
aaaa. 7524 s. Kanun Uyarınca KVK’ya Eklenen “Yerel ve Küresel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi” ile “Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi” Hususları
335
bbbb. KVK m. 18 Bakımından Vergili Birleşme
340
cccc. KVK m. 19 ve KVK m. 20 Bakımından Devir ve Vergisiz Birleşme
342
dddd. KVK m. 9 ve KVK m. 20 Bakımından Zarar Mahsubu
349
eeee. Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 1) Bakımından “9. Zarar Mahsubu” Başlığı Bakımından
352
ffff. Kurumun Dönem Başı Öz Sermayesinin Sıfır veya Negatif Değerler Taşıması ve Örtülü Kazanç Aktarımı Hususu
357
gggg. KVK m. 5 Bakımından İstisnalarda Devir
362
ğğğğ. KVK m. 8 Bakımından İndirilecek Giderlerde Devir
364
hhhh. KVK m. 10 Bakımından Diğer İndirimlerde Devir
364
ıııı. Kurumlar Vergisi Kanunu m. 32/B ve Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 1) 32.4 Başlığı Bakımından Devir ve Devir Nedeniyle Sermaye Azaltılması
366
iiii. 7524 s. Kanun ile KVK’ya Eklenen Beşinci Bölüm Ek Madde 11 Uyarınca Birleşme ve Pay Devirleri
369
bbb. Vergi Usul Kanunu Bakımından Devir
371
ccc. Gelir Vergisi Kanunu Bakımından Devir
384
ddd. Katma Değer Vergisi Kanunu Bakımından Devir
389
eee. Damga Vergisi Kanunu Bakımından Devir
393
fff. Harçlar Kanunu Bakımından Devir
394
ggg. 6183 s. Kanun Bakımından Devir
395
ğğğ. Özel Tüketim Vergisi Kanunu Bakımından Devir
395
hhh. Gider Vergileri Kanunu Bakımından Devir
395
ııı. Emlak Vergisi Kanunu Bakımından Devir
396
iii. Şirketlerde Yapı Değişikliği ve Ayni Sermaye Konulmasında Siciller Arası İşbirliğine İlişkin Tebliğ Bakımından Devir
396
E. TTK m. 139 Anlamında Birleşmenin Şirketler Topluluğunda Uygulama Alanı
397
F. Kaldıraçlı Devralmalar Bakımından TTK m. 139’un Değerlendirilmesi
401
BİRLEŞMEYE KATILMA BAKIMINDAN İZLENECEK USUL
I. SERMAYESİNİ KAYBETMİŞ VEYA BORCA BATIK DURUMDAKİ ŞİRKETİN BİRLEŞMEYE KATILMA İŞLEMİ ÖNCESİNDE YERİNE GETİRECEĞİ HAZIRLIK İŞLEMLERİ
405
A. Gizlilik Sözleşmesi (Non Disclosure Agreement–Confidentiality Agreement)
405
B. Niyet Mektubu (Letter of Intent)
407
C. Birleşme Öncesi Şirketin Mal Varlığı, Mali Durumu ve Hukuki İlişkileri Bakımından Bir İnceleme Aşaması Olarak: Due Diligence
408
2. Due Diligence Türleri
412
a. Finansal Due Diligence
412
bb. Birleşme İşlemine Konu Şirketin İcra Takipleri Hakkında İncelemeler
413
b. Ticari Due Diligence
414
c. Hukuki Due Diligence
415
d. Vergisel Due Diligence
416
bb. Zararda Olan Şirketin Kârlı Durumdaki Şirketle Birleşmeye Katılması ile Yaşanan Kur Farkına İlişkin Özellikli Durumlar
419
3. Due Diligence Yürütülüş Aşaması–Veri Odası Prosedürü
422
4. Kişisel Veriler Hukuku Bakımından Due Diligence
422
2. Değerlemede TTK 139’a Göre Birleşmenin Arz Ettiği Özellikler
429
3. Değerlemede Esas Alınacak Bilanço
431
4. Şirket Değerinin Tanımlanma Biçimleri
432
5. Şirket Değerleme Yöntemleri
437
a. İndirgenmiş Nakit Akışı Değerleme Yöntemi
437
b. Piyasa Bazlı Değerleme Yöntemi
440
II. SERMAYESİNİ KAYBETMİŞ VEYA BORCA BATIK DURUMDAKİ ANONİM ŞİRKETLERİN BİRLEŞMEYE KATILMASINDA İZLENECEK USUL
441
A. Birleşme Sözleşmesi
441
b. Yönetim Kurulunun Birleşme Sözleşmesi Akdetme Yetkisinin Bir Sözleşme ile Sınırlandırılmış Olması
444
3. Birleşme Sözleşmesinin İçeriği
466
b. Birleşme Sözleşmesinde Yer Alan ve Önem Arz Eden Madde Hükümleri
469
aa. Şirket Paylarının Değişim Oranı
469
aaa. Öngörülmüşse Denkleştirme Akçesi
476
bbb. Gereğinde Ayrılma Akçesine İlişkin Bilgiler
477
2. Sermaye Artırımının İptalinin Birleşmeye Etkisi
494
b. İşlem Güvenliğinin Korunması Bakımından Etkisi
499
C. TTK m. 139 Uyarınca Birleşmeye Esas Alınacak Bilanço
502
2. Özel Denetime Konu Olabilmesi Bakımından Birleşme Sözleşmeleri
519
F. Mal Varlığındaki Önemli Değişikliklere İlişkin Bilgi Verilmesi Yükümlülüğü
521
2. Birleşme Kararının Onaylanmasına İlişkin Nisaplar
527
3. Birleşme Kararının Onaylanmasına İstisna Teşkil Eden Durumlar
529
H. Birleşmenin Kesinleşmesi
530
İ. Birleşmenin Hukuki Sonuçları
531
1. Alacaklıların Korunması
531
b. Alacaklılara Bildirim Yapılması
541
c. Ortakların Şahsi Sorumluluğu
542
2. Ortakların Korunması
543
b. Denkleştirme Davası
544
e. Kanunda İyileştirici Birleşmeler Bakımından Azlığın Korunmasına İlişkin Özel Bir Düzenleme Bulunmaması ve Azlığın Genel Korunma Hükümlerine Başvurması
562