İnsan Hakları Hukukuna Giriş Prof. Dr. Halil Kalabalık  - Kitap

İnsan Hakları Hukukuna Giriş

6. Baskı, 
Eylül 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
488
Barkod:
9789750295270
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
465,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Diğer Baskılar
5. baskı
Eylül 2023
465,00
225,00 (%52)
Kitabın Açıklaması
İnsan hakları, insanın doğuştan ve doğası gereği sahip olduğu hakları ifade eder. Bu nedenle evrensel olarak tüm insanlar bu haklara sahiptirler. İnsan hakları olanı değil, olması gerekeni gösterir. Bir ülkede insan haklarının uygulanmaması, bu hakların o ülkenin insanları için temel bir geçerlilik olduğu gerçeğini değiştirmez. İnsan hakları, kişinin insanca ve onurlu bir yaşam sürmesi için gerekli olan şartlardır. Hal böyle olunca, insan hakları eğitimi önem kazanmaktadır. Disiplinlerarası bir alan olan insan haklarının; ahlaki, felsefi, dini vb. boyutlarının yanı sıra, hukuki boyutları da bulunmaktadır.
Türkiye'deki yükseköğretim kurumlarında insan hakları ve insan hakları hukuku eğitimi alanındaki ders kitabı ihtiyacını bir nebze karşılayabilmek amacıyla, hem bu dersleri veren öğretim elemanları hem de söz konusu dersleri alan öğrenciler için genel bir ders kitabı olarak tasarlanan bu kitapta, insan hakları ve insan hakları hukukuyla ilgili temel kavramsal bilgiler sunulmuştur. Bu çerçevede, öncelikle insan hakları hukukuna bir giriş yapılmış, daha sonra insan haklarının düzenlenmesi, sınırlanması, Birleşiş Milletler, bölgesel ve milli düzeyde (iç hukukta) korunmasıyla ilgili açıklamalara gerekli olduğu ölçüde yer verilmiş, gereksiz dipnotlardan ve aşırı teorik açıklamalardan kaçınılmıştır.
Kitap yeni baskısında, milletlerarası ve milli insan hakları hukukundaki teorik ve pratik gelişmeler çerçevesinde güncellenmiş ve gözden geçirilmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
İnsan Hakları Kavramı
.
İnsan Haklarının Tarihi Gelişimi ve Pozitif Hukuka Geçişi
.
İnsan Haklarının Düzenlenmesi ve Sınırlanması
.
Uluslararası Alanda İnsan Haklarının Korunması
.
Avrupa'da İnsan Haklarının Korunması
.
Amerika'da İnsan Haklarının Korunması
.
Afrika'da İnsan Haklarının Korunması
.
Türkiye'de İnsan Haklarının Korunması
.
Anayasada Düzenlenen Temel Hak ve Hürriyetler
.
Kişi Hakları ve Ödevleri
.
Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Hak ve Ödevler
.
Siyasi Hak ve Ödevler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Altıncı Baskıya Önsöz 
5
Kısaltmalar 
27
Giriş 
29
Birinci Kısım
İNSAN HAKLARI KAVRAMI VE
İNSAN HAKLARI HUKUKU
Bölüm 1
İNSAN HAKLARI KAVRAMI
I. TANIM, ŞARTLARI VE BENZER KAVRAMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI 
31
A. İnsan Haklarının Tanımı 
31
B. İnsan Haklarının Şartları ve Unsurları 
33
1. İnsan Haklarının Şartları 
33
a. Temel Hak Olma 
33
b. Evrensellik 
34
c. Açıkça Tanımlanabilir Olma 
34
2. İnsan Haklarının Unsurları 
34
a. Yetki 
34
b. Talep 
34
c. Tanınma–Saygı Gösterilme 
35
C. “İnsan Hakları” Kavramının Benzer Kavramlarla Karşılaştırılması 
35
II. İNSAN HAKLARININ NİTELİKLERİ 
37
A. Evrensellik 
37
1. Ahlaki Evrensellik 
39
2. Normatif Evrensellik 
39
3. Hak Sahipliği Bakımından Evrensellik 
40
4. Tarihsel Özgüllüğü ve Evrensellik 
40
B. Doğuştan Kazanılma 
41
C. Mutlaklık 
42
Ç. Vazgeçilmezlik 
42
D. Bireysellik 
43
E. Çoğunlukla Hürriyet Hakkı Olma 
43
1. Hürriyet Kavramı 
43
2. Hak Kavramı ve Türleri 
44
a. Doğal Haklar – Hukuki Haklar 
44
b. Talep Hakları–Hürriyet Hakları 
45
c. Olumlu Haklar – Olumsuz Haklar 
45
ç. Bireysel Haklar–Grup Hakları 
46
3. Ödev Kavramı ve Türleri 
46
4. “Hak” ve “Ödev” İlişkisi 
47
5. Hak–Hürriyet İlişkisi 
49
6. Hürriyetle İlgili Anlayışlar 
51
a. Negatif Hürriyet Anlayışı 
51
b. Pozitif Hürriyet Anlayışı 
52
c. Rasyonel Hürriyet Anlayışı 
53
7. Hak ve Hürriyetlerin İçeriği 
53
F. Temel Hak Olma 
54
G. Birey ile Devlet Arasındaki İlişkiler Niteliğinde Olma 
55
1. İlişkilerin Niteliği 
55
2. Uluslararası İnsan Hakları Hukukuna Göre Devletin Yükümlülükleri 
55
a. Tanıma–Saygı Gösterme Yükümlülüğü 
56
b. Karışmama ve Müdahale Etmeme Yükümlülüğü 
56
c. Koruma Yükümlülüğü 
57
ç. Gerçekleştirme Yükümlülüğü 
58
d. Temin–Tedarik Yükümlülüğü 
58
Ğ. İnsan Haklarının Bütünlüğü 
58
H. Hukuken Korunma Zorunluluğu 
60
III. İNSAN HAKLARININ DİKEY VE YATAY ETKİSİ 
60
A. Dikey Etkisi 
60
B. Yatay Etkisi 
61
IV. İNSAN HAKLARININ SINIFLANDIRILMASI 
62
A. Kullanım Şekilleri Bakımından 
63
B. Temel Haklar – Temel Olmayan Haklar Ayrımı 
64
C. Negatif Haklar – Pozitif Haklar Ayrımı 
64
Ç. Yasal Haklar – Moral Haklar Ayrımı 
65
D. Koruyucu Haklar – İsteme Hakları – Katılma Hakları Ayrımı 
65
1. Koruyucu Haklar 
66
2. İsteme Hakları 
66
3. Katılma Hakları 
67
E. Klasik Haklar – Sosyal Haklar Ayrımı 
67
F. Kişisel, Siyasal, Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Ayrımı 
68
1. Kişisel Haklar 
68
2. Siyasi Haklar 
69
3. Ekonomik ve Sosyal Haklar 
69
4. Kültürel Haklar 
69
G. Tarihî Gelişimine Göre İnsan Haklarının Sınıflandırılması 
70
1. Birinci Kuşak Haklar 
70
2. İkinci Kuşak Haklar 
71
3. Üçüncü Kuşak Haklar 
72
4. Dördüncü Kuşak Haklar 
73
Bölüm 2
İNSAN HAKLARININ TARİHİ GELİŞİMİ VE
POZİTİF HUKUKA GEÇİŞİ (İNSAN HAKLARI HUKUKUNA DOĞRU)
I. İNSAN HAKLARININ TARİHİ GELİŞİMİ 
75
A. İlk Çağda İnsan Hakları 
75
B. Orta Çağ’da İnsan Hakları 
76
C. Yeni Çağ’da İnsan Hakları 
78
II. İNSAN HAKLARININ POZİTİF HUKUKA GEÇİŞİ 
80
A. Bildirge ve Anlaşmalara Geçiş 
80
1. İngiliz ve Amerikan Belgeleri 
80
2. Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi 
82
3. Yirminci Yüzyıldaki Gelişmeler 
83
B. Anayasalarda Yer Alması 
84
1. Batı’da 
84
2. Türkiye’de 
85
a. Belgeler ve Fermanlar 
85
b. Anayasalar 
88
Bölüm 3
İNSAN HAKLARI HUKUKU
I. ORTAYA ÇIKIŞI VE KAPSAMI 
91
A. Ortaya Çıkışı Ve Kapsamı 
91
1. Ortaya Çıkışı 
91
2. Kapsamı ve İnsancıl Hukuktan Farkları 
91
a. İnsan Hakları Hukukunun Kapsamı 
91
b. İnsancıl Hukuktan Farkları 
92
1. İnsan Hakları Hukuku’nun Bölümleri 
93
II. İNSAN HAKLARI HUKUKUNUN VE ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI BELGELERİNİN ÖZELLİKLERİ VE BUNLARA HAKİM OLAN İLKELER 
95
A. İnsan Hakları Hukukunun Özellikleri 
95
1. Evrensellik 
95
2. Muamele Görme İlkeleri Niteliğinde Olmaları 
96
3. Muamele Etme İlkeleri Niteliğinde Olmaları 
96
4. Devletin Temel Ödevlerini Dile Getiren Talepler Niteliğinde Olmaları 
96
B. Uluslararası İnsan Hakları Hukuku Belgelerinin Özellikleri 
96
1. Evrensellik 
97
2. Kapsamının Genişliği 
97
3. Devletlerin Çifte Sorumluluğu 
97
C. İnsan Hakları Hukuku Belgelerine Hâkim Olan İlkeler 
98
1. İnsan Onuru 
98
2. Ayrımcılık Yasağı 
99
3. Hukuk Devleti (Hukukun Üstünlüğü) 
99
4. Hesap Verebilirlik 
100
5. Açıklık 
101
6. Katılım 
102
Ç. İnsan Hakları Hukuku Belgelerinin Sınıflandırılması 
102
1. Coğrafi Ölçüte Göre 
102
2. Hakların Türü ve Niteliğine Göre 
103
3. Bağlayıcı ya da Tavsiye Niteliğinde Olup Olmamasına Göre 
103
4. Ayrı Kategoriler 
103
Bölüm 4
İNSAN HAKLARININ DÜZENLENMESİ VE SINIRLANMASI
I. İNSAN HAKLARININ DÜZENLENMESİ 
105
A. Düzenleme ve Sınırlama (Müdahale) Kavramları 
105
B. Düzenleme Rejimleri 
106
2. Önleyici Rejimler 
106
a. Yasaklayıcı Önleme 
107
b. Düzeltici Önleme 
107
c. Basit Önleme 
107
2. Düzeltici Rejim 
108
C. Değerlendirme 
108
II. İNSAN HAKLARININ SINIRLANMASI 
109
A. Sınırlama Kavramı ve İnsan Haklarının Sınırları 
109
1. Karine: İnsan Haklarının Korunması 
109
2. İnsan Haklarının Sınırları 
109
a. Doğal Sınırlar 
109
b. Hukuki Sınırlar 
110
ba. Anayasa İle Yapılan Sınırlamalar 
110
bb. Kanunlarla Yapılan Sınırlamalar 
112
B. Sınırlanması Mümkün Olmayan ve Olan Haklar 
112
1. Mutlak Terimlerle İfade Edilen Haklar 
112
2. Sınırlayıcı Bir Şekilde İfade Edilen Haklar 
113
3. Kullanılması Sınırlanabilen Haklar 
115
C. İnsan Haklarının Sınırlanmasında İlkeler 
116
1. Sınırlamaların Gerekliliği İlkesi 
116
2. Sınırlamaların Yasallığı İlkesi 
116
3. Sınırlamaların Sebebe Bağlılığı İlkesi 
119
a. Milli Güvenlik 
120
b. Kamu Güvenliği 
121
c. Kamu Düzeni 
122
ç. Kamu Ahlakı 
123
d. Kamu Sağlığının Korunması 
124
e. Başkalarının Hak ve Hürriyetlerinin Korunması 
125
f. Suç İşlenmesinin Önlenmesi 
126
g. Genel Refahın Sağlanması 
126
4. Anayasanın Sözüne ve Ruhuna Uygunluk İlkesi 
126
5. Ölçülülük (Orantılılık) 
127
6. Demokratik Toplum Gereklerine Uygunluk 
129
7. Hakkın Özüne Dokunmama 
130
Ç. Olağanüstü Yönetimlerde İnsan Haklarının Sınırlanması 
130
1. Olağanüstü Yönetim Kavramı, Sebepleri ve İlanı 
130
a. Olağanüstü Yönetim Kavramı 
130
b. Olağanüstü Yönetim Sebepleri 
131
2. Olağanüstü Yönetimde İnsan Haklarını Sınırlama Ölçütleri 
133
3. Askıya Alınan Sözleşme Hükümlerini Bildirme Yükümlülüğü 
134
4. Olağanüstü Yönetimlerde İnsan Hakları 
135
a. Sınırlanamayan Haklar 
135
b. Kısmen veya Tamamen Sınırlanabilen Haklar 
136
D. Çekinceler (Rezervasyonlar) 
138
İkinci Kısım
ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI HUKUKU
Bölüm 5
ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI HUKUKUNUN KAYNAKLARI
I. İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ 
141
A. Önemi 
141
B. Kapsamı 
142
C. Bağlayıcılığı 
143
II. ULUSLARARASI ANTLAŞMALAR 
144
A. Birleşmiş Milletler Şartı 
144
B. Uluslararası İnsan Hakları Sözleşmeleri (İkiz Sözleşmeler) ve Protokolleri 
145
1. Kişisel ve Siyasal Haklar Sözleşmesi 
146
2. Kişisel ve Siyasal Haklar Sözleşmesine Ek 1. İhtiyari Protokolü 
147
3. Kişisel ve Siyasal Haklar Sözleşmesine Ek 2. İhtiyari Protokolü 
148
4. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi 
148
5. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesine Ek İhtiyari Protokolü 
150
C. Ayrımcılığın Önlenmesi 
150
1. BM Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi 
150
2. Uluslararası Çalışma Örgütü Sözleşmeleri 
151
Ç. Kadın Hakları 
152
1. BM Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi 
153
2. Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Kaldırılması Sözleşmesine Ek İhtiyari Protokol 
154
D. Çocuk Hakları 
155
1. BM Çocuk Hakları Sözleşmesi 
155
2. Çocuk Haklarına Dair Sözleşmenin Başvuru Usulüne İlişkin İhtiyari Protokol 
157
3. Çocuk Haklarına Dair Sözleşmeye Ek Çocuk Satışı, Çocuk Fahişeliği ve Çocuk Pornografisi ile İlgili İhtiyari Protokol 
157
4. Çocuk Haklarına Dair Sözleşmeye Ek Çocukların Silahlı Çatışmaya Dahil Olmamaları Konusundaki İhtiyari Protokol 
158
5. Çocuk Haklarına İlişkin Diğer Sözleşmeler 
159
a. Asgari Yaş Sözleşmesi 
159
b. En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Eylem Sözleşmesi 
159
E. İnsan Kaçakçılığı, Kölelik, Kölelik–Benzeri Uygulamalar ve Zorla Çalıştırma 
159
1. 182 No.lu En Kötü Çocuk İşçiliği Türleri UÇÖ Sözleşmesi 
161
2. Kölelik Sözleşmesi 
161
3. Kölelik, Köle Ticareti, Köleliğe Benzer Uygulamalar ve Kurumların Kaldırılması Hakkında Ek Sözleşme 
162
4. 1930 Tarihli ve 29 No.lu Zorla Çalışma Sözleşmesi 
162
5. 1957 tarihli ve 105 No.lu Zorla Çalıştırmanın Önlenmesi Sözleşmesi 
163
F. Vatansız ve Mültecilerin Hakları 
163
1. Vatansızların Hakları 
163
a. Vatansız Kişilerin Hukuki Statülerine İlişkin 1954 Sözleşmesi 
163
b. 1961 tarihli Vatansızlığın Azaltılmasına Dair BM Sözleşmesi 
165
c. Yaşadığı Ülkenin Vatandaşlığına Sahip Olmayan Bireylerin İnsan Hakları Üzerine Bildirge 
166
2. Mültecilerin Hakları 
166
a. Mültecilerin Hukukî Durumuna Dair Sözleşme 
167
b. Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin 1967 Protokolü (New York Protokolü) 
168
G. Savaş Suçları, İnsanlığa Karşı Suçlar ve Soykırım 
169
1. BM İnsanlığa Karşı Suçların Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi 
170
2. Uluslararası Ceza Mahkemesi Statüsü 
170
Ğ. İşkence Yasağı, Tutuklu ve Hükümlülerin Korunması 
171
1. İşkenceye ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı veya Aşağılayıcı Muameleye ve Cezaya Karşı Sözleşme 
171
2. İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı veya Küçültücü Muameleye ve Cezaya Karşı Sözleşme Seçmeli Protokolü 
172
3. Diğer Metinler 
173
H. Göçmen İşçilerin ve Ailelerinin Hakları ve Göçmen Kaçakçılığı 
174
1. Tüm Göçmen İşçilerin ve Ailelerinin Haklarının Korunması Uluslararası Sözleşmesi 
174
2. Uluslararası Organize Suçlara Karşı Sözleşmeye Ek Karada, Havada Denizde Göçmen Kaçakçılığına Karşı Protokol 
175
I. Zorla Kaybolmaların Önlenmesi 
176
İ. Engellilerin Hakları 
178
1. Engellilerin Haklarına İlişkin Uluslararası Sözleşme 
179
2. Engellilerin Haklarına İlişkin Uluslararası Sözleşmeye Ek İhtiyari Protokol 
179
III. ULUSLARARASI ÖRF VE ADET HUKUKU 
180
IV. HUKUKUN GENEL İLKELERİ 
181
V. ULUSLARARASI DENETİM ORGANLARININ KARARLARI 
181
VI. ÖĞRETİ, SEKRETERYA, DENETİM VE YARGI KARARLARI 
182
VII. İNSAN HAKLARI HUKUKU NORMLARININ YORUMU 
184
1. Yorum İlkeleri 
184
2. Yorum Kaynakları 
185
Bölüm 6
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER VE İNSAN HAKLARI
I. GİRİŞ: İNSAN HAKLARINI KORUMA REJİMLERİNİN DOĞUŞU 
187
II. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER TEMEL ORGANLARI 
190
A. Genel Kurul 
190
B. Uluslararası Adalet Divanı 
191
C. Güvenlik Konseyi 
192
Ç. Ekonomik ve Sosyal Konsey 
194
D. Kadının Statüsü Komisyonu 
194
E. İnsan Haklarının Korunması ve Geliştirilmesi Alt Komisyonu 
195
III. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İNSAN HAKLARI ORGANLARI 
195
A. İnsan Hakları Konseyi 
195
1. İnsan Hakları Komisyonundan İnsan Hakları Konseyi’ne 
195
2. Kuruluşu ve Çalışma Usulü 
196
3. İnsan Hakları Konseyi’nin Görevleri 
196
B. İnsan Hakları Yüksek Komiserliği 
198
1. Tarihçe 
198
2. Görevleri ve Çalışma Esasları 
198
C. Mülteciler Yüksek Komiserliği 
199
IV. UYGULAMA VE İZLEME BİRİMLERİ 
200
A. Antlaşma İzleme Birimleri 
200
B. İnsan Hakları Konseyi 
201
C. Ulusal İnsan Hakları Kurumları 
202
Ç. Uluslararası/Ulusal Sivil Toplum Kuruluşları 
203
Bölüm 7
ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI KORUMA MEKANİZMALARI
I. SÖZLEŞMEYE DAYALI KORUMA USULLERİ 
205
A. Rapor Usulü 
205
B. Genel Yorumlar 
207
C. Şikâyet Usulü 
207
1. Devletlerarası Şikâyet Usulü 
208
2. Bireysel Şikâyet Usulü 
210
a. Bireysel Şikayet Öngören Sözleşmeler 
210
b. Bireysel Şikâyet Şartları 
210
c. Bireysel Şikâyet Usulünün İşleyişi 
211
ç. Geçici Tedbirler 
212
3. Eleştirel Bakış 
213
Ç. Soruşturma Usulü 
213
D. Ziyaret Usulü 
216
1. İşkenceye Karşı Sözleşmeye Göre Tesis edilen Tutuklanma Merkezlerini Ziyaret Sistemi 
216
2. Zorla Kaybedilmeler Sözleşmesi’ne Göre Ziyaret Usulü 
217
II. SÖZLEŞME–DIŞI KORUMA MEKANİZMALARI 
217
A. 1235 Usulü 
218
B. 1503 Usulü 
219
C. Şikâyet Usulü (5/1 Usulü) 
221
Ç. Acil Durumlara Cevaplar 
223
D. Özel Usuller 
224
E. Acil Eylem 
225
F. Evrensel Periyodik Gözden Geçirme Prosedürü 
225
G. Uluslararası Hukuk Komisyonu 
226
Bölüm 8
UZMAN KURULUŞLARDA İNSAN HAKLARINI
KORUMA MEKANİZMALARI
I. ULUSLARARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ 
229
A. Kurumsal Yapı 
229
B. Uluslararası Çalışma Örgütünün Denetim Mekanizmaları 
230
1. Rapor Sistemi 
230
2. Şikâyet Sistemi 
231
a. Şikâyet Bildirimi Mekanizması 
231
b. Temsil (Şikâyet) Prosedürü 
232
c. Özel Şikâyet Bildirim Prosedürü 
232
3. Çalışmalar, Başvurular ve 19. Madde Prosedürü 
233
II. EĞİTİM, BİLİM VE KÜLTÜR TEŞKİLATI (UNESCO) 
233
III. ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİ 
233
A. Genel Olarak 
233
B. Uluslararası Ceza Mahkemesinin Organları 
234
1. Başkanlık Makamı 
234
2. Mahkeme (Yargılama) Makamı 
234
a. Ön–Dava Dairesi 
234
b. Dava Dairesi 
235
c. İstinaf Dairesi 
235
3. Savcılık Kurumu 
235
4. Sekretarya 
236
C. Yargılama İlkeleri 
236
Üçüncü Kısım
BÖLGESEL SİSTEMLERDE
İNSAN HAKLARININ KORUNMASI
GİRİŞ 
239
I. BÖLGESEL KORUMA SİSTEMLERİNİN FAYDALI VE SAKINCALI YÖNLERİ 
240
A. Faydalı Yönleri 
240
B. Sakıncalı Yönleri 
240
II. BÖLGESEL İNSAN HAKLARI KURUMLARI 
241
Bölüm 9
AVRUPA’DA İNSAN HAKLARININ KORUNMASI
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI HUKUKUNUN KAYNAKLARI 
243
A. Avrupa Konseyi Statüsü 
243
B. İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi 
244
1. Genel Olarak 
244
2. Sözleşmenin Kapsamı 
245
3. Sözleşmenin Özellikleri 
247
4. Sözleşmenin İç Hukukumuzdaki Yeri 
248
5. Sözleşmenin Bağlayıcılığı 
249
C. Avrupa Sosyal Şartı 
251
1. Orijinal Sosyal Şart 
251
2. Revize Edilmiş Sosyal Şart 
252
Ç. İşkence ve İnsanlık Dışı veya Aşağılayıcı Muamele ve Cezayı Önleme Avrupa Sözleşmesi 
253
D. Ulusal Azınlıkları Koruma Çerçeve Sözleşmesi 
254
E. Bölgesel ve Azınlık Dilleri Avrupa Şartı 
256
F. Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi 
257
G. İnsan Hakları ve Biyo – Tıp Sözleşmesi 
258
Ğ. Terörizmin Önlenmesine Dair Avrupa Sözleşmesi 
260
H. Göçmen İşçilerin Hukuki Statüsü Hakkında Avrupa Sözleşmesi 
261
I. Schengen ve Dublin sözleşmeleri 
262
İ. Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi 
264
K. Avrupa Birliği Hukukunda İnsan Hakları 
265
II. AVRUPA İNSAN HAKLARI HUKUKUNDA KORUMA MEKANİZMALARI 
267
A. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi 
267
1. Mahkemenin Yapısı 
267
2. İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin İnceleme Süreci 
269
a. Devletlerarası Başvurular 
270
b. Bireysel Başvurular 
270
c. Kabul Edilebilirlik Şartları 
271
ç. İşin Mahkemece Karara Bağlanması 
274
B. Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABAD) ve İnsan Hakları 
277
C. Yargısal Nitelikte Olmayan Koruma Usulleri 
279
1. Avrupa İşkenceyi Önleme Sözleşmesi Denetim Sistemi 
279
2. Avrupa Sosyal Şartının Denetim Sistemi 
280
a. Rapor Sistemi 
280
b. Toplu Şikâyet Sistemi 
282
3. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri 
284
4. Avrupa Konseyi İçinde İnsan Haklarıyla İlgili Diğer Organlar 
285
a. Irkçılık ve Hoşgörüsüzlük Karşıtı Avrupa Komisyonu 
285
b. Hukuk Yoluyla Demokrasi Avrupa Komisyonu (Venedik Komisyonu) 
285
c. Siyasal/İdari Nitelikli Organlar 
286
5. Avrupa Birliği’nde İnsan Hakları 
286
6. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatında İnsan Hakları 
290
a. Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Konferansından Avrupa Güvenlik Teşkilatına 
290
b. AGİT Belgelerinde İnsan Hakları 
292
c. AGİT’in İnsan Haklarının Korunması ile İlgili İnsani Boyut Mekanizmaları 
295
aa. Viyana Mekanizması 
296
bb. Moskova Mekanizması 
297
Bölüm 10
AMERİKA’DA İNSAN HAKLARININ KORUNMASI
GİRİŞ 
301
I. AMERİKA İNSAN HAKLARI HUKUKUNUN KAYNAKLARI 
301
A. Amerikan Bildirgeleri 
301
1. Amerikan İnsan Hakları ve Ödevleri Bildirgesi 
301
2. Cartagena Bildirisi 
303
B. Amerikan İnsan Hakları Sözleşmeleri ve Protokolleri 
303
1. Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi 
303
2. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Alanda AİHS’e Ek Protokol (San Salvador Protokolü) 
304
3. Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesinin Ölüm Cezasını İlga Eden Protokolü 
305
4. Amerikalılararası İşkenceyi Önleme ve Cezalandırma Sözleşmesi 
305
5. Kişilerin Zorla Kaybolmaları Üzerine Amerikalılararası Sözleşme 
306
6. Kadınlara Karşı Şiddetin Önlenmesi, Cezalandırılması ve Kaldırılması Amerikalılararası Sözleşmesi 
306
7. Kişilere ve Engellilere Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Amerikan Devletlerarası Sözleşmesi 
307
II. AMERİKA İNSAN HAKLARI HUKUKUNDA KORUMA MEKANİZMALARI 
308
A. Genel Olarak 
308
B. Kurumsal Çerçeve 
309
1. Amerikalılararası İnsan Hakları Komisyonu 
309
a. Komisyonun Tarihî Gelişimi 
309
b. Komisyonun Yapısı 
309
c. Komisyonun Görevleri 
310
2. Amerikalılar arası İnsan Hakları Mahkemesi 
310
a. Yapısı 
311
b. Mahkemenin Görevleri 
311
3. Diğer Organlar 
312
C. İnsan Haklarını Koruma Usulleri 
313
1. Sözleşme Dışında İnsan Haklarının İzlenmesi 
314
2. Sözleşmeye Dayalı Koruma Usulleri 
314
a. Raporlar 
314
b. Devlet Başvuruları 
314
c. Kişisel Başvurular 
315
Bölüm 11
AFRİKA’DA İNSAN HAKLARININ KORUNMASI
I. AFRİKA İNSAN HAKLARI HUKUKU KAYNAKLARI 
317
A. Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı 
317
B. Çocukların, Kadınların ve Hassas Grupların Korunması 
319
1. Çocuklar 
319
2. Kadın Hakları 
322
3. Yaşlı Hakları 
324
4. Mülteci Hakları 
325
C. Afrika Adalet ve İnsan Hakları Mahkemesi Protokolü 
326
II. KORUMA MEKANİZMALARI 
328
A. Afrika İnsan ve Halkların Hakları Komisyonu 
329
1. Oluşumu ve Toplantıları 
329
2. Komisyonun Görevleri 
329
3. Özel Raportörler ve Çalışma Grupları 
330
4. Yerinde Ziyaretler 
331
5. Kararlar 
331
B. Çocuk Hakları ve Refahı Uzmanlar Komitesi 
332
C. Afrika İnsan ve Halkların Hakları Mahkemesi 
333
1. Tarihi Gelişimi 
333
2. Mahkemenin Oluşumu 
334
3. Mahkemenin Yetkileri 
335
4. Locus Standi 
335
Ç. Afrika Adalet ve İnsan Hakları Mahkemesi 
336
1. Yapısı 
336
2. Mahkemenin Yargı Yetkisi 
337
3. Mahkemeye Başvuru ve Karar 
337
D. İnsan Hakları Koruma Usulleri 
338
1. Raporlar 
339
2. Devlet Başvuruları 
339
3. Kişisel Başvurular 
340
E. Afrika Birliği’nin İnsan Haklarıyla İlgili Ana Organları 
340
Bölüm 12
DİĞER BÖLGESEL SİSTEMLERDE İNSAN HAKLARI
I. ARAP LİGİ VE İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI 
341
A. Arap Ligi 
341
1. İnsan Hakları Ana Metinleri 
341
2. İzleme ve Uygulama Mekanizmaları 
343
a) İnsan Hakları Uzmanlar Komitesi 
343
b) Arap İnsan Hakları Mahkemesi 
344
c) Daimî İnsan Hakları Arap Komitesi 
344
B. İslam İşbirliği Teşkilatı 
345
1. Temel İnsan Hakları Belgeleri 
345
2. İzleme ve Uygulama Mekanizmaları 
347
II. ASYA–PASİFİK 
347
III. BAĞIMSIZ DEVLETLER TOPLULUĞU 
349
Dördüncü Kısım
TÜRKİYE’DE İNSAN HAKLARININ KORUNMASI
I. GİRİŞ 
351
II. ASIL KORUMA 
351
III. İNSAN HAKLARI HUKUKUNUN İÇ HUKUKA GEÇİŞİ VE ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI ANTLAŞMALARIN İÇ HUKUKTAKİ YERİ 
354
A. Uluslararası İnsan Hakları Hukukunun İç Hukuka Geçişi 
354
B. Uluslararası İnsan Hakları Antlaşmalarının İç Hukuktaki Yeri 
356
1. Düalist (İkici) Sistemlerde İnsan Hakları Antlaşmaları 
357
2. Monist (Tekçi) Sistemlerde İnsan Hakları Antlaşmaları 
358
a. Karşılaştırmalı Hukuk 
358
b. Türk Hukuku 
361
Bölüm 13
İNSAN HAKLARININ YASAMA ORGANINA KARŞI KORUNMASI
I. İNSAN HAKLARI GÜVENCELERİNİN ANAYASADA DÜZENLENMESİ 
363
A. Şekli Güvenceler 
363
1. Temel Hak ve Hürriyetlerin Anayasada Düzenlenmesi 
363
2. Temel Hak ve Hürriyetlerin Kanunlarla Düzenlenmesi ve Korunması 
365
a. Karşılaştırmalı Hukuk 
365
b. Türk Hukuku 
367
3. Anayasada Sınırlamaların Kanuniliği İlkesinin Kabul Edilmesi 
367
4. Anayasa’da Sınırlamaların Sebebe Bağlılığı İlkesinin Kabul Edilmesi 
369
B. Asli (Yargısal) Güvenceler 
370
1. Anayasada Kanunların Anayasaya Uygunluğunun Yargısal Denetiminin Düzenlenmesi 
370
2. Anayasada İdarenin Yargısal Denetimi İlkesinin Kabul Edilmesi 
372
3. İdari İşlemlerin Yürütülmesinin Yargı Organlarınca Durdurulabilmesi 
373
4. Bazı Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması İçin Mahkeme Kararının Gerekmesi 
373
5. Haksız Yere Tutuklananlara Devletçe Tazminat Ödenmesi 
375
6. Temel Hak ve Hürriyetlerin Korunması 
375
II. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN KÖTÜYE KULLANILMASI YASAĞININ ANAYASADA ÖNGÖRÜLMESİ 
376
III. OLAĞANÜSTÜ REJİMLERDE TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN SINIRLANMASININ ANAYASADA DÜZENLENMESİ 
377
IV. İNSAN HAKLARINI KORUYUCU İŞLEV GÖREN TBMM KOMİSYONLARI 
378
A. Dilekçe Komisyonu 
378
B. İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu 
379
C. Diğer Komisyonlar 
380
Bölüm 14
İNSAN HAKLARININ YÜRÜTME ORGANI VE
İDAREYE KARŞI KORUNMASI
I. KORUMANIN GEREKLİLİĞİ 
381
II. KORUMA MEKANİZMALARI 
386
A. İdarenin Yargısal Denetimi 
386
B. İdari Usul ve İlkeleri 
386
C. Kanunsuz Emir 
389
III. ULUSAL İNSAN HAKLARI KURUMLARINA BAŞVURU 
390
A. Ulusal İnsan Hakları Kurumlarının Niteliği ve Fonksiyonları 
390
B. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu 
391
1. Kuruluşu 
391
2. Görevleri 
392
3. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurulu 
393
a. Kurulun Yapısı ve Üyelerin Hukuki Statüsü 
393
b. Kurulun Görev ve Yetkileri 
394
4. Başvurular ve İnceleme Usulleri 
394
a. Başvurular 
394
b. İhlal İncelemeleri 
395
c. İnceleme Yetkisi 
396
ç. İstişare Komisyonu ve Toplantıları 
396
d. İdari Yaptırımlar 
397
IV. İNSAN HAKLARI İL VE İLÇE KURULLARINA BAŞVURU 
397
A. Kuruluşu 
398
1. İnsan Hakları İl Kurulu 
398
2. İnsan Hakları İlçe Kurulu 
399
B. Görev ve Yetkileri 
399
C. Çalışma Usulü 
400
V. DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURUMLARA BAŞVURU 
401
VI. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMUNA BAŞVURU 
402
A. Kamu Denetçiliği (Ombudsman) Kavramı ve Tanım 
402
B. Kurumun Oluşumu 
403
C. Kurumun Görevleri 
403
Ç. Kuruma Yapılacak Başvurular ve Cevaplandırılması 
404
D. Kurumun Teşkilatı ve Personeli 
405
VII. KİŞİSEL VERİLERİ KORUMA KURUMUNA BAŞVURU 
408
Bölüm 15
İNSAN HAKLARININ YARGI ORGANINA KARŞI KORUNMASI
I. YARGIYA KARŞI KORUMANIN GEREKLİLİĞİ 
411
II. YARGIDA BULUNMASI GEREKEN NİTELİK, ÖZELLİK VE GÜVENCELER 
411
A. Yargı Bağımsızlığı 
412
B. Hâkimlik Teminatı 
412
III. YARGININ YÜRÜTME VE YASAMAYA KARŞI KORUNMASI 
414
IV. DİĞER GÜVENCELER 
414
A. Hâkimlerin Çekinmesi ve Reddi 
415
B. Hâkimlerin Sorumluluğu 
416
V. ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU 
416
A. Kavram 
416
B. Bireysel Başvuru Hakkı 
418
C. Bireysel Başvuru Hakkına Sahip Olanlar 
418
Ç. Bireysel Başvuru Hakkının Kullanım Usulü 
419
1. Başvuru Usulü ve Süresi 
419
2. Başvurunun Kabul Edilebilirlik Şartları ve İncelenmesi 
420
3. Başvurunun Esastan İncelenmesi 
421
4. Karar 
423
VI. TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN DEVLET ORGANLARINCA
İHLALİNDEN DEVLETİN SORUMLULUĞU 
424
Bölüm 16
1982 ANAYASASINDA DÜZENLENEN TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER
I. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN ÖZNELERİ 
429
A. Herkes 
429
B. Vatandaşlar 
429
C. Belli Kategoriler 
430
Ç. Yabancılar 
430
II. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER 
431
A. Kişi Hakları ve Ödevleri 
431
1. Kişinin Dokunulmazlığı, Maddi ve Manevi Varlığı 
431
2. Zorla Çalıştırma Yasağı 
432
3. Kişi Hürriyeti ve Güvenliği 
433
4. Özel Hayatın ve Haberleşmenin Gizliliği ve Korunması, Konut Dokunulmazlığı 
434
5. Yerleşme ve Seyahat Hürriyeti 
435
6. Din ve Vicdan Hürriyeti 
435
7. Düşünce ve İfade Hürriyeti 
436
8. Bilim ve Sanat Hürriyeti 
437
9. Basın Hürriyeti, Süreli ve Süresiz Yayın ve Cevap ve Düzeltme Hakkı 
437
a. Basın Hürriyeti 
437
b. Süreli ve Süresiz Yayın Hakkı 
438
c. Basın Araçlarının Korunması 
439
ç. Cevap ve Düzeltme Hakkı 
439
10. Toplantı Hak ve Hürriyetleri 
439
a. Dernek Kurma Hürriyeti 
439
b. Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleme Hakkı 
440
B. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar 
440
1. Ekonomik Haklar 
440
2. Sosyal Haklar 
441
a. Devlete Olumlu Edimlerde Bulunma Yükümlülüğü Yükleyen Sosyal Haklar 
442
aa. Eğitim ve Öğretim Hakkı ve Ödevi 
442
bb. Çalışma Hakkı ve Ödevi 
442
cc. Ücrette Adaletin Sağlanması 
442
çç. Çevre Hakkı 
443
dd. Sağlık Hakkı 
443
ee. Konut Hakkı 
443
ff. Sosyal Güvenlik Hakkı 
444
b. Devlete Negatif Edim Yükümlülüğü Yükleyen Sosyal Haklar 
445
aa. Sendika Hakkı 
445
bb. Toplu Sözleşme Hakkı 
445
cc. Grev ve Lokavt Hakkı 
446
3. Kültürel Haklar 
447
C. Siyasi Haklar ve Ödevler 
448
1. Türk Vatandaşlığı 
448
2. Seçme ve Seçilme Hakkı 
448
3. Parti Kurma, Partilere Girme ve Ayrılma Hakkı 
449
4. Kamu Hizmetlerine Girme Hakkı 
450
Ç. Temel Hak ve Hürriyetlerin Korunması 
450
1. Hak Arama ve Başvuru Yolları 
451
a. İdari Başvuru Yolları 
451
b. Siyasi Başvuru Yolları 
452
c. Yargısal Başvuru Yolları 
452
2. Yargısal Güvenceler 
453
Yararlanılan ve Başvuru Kaynakları 
455
Kavramlar Dizini 
481