Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Norm ve Standart Birliği Yaşlılık Sigortasında Reform Bakımından Değerlendirme Dr. Uygar Ekim İçmez  - Kitap
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Norm ve Standart Birliği

Yaşlılık Sigortasında Reform Bakımından Değerlendirme

1. Baskı, 
Mart 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
453
Barkod:
9786255957498
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Yayınevi:
Fiyatı:
800,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Çalışmanın temel amacı, Türk sosyal güvenlik sistemi reformunun, temel hedef ve misyonlarından biri olarak gösterilen norm ve standart birliği sağlama fonksiyonunu ne derece gerçekleştirebildiğinin, yaşlılık sigortası özelinde incelenmesidir. Bu nedenle çalışmanın içeriği de birliği bozucu nitelik arz eden düzenleme ve uygulamaların tespiti ile bunların değerlendirilmesi ve giderilmesine ilişkin değişiklik önerilerinden oluşmaktadır. Ancak bu hususta zaman/dönem sınırlamasına gidilmemiş, Türk sosyal güvenlik tarihinde temel hedefimizle ilişkili görülen tüm düzenleme, karar ve uygulamalar incelemeye dâhil edilmiştir. Bu nedenle çalışma planı da kronolojik perspektifle hazırlan¬mış, reform hareketinin başlangıcı kabul edilen 4447 sayılı Kanun ise bölüm¬lemede kategorik ayrım noktası olarak seçilmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Parçalı Yapının Oluşumu
.
Reform Öncesi Dönemde Yaşlılık Sigortasının Norm ve Standart Birliği Açısından Değerlendirilmesi
.
Sosyal Güvenlik Sistemi Reformu ve Yaşlılık Sigortasında Norm ve Standart Birliği Yönünden Güncel Sorunlar
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
V
İÇİNDEKİLER 
VII
TABLOLAR LİSTESİ 
XIII
KISALTMALAR LİSTESİ 
XV
GİRİŞ 
1
BİRİNCİ BÖLÜM
TÜRK SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİNDE PARÇALI YAPININ OLUŞUMU
1.1. TÜRK SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİNİN KURULUŞ DÖNEMİ 
9
1.1.1. Osmanlı Devleti’nde Sosyal Güvenlik Uygulamaları 
9
1.1.1.1. Tanzimat Öncesi Dönemde Sosyal Güvenlik 
10
1.1.1.2. Tanzimat Döneminde Sosyal Güvenlik 
14
1.1.2. Büyük Millet Meclisi Hükümeti Dönemi (1920–1923) 
19
1.1.3. Cumhuriyet Dönemi 
21
1.1.3.1. 3008 Sayılı İş Kanunu 
21
1.1.3.2. 4772 Sayılı İş Kazalariyle Meslek Hastalıkları ve Analık Sigortaları Kanunu 
23
1.1.3.3. 5417 Sayılı İhtiyarlık Sigortası Kanunu 
26
1.1.3.4. 5502 Sayılı Hastalık ve Analık Sigortası Kanunu 
28
1.1.3.5. 6900 Sayılı Mâlûliyet, İhtiyarlık ve Ölüm Sigortaları Kanunu 
29
1.2. 5434 SAYILI TÜRKİYE CUMHURİYETİ EMEKLİ SANDIĞI KANUNU 
31
1.3. 506 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR KANUNU 
48
1.4. 1479 SAYILI ESNAF VE SANATKÂRLAR VE DİĞER BAĞIMSIZ ÇALIŞANLAR SOSYAL SİGORTALAR KURUMU KANUNU 
59
1.5. 2925 SAYILI TARIM İŞÇİLERİ SOSYAL SİGORTALAR KANUNU 
64
1.6. 2926 SAYILI TARIMDA KENDİ ADINA VE HESABINA ÇALIŞANLAR SOSYAL SİGORTALAR KANUNU 
66
İKİNCİ BÖLÜM
REFORM ÖNCESİ DÖNEMDE YAŞLILIK SİGORTASININ NORM VE STANDART BİRLİĞİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
2.1. TÜRK SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİNİN KURULUŞ DÖNEMİ 
69
2.1.1. Klasik Sosyal Koruma Yöntemlerinin Temel Niteliği ve Sorunlu Alanları 
69
2.1.2. Tekaüt Sandıklarının Fiili ve Hukuki Sorunlarla Malul Yapısı 
75
2.1.2.1. Hak Kazanma Koşulları ve Aylık Bağlama Oranlarının Farklılaşması Sorunu 
79
2.1.2.2. Siyasi Çekişme Sorunu ve Tensikat Uygulamasının Olumsuz Etkisi 
81
2.1.2.3. Sistematik Yoksunluğu 
82
2.1.3. Erken Cumhuriyet Dönemi ve İlk Kanunlar 
84
2.2. KURUMSAL YAPI VE TEMEL KAVRAMLAR BAKIMINDAN FARKLILAŞMA 
95
2.2.1. Genel Kurulların Oluşumu ve Yetki Sorunu 
95
2.2.2. Yönetim Kurullarının Oluşumu 
96
2.2.3. Genel Müdürlerin Yetki ve Görevleri ile Yardımcı Sayıları 
96
2.2.4. Emekli Sandığı Sağlık Kurulu Üyelerine Yapılan Ödeme 
97
2.2.5. Özerklik Sorunu 
98
2.2.6. Kamu Görevlileri Özelinde Farklı Kavramsallaştırma Tercihi 
100
2.3. SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİNİN KAPSAMI 
100
2.3.1. Sosyal Güvenlik Sisteminin Kuruluş Aşamasında Kapsamın Gelişimi 
100
2.3.2. Emekli Sandığı’nın Kapsam Meselesi 
105
2.3.3. Sosyal Sigortalar Kurumunun Kapsam Gelişimi ve Neden Olduğu Sorunlar 
111
2.3.3.1. Kişi, Coğrafi Bölge ve Sigorta Yardımları Bakımından Gelişim 
111
2.3.3.2. Topluluk Sigortası Uygulaması: Avukat ve Noterler Bakımından Farklılaşma Sorunu 
115
2.3.3.3. Yabancıların Sigortalılığında Haksız Ayrımlar 
117
2.3.3.4. 506 Sayılı Kanunun Kapsam Gelişimine Bağlı Uygulama Sorunları 
117
2.3.3.5. Banka ve Sigorta Şirketleri ile Odalar ve Borsalarda Çalışan İşçilerin Ayrı Sandıklara Terkedilmesi 
121
2.3.4. Bağ–Kur Sigortalılığı Kapsamının Gelişimi 
125
2.3.4.1. Avukat ve Noterler Bakımından Topluluk Sigortası ile İlişkili Sorunlar 
125
2.3.4.2. Kapsam Genişlemesi ve Sigortalılık İşlemlerinin Durdurulmasına İlişkin Uygulama Farklılıkları 
127
2.3.5. Tarım Sektöründe Çalışanların Sosyal Güvenlik Kapsamına Alınması ve Yüz Yıllık Gecikme 
129
2.4. PRİMLER BAKIMINDAN FARKLILAŞMA SORUNU 
133
2.4.1. Prim ve Kesenek Oranları ile Karşılıklar 
134
2.4.2. Emekli Sandığında Kesenek Çeşitliliği 
140
2.4.3. Primlerin Hesaplanma ve Tahsil Usulü 
140
2.5. SİGORTALILIK STATÜLERİNE GÖRE İVAZLARDA FARKLILAŞMA 
147
2.5.1. Yaşlılık ve Emekli Aylığına Hak Kazanma Koşulları 
148
2.5.2. Yaşlılık ve Emekli Aylığı Bağlama Oranları 
151
2.5.3. Son Hizmet Zammı 
154
2.5.4. Sosyal Yardım Zammı 
155
2.5.4.1. Sosyal Yardım Zammının Tutarı ve Hesap Usulü 
156
2.5.4.2. Sosyal Yardım Zammı Ödeme Yükümlüsü 
160
2.5.5. Tazminat, İkramiye ve Ek Ödemeler 
164
2.5.6. Toptan Ödeme ve İhya 
170
2.5.6.1. Toptan Ödeme ve Keseneklerin Geri Verilmesi 
170
2.5.6.2. İhya İmkânı 
172
2.6. PRİM–İVAZ DENGESİNİ BOZUCU NİTELİKTEKİ DİĞER HAKSIZ AYRIMLAR 
173
2.6.1. Ödenecek Primler ve Bağlanacak Aylıkların Hesabında Esas Alınan Gelir Basamakları İle Göstergeler Nedeniyle Ortaya Çıkan Sorunlar 
173
2.6.1.1. Bağ–Kur Uygulaması 
174
2.6.1.2. SSK Uygulaması ve “Süper Emeklilik” 
181
2.6.1.3. Emekli Sandığı Uygulaması 
187
2.6.2. Sigortalılık Sürelerinin Tespiti ve Hizmet Süresi Zamları Bakımından Farklılaşma Sorunu 
189
2.6.2.1. Sigortalılık Sürelerine İlişkin Genel Kural ve Kurumlar Arası Farklılaşma 
190
2.6.2.2. Fiili ve İtibari Hizmet Süresi Zammı Uygulamaları 
191
2.6.3. Yıl ve Lira Kesirleri ile Yaş ve Doğum Tarihlerinin Belirlenmesinde Norm Farklılaşması Sorunu 
196
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ REFORMU VE YAŞLILIK SİGORTASINDA NORM VE STANDART BİRLİĞİ YÖNÜNDEN GÜNCEL SORUNLAR
3.1. TÜRK SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ REFORMU 
201
3.1.1. Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Reform Nedenleri 
204
3.1.2. Reformun Birinci Dönemi: 1999–2003 Yılları Arasındaki Gelişmeler ve “EYT” Sorununun Doğuşu 
210
3.1.3. Reformun İkinci Dönemi: 2003 Yılı Sonrası Gelişmeler ve Teklik İlkesi 
218
3.1.3.1. Sosyal Güvenlik Kurumu: Kurumsal Yapıda Tek Çatı Esasının Norm ve Standart Birliği Bakımından Anlamı 
219
3.1.3.2. Sosyal Sigortaların Tek Kanun Altında Toplanması: 5510 Sayılı Kanunun Genel Değerlendirmesi 
237
3.1.3.2.1. Sosyal Güvenlik Reformunun Temel Motivasyonu 
237
3.1.3.2.2. Anayasa Mahkemesi İptal Kararı ve 5754 Sayılı Kanunun Etkisi 
239
3.1.3.2.3. Yürürlük Meselesi 
243
3.1.3.2.4. Sık ve Yanlış Müdahaleler 
246
3.1.3.2.5. Öğreti Görüşlerinin Dışlanması 
249
3.2. NORM VE STANDART BİRLİĞİ AÇISINDAN YAŞLILIK SİGORTASINDA GÜNCEL SORUNLAR 
252
3.2.1. Yaşlılık Sigortasının Kapsamında Norm ve Standart Birliği İlkesine Aykırılıklar 
252
3.2.1.1. Zorunlu Sigortalılık İlişkisinde Çalışma Statüsü Esasına Dayalı Ayrımın Sürdürülmesi ve Sigortalı Sayılma Hususunda Haksız Ayrımlar 
253
3.2.1.1.1. Hizmet Akdi ile Bir veya Birden Fazla İşveren Tarafından Çalıştırılanlar 
254
3.2.1.1.2. Hizmet Akdine Bağlı Olmaksızın Kendi Adına ve Hesabına Bağımsız Çalışanlar 
261
3.2.1.1.3. Kamu Görevlileri 
268
3.2.1.2. Kapsam Dışında Tutulan Çalışan Grupları ve Sosyal Güvenlik İlkelerine Aykırı İstisna Hükümleri 
273
3.2.2. Uzun Vadeli Sigorta Kolları Priminde Farklılaşma Sorunu 
287
3.2.2.1. Norm ve Standart Birliği İlkesi Açısından Primlerin Niteliği 
287
3.2.2.2. Uzun Vadeli Sigorta Kolları Prim Oranları 
293
3.2.3. Yaşlılık Sigortası İvazlarında Norm ve Standart Farklılaşmaları 
296
3.2.3.1. Yaşlılık Aylığı Bakımından Değerlendirme 
297
3.2.3.1.1. Aylığa Hak Kazanma Koşulları Yönüyle 
298
3.2.3.1.1.1. Genel Olarak Yaşlılık Aylığına Hak Kazanma Koşulları 
299
3.2.3.1.1.1.1. Yeni Hak Sahipleri 
300
3.2.3.1.1.1.2. Beklenen Hak Sahipleri ve 7438 Sayılı Kanun 
306
3.2.3.1.1.1.2.1. 7438 Sayılı Kanun Öncesi Durum 
307
3.2.3.1.1.1.2.2. 7438 Sayılı Kanun Hükmü ve Yeni Bir Kademeli Geçiş Zorunluluğu 
310
3.2.3.1.1.2. Özel Koşullarla Yaşlılık Aylığından Faydalanma İmkânı 
314
3.2.3.1.1.2.1. Engelliler İçin Kolaylaştırılmış Yaşlılık Aylığı 
316
3.2.3.1.1.2.2. Erken Yaşlananlar İçin Kolaylaştırılmış Yaşlılık Aylığı 
322
3.2.3.1.1.2.3. Yeraltı Maden İşyerinde Çalışanlar İçin Kolaylaştırılmış Yaşlılık Aylığı 
329
3.2.3.1.1.2.4. Sürekli Bakıma Muhtaç Derecede Ağır Engelli Çocuğu Bulunan Kadın Sigortalılar İçin Kolaylaştırılmış Yaşlılık Aylığı 
333
3.2.3.1.1.2.5. Güvenlik Korucuları İçin Kolaylaştırılmış Yaşlılık Aylığı 
336
3.2.3.1.2. Aylığın Hesaplanması Yönüyle 
337
3.2.3.2. Toptan Ödeme Bakımından Değerlendirme 
339
3.2.4. Prim–İvaz Dengesini Bozucu Nitelikteki Diğer Haksız Ayrımlar 
342
3.2.4.1. Hizmet Süresi Zammı Uygulamasının Norm ve Standart Birliği İlkesi Açısından Değerlendirilmesi 
343
3.2.4.2. Prim Teşvikleri Bakımından Değerlendirme 
351
SONUÇ VE ÖNERİLER 
373
KAYNAKÇA 
397