ÖN SÖZ 5 İÇİNDEKİLER 7 KISALTMALAR
13
HABERLEŞMENİN GİZLİLİĞİ VE KORUNMASI
1.1. HABERLEŞME KAVRAMI VE HABERLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ
29
1.1.1. Haberleşme Kavramı ve Kapsamı
29
1.1.2. Haberleşme Türleri
30
1.1.2.1. Tek Taraflı– İki Taraflı Haberleşme
31
1.1.2.2. Doğrudan– Dolaylı Haberleşme
31
1.1.2.3. Kitlesel Haberleşme – Özel (Bireysel) Haberleşme
31
1.1.3. Haberleşme Araçları
32
1.1.3.1. Özel (Bireysel) Haberleşme Araçları
32
1.1.3.2. Kitle Haberleşme Araçları
34
1.1.4. Haberleşmenin Gizliliği Hakkı
35
1.1.4.1. Temel Hakların Sınıflandırılmasında Özel Hayatın ve Haberleşmenin Gizliliği Hakkının Yeri
36
1.1.5. Haberleşme Özgürlüğü
38
1.1.5.1. Kavram ve Kapsamı
38
1.1.5.2. Haber, Düşünce ve Kanaatleri Serbestçe Öğrenebilme ve Toplayabilme Hakkı
39
1.1.5.3. Haber, Düşünce ve Kanaatleri Serbestçe Açıklayabilme ve Yayabilme Hakkı
40
1.2. HABERLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN – GİZLİLİĞİNİN HUKUKEN KORUNMASI
41
1.2.1. Korumanın Amacı
41
1.2.2. Uluslararası Düzenlemelerde Koruma
41
1.2.2.1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması
42
1.2.2.1.1. AİHS Madde 8’de Yer Alan Haberleşme Hakkı
43
1.2.2.1.2. AİHS md. 8/2’de Yer Alan İstisna Düzenleme
46
1.2.2.2. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi
48
1.2.2.3. Medeni–Kişisel ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme
49
1.2.3. Ulusal Mevzuatımızda Koruma
50
1.2.3.1. 1982 Anayasası’nda Haberleşme Özgürlüğü
50
1.2.3.2. Kanuni Düzenlemelerde Haberleşme Özgürlüğü
54
1.2.3.2.1. 765 Sayılı Eski TCK’da Düzenlenişi
54
1.2.3.2.2. 5237 Sayılı Yeni TCK’da Düzenlenişi
56
1.2.3.2.3. Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Düzenlenişi
57
1.2.3.2.4. Basın Kanunu’nda Düzenlenişi
59
1.2.3.2.5. Elektronik Haberleşme Kanunu’nda Düzenlenişi
60
1.2.3.2.6. 6475 Sayılı Posta Hizmetleri Kanunu’nda Düzenlenişi
60
1.2.3.2.7. Özel Hukuk Alanında Koruma
61
HABERLEŞMENİN GİZLİLİĞİNİ İHLAL SUÇLARI
2.1. SUÇ HAKKINDA GENEL BİLGİLER
63
2.1.1. Yasal Düzenleme
63
2.1.2. Suçla Korunan Hukuki Değer
65
2.2. SUÇUN MADDİ (OBJEKTİF) UNSURLARI
67
2.2.1. Suçun Maddi Konusu
67
2.2.4.1. Harekete İlişkin Genel Özellikler
73
2.2.4.2. Suçu Oluşturan Hareketler
74
2.2.4.2.1. Kişiler Arasındaki Haberleşmenin Gizliliğini İhlal Suçunda Fiil (TCK md. 132/1)
74
2.2.4.2.2. Kişiler Arasındaki Haberleşme İçeriklerinin Hukuka Aykırı Olarak İfşası Suçunda Fiil (TCK md. 132/2)
82
2.2.4.2.3. Kişinin Kendisi ile Yapılan Haberleşmenin İçeriğini Diğer Tarafın Rızası Olmaksızın Hukuka Aykırı Olarak Alenen İfşası Suçunda Fiil (TCK md. 132/3)
87
2.3. SUÇUN MANEVİ (SUBJEKTİF) UNSURU – KUSURLULUK
99
2.4. HUKUKA AYKIRILIK UNSURU
103
2.4.2. Hukuka Uygunluk Nedenleri
104
2.4.2.1. Görevin İfası (Kanun Hükmünü İcra) (TCK md. 24/1)
104
2.4.2.1.1. Önleme– İstihbarat Amaçlı İletişimin Denetlenmesi
104
2.4.2.1.2. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi
107
2.4.2.1.2.1. CMK’nın 135. Maddesi Uyarınca Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi
108
2.4.2.1.3. CMK’nın 129. Maddesi Uyarınca Postada El Koyma
112
2.4.2.1.5. Hükümlü ve Tutukluların Haberleşmelerinin Denetlenmesi
115
2.4.2.1.6. Tanıklık Görevini Yerine Getirme
121
2.4.2.2. Hakkın Kullanılması (TCK md. 26/1)
123
2.4.2.2.1. Haber Verme Hakkının Kullanılması– Gazetecilik Mesleğinin İcra
123
2.4.2.2.2. Savunma Hakkının Kullanılması
126
2.4.2.2.3. Velayet Hakkının Kullanılması– Küçüklerin Haberleşmelerinin Denetlenmesi
129
2.4.2.2.4. Eşlerin Sadakat Yükümlülüğü Çerçevesinde Haberleşmelerinin Denetlenmesi
130
2.4.2.2.5. İşverenin İşi ve İşçiyi Yönetme Hakkı
132
2.4.2.3. İlgilinin Rızası (TCK md. 26/2)
134
2.4.2.4. Meşru Savunma
137
2.5. KUSURLULUĞU ETKİLEYEN HALLER
139
2.5.1. Zorunluluk Hali (TCK md. 25/2)
139
2.6. KUSURLULUĞU KALDIRAN VEYA AZALTAN SEBEPLER
141
2.6.1. Amirin Emrini İfa (TCK md. 24/2)
142
2.6.2. Yanılma (Hata) ve Sapma (TCK md. 30)
143
2.6.3. Cebir, Şiddet, Korkutma ve Tehdit (TCK md. 28)
145
2.6.4. Haksız Tahrik (TCK md. 29)
146
2.7. SUÇUN NİTELİKLİ HALLERİ
147
2.7.1. TCK m. 132’de Yer Alan Nitelikli Haller
147
2.7.1.1. Gizliliğin İhlalinin Haberleşme İçeriklerinin Kaydı Suretiyle Gerçekleşmesi (TCK md. 132/1–c.2)
147
2.7.2. TCK’nın 137. Maddesinde Yer Alan Nitelikli Haller
151
2.7.2.1. Kamu Görevlisi Tarafından ve Görevinin Verdiği Yetki Kötüye Kullanılmak Suretiyle İşlenmesi (TCK md. 137/1–a)
152
2.7.2.2. Belirli Bir Meslek ve Sanatın Sağladığı Kolaylıktan Yararlanmak Suretiyle İşlenmesi (TCK md. 137/1–b)
154
2.7.2.3. Suçun Elektronik Haberleşme Hizmeti Vermek Üzere Yetkilendirilmiş Bulunan İşletmecilerin Personeli Tarafından İşlenmesi (5809 Sayılı Kanun md. 63/3) ile Suçun Elektronik Haberleşme Hizmeti Vermek Üzere Yetkilendirilmiş İşletmecilerin Personeli Tarafından ve Bir Örgüt Faaliyeti Çerçevesinde İşlenmesi (5809 Sayılı Kanun md. 63/11) 156 2.7.2.4. Kişiler Arasındaki Haberleşme İçeriğinin İfşasının Basın ve Yayın Yoluyla Yayınlanması (mülga TCK m.132/4– TCK md. 132/3–c.2)
158
2.8. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ
160
2.8.4.1. Fikri İçtima
171
2.8.4.2. Zincirleme Suç
172
2.9.2. Güvenlik Tedbiri
176
2.10. YARGILAMAYA İLİŞKİN ÖZELLİKLER
176
2.10.2. Şikâyet Koşulu
178
2.10.3. Görevli Mahkeme
181
2.10.4. Yetkili Mahkeme
181
2.10.6. Hukuka Aykırı Delillerin Durumu
184
2.11. SUÇUN BENZER SUÇLARLA ARASINDAKİ İLİŞKİ
188
2.11.1. Haberleşmenin Engellenmesi Suçu (TCK md. 124)
188
2.11.2. Kişiler Arasındaki Konuşmaların Dinlenmesi ve Kayda Alınması Suçu (TCK md. 133)
190
2.11.3. Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu (TCK md. 134)
194
2.11.4. Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu (TCK md. 135)
198
2.11.5. Gizliliğin İhlali Suçu (TCK md. 285)
202