İhale Mevzuatı ve Sosyal Güvenlik Mevzuatı İlişkisi

İhale makamlarının gerek İş Mevzuatı gerekse de Sosyal Güvenlik Mevzuatı açısından sorumlu tutulabilmesi için, asıl işveren-alt işveren ilişkisinin kurulabilmesine bağlıdır. Bu ilişki kurulmadan, ihale makamlarının sorumlu tutulması mümkün değildir. Kamu kuruluşlarında, bir işin ihale suretiyle bir işverene verilmesi durumlarında genelde, bir işin bütünüyle bitirilmesi amaçlandığından, ihale makamı asıl işveren ve işi alan yüklenici alt işveren olarak nitelendirilemez. Asıl işveren işi alan yüklenici kabul edilmektedir. Ancak, yapılan ihale sözleşmeleri ile teknik şartnamelerde, işçilerin işe alınmalarında ve işlerine son verilmesinde tek yetkinin ihale makamı olduğu ve bunun da kurulacak komisyon tarafından yapılacağı veya firmaların işçi alım ve çıkarılmasında kesinlikle tasarruf sahibi olmayacağı gibi şeklinde ibarelerin yer alması durumunda, ihale makamlarının sorumlu tutulacağı kaçınılmazdır.

İhale yolu ile verilen işte, işçilerin işe alınması, işten çıkarılması kısaca sosyal güvenlik ve işçilik haklarının tamamıyla yükleniciye ait olup, sözleşmelere veya şartnamelere böyle hükümler konularak ihale makamlarının bizzat yüklenici sıfatı yerine geçmesinin çalışma ve sosyal güvenlik mevzuatındaki ası işveren, alt işveren ve bu ikisi arasında kurulacak iş ilişkilerine aykırılık teşkil edecektir.

İdarelerde yüklenici firmaların her yıl/iki yıl/daha fazla yıllarla bir değişmiş olması ancak aynı işçilerin çalışmalarına devam etmeleri karşısında, en az bir yıllık hizmetinin bulunması durumunda hizmet süresine göre yıllık ücretli izin verilmesi açık olduğu kadar kıdem tazminatının ödenmesi de açıktır. Elbette konu yargıya intikal ettiğinde, işçilerin lehine yorumlama ilkesi uyarınca, işçilerin ücretli izin haklarının kullandırılması ve kıdem tazminatlarının ödenmesi gerektiği yönünde kararlar vermesi izahtan varestedir.

İşte bu çalışmamızda, yukarıda yer verilen hususlar göz önünde bulundurulmak üzere İhale SGK ilişkisi işlenmiştir. Çalışmada, ihale öncesi SGK işlemleri, ihale sonrası SGK işlemleri, ödeme aşamasında SGK ile ilişki, teminat mektubunun SGK ile ilişkisi, ihale konusu işlerde çalıştırılan işçilerin hakları, yargı kararları ışığında ihale makamları ve isteklilerin sorumlulukları açıklanmıştır. (Tanıtım’dan)