Hukuk Başlangıcı ve Metodolojisi Prof. Dr. Mustafa Avcı, Doç. Dr. Mehmet Aykanat, Dr. Öğr. Üyesi İbrahim Ülker  - Kitap
3. Baskı, 
Ekim 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
368
Barkod:
9786256147553
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
380,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Hukuk eğitiminin yapıldığı eski çağlardan itibaren müfredatlarda temel hukuk bilgilerinin anlatıldığı bir derse yer verildiği görülmektedir. Bir yapının temele dayanması ve onun üzerinde yükselmesi gibi öğrencilerin hukuki birikimi bu temel ders üzerinde yükselmiştir. Her ne isim altında olursa olsun hukuk ilminin tanıtıldığı ve metodolojisinin ortaya konulduğu bu ders hukuk eğitiminin olmazsa olmazıdır.
Hukuk eğitimine başlayan ve hayatlarındaki bir dönüm noktasında olan gençlere hukuku tanıtmak, anlatmak, benimsetmek ve sevdirmek tatlı bir zorluğa sahiptir. Bu zorlukla baş etmek için başvurulan araçlardan biri de kitaplardır. Konuya dair kitaplara baktığımızda nicelik anlamında zengin bir birikim olduğu görülmektedir. Farklı hukuk dallarından akademisyenler kendi bakış açılarını, birikimlerini, tecrübelerini yansıttıkları eserler ortaya koymuşlardır. Elinizdeki kitap bu nicelik zenginliğine özgün bir katkı sunma amacının ilk adımıdır. Bu yola çıkma gayesinin bir tezahürü olarak ve öğrencilerin bir an önce ulaşma talepleri neticesinde kısa sürede hazırlanmış ve yayına sunulmuştur.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Sosyal Düzen Kuralları
.
Hukuka Dair Genel Bilgiler
.
Hukuk Sistemleri
.
Hukukun Bölümleri ve Dalları
.
Hukuk Kurallarının Özellikleri ve Türleri
.
Hukukun Kaynakları
.
Müeyyide (Yaptırım) Kavramı ve Türleri
.
Hukuk Kurallarının Oluşturulması (Kanunlaştırma)
.
Hukuk Kurallarının Uygulanması
.
Yargı Örgütü
.
Hukukta Yorum
.
Hak ve Sorumluluk Kavramları
.
Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÜÇÜNCÜ BASIYA ÖNSÖZ 
5
ÖNSÖZ 
7
İÇİNDEKİLER 
9
GİRİŞ 
21
A. Hukuka Giriş Yaklaşımları 
21
B. Hukuka Girişin İçeriği 
22
C. Hukuka Girişin Tarihçesi 
22
I. SOSYAL DÜZEN KURALLARI 
25
A. Toplum Hayatı ve Sosyal Düzen 
25
1. İnsanın sosyal bir varlık olması 
25
2. Sosyal düzenin gerekliliği 
26
3. Yaratılış bakımından insanlar 
29
B. Sosyal Düzen Kurallarının Ortak Özellikleri ve Hukuk Kuralları 
31
C. Sosyal Düzen Kuralları ve Hukuk Kuralları ile İlişkileri 
33
1. Din kuralları (Religious rules) 
33
2. Ahlak kuralları (Moral rules) 
37
a) Genel olarak 
37
b) Meslek etiği 
40
3. Görgü kuralları 
41
4. Örf ve âdet kuralları (Customary rules) 
42
II. HUKUKA DAİR GENEL BİLGİLER 
45
A. Hukukun Tanımı ve Çeşitli Anlamları 
45
1. Hukukun tanımı 
45
2. Hukukun çeşitli anlamları 
47
a) Pozitif hukuk, ideal hukuk 
47
b) İç hukuk, dış hukuk 
48
c) Yazılı hukuk, yazılı olmayan hukuk 
48
d) Maddi hukuk, şekli hukuk 
49
B. Hukukun Doğuşu ve Gelişimi 
49
1. İlk Çağ’da hukuk 
50
2. Orta Çağ’da hukuk 
51
3. Yeni Çağ’da hukuk 
52
4. Yakın Çağ’da hukuk 
52
C. Hukukun Amaçları ve İşlevleri 
53
1. Sosyal barışı sağlama 
53
2. Güvenliği sağlamak 
54
3. Eşitlik sağlamak 
54
4. Özgürlük sağlama ve koruma 
56
5. Toplumsal ihtiyaçları karşılama 
56
6. Adaleti gerçekleştirme 
56
Haksızlık (zulüm) 
59
D. Hukukun Konusu 
60
E. Hukukun Temeli Hakkında Görüşler 
60
1. Hukuku irade ürünü kabul eden teoriler 
63
a) İlahi irade teorisi 
63
b) Beşeri irade teorisi 
65
i. İradeci hukuki pozitivizm 
65
ii. Normcu hukuki pozitivizm 
65
iii. Faydacı hukuk teorisi 
66
c) Genel İrade (Sosyal sözleşme) Teorisi 
66
2. Hukuku irade dışı kabul eden teoriler 
67
a) Doğal hukuk teorisi 
68
b) Tarihçi hukuk teorisi 
69
c) Sosyolojik hukuk teorisi 
71
3. Modern dönem hukuk teorileri 
72
a) Realist hukuk teorisi 
72
b) Post modern hukuk teorisi 
72
c) Feminist hukuk teorisi 
72
III. HUKUKUN KAYNAKLARI 
73
A. Kaynak Kavramı ve Hukukun Kaynakları 
73
B. Pozitif Hukuk Kaynaklarının Sınıflandırılması 
74
1. Asıl kaynaklar 
74
2. Yazılı kaynaklar 
75
a) Anayasa 
75
i. Genel bilgiler 
75
ii. Anayasa yapımı ve değiştirilmesi 
76
b) Kanun 
77
i. Genel bilgiler 
77
ii. Kanun teklifi, kabulü, yayımı, yürürlüğe giriş tarihi ve yargısal denetimi 
79
c) Uluslararası andlaşma 
81
d) Cumhurbaşkanlığı kararnamesi 
82
i. Genel bilgiler 
82
ii. Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin düzenleme alanı 
83
iii. Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 
83
e) Yönetmelik 
84
f) Diğer düzenleyici işlemler 
84
g) 2017 yılında kaldırılan hukuk kaynakları 
85
i. Kanun hükmünde kararname 
85
ii. Tüzük 
85
3. Yazısız Kaynak (Örf ve Adetler) 
86
a) Genel bilgiler 
86
b) Hukuki örf ve adetin unsurları 
86
c) Örf ve Adet Kurallarının Çeşitleri 
88
d) Örf ve Adet Hukukun İşlevleri 
88
4. Hukukun Genel İlkeleri 
89
C. Yardımcı kaynaklar 
90
1. Bilimsel içtihatlar (doktrin, öğreti) 
90
2. Yargı içtihatları (mahkeme kararları) 
91
D. Normlar hiyerarşisi 
92
1. Normlar hiyerarşisi teorisi 
92
2. Türk hukuk düzeninde normlar hiyerarşisi 
93
IV. HUKUK SİSTEMLERİ 
97
A. Genel Olarak 
97
1. Kara Avrupası hukuk sistemi 
97
2. Anglo Sakson (Common law) hukuk sistemi 
99
3. İslam hukuk sistemi 
101
a) İslam hukukunun kaynakları 
101
b) İslam hukukunun özellikleri 
104
4. Sosyalist hukuk sistemi 
106
5. Avrupa Birliği Hukuk Sistemi 
107
B. Değerlendirme 
108
V. HUKUKUN BÖLÜMLERİ VE DALLARI 
109
A. Hukukun Bölümlere Ayrılması 
109
1. İç hukuk–uluslararası hukuk ayrımı 
109
a) İç hukuk, uluslararası hukuk ilişkisi 
109
b) Uluslararası hukukun yaptırım sorunu ve varlığı tartışması 
109
c) Uluslararası hukukun kaynakları 
110
2. Kamu hukuku–özel hukuk ayrımı 
110
a) Ayrımı Kabul Eden Teoriler 
112
i. Menfaat teorisi 
113
ii. İlişkilerin Tarafları Teorisi 
113
iii. Kuralların Mahiyeti Teorisi 
113
iv. Uygulama Yöntemi Teorisi 
114
v. Egemenlik veya Süjeler Teorisi 
114
b) Ayrımı Reddeden Teoriler 
114
3. Maddi hukuk– muhakeme hukuku ayrımı 
115
4. Genel (teorik) hükümler– özel (pratik) hükümler ayrımı 
115
B. Hukukun Dalları 
116
1. Kamu hukuku dalları 
117
a) Anayasa hukuku 
117
i. Anayasa Hukukunun Tarihçesi 
118
aa. 1876 Kanun–ı Esasi 
118
bb. 1921 Anayasası 
120
cc. 1924 Anayasası 
120
dd. 1961 Anayasası 
121
ii. 1982 Anayasası ve Öngördüğü Devlet Anlayışı 
121
aa. Demokratik Devlet 
121
bb. İnsan Haklarına Saygılı Devlet 
122
cc. Hukuk Devleti 
122
dd. Laik Devlet 
123
ee. Atatürk Milliyetçiliğine Bağlı Devlet 
124
ff. Sosyal Devlet 
125
gg. Eşitlik 
126
iii. 1982 Anayasasına Göre Devletin Fonksiyon ve Organları 
126
aa. Yasama Fonksiyonu ve Yasama Organı 
126
bb. Yürütme Fonksiyonu ve Yürütme Organı 
127
cc. Yargı Fonksiyonu ve Yargı Organı 
129
b) İdare hukuku 
129
i. İdari Teşkilat 
130
aa. Merkezi İdare 
130
bb. Mahalli İdareler 
130
ii. Kamu Personeli 
132
iii. İdari İşlem 
133
iv. İdarenin Denetimi 
134
c) Ceza hukuku 
134
i. Ceza Hukukuna Hâkim Olan İlkeler 
137
aa. Kanunilik İlkesi 
137
bb. Kusur İlkesi 
138
cc. Şahsilik İlkesi 
138
ii. Suç Teorileri 
139
iii. Suç Kavramı ve Unsurları 
140
bb. Maddi Unsurlar (Tipikliğin Objektif Unsurları) 
140
cc. Manevi Unsurlar 
144
dd. Hukuka Aykırılık Unsuru 
149
iv. Kusurluluğu Etkileyen Sebepler 
153
aa. Cebir veya tehdit dolayısıyla kişinin irade yeteneğinin etkilenmesi
(m.28) 
153
bb. Zorunluluk hali dolayısıyla kişinin irade yeteneğinin
etkilenmesi (m.25/2) 
154
v. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 
162
aa. Suça Teşebbüs 
162
bb. İştirak (suç ortaklığı, suçluların çokluğu) 
164
cc. İçtima (suçların çokluğu) 
165
d) Ceza muhakemesi hukuku 
167
i. Anayasada Ceza Muhakemesi İşlemleri 
167
ii. Ceza Muhakemesi Kanunu 
168
aa) Tanımlar 
169
bb) Şüphe Dereceleri 
170
cc) Ceza Mahkemesinde Süjeler 
171
dd) Gözaltı 
171
e) Vergi hukuku 
175
f) Mali hukuk 
176
g) Devletler genel hukuku 
177
h) Hukuk tarihi 
178
i) Hukuk felsefesi ve sosyolojisi 
180
j) Genel kamu hukuku 
180
k) Sosyal güvenlik hukuku 
185
2. Özel hukuk dalları 
188
a) Medeni hukuk 
188
b) Ticaret hukuku 
192
c) İş ve sosyal güvenlik hukuku 
194
d) İcra iflas hukuku 
195
e) Hukuk muhakemeleri (medeni usul) hukuku 
195
f) Devletler özel hukuku 
196
g) İslam hukuku 
197
h) Roma hukuku 
197
VI. YARGI ÖRGÜTÜ 
199
A. Mahkeme teşkilatı 
199
1. Mahkemelerin dereceleri ve kanun yolları 
199
2. Yargılama usulleri 
200
3. Görevli ve yetkili mahkemelerin belirlenmesi 
201
4. Yargı örgütü mensupları 
202
a) Yargı mensupları 
202
b) Adli kalem (yazı işleri) teşkilatı 
202
B. Yargı Kolları 
202
1. Anayasa yargısı 
203
a) Anayasa Mahkemesi’nin kurulması ve iç yapısı 
203
b) Anayasa Mahkemesi’nin görev ve yetkileri 
204
i. Genel olarak görevleri 
204
ii. Anayasaya uygunluk denetimi 
204
iii. Soyut norm denetimi (iptal davası) 
205
iv. Somut norm denetimi (itiraz yolu) 
206
v. Bireysel başvuru yolu 
206
2. Adli yargı 
207
a) İlk derece mahkemeleri 
207
i. Hukuk mahkemeleri 
207
ii. Sulh hukuk mahkemesi 
208
iii. Asliye hukuk mahkemesi 
208
iv. Uzmanlık mahkemeleri 
208
v. Ceza mahkemeleri 
209
vi. Asliye ceza mahkemesi 
210
vii. Ağır ceza mahkemesi 
210
viii. Uzmanlık mahkemeleri 
210
b) Ara derece (istinaf) mahkemesi: Bölge Adliye Mahkemesi 
210
c) Üst derece mahkemesi: Yargıtay 
211
3. İdari yargı 
212
a) İlk derece mahkemeleri 
212
i. İdare mahkemeleri 
212
ii. Vergi mahkemeleri 
213
b) Ara derece mahkemesi: Bölge İdare Mahkemesi 
213
c) Üst derece mahkemesi: Danıştay 
214
4. Uyuşmazlık yargısı 
215
5. Tartışmalı yargı kolları: hesap yargısı ve seçim yargısı 
216
a) Hesap yargısı 
216
b) Seçim yargısı 
217
VII. UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜM YOLLARI 
219
A. Dava Yolu 
219
1. Özel hukukta davalar 
220
a) Eda davası 
220
b) Tespit davası 
220
c) İnşai dava 
220
2. Kamu hukukunda davalar 
220
a) Ceza (kamu) davası 
220
b) İdari davalar 
221
B. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları 
221
1. Tahkim 
221
a) Genel olarak 
221
b) Tahkim türleri 
222
2. Arabuluculuk 
223
3. Uzlaştırma 
224
4. Tüketici hakem heyetleri 
225
VIII. MÜEYYİDE (YAPTIRIM) KAVRAMI VE TÜRLERİ 
227
A. Giriş 
227
B. Müeyyide (yaptırım) kavramı 
227
C. Yaptırımın tarihi gelişimi 
230
1. Kasden öldürmede uzlaşma bedeli 
235
2. Taksirle öldürmede (hataen katl) diyet 
236
3. Kasden yaralamada uzlaşma bedeli 
236
4. Çocuk (cenin) düşürme tazminatı 
236
D. Yaptırım Türleri 
239
1. Özel hukuk yaptırımları 
239
a) Cebri icra 
239
b) Tazminat 
240
i. Tazminat Yöntemleri 
241
ii. Sorumluluk 
242
iii. Tazminat sebepleri: 
242
iv. Kusursuz Sorumluluk 
243
aa. Kusursuz sorumluluk türleri 
243
bb. Sorumluluk Türleri 
244
c) Butlan 
245
i. Yokluk (voidness): 
245
ii. Mutlak butlan (kesin hükümsüzlük, absolute nullity): 
246
iii. Nispi butlan (iptal edilebilirlik, askıda hükümsüzlük, relative nullity,
annulability): 
247
d) İşlemin düzeltilmesi 
248
e) İade 
248
f) Müdahalenin men’i 
248
g) Fesih 
248
2. Kamu hukuku yaptırımları 
249
a) Ceza hukuku yaptırımları 
249
i. Ölüm cezası 
250
ii. Hapis cezası 
250
iii. Para cezası 
252
iv. Güvenlik tedbirleri 
253
v) Dini görevin menfaat ve aidatını almaktan yasaklanma 
257
vi. Yeni yaptırım biçimleri 
258
b) İdare hukuku yaptırımları 
260
i. Yokluk ve iptal edilebilirlik 
260
ii. İdari yaptırımlar 
261
iii. İdari para cezası 
261
iv. Diğer idari yaptırımlar 
262
v. İdari sözleşme yaptırımları 
263
vi. Disiplin yaptırımları 
263
aa. Uyarma 
265
bb. Kınama 
265
cc. Aylıktan kesme 
265
dd. Kademe ilerlemesinin durdurulması 
265
ee. Devlet memurluğundan çıkarma 
266
vii. Kolluk yaptırımları 
275
c) Anayasa hukuku yaptırımları 
277
d) Vergi hukuku yaptırımları 
279
3. Uluslararası hukuk yaptırımları 
280
IX. HAK VE SORUMLULUK KAVRAMLARI 
283
A. Hak kavramı 
283
1. Kur’an’da hak kavramı 
284
2. Hadislerde hak kavramı 
285
3. Hukuk kaynaklarında hak kavramı 
285
B. Hak Kavramının Hürriyet ve Ödev Kavramlarıyla Farkları 
287
C. Kamu Hakları– Özel Haklar Ayrımı 
287
D. Sorumluluk 
288
1. Sorumluluk kavramı 
288
2. Sorumluluk türleri 
288
a) Hukuki sorumluluk 
288
b) Cezai sorumluluk 
289
c) İdari sorumluluk ve disiplin sorumluluğu 
289
d) Siyasi sorumluluk 
289
X. HUKUK KURALLARININ ÖZELLİKLERİ VE TÜRLERİ 
291
A. Hukuk Kurallarının Özellikleri 
291
1. İnsan davranışlarını konu alması 
291
2. Emir veya yasak içermesi (normatiflik) 
291
3. Cebri müeyyideye sahip olması (hukukilik) 
292
B. Hukuk Kurallarının Türleri (Hukuk kurallarının nitelik bakımından uygulanması) 
292
1. Emredici hukuk kuralları 
292
a) Genel olarak 
292
b) Emredici hukuk kurallarının konuluş sebepleri 
292
2. Tamamlayıcı hukuk kuralları 
293
3. Yorumlayıcı hukuk kuralları 
294
4. Yetki veren hukuk kuralları 
295
5. Tanımlayıcı hukuk kuralları 
295
XI. HUKUK KURALLARININ OLUŞTURULMASI (KANUNLAŞTIRMA) 
297
A. Genel Olarak 
297
B. Kazuistik ve Soyut Kanun Yapma Yöntemleri 
298
C. Taknin, Tedvin veya İktibas Yoluyla Kanun Yapımı 
300
D. Kanunlaştırma Tarihi 
301
1. Kanunlaştırma Sebepleri 
302
2. Kanunlaştırma Saikleri 
302
a) Tutucu (muhafazakar) Saik 
302
b) Devrimci Saik 
303
3. Türklerin Kanunlaştırma Hareketleri 
303
a) Şer’i Hukukun Tedvini 
303
b) Örfi Hukukun Tedvini 
305
c) Tanzimat Dönemi Kanunlaştırma Örnekleri 
306
E. Tarihteki Belli Başlı Kanunlaştırma Örnekleri 
308
1. Hammurabi Kanunu 
308
2. Solon Anayasası 
309
3. 12 Levha Kanunları 
309
4. Corpus Iuris Civilis 
309
5. Code Civil 
310
6. Mecelle–i Ahkam–ı Adliyye (1869–1876) 
310
7. Kanun–ı Esasi (1876) 
311
8. Hukuk–ı Aile Kararnâmesi (1917) 
313
XII. HUKUK KURALLARININ UYGULANMASI 
315
A. Hukuk Kurallarının Nitelikleri 
315
1. Hukukilik 
315
2. Geçerlilik 
315
3. Yürürlük (meriyet) 
315
4. Bağlayıcılık 
316
5. Etkililik ve metrukiyet 
316
6. Meşruiyet (legitimus) 
316
7. Adillik 
317
B. Hukuk Kurallarının Yer, Kişi ve Zaman Bakımından Uygulanması 
317
1. Hukuk kurallarının yer ve kişi bakımından uygulanması 
317
a) Mülkîlik Sistemi 
317
b) Şahsilik İlkesi 
317
c) Koruma İlkesi 
318
d) Evrensellik İlkesi 
319
e) İlkelere Göre Türkiye’de veya Yurt Dışında İşlenen Suçlarda Türkiye’de
Yeniden Yargılama Yapılması 
319
2. Hukuk kurallarının zaman bakımından uygulanması 
319
a) Hukuk kurallarının yürürlüğü 
319
i. Hukuk kurallarının yürürlüğe girmesi 
320
ii. Hukuk kurallarının yürürlükten kalkması (ilga) 
320
b) Hukuk Kuralının Derhal Uygulanması, Geriye Yürüme Yasağı ve İleri
Yürümesi 
321
i. Geriye Yürüme Yasağının İstisnaları 
322
ii. Kanunların Derhal Yürürlüğe Girmesinin İstisnası: Kanunların İleri
Yürümesi 
325
c) Hukuk Kuralları Arasında Çelişki, Çatışma ve Tercih 
325
3. Çelişki ilkeleri ile çözüm 
326
a) Lex superior (üst norm) ilkesi 
326
b) Lex posterior (sonraki norm) ilkesi 
328
c) Lex specialis (özel norm) ilkesi 
330
4. Çatışan kurallar arasında tercih 
330
5. İslam hukukunda tearuz (çatışma) 
331
XIII. HUKUKTA YORUM 
333
A. Hukuk Kuralını Yorumlama Gereği 
334
B. Yorum İhtiyacına Göre Hukuk Kuralları 
334
C. Yorum Yapma Yetkisine Göre Yorum Türleri 
335
1. Yasama yorumu 
335
2. Yargı yorumu (Kazai Tefsir) 
337
3. Bilimsel yorum (ilmi tefsir) 
338
D. Yorum Yöntemleri 
338
1. Lafzî (sözel) yorum yöntemi 
339
2. Tarihi yorum yöntemi 
341
3. Sistematik (işlevsel) yorum yöntemi 
342
4. Amaca göre (gai, teleolojik) yorum yöntemi 
343
5. Kavramcı yorum yöntemi 
345
6. Menfaatler içtihadı yöntemi 
345
7. Genişletici yorum 
345
8. Eklektik yorum 
345
9. Mukayeseli hukuk yoluyla yorum 
346
10. Yorum aracı olarak hukukun genel ilkeleri 
346
E. Yorum İlkeleri 
346
1. Genel olarak 
346
2. Çeşitli yorum ilkeleri 
347
a) Açıklık durumunda yorum yapılmaz 
347
b) Yorum, ilkelere dayanmalıdır 
348
c) Kanun metnine bağlılık esastır 
348
d) Kurallar geniş, istisnalar dar yorumlanır 
349
e) Yorum yoluyla istisna üretilmez 
349
f) Sınırlı sayma ve örnek kabilinden sayma 
349
3. Sözleşmelerin yorumu 
350
a) Sözleşmelerin yorumunda irade şekilden önce gelir 
350
b) Bir şeyin bulunduğu hal üzere kalması asıldır 
352
c) Asıl niteliğin varlığı, arızi niteliğin yokluğu esastır 
352
d) Aslın ifası mümkün değilse, bedeli ifa edilir 
353
F. Hukukta Akıl Yürütme (Yorum Araçları) 
353
1. Kıyas (Analoji) 
353
2. Aksiyle kanıt (mefhum–ı muhalefet) 
355
3. Evleviyet 
356
G. Hâkimin Hukuk Normu Koyması ve Takdir Yetkisi 
357
1. Hâkimin hukuk normu koyması 
358
a) Hâkimin hukuk normu koymasına ilişkin görüşler 
358
b) Kanun boşluğu 
358
c) Hâkimin hukuk normu koyma usulü 
359
2. Hâkimin takdir yetkisi 
359
a) Genel olarak 
359
b) Takdir yetkisinin varlığı 
360
KAYNAKLAR 
363