SERBEST MESLEK FAALİYETİNE İLİŞKİN
1. GELİRİN TANIMI VE GELİR UNSURLARI
37
2. SERBEST MESLEK FAALİYETİNİN TANIMI VE NİTELİKLERİ
38
3. SERBEST MESLEK KAZANCI–TİCARİ KAZANÇ AYIRIMI
40
4. SERBEST MESLEK KAZANCI–ÜCRET AYIRIMI
44
4.1. Sağlık Kuruluşlarında Çalışan Hekimlerin Elde Ettiği Gelirin Tespiti
48
4.2. İş Güvenliği Uzmanlığı Faaliyetinin Vergilendirilmesi
49
4.3. Sigorta Eksperliği Faaliyetinden Elde Edilen Gelirin Niteliği
50
4.4. Aile Danışmanlığı Faaliyetinden Elde Edilen Gelirin Niteliği
51
5. SERBEST MESLEK KAZANCI–ARIZİ SERBEST MESLEK KAZANCI AYRIMI
54
6. SERBEST MESLEK KAZANCINDA GELİRİN ELDE EDİLMESİ
56
6.1. Serbest Meslek Kazancında Tahsil Esası
56
7. SERBEST MESLEK ERBABININ TARİFİ
57
7.1. Serbest Meslek Faaliyetinin Yanında Başka Bir İş veya Görev ile Devamlı Olarak Uğraşılması
59
8. KANUNEN SERBEST MESLEK ERBABI SAYILAN KİŞİLER
61
8.1. Gümrük Komisyoncuları (Gümrük Müşavirleri)
62
8.2. Bilumum Borsa Ajan ve Acentaları
65
8.3. Noterler, Noterlik Görevini İfa ile Mükellef Olanlar (Noter Vekilleri, Geçici Yetkili Noter Yardımcıları)
65
8.4. Bizzat Serbest Meslek Erbabı Tarifine Girmemekle Beraber Serbest Meslek Erbabını Biraya Getirerek Teşkilat Kurmak veya Bunlara Sermaye Temin Etmek Suretiyle veya Sair Suretlerle Serbest Meslek Kazancından Hisse Alanlar
67
8.5. Serbest Meslek Faaliyetinde Bulunan Kollektif ve Adi Şirketlerde Ortaklar, Adi Komandit Şirketlerde Komanditeler
68
8.8. Kurumlar ve Tüccarlarla Serbest Meslek Erbabının Ticari ve Mesleki İşlerini Takip Edenler
70
8.9. Konser Veren Müzik Sanatçıları
70
8.10. Vergi Usul Kanunu’nun 155’inci Maddesinde Belirtilen Şartlardan En Az İkisini Taşıyan Ebe, Sünnetçi, Sağlık Memuru, Arzuhalci, Rehber Gibi Mesleki Faaliyette Bulunanlar
70
8.11. 5510 Sayılı Kanunun Ek 10. Maddesi Uyarınca Anılan Kanunun 4. Maddesinin Birinci Fıkrasının (B) Bendi Kapsamında Sigortalı Sayılan Hekimler ile Tıpta Uzmanlık Mevzuatına Göre Uzman Olan Kişiler
71
8.12. Tahkim İşleri Nedeniyle Hakemlerin Aldığı Ücretler
73
8.13. Telif ve İhtira Beratı Kazancı Elde Edenler
73
8.14. Harita ve Plan Çizim İşi Yapanların Elde Ettikleri Gelirin Niteliği
74
9. GELİR VERGİSİNDEN MUAF TUTULAN SERBEST MESLEK ERBAPLARI
74
9.1. Ebe, Sünnetçi, Sağlık Memuru, Arzuhalci, Rehber Gibi Serbest Meslek Erbaplarının Gelir Vergisinden Muaf Olmasının Şartları
75
9.2. Turist Rehberlerinin Vergilendirilmesi
75
9.2.1. 6326 Sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu ve Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliğinde Yer Alan Düzenlemeler
77
9.2.2. Eylemli/Eylemsiz Rehberlerin Gelir Vergisi Karşısındaki Durumu
78
9.2.3. Turist Rehberlerine Yapılan Ödemelerde Tevkifat Uygulaması
80
9.2.4. Eylemli Turist Rehberlerine Yapılan Ödemelerde Düzenlenecek Belge
80
9.3. Kendi Nam ve Hesaplarına Çalışmak Suretiyle Şarkı Söyleyenler ile Müzik İcra Edenlerin Vergi Mükellefiyeti
80
9.4. Gelir Vergisinden Muaf Olan Serbest Meslek Erbaplarında Tevkifat Uygulaması
81
9.5. Gelir Vergisinden Muaf Olan Serbest Meslek Erbaplarında Katma Değer Vergisi Uygulaması
82
9.6. Gelir Vergisinden Muaf Olan Serbest Meslek Erbaplarında Engellilik İndirimi Uygulaması
82
9.7. Özel Ders Veren Öğreticilerin Durumu
83
10. SERBEST MESLEK KAZANCININ TESPİTİ
83
10.1. Hasılat Sayılan/Sayılmayan Haller
86
10.2. Tahsil Sayılan Haller
86
10.3. Tahsil Çeşitleri
87
10.3.1. Nakden Tahsilat
87
10.3.2. Aynen Tahsilat
87
10.3.3. Menfaat Sağlanması Şeklinde Tahsilat
88
10.3.4. Geçmiş ve Gelecek Yıllara Ait Tahsilat
88
10.3.5. Bono ile Tahsilat ve Ödeme
88
10.4. Tahakkuk Etmemiş ve Fakat Tahsil Edilmiş Paraların Hasılat ve Gider Durumu
89
10.5. İşin Terkinde Hasılat
89
10.6. Ölüm Halinde Hasılat
90
11. MESLEKİ TEŞEKKÜLLERCE VEYA KANUNEN YETKİLİ KILINAN KURULUŞLARCA BELİRLENEN ÜCRET TARİFESİNİN OLMASI DURUMUNDA HASILAT
90
12. SERBEST MESLEK FAALİYETİNE İLİŞKİN ALACAĞIN SONRADAN İCRA TAKİBİYLE TAHSİLİ HALİNDE VERGİLENDİRME
90
13. MUHTASAR VE PRİM HİZMET BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
92
14. SERBEST MESLEK KAZANÇLARINDA GELİR VERGİSİ TEVKİFATI
94
14.1. Serbest Meslek Erbabının Kiraladığı İkametgahını İşyeri Olarak Kullanması Durumunda Tevkifat
95
14.2. Kiralanan İş Yerinin Bir Kısmının Başka Bir Serbest Meslek Erbabına Kiralanması Durumunda Tevkifat Uygulaması
96
15. AİLE HEKİMLERİNİN STATÜSÜ, MALİ HAKLARI VE VERGİSEL SORUMLULUKLARI
98
15.1. 5258 Sayılı Aile Hekimliği Kanunu
98
15.2. Personelin Statüsü ve Malî Hakları
99
15.3. Aile Hekimlerinin Yapmış Oldukları Ödemelerde Gelir Vergisi Tevkifatı
103
15.4. Aile Hekimlerinin Vergi Dairesinde Muhtasar Yönünden Mükellefiyet Kaydı Yaptırmaları
105
16. SERBEST MESLEK MAKBUZUNDA GELİR VERGİSİ TEVKİFATI VE KDV’NİN GÖSTERİLMESİ
107
17. SERBEST MESLEK ERBABININ MÜKELLEFİYET TESİSİ
107
17.1. Serbest Meslek Erbabında İşe Başlamanın Belirtileri
108
17.2. Serbest Meslek Erbabının Şube İşyeri Açması
109
17.3. Serbest Meslek Faaliyetinde Katma Değer Vergisi Mükellefiyetinin Şartları
110
17.4. Ortaklık Şeklinde Yürütülen Mesleki Faaliyette Vergi Türlerine Göre Mükellefiyet Şekli
111
17.5. İşe Başlamayı Bildirme
111
17.6. İşe Başlama Bildirimine Eklenecek Belgeler
113
17.7. Değişiklikleri Bildirme
113
17.8. İşi Bırakmayı Bildirme
114
17.9. Mükellefiyet Kaydının İdarece Re’sen Silinmesi Durumu
115
17.10. İşi Bırakma Bildirimi Sonrasındaki Ödevler
116
17.11. Bildirimlerde Usul ve Süre
117
18. VERGİ LEVHASININ ALINMASI VE BULUNDURULMASI
117
19. SERBEST MESLEK ERBABININ TUTACAĞI DEFTER VE DÜZENLEYECEĞİ BELGELER
119
19.1. Serbest Meslek Kazanç Defteri
120
19.2. Defter–Beyan Sisteminde Kayıtların Tutulması
122
19.2.1. DBS’de Açılış Onayının Tasdik Yerine Geçmesi
124
19.3. Serbest Meslek Kazancı Defterinin Tutulmasında Uyulacak Usul ve Esaslar
124
19.4. Serbest Meslek Kazanç Defterinin Tasdiki
125
19.5. Serbest Meslek Makbuzu
126
19.5.1. E–Serbest Meslek Makbuzu
127
19.6. Serbest Meslek Makbuzunun Düzenlenmesi
127
19.7. Serbest Meslek Makbuzu ve Faturanın Birlikte Kullanılması
129
19.8. Serbest Meslek Erbabının Gider Pusulası ve Reçete Kullanması
129
19.9. Serbest Meslek Makbuzu Düzenlemek Zorunda Olmayan Serbest Meslek Erbapları
129
19.10. Tahsilatın Yapılmadığı Ancak Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Geldiği Durumda e–Serbest Meslek Makbuzunun Düzenlenmesi
130
19.11. Verilen Hizmet Sonucunda Ücretin Tahsil Edilmemesi Durumunda Düzenlenen SMM’da KDV’nin Hesaplanması
132
20. SERBEST MESLEK ERBABI TARAFINDAN VERİLEN HİZMET BEDELİNİN GEÇ TAHSİL EDİLMESİ DURUMUNDA GELİR VERGİSİ TEVKİFATININ VE KATMA DEĞER VERGİSİNİN BEYAN DÖNEMİ
133
20.1. Katma Değer Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay
135
20.2. Konu Hakkında Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu Tarafından Verilen Karar
137
20.3. Konu Hakkında Hazine ve Maliye Bakanlığının Görüşü
139
21. SERBEST MESLEK MAKBUZUNDA KDV’NİN GÖSTERİLMESİ
140
22. SERBEST MESLEK ERBABININ MUHAFAZA VE İBRAZ ÖDEVİ
144
23. TAHSİLAT VE ÖDEMELERİN BELGELENDİRİLMESİ
144
23.1. Tevsik Zorunluluğunun Kapsamı ve Tutarı
146
23.2. Aynı Günde Aynı Kişi veya Kurumlarla Yapılan İşlemler
146
23.3. Kısım Kısım Yapılan Tahsilat ve Ödemeler
147
23.4. Tevsik Kapsamında Olmayan Tahsilat ve Ödemeler
147
23.5. Tahsilat ve Ödemelerin Tevsiki ve Zorunluluğa Uymayanlara Ceza Uygulaması
148
24. SERBEST MESLEK FAALİYETİNDE KATMA DEĞER VERGİSİ
149
25. SERBEST MESLEK FAALİYETİNİN YANINDA BAŞKA BİR FAALİYET YAPILMASI
150
26. AVUKATLIK VEKALET ÜCRETİNİN MAHİYETİ VE VERGİLENDİRİLMESİ
151
26.1. Avukatlık (Vekalet) Ücretinin Yasal Dayanağı
152
26.2. Avukatlık Kanununa Göre Vekalet Ücretleri
152
26.3. Vekalet Ücretinin Tahsil Yöntemleri
154
26.4. Vekalet Ücretini Ödeyenler Tarafından Gelir Vergisi Tevkifatı Yapılması Konusunda Yapılan Yasal Düzenleme
154
26.5. Vekalet Ücretinde Vergi Tevkifatı ve Belge Düzeni
156
26.6. Vekalet Ücretinden Yapılan Tevkifat Uygulamasında Özellik Taşıyan Hususlar
161
26.7. Ücretli Çalışan Avukatlara Ödenen Vekalet Ücretlerinde Gelir Vergisi Tevkifatı
162
26.8. Sendika Avukatının Borçlu Taraftan Aldığı Vekalet Ücretinin Belgelendirilmesi
163
26.9. Şirket Tarafından Kaybedilen Davalarda Mahkemelerce Hükmolunan Karşı Taraf Avukatlık Ücretinin Davayı Kazanan Gelir veya Kurumlar Vergisi Mükelleflerine Ödenmesinde Vergilendirme
164
26.10. Vekalet Ücretinde Katma Değer Vergisi Uygulaması
166
27. İŞVERENE BAĞLI OLARAK ÇALIŞAN AVUKATIN ARIZİ OLARAK KENDİ HESABINA AVUKATLIK HİZMETİ YAPMASI
169
28. SERBEST MESLEK ERBAPLARININ ORTAKLIK OLARAK FAALİYETTE BULUNMASI
170
28.1. Psikolojik Danışmanlık Faaliyetini İcra Eden Adi Ortaklığın Vergilendirilmesi
171
28.2. Birlikte veya Avukatlık Ortaklığı Şeklinde Çalışan Avukatların Vergilendirilmesi
172
28.2.1. Avukatlık Ortaklığının Hukuki Yapısı
173
28.2.2. Avukatlık Ortaklığının Unsurları, Özellikleri ve Faydaları
174
28.2.3. Avukatlık Ortaklığının Vergisel Yükümlülükleri
176
28.2.4. Avukatlık Ortaklığı Ortaklık Paylarının Elden Çıkarılması Durumunda Vergilendirme
179
28.2.5. Avukatlık Ortaklığında Katma Değer Vergisi
180
29. HEKİMLERİN POS CİHAZI KULLANMAK SURETİYLE YAPACAKLARI TAHSİLATLARDA BELGE DÜZENİ
181
29.1. Serbest Meslek Faaliyetinde Bulunan Hekimler (Diş Hekimleri ile Veteriner Hekimler Dahil) Tarafından Kullanılacak Kredi Kartı Okuyucuları
182
29.2. Hekimler Tarafından Kullanılacak Cihaz ve Belgelerin Özellikleri
183
29.3. Hizmet Bedelinin Kredi Kartı Kullanmaksızın Tahsil Edilmesi Durumunda Belge Düzeni
183
29.4. İkametgâhlarını İşyeri Adresi Olarak Gösteren Hekimlerin Durumu
183
29.5. Diş Hekimlerinin POS Belgesi ile Birlikte Serbest Meslek Makbuzu Düzenlemeleri
184
29.6. Adi Ortaklık Olarak Faaliyette Bulunan Hekimlerin Düzenleyeceği POS Belgeleri
185
29.7. Yeni İşe Başlayan Hekimlerin POS Cihazını İşyerinde Bulundurma ve Kullanmaya Başlama Süresi
185
29.8. Hastanede Ücretli Olarak Çalışan Doktorun Mesai Saatleri Dışında Serbest Meslek Faaliyetinde Bulunmaları Halinde POS Cihazı Kullanma Mecburiyeti
185
29.9. Uygulamaya İlişkin Cezai Müeyyideler
189
29.10. e–SMM Uygulamasına Geçiş Sonucunda Hekimlerin Kullandıkları POS Cihazlarından Alınan Belgelerin Durumu
190
30. BARO TARAFINDAN GÖREVLENDİRİLEN AVUKATLARA ÖDENECEK MÜDAFİ VE VEKİL ÜCRETİNİN VERGİLENDİRİLMESİ
192
31. SERBEST MESLEK ERBABININ ÇALIŞTIRDIĞI HİZMET ERBABINA YAPILAN ÖDEMELERDE ASGARİ ÜCRET İSTİSNASI UYGULAMASI
195
31.1. İşverenler Tarafından Çalıştırdıkları Hizmet Erbabına Yapılan Ücret ve Ücret Kapsamındaki Diğer Ödemelerde Ücret İstisnası ve Damga Vergisi İstisnasının Uygulanması
197
32. İŞVERENLERİN ÇALIŞTIRDIĞI HİZMET ERBABINA YAPILAN ÜCRET ÖDEMESİNDE GAYRİSAFİ ÜCRET TUTARINDAN İNDİRİM KONUSU YAPILACAK HUSUSLAR VE VERGİ TARİFESİNİN UYGULANMASI
200
32.1. GVK’nın 63. Maddesine Göre Gayrisafi Ücret Tutarından Yapılan Yasal İndirimler
201
32.2. Hizmet Erbabına Ödenen Ücret Tutarına Uygulanan Vergi Tarifesi
203
33. İŞYERİ KİRA ÖDEMELERİNİN BELGELENDİRİLMESİ
204
34. SERBEST MESLEK ERBABININ YENİLEME FONU AYIRMASI MÜMKÜN DEĞİLDİR
206
35. SERBEST MESLEK ERBABI ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI AYIRMA VE DEĞERSİZ ALACAK YAZMA OLANAĞINDAN YARARLANAMAZ
208
36. SERBEST MESLEK ERBABI AZALAN BAKİYELER YÖNTEMİNE GÖRE AMORTİSMAN AYIRMA OLANAĞINDAN YARARLANAMAZ
209
37. SERBEST MESLEK ERBABI ŞÜPHELİ ALACAK SENETLERİ REESKONTU UYGULAMASINDAN YARARLANAMAZ
210
38. SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRİN DEFTERİNİ TUTTUĞU MÜKELLEFİ İHBAR ETMESİ VE İHBAR İKRAMİYESİ TALEP ETMESİ
210
39. SERBEST MESLEK ERBAPLARINDA E–TEBLİGAT UYGULAMASI
214
39.1. e–Tebligat Sistemine İlişkin Bilinmesi Gereken Hususlar
217
40. BİR AVUKAT YANINDA, AVUKATLIK ORTAKLIĞINDA VEYA AVUKATLIK BÜROSUNDA ÜCRET KARŞILIĞI BİRLİKTE ÇALIŞAN AVUKATLARIN ÇALIŞMA ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK
219
41. MAHKEME KARARINA GÖRE DAVAYI KAYBEDEN TARAFINDAN ÖDENMESİNE HÜKMEDİLEN YARGILAMA GİDERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ
221
42. SERBEST MESLEK ERBABINA ÖDENEN TAZMİNATIN VERGİLENDİRİLMESİ
222
43. AVUKATLIK FAALİYETİNDEN DOLAYI MÜKELLEF OLAN SERBEST MESLEK ERBABININ ARABULUCULUK DA YAPMASI DURUMUNDA VERGİLENDİRME
223
44. STAJYER AVUKATIN ARABULUCULUK FAALİYETİNİN VERGİLENDİRİLMESİ
224
45. SERBEST MESLEK ERBABININ YANINDA YENİ ÇALIŞMAYA BAŞLAYAN ÜCRETLİYE ÖDENEN ÜCRETİN VERGİ TEVKİFAT MATRAHININ TESPİTİ
225
46. HALKLA İLİŞKİLER VE İLETİŞİM FAALİYETİ, ASTROLOJİ DANIŞMANLIĞI, DİYETİSYENLİK, MASÖRLÜK, DÖVME FAALİYETİNİN SERBEST MESLEK FAALİYETİ KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ
229
47. BİNA İNŞAATI, YOL, KÖPRÜ, VİYADÜK YAPIMI GİBİ PROJELERİN 3D ANİMASYON FİLM OLARAK BİLGİSAYAR ORTAMINDA HAZIRLANMASI FAALİYETİ
231
48. SERBEST MESLEK ERBABI OLARAK YURT DIŞI FİRMALARA YAPILAN YAZILIM HİZMETİNİN VERGİLENDİRİLMESİ
232
49. SERBEST MESLEK ERBABININ ENGELLİLİK İNDİRİMİNDEN YARARLANMASI VE YAPILMASI GEREKENLER
234
49.1. Engellilik İndiriminden Yararlanacak Olanlar
234
49.2. İndirim Konusu Yapılacak Engellilik İndirimi Tutarları
235
49.3. Engellilik İndiriminden Yararlanmak için Başvurunun Yapılacağı Yer İstenen Belgeler
235
49.4. Gelir İdaresi Başkanlığı Merkez Sağlık Kurulunun Başvuruları Değerlendirmesi
236
49.5. İşyerini Değiştiren Engelli Ücretlinin Yapması Gerekenler
238
50. SATIŞ VE PAZARLAMA DANIŞMANLIK HİZMETİNİN VERGİLENDİRİLMESİ
239
51. FİZYOTERAPİ HİZMETİNİN VERGİLENDİRİLMESİ
239
52. EKSPERTİZLİK (GAYRİMENKUL DEĞERLEME) FAALİYETİNİN VERGİLENDİRİLMESİ
241
53. BELEDİYELERE VERİLEN MÜHENDİSLİK DANIŞMANLIK FAALİYETİNİN VERGİLENDİRİLMESİ
243
54. BEDELSİZ YAPILAN SERBEST MESLEK HİZMETİNDE VERGİSEL YÜKÜMLÜLÜKLER
243
54.1. Serbest Meslek Faaliyetinde Bulunan Hekimlerin Hastasını Ücretsiz Muayene Etmesinin Vergisel Sonuçları
247
54.2. Mükellefiyet Tesis Ettirmeden Yakınlarına Bedelsiz Olarak Müşavirlik Hizmeti Veren SMMM’nin Vergilendirilmesi
249
SERBEST MESLEK ERBABI MÜKELLEFLERİN
YARARLANABİLECEKLERİ HAKLAR
2. MÜKELLEFLERİN GENEL KANUNLARDAN KAYNAKLANAN HAKLARI
254
3. MÜKELLEFLERİN VERGİ KANUNLARINDA YER ALAN HAKLARI
255
3.3. Vergi Hatalarına Karşı Düzeltme Talebinde Bulunma Hakkı
260
3.4. Şikâyet Yolu ile Müracaat Hakkı
263
3.5. Kanun Yolundan Vazgeçme Hakkı
265
3.6. Ödeme Emrine İtiraz Hakkı
267
3.7. Vergi Mahremiyeti Hakkı
269
3.8. Vergi Borcunu Tecil–Taksitlendirme Hakkı
272
3.9. Bazı Hallerde Haczin Kaldırılması Hakkı
273
3.10. Vergi İncelemesi Sırasındaki Haklar
274
3.11. Cezalarda İndirim Hakkı
276
3.12. Vergi Ödeme Hakkı ve Ödevi
276
3.13. Özelge Talep Hakkı
276
3.14. Mahsup ve İade Talep Hakkı
277
3.15. Vergiye Uyumlu Mükelleflere %5 Vergi İndirimi Hakkı
279
3.16. Karşılıklı Anlaşma Usulüne Başvuru Hakkı
282
3.17. Peşin Fiyatlandırma Anlaşması Başvuru Hakkı
282
3.18. Mücbir Sebep Halinde Sürelerin Durması İmkanından Yararlanma Hakkı
283
3.19. İzaha Davet Edilme Hakkı
284
4. MÜKELLEFLERİN İNTERAKTİF VERGİ DAİRESİ SİSTEMİ ÜZERİNDEN ELEKTRONİK ORTAMDA YAPABİLECEKLERİ VERGİSEL İŞLEMLER
285
SERBEST MESLEK KAZANCININ TESPİTİNDE
İNDİRİM KONUSU YAPILACAK GİDERLER
1. SERBEST MESLEK FAALİYETİNDE KAZANCIN TESPİTİNDE İNDİRİM KONUSU YAPILACAK GİDERLERE GENEL BAKIŞ
291
1.1. Gelir Vergisi Kanunu’nun 68’inci Maddesinde Yer Alan Serbest Meslek Kazancının Tespitinde Hasılattan İndirilecek Giderler
291
2. YAPILAN GİDERLERİN İNDİRİMİNDE ESAS ALINACAK GENEL KURALLAR
293
3. SERBEST MESLEK FAALİYETİYLE İLGİLİ GENEL GİDERLER
296
3.1. İşyeri Kirası, Aydınlatma ve Isıtma Giderleri
299
3.2. Serbest Meslek Erbabının Kiraladığı İşyerini Kiraya Vermesi
302
3.3. Serbest Meslek Erbabının Eşine ve Çocuğuna Ücret Ödenmesi
303
3.4. Telefon Giderleri (İşyeri, Özel Araç ve Cep Telefonları)
304
3.5. Kırtasiye Giderleri
305
3.6. İşyerine Ait Su ve Elektrik Aboneliğinin Başkasına Ait Olması
306
3.7. Banka Teminat Mektuplarına Ödenen Faiz ve Masraflar ile Banka Kredi Faizleri
306
3.8. Personel Ücretleri
307
3.8.1. Stajyer Avukatlara Yapılan Ödemelerin Serbest Meslek Kazancından İndirim Konusu Yapılması
307
3.8.2. Avukatlık Ortaklığında Yönetici Ortağa Ödenen Ücretin Gider Yazılması
309
3.9. Serbest Meslek Erbabının Temizlik İşlerini Yapan Kişilere Ödediği Ücretin Gider Yazılması
310
3.10. Şehir İçi Ulaşım Giderlerinin İndirimi
311
3.11. Serbest Meslek Erbabının Kendisine Ait Yemek Bedelini Gider Yazması
311
3.12. Mesleki Faaliyetin Yürütülebilmesi için Zorunlu Olan Eğitimlere ve Organizasyonlara Katılım için Ödenen Ücretlerin Gider Yazılması
312
3.14. Mesleki Sorumluluk Sigorta Primlerinin Mesleki Kazancın Tespitinde İndirim Konusu Yapılması
314
3.15. Serbest Meslek Erbabının Eşi ve Çocukları için Bireysel Emeklilik Sistemine Ödediği Katkı Paylarının Durumu
317
3.16. İşverenler Tarafından Elektrik, Doğalgaz ve Benzeri Isınma Giderleri Karşılığı Olarak Çalışanlara Yapılan Ödemeler
317
3.17. Mükellefiyet Tesisinden Önce Alınan Gayrimenkulün Defter Beyan Sistemi Üzerinden Aktife Alınması ve Amortisman Ayrılması
318
3.18. Mesleki Kazancın Elde Edilmesi ve İdame Ettirilmesi için Ödenen Genel Giderler için Alınan Perakende Satış veya Yazar Kasa Fişlerinin Gider Belgesi Olarak Kabul Edilmesi
321
4. HİZMETLİ VE İŞÇİLERLE İLGİLİ DİĞER GİDERLER
322
4.1. Hizmet Erbabı için Ödenen Yemek Giderleri
322
4.1.2. İşverenlerce Hizmet Erbabına Nakit Olarak Verilen Yemek Bedelinde İstisna Uygulaması
323
4.1.2. Personele İşyeri Dışında Yediği Yemek Bedelinin Ödenmesi
324
4.2. Hizmet Erbabına Verilen Giyim Eşyası
325
4.2.1. Serbest Meslek Erbabının Özel Dış Giyim (Elbise) Harcamaları
327
4.3. Hizmet Erbabı için Bireysel Emeklilik Katkı Payı Ödenmesi veya Hizmet Erbabının Kendisi, Eşi ve Çocukları için Özel Sağlık Sigortası Yaptırılması
330
5. MESLEKİ FAALİYETLE İLGİLİ SEYAHAT VE İKAMET GİDERLERİ
330
5.1. Yurt Dışında Eğitim için Yapılan Harcamaların Gider Olarak İndirilip İndirilmeyeceği
333
6. TESİSAT, DEMİRBAŞ EŞYA VE TAŞITLAR İÇİN AYRILAN AMORTİSMANLAR
333
6.1. Doğrudan Gider Yazılacak Demirbaş ve Peştemallıklar
336
6.2. Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlerin İktisabında Kullanılan Krediler Nedeniyle Ödenen Faizler
336
6.3. Mesleki Faaliyette Kullanılan Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlerin Elden Çıkarılması Halinde Oluşan Zararlar
337
6.4. Binek Otomobillerin Amortismanlarının Vergi Matrahından İndirilmesi Konusunda Yapılan Değişiklik
337
6.4.1. Binek Otomobillerde (KDV ve ÖTV Hariç/Dahil) İlk İktisabında (Sıfır Araçta) ve İkinci El İktisabında Amortisman Gider Kaydının Yapılması
338
6.5. Serbest Meslek Erbabının Aynı Zamanda İşyeri (Home–Ofis) Olarak Kullanacağı Meskenin Satın Alımında Ödenen Faiz Gideri ile Amortisman Gideri
340
6.6. Serbest Meslek Erbabının Aynı Zamanda İşyeri (Home–Ofis) Olarak Kullanacağı Mesken için Ödenen Giderler
342
6.7. Serbest Meslek Faaliyetinde Kullanılan ve Amortisman Ayrılmayan Aracın Satışı
343
6.8. Mesleki Faaliyette Kullanılmak Üzere Satın Alınan Cep Telefonu Bedelinin Gider Yazılması veya Amortismana Tabi Tutulması
344
6.9. İşyerinde Kullanılan Ofis Mobilyaları/Mefruşat/Tv için Amortisman Uygulanıp Uygulanmayacağı
345
6.10. Amortismana Tabi İktisadi Kıymet/Demirbaş Satışında Yapılacak İşlemler
346
7. KİRALANAN VEYA ENVANTERE DAHİL OLAN VE İŞTE KULLANILAN TAŞITLARIN GİDERLERİ
347
7.1. Binek Otomobillere İlişkin Giderlerin %70’nin Gider Olarak İndirimi
351
7.2. Taşıtlar için Ödenen Sigorta Giderinin Birden Fazla Takvim Yılını Kapsaması
353
7.3. Serbest Meslek Erbabının Kendi Aracı Dışında Personelin Kullandığı Aracın Amortisman, Yakıt ve Bakım Giderlerinin İndirim Konusu Yapılması
354
7.4. Eşe Ait Olan ve Bedelsiz Olarak Kiralanan Araç için Tevkifat Yapılıp Yapılmayacağı ile Amortisman, Yakıt ve Bakım Giderleri
358
7.5. Serbest Meslek Erbabının Faaliyetinde Kullanmak Üzere Birisi Kendisine Ait Olan Birisi Kiralık Olan İki Aracın Giderlerini İndirim Konusu Yapması
360
7.6. Serbest Meslek Erbabının Kullandığı İkinci Aracın Giderlerini İndirmek İstemesinin “Vergi Kanunları Lafzı ve Ruhu ile Hüküm İfade Eder” İlkesine Göre Değerlendirilmesi
361
7.7. İşyerinde Kullanmak Üzere Satın Alınan Araca İlişkin Kredinin Faizleri ile KKDF ve BSMV’nin Gider Olarak İndirimi
362
7.8. Kiralanan veya Envantere Dahil Olan Taşıtlar için Ödenen Motorlu Taşıtlar Vergisi
364
7.9. Binek Otomobillerin Kapsamı
364
8. MESLEKİ YAYINLAR İÇİN ÖDENEN GİDERLER
365
9. MESLEKİ FAALİYETİN İFASI İÇİN SATIN ALINAN MAL VE HİZMET BEDELLERİ
366
10. EMEKLİ SANDIKLARINA VE MESLEKİ TEŞEKKÜLLERE ÖDENEN AİDATLAR
368
10.1. Serbest Meslek Erbabının Ödediği SGK 4–B (Bağ–Kur) Primleri
370
10.2. İsteğe Bağlı Olarak Ödenen Sigorta Primleri
372
10.3. Sosyal Güvenlik Destek Primlerinin Gider Yazılıp Yazılamayacağı
372
10.4. Serbest Meslek Erbabının Askerlik Prim Borçlanması için Ödediği Primlerin Hasılattan İndirmesi
376
10.5. Genç Girişimcilere Sağlanan ve Hazinece Karşılanan Sigorta Prim Teşvikinin Serbest Meslek Kazancının Tespitinde İndirim Konusu Yapılması
377
10.6. Topluluk Sigortasına Ödenen Primler
378
11. SERBEST MESLEK FAALİYETİ İLE İLGİLİ OLARAK ÖDENEN MESLEK, İLAN VE REKLAM VERGİLERİ İLE İŞ YERLERİYLE İLGİLİ AYNİ VERGİ, RESİM VE HARÇLAR
378
12. MESLEKİ FAALİYETLE İLGİLİ OLARAK ÖDENEN TAZMİNATLAR
380
12.1. Ücretli Çalışan Avukatın Sebep Olduğu Fiiller Nedeniyle Ödenen Bedellerin Gider Yazılıp Yazılamayacağı
380
13. SERBEST MESLEK KAZANCININ TESPİTİNDE İNDİRİMİ MÜMKÜN OLMAYAN GİDERLER
382
13.1. Mesleki Faaliyette İndirimi Kabul Edilmeyen Bazı Giderler
383
13.2. Serbest Meslek Faaliyetinde Yapılan Bir Giderin İndirim Konusu Yapılıp Yapılamayacağı Konusunda Tereddüt Edilmesi Halinde Yapılması Gerekenler
387
SERBEST MESLEK ERBAPLARININ TELİF KAZANÇLARI
İSTİSNASINDAN YARARLANMA ESASLARI
1. GELİR VERGİSİNDEN İSTİSNA EDİLEN SERBEST MESLEK KAZANÇLARI
389
2. TELİF KAZANÇLARI İSTİSNA UYGULAMASI VE YARARLANMA ESASLARI
389
2.1. Telif Hakkı ve İhtira Beratı Kazanç İstisnasına İlişkin Yasal Düzenleme
391
2.2. İstisnanın Kapsamı ve İstisnadan Yararlanma Şartları
392
2.2.1. İstisna Kapsamındaki Eserlerin 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile İlişkisi
393
2.2.2. Yıllık Beyanname Verilmesi Durumunda Mesleki Giderler Yıllık Beyannamede İndirim Konusu Yapılacaktır
393
2.2.3. Yıllık Beyanname Verilmesi Durumunda Beyan Edilen Gelir Tutarından İndirim Konusu Yapılacak Harcamalar
394
2.3. İstisna Uygulaması ve Yıllık Beyanname Verilmesi ile Tevkif Suretiyle Ödenen Vergilerin Mahsubu
394
2.3.1. Beyanname Verme Sınırının Aşılıp Aşılmadığının Yılsonunda Belirlenmesi
395
2.3.2. Yıllık Beyannamede Hesaplanan Gelir Vergisinden Yıl İçinde Kesilen Vergiler Mahsup Edilebilecektir
395
2.3.3. Telif Kazançlarının Yıllık Beyanına İlişkin Örnek Olaylar
396
2.4. İstisna Uygulamasında Tevkifat uygulaması
397
2.5. İstisna Kapsamında Kazanç Elde Edenlerde Defter Tutma ve Belge Düzeni
399
2.6. Yıllık Beyanname Verenlerde Geçici Vergi, Tevkifatın Mahsubu, Mesleki Giderlerin İndirimi, Diğer İndirimler
401
2.7. Serbest Meslek Kazanç İstisnasında İşyeri Kiralanması ve Personel Çalıştırılması Durumunda Gelir Vergisi Tevkifatı
401
2.8. Telif Kazançlarında Katma Değer Vergisi Uygulaması
402
2.9. Telif Kazançları İstisnasına İlişkin Örnek Gelir İdaresi Özelgeleri
404
2.10. Yurtdışından Elde Edilen Telif Kazançlarında İstisna Uygulaması ile Defter ve Belge Düzeni
413
2.11. Dar Mükellef Gerçek Kişilerin Telif Kazançları İstisnası Karşısındaki Durumu
416
2.12. Telif Hakkı ve İhtira Beratlarının Gayrimenkul Sermaye İradı ve Değer Artış Kazançları Kapsamında Vergilendirilmesi
416
3. SERGİ VE PANAYIR İSTİSNASI
417
4. TEŞVİK ÖDÜLÜ İSTİSNASI
417
5. GENÇ GİRİŞİMCİLERDE KAZANÇ İSTİSNASI
418
5.1. Genç Girişimcilere Sağlanan Sigorta Prim Teşviki
420
SERBEST MESLEK KAZANCININ YILLIK BEYANI VE
YILLIK BEYANNAMEDEN İNDİRİM KONUSU YAPILACAK UNSURLAR
1. GELİRİN TOPLANMASI VE YILLIK BEYANI
423
2. DAR MÜKELLEFİYETTE VERGİLENDİRME
425
2.1. Dar Mükellefler Tarafından Elde Edilen Tamamı Türkiye’de Tevkif Suretiyle Vergilendirilmiş Olan Serbest Meslek Kazançları için Beyanname Verilmez
427
2.2. Yurt Dışında Yaşayan Türk Vatandaşlarının Dar Mükellefiyet Durumu
428
3. İSTİSNA KAPSAMINDAKİ SERBEST MESLEK KAZANÇLARININ VERGİLENDİRİLMESİ
429
4. YILLIK BEYANNAMENİN BEYAN DÖNEMİ VE VERGİNİN ÖDEME ZAMANLARI
430
4.1. Yıllık Beyannameye Eklenecek Belgeler
431
4.2. Beyan Edilen Gelire Uygulanacak Vergi Tarifesi
431
5. YILLIK BEYANNAMEDEN İNDİRİM KONUSU YAPILACAK HUSUSLAR
432
5.1. GVK’nın 89. Maddesinde Yer Alan İndirimlere İlişkin Yasal Hükümler
433
5.2. Hayat/Şahıs Sigorta Primlerinin İndirim Konusu Yapılması
436
5.2.1. Hayat/Şahıs Sigorta Primlerinin İndirim Konusu Yapılmasına İlişkin Örnek Olay
438
5.2.2. Özel Sağlık Sigortalarına Ödenen Primlerin İndirimi
439
5.3. Eğitim ve Sağlık Harcamalarının İndirim Konusu Yapılması
439
5.3.1. Eğitim ve Sağlık Harcamalarının İndirim Konusu Yapılabilmesi için Gerekli Olan Genel Şartları
440
5.3.2. Eğitim ve Sağlık Harcamalarında “Küçük Çocuk” Tabirinin Anlamı
441
5.3.3. Eğitim Harcamalarının İndirim Şartları
442
5.3.4. Vakıf Üniversitelerine Ödenen Eğitim Giderinin Durumu
443
5.3.5. Sağlık Harcamalarının İndirim Şartları
444
5.3.6. Eğitim ve Sağlık Harcamalarının İndirimine İlişkin Örnek Olay
446
5.4. Serbest Meslek Kazancının Beyanında İndirilebilecek Engellilik İndirimi
447
5.5. Bağış ve Yardımların Beyan Edilen Gelirden İndirimi
449
5.5.1. Beyan Edilecek Gelirin %5’i ile Sınırlı Olarak İndirilebilecek Bağış ve Yardımlar
449
5.5.2. Tamamı İndirilebilecek Bağış ve Yardımlar
451
5.5.3. Deprem Nedeniyle Yapılan Bağış ve Yardımların Beyan Edilen Gelirden İndirimine İlişkin Gelir İdaresi Duyurusu
452
5.6. Cumhurbaşkanınca Başlatılan Yardım Kampanyalarına Yapılan Bağışlar
454
5.6.1. Afet ve Acil Durum Yönetimi (AFAD) Başkanlığı Koordinasyonundaki Yardım Kampanyaları
454
5.7. Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine Yapılan Nakdi Bağış ve Yardımlar
456
5.8. Sponsorluk Harcamaları
457
5.9. Serbest Meslek Faaliyetinde Yazılım İhracatında %50 Vergi Muafiyeti
459
5.10. Korumalı İşyeri İndirimi
464
5.11. Özel Kanunlarda Yer Alan Düzenlemelere Göre Vergi Matrahının Tespitinde İndirim Konusu Yapılacak Bağış ve Yardımlar
465
5.12. İndirim Konusu Yapılabilecek Bağış ve Yardımlara İlişkin Genel Esaslar
466
5.13. Bağış ve Yardımların Nakden Yapılmaması ve Ayni Olarak Yapılması Durumunda Değerinin Tespiti
467
6. BEYAN EDİLMEYEN GELİRİN TAKDİR KOMİSYONUNCA TAKDİR EDİLMESİ
468
7. SÜRESİNDE BEYAN EDİLMEYEN GELİR İÇİN SÜRESİNDEN SONRA BEYANNAME VERİLMESİ
468
8. VERGİ MATRAHININ TESPİTİNDE YERSİZ İNDİRİMLER YAPILMASININ DAHA SONRA TESPİT EDİLMESİ DURUMUNDA YAPILACAK İŞLEMLER
469
9. BEYANNAMENİN SÜRESİNDEN SONRA PİŞMANLIKLA VERİLMESİ
469
10. GELİRİNİ BEYAN ETMEK ZORUNDA OLMAYANLARIN YAPMASI GEREKENLER
470
11. GELİRİN TOPLANMASIN DA ZARARLARIN KÂRLARA TAKAS VE MAHSUBU
470
12. VERGİYE UYUMLU MÜKELLEFLERE VERGİ İNDİRİMİ
471
12.1. İndirim Kapsamında Olan Kazançlar ile İndirim Kapsamında Olmayan Kazançların Beyanında Vergi İndiriminin Hesaplanması
473
12.2. %5 Vergi İndirimi Uygulamasına İlişkin Örnekler
474
13. MATRAHTAN VE GELİR UNSURLARINDAN İNDİRİLMEYECEK GİDERLER
476
14. SERBEST MESLEK KAZANCININ YILLIK BEYANNAME İLE BEYANINA İLİŞKİN ÖRNEKLER
476
15. GENÇ GİRİŞİMCİ KAZANÇ İSTİSNASININ YILLIK BEYANNAMEDE GÖSTERİLMESİ
484
16. BEYANNAME VERME VE ÖDEME SÜRELERİ
486
YILLIK BEYANNAMEDE GEÇİCİ VERGİ VE
TEVKİF YOLUYLA KESİLEN VERGİLERİN MAHSUP VE İADESİ
1. GEÇİCİ VERGİ VE TEVKİF YOLUYLA KESİLEN VERGİDEN KAYNAKLI VERGİ İADESİNİN DOĞMASI
493
2. ÖDENEN GEÇİCİ VERGİNİN YILLIK BEYANNAMEDE MAHSUBU VE KALAN TUTARIN NAKDEN VEYA MAHSUBEN İADESİ
493
2.1. Geçici Verginin Mahsubu ve İadesi
494
2.2. Geçici Verginin Ödenmesine İlişkin Yasal Düzenleme
495
2.3. Vergi İdaresi Tarafından Geçici Vergiyle İlgili Yapılan Düzenlemeler
496
2.4. Geçici Verginin Beyan Dönemleri
497
2.5. Ödenen Geçici Verginin Beyanname Üzerinden Hesaplanan Vergiye Mahsubu
498
2.6. Geçici Verginin Mahsubu ve İadesi Konusunda Verilecek Dilekçe
499
2.7. Diğer Vergi Borçlarına Mahsup veya Nakden İade
500
2.8. Geçici Verginin Sosyal Güvenlik Kurumuna Olan Borca Mahsup Edilmesi
502
2.9. Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Geçici Vergiye Mahsubu
503
2.10. Tevkif Yoluyla Kesilen Vergi ve Geçici Verginin Mahsubunda Öncelik Sırası
504
2.11. Geçici Verginin %10’u Aşan Tutarda Eksik Beyan Edilmesi
505
2.11.1. Re’sen veya İkmalen Tarh Edilen Geçici Vergide Ceza Uygulaması (%10 Yanılma Payı)
505
2.11.2. Düzeltme veya Ek Beyanname Verilmesi Durumunda %10 Yanılma Payı
507
2.12. Ödenmeyen Geçici Verginin Terkin Edilmesi ve Gecikme Zammının Hesaplanacağı Tarih
508
2.13. Re’sen veya İkmalen Tarh Edilen Geçici Vergide Mahsup Döneminin Geçmesi Durumunda Gecikme Faizinin Hesaplanacağı Tarih
508
2.14. Geçici Vergi Ödemek Zorunda Olmayan Mükelleflerin Geçici Vergi Beyannamesi Verip Vermeyeceği
509
2.15. İşin Bırakılması ve Ölüm Halinde Geçici Vergi Beyannamesinin Verilmesi
510
2.15.1. İşin Bırakılması Halinde Beyanname Verilmesi
510
2.15.2. Ölüm Halinde Beyanname Verilmesi
510
2.16. Yıl İçinde Katma Değer Vergisi İade Alacağının Geçici Vergiye Mahsubu
512
3. YIL İÇİNDE TEVKİF YOLUYLA KESİLEN VERGİLERİN YILLIK BEYANNAMEDE MAHSUBU VE KALAN TUTARIN NAKDEN VEYA MAHSUBEN İADESİ
512
3.1. Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Mahsup ve İadesi
514
3.2. Beyanname Üzerinden Hesaplanan Vergiden Mahsup ve Kalan Kısmın İadesi
514
3.3. Mahsuben İade Esasları
515
3.3.1. Diğer Vergi Borçlarına Mahsuben İade
516
3.4. 252 Seri No.lu Genel Tebliğde Son Yapılan Değişikliğe Göre Mahsup Yoluyla İade Bölümünde Yapılan Değişiklik
517
3.5. Nakden İade Esasları
519
3.6. 252 Seri No.lu Genel Tebliğde Son Yapılan Değişikliğe Göre Nakten İade İşlemleri
520
3.7. Nakten İadede İstenecek Belgelerin Vergi İdaresi Sisteminden Tespit Edilmesi
522
3.8. Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Geçici Vergiye Mahsubu
522
3.9. İade Talepleri Başvuru Şekli
522
3.10. Gelir/Kurumlar Vergisi Standart İade Sistemi (GEKSİS)
523
3.11. Yıl İçinde Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Geçici Vergiye Mahsubundan Sonra Arta Kalan Tutarın Diğer Vergi Borçlarına Mahsubu Mümkün Değildir
523
3.12. Nakden İade Aşamasına Gelmiş Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin İadesi
524
3.13. Nakden İade Edilebilir Aşamaya Gelen Alacağın Üçüncü Şahısların Vergi Borçlarına Mahsubu
525
3.14. İade Talebinin Kısmen Mahsuben Kısmen Nakden Olması Halinde Yapılacak İşlemler
525
3.15. Tevkif Yoluyla Kesilen Verginin Vergi Sorumlusunca Tahakkuk Ettirilmemesi veya Ödenmemesi
525
3.16. Mükellefin Ortaklık Borçlarına Mahsup
526
3.17. Mükelleflerin İade Alacaklarını Ortağı Oldukları Limitet ve Anonim Şirketin Vergi Borçlarına Mahsup Talep Etmeleri
527
3.18. İleride Doğacak Vergi Borçlarına Mahsup Talebinde Bulunulması
527
3.19. Emekli Sandıklarına Olan Aidat Borçlarına Mahsup
528
3.20. İade Talebinin Gerçeğe Aykırı Belgelere Dayanması
528
3.21. Adına Vergi Kesintisi Yapılan ile Gelir Sahibinin Farklı Gerçek veya Tüzel Kişi Olması
528
3.22. Yeminli Mali Müşavirlerin Sorumluluğu
529
3.23. Nakden veya Mahsuben İadede Süre ve Zamanaşımı
529
3.24. Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Nakten veya Mahsuben İadesinde Uygulamada Tereddüt Edilen Bazı Hususlar
530
4. GELİR VERGİSİ İLE İLGİLİ VERGİ HATALARINDAN KAYNAKLANAN İADE İŞLEMLERİNDE VERİLECEK DİLEKÇE
532
5. 252 SERİ NO’LU GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (GÜNCELLENMİŞ HALİ)
532