Şirketler Topluluğunda Bağlı Şirket Borçlarından Dolayı Sorumluluk Dr. Alper Hakkı Yazıcı  - Kitap

Şirketler Topluluğunda Bağlı Şirket Borçlarından Dolayı Sorumluluk

1. Baskı, 
Temmuz 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
632
Barkod:
9786050519327
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
750,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Çalışmanın amacı bağlı şirket alacaklıları açısından hukuk düzeninin sağladığı olanakları bütünlüklü bir yapı içerisinde ortaya koymaktır. Hangi kurallar ve şartlar dâhilinde bağlı şirket alacaklısının kendi borçlusu olan bağlı şirketten elde edemediği alacağını şirketler topluluğuna ve onun hâkimi olan teşebbüse yöneltebileceği incelenecektir. Bu kapsamda öncelikle yasal düzenlemelerle getirilen sorumluluk rejimi irdelenecek ve bağlı şirket alacaklıları yönünden değerlendirilecektir. Bu kuralların uygulanamadığı durumlarda alacaklının müracaat edebileceği diğer yollar detaylı bir şekilde tartışılacaktır.
Bu çalışmada çok uluslu, binlerce ortağa sahip, çok sayıda bağlı şirketi içinde barındıran topluluklardan ziyade topluluk hâkiminin baskın olduğu, dışa kapalı şirketlerden müteşekkil, ekonomik anlamda bir bütünlük arz eden topluluklar esas alınmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Temel Kavramlar
.
Özel Hükümler Kapsamında Şirketler Topluluğunda Sorumluluk İlişkileri
.
Genel Hükümler ve Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması Teorisi Kapsamında Şirketler Topluluğunda Sorumluluk İlişkileri
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR LİSTESİ 
17
ÖNSÖZ 
21
BİRİNCİ BÖLÜM 
35
TEMEL KAVRAMLAR 
35
I. TÜZEL KİŞİLİK VE SINIRLI SORUMLULUK 
35
A. TÜZEL KİŞİLİĞİ AÇIKLAYAN TEORİLER 
42
1. Farazi Kişilik Teorisi 
42
2. Gerçek Kişilik Teorisi 
43
3. Tüzel Kişilik Kavramının Değerlendirilmesi 
43
B. SINIRLI SORUMLULUK 
47
1. Kavram ve Tarihçe 
47
2. Sınırlı Sorumluluk Kuralının Öngörülmesini Gerektiren Nedenler 
53
3. Sınırlı Sorumluluk Kuralına Yöneltilen Eleştiriler 
56
4. Değerlendirme 
62
II. TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI 
64
A. GENEL OLARAK 
67
B. TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI TEORİSİNİN ORTAYA ÇIKIŞI 
70
C. PERDENİN KALDIRILMASI TÜRLERİ 
76
1. Sebep Unsuruna Göre Perdenin Kaldırılması 
78
a. Yasal Perdeyi Kaldırma 
78
b. Gönüllü Perdeyi Kaldırma 
79
c. Yargısal Perdeyi Kaldırma 
79
2. Kişi Unsuruna Göre Perdenin Kaldırılması Türleri 
79
a. Düz Perdeyi Kaldırma 
79
b. Ters Yönden Perdeyi Kaldırma 
80
i. İç Ters Yönden Perdeyi Kaldırma 
81
ii. Dış Ters Yönden Perdeyi Kaldırma 
86
c. Çapraz Perdeyi Kaldırma, Katmerli Perdeyi Kaldırma ve Özdeş Kılma 
94
D. KARŞILAŞTIRMALI HUKUK 
95
1. Amerikan (ABD) Hukuku 
96
a. İki Ayaklı Test (the two–prong test) veya alt benlik (Alter ego) Doktrini 
98
b. Üç Ayaklı Test (The Three–Prong Test) veya Araçsallık Teorisi (Instrumentality Rule) 
101
c. Temsil (Agency) 
104
d. Değerlendirme 
105
2. İngiliz Hukuku 
108
a. Temsil (Agency) 
110
b. Göstermelik/Paravan Şirket Kıstası (Mere Façade Test) 
113
c. Değerlendirme 
120
3. Alman Hukuku 
121
a. Kötüye Kullanma Teorisi 
122
i. Subjektif Kötüye Kullanma Teorisi 
122
ii. Objektif Kötüye Kullanma Teorisi 
124
b. Normların Amaçları Teorisi 
125
c. Değerlendirme 
126
4. Karşılaştırmalı Hukuk Verilerinin Genel Olarak Değerlendirilmesi 
127
E. TÜRK HUKUKUNDA TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI 
131
1. Mevzuat 
132
2. İçtihat 
134
a. Araçsallaştırılmış Şirket Kıstası 
143
i. Sorumluluktan Kaçınma 
144
ii. Gizleme 
148
b. Dolaylı Temsil 
156
c. Gerçekte Tek Bir Şirketin Varlığı (Tek Ekonomik Birim Kıstası) 
157
3. Doktrin 
158
4. Değerlendirme 
170
III. ŞİRKETLER TOPLULUĞU 
173
A. ŞİRKETLER TOPLULUĞUNUN OLUŞUMU 
175
1. Ortaya Çıkış Nedenleri 
175
a. İktisadi Nedenler 
176
b. Hukuki Nedenler 
177
2. Hukuki Olarak Ortaya Çıkış Biçimleri 
179
a. Fiili Şirketler Topluluğu 
179
b. Sözleşmesel Şirketler Topluluğu 
180
B. TÜRLERİ 
182
1. Dikey Topluluk 
182
2. Yatay Topluluk 
183
3. Muhtelif Topluluklar 
185
IV. TÜRK TİCARET KANUNU’NA GÖRE ŞİRKETLER TOPLULUĞU 
185
A. TOPLULUK 
186
1. Hâkim Şirket 
189
2. Bağlı Şirketler 
191
B. HÂKİMİYET 
192
1. Genel Olarak 
192
2. Hâkimiyetin Kaynağını Açıklayan Yaklaşımlar 
193
a. Tek Elden Yönetim 
193
b. Kontrol Yaklaşımı 
195
i. Hâkimiyetin Mutlak Olarak Varlığını Gösteren Haller 
195
i.1. Oy haklarının çoğunluğuna sahip olmak (TTK m.195(1)(a) – 1) 
196
i.2. Şirket sözleşmesi uyarınca, yönetim organında karar alabilecek çoğunluğu oluşturan sayıda üyenin seçimini sağlayabilmek hakkını haiz olmak (TTK m. 195/1(a) – 2) 
199
i.3. Kendi oy hakları yanında, bir sözleşmeye dayanarak, tek başına veya diğer pay sahipleri ya da ortaklarla birlikte, oy haklarının çoğunluğuna sahip olmak (TTK. m. 195/1(a) – 3) 
200
i.4. Hâkimiyet sözleşmesi veya başka bir yolla hâkimiyetin kurulması (TTK m. 195/1(b)) 
200
ii. Hâkimiyet Karinesi 
202
3. Hâkimiyetin Türleri 
204
a. Kurulma Şekline Göre 
204
i. Doğrudan Hâkimiyet 
204
ii. Dolaylı Hâkimiyet 
204
b. Hâkim Şirket Sayısına Göre 
204
i. Tek Başına Hâkimiyet 
204
ii. Birlikte Hâkimiyet 
205
c. Kapsamına Göre Hâkimiyet 
207
i. Tam Hâkimiyet 
207
ii. Kısmi Hâkimiyet 
208
İKİNCİ BÖLÜM 
209
ÖZEL HÜKÜMLER KAPSAMINDA ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA SORUMLULUK İLİŞKİLERİ 
209
I. GENEL OLARAK 
209
II. SORUMLULUKLA İLGİLİ MERKEZİ KAVRAMLAR: TOPLULUK MENFAATİ VE TOPLULUK TEHLİKESİ 
214
A. TOPLULUK MENFAATİ 
214
B. TOPLULUK TEHLİKESİ 
219
1. Topluluk Tehlikesini Önleyici Tedbirler 
221
2. Topluluk Tehlikesinin Gerçekleşmesi ve Sorumluluk 
223
III. SORUMLULUĞUN POZİTİF HUKUK TARAFINDAN DÜZENLENMESİ 
224
A. TARİHİ ARKA PLAN 
224
1. Yasayla Düzenleme Yaklaşımı 
225
2. Avrupa Birliği’nin Mevzuat Çalışmaları 
226
3. Diğer Gelişmeler 
227
B. ALMAN ŞİRKETLER TOPLULUĞU (KONZERN) HUKUKU 
231
1. Bütünleşme (Eingliederung) 
232
2. Sözleşmesel Topluluklar 
233
3. Fiili Topluluklar (Faktische Konzerne) 
236
a. Basit Fiili Topluluklar 
238
b. Nitelikli Fiili Topluluklar 
239
4. Eleştiriler 
241
C. TÜRK TİCARET KANUNU’NDA DÜZENLENEN SORUMLULUK HALLERİ 
246
1. Hâkimiyetin Hukuka Aykırı Kullanılması 
247
a. Kısmi Hâkimiyet Halinde Hâkimiyetin Hukuka Aykırı Kullanılması ve Sonuçları 
248
i. Bağlı Şirketin Yönetimine Müdahalede Bulunularak Kayba Uğratılması 
249
i.1. Hukuka Aykırılık 
249
i.2. Kayıp Kavramı 
250
i.3. Denkleştirme 
254
i.4. Tazminat Davası 
257
ii. Haklı Sebep Olmaksızın Yapısal Değişikliklerde Bulunulması 
265
ii.1. Hukuka Aykırılık 
266
ii.2. Hukuki Sonuçları: Tazminat ve Payların Satın Alınması Davası 
266
b. Tam Hâkimiyet Halinde Hâkimiyetin Hukuka Aykırı Kullanılması ve Sonuçları 
269
i. Bağlayıcı Talimat Verme Yetkisi ve Sınırları 
269
ii. Tazminat Davası 
272
2. Güvenden Doğan Sorumluluk 
278
D. DEĞERLENDİRME 
281
1. Özel Hükümlerle Getirilen Koruma Sisteminin Etkinliği 
282
a. Özel Hükümlerin Münhasır Uygulama Alanı Kapsamında 
282
b. Özel Hükümlerin Maddi Olarak Getirdiği Düzenlemeler Kapsamında 
286
i. Alman Konzern Hukukuna Göre Alacaklının Korunması 
287
2. Sonuç 
303
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 
305
GENEL HÜKÜMLER VE TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI TEORİSİ KAPSAMINDA ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA SORUMLULUK İLİŞKİLERİ 
305
I. ÖZEL HÜKÜMLERLE GETİRİLEN SORUMLULUK REJİMİNİ TELAFİ EDİCİ BİR YAKLAŞIM İHTİYACI 
305
II. ALACAKLININ BAŞVURABİLECEĞİ GENEL HÜKÜMLER 
309
A. HAKSIZ FİİL HÜKÜMLERİ 
309
1. Genel Olarak 
309
2. Unsurları 
312
a. Topluluk Hâkiminin Fiili 
312
b. Kusur 
314
c. Hukuka Aykırılık 
317
d. İlliyet Bağı 
321
e. Zarar 
322
B. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUĞU 
330
1. Topluluk Hâkiminin Yönetici Olarak Tespitinde Dikkate Alınacak Hususlar 
332
2. Sorumluluk 
336
a. Alacaklının Doğrudan Zararının Tazmini 
336
b. Alacaklının Dolaylı Zararının Tazmini 
338
III. ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI 
340
A. GELENEKSEL PERDEYİ KALDIRMA TEORİSİNİN ŞİRKETLER TOPLULUĞUNA UYARLANMASI 
341
B. TEK EKONOMIK BİRİM TEMELİNDE TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI 
345
1. Tek Ekonomik Birim Teorisinin Uygulanabileceği Sorunlu Alanlar 
348
a. Şirketler Topluluğunun Yapısal Olarak Kötüye Kullanılması 
348
b. Aşırı Hâkimiyet Uygulamaları Sonucunda Münferit Şirket Gibi Faaliyet Gösteren Topluluk Sorunu 
357
2. Karşılaştırmalı Hukuk 
364
a. Amerikan Hukuku 
364
i. Geleneksel Perdeyi Kaldırma Teorilerinin Uygulanması 
364
ii. Topluluğun İktisadi Temelini Esas Alan Uygulamalar 
370
ii.1. İşletme teorisinin sistematize edilişi 
372
ii.1.1. Tüzel kişilik tanıma fonksiyonu 
374
ii.1.2. Tüzel kişiliği yoksayma fonksiyonu 
377
ii.2. İşletme yaklaşımının uygulamadaki yansımaları 
378
ii.2.1. İlk dönem kararları 
378
ii.2.1.1. Demiryolu işletmeciliği ile ilgili kararlar 
378
ii.2.1.2. Fountain v. Lumber Co. kararı 
380
ii.2.2. Glenn v. Wagner kararı 
381
ii.2.3. Paramount Petroleum Co. v. Taylor Rental Ctr. kararı 
385
ii.2.4. Green v. Champion Insurance Co. kararı 
386
ii.2.5. Taxicab kararları 
393
ii.2.6. Diğer haksız fiil davaları 
395
ii.2.7. Sözleşmesel alacaklar yönünden teorinin uygulanması 
399
ii.2.8. Değerlendirme 
401
ii.3. Özdeşlik (Identity) Doktrini 
403
b. İngiliz Hukuku 
406
i. Tek Ekonomik Birim Yaklaşımının Ortaya Çıkışı 
408
ii. Tek Ekonomik Birim Yaklaşımının Reddi 
411
iii. Tartışmanın Yeniden Alevlenmesi 
413
iv. Haksız Fiil Kaynaklı Davalarda Benimsenen Yaklaşım Farkı: Topluluk Hâkiminin Doğrudan Sorumluluğu 
416
iv.1. Lubbe v. Cape 
417
iv.2. Chandler v. Cape 
418
iv.3. Vedanta Res. plc v. Lungowe 
421
iv.4. Okpabi v. Royal Dutch Shell plc. 
424
v. Değerlendirme 
427
c. Alman Hukuku 
429
i. Topluluk Hâkiminin Sadakat ve Özen Yükümlülüğüne Dayanan Sorumluluk (ITT kararı) 
430
ii. Nitelikli Fiili Topluluk Kavramının Tanınması ve APOK’un Sözleşmesel Topluluklarla İlgili Hükümlerinin Kıyas Yoluyla Uygulanması Yaklaşımı 
432
ii.1. Autokran kararı 
432
ii.2. Tiefbau kararı 
434
ii.3. Video kararı 
436
ii.4. TBB kararı 
437
iii. Yok Edici Etkide Bulunmadan Kaynaklanan Sorumluluk 
439
iii.1. Bremer Vulkan kararı 
439
iii.2. KBV kararı 
443
iv. Haksız fiil sorumluluğu – Trihotel kararı 
445
v. Yapısal Olarak Kötüye Kullanma Teorisi 
448
vi. Değerlendirme 
450
d. Avrupa Birliği Hukuku 
453
i. Avrupa Birliği Rekabet Hukukunun “Single Economic Unit” Doktrini 
454
ii. Avrupa Birliği’nin Şirketler Topluluğuyla İlgili Mevzuat Çalışmaları 
459
e. Genel Değerlendirme 
461
3. Türk Hukuku 
463
a. Yargı Kararlarında Perdeyi Kaldırma Bağlamında Kullanılan Kavramlar 
464
i. Organik Bağ 
464
ii. Çapraz Perdeyi Kaldırma 
467
iii. Tek Ekonomik Birim – İktisadi Bütünlük –Tek Şirket Sayılma 
469
iv. Değerlendirme ve Kavram Tercihi: Neden Tek Ekonomik Birim Yaklaşımı? 
472
b. Yargıtay Kararlarının Tek Ekonomik Birim Yaklaşımı Merceğinden Değerlendirilmesi 
477
i. “Ortaklık Sertifikası” Adı Altında Sermaye Toplanmasıyla İlgili Kararlar 
479
ii. İş Hukukuyla İlgili Uyuşmazlıklar 
484
iii. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2020/19–94 E. 2020/358 K. ve 06.09.2020 Tarihli Kararı 
489
iii.1. Dava konusu olay 
490
iii.2. Tüzel kişilik perdesinin kaldırılması teorisini geleneksel uygulamasıyla sınırlı gören yaklaşım 
491
iii.3. Tüzel kişilik perdesinin kaldırılması teorisini daha esnek bir şekilde uygulayan yaklaşım 
492
iii.4. Topluluğun Yapısal Özelliklerini Dikkate Almayan Tutucu Yaklaşım 
494
iii.5. Şirketler Topluluğunun Yapısal Özelliklerini Dikkate Alan Yaklaşım 
495
iii.6. Değerlendirme 
500
iv. Sonuç 
501
c. Bir Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması Yöntemi Olarak Tek Ekonomik Birim Kıstasının Uygulanmasıyla İlgili Öneriler 
505
i. Tek Ekonomik Birim Teorisinin Uygulamasında Kaçınılması Gereken Hususlar 
508
ii. Tek Ekonomik Birim Teorisinin Uygulamasında Dikkate Alınacak Hususlar 
511
ii.1. Tek ekonomik birim temelinde tüzel kişilik perdesinin kaldırılmasında yapılacak incelemeye yönelik öneriler 
513
ii.1.1. İlk Aşama: Tek Ekonomik Birimin Tespiti 
513
ii.1.1.1. Topluluk şirketlerinin ortaklık yapısı 
515
ii.1.1.2. Topluluğun belirli bir işletme faaliyeti etrafında yapılandırılmış olması 
518
ii.1.1.3. Merkezileşme 
522
ii.1.1.4. Risk ve zararın dışlanması amacıyla faaliyetin bölümlendirilmesi 
524
ii.1.1.5. Topluluk hâkiminin sorunlu hâkimiyet uygulamalarının varlığı 
528
ii.1.1.6. Bağlı şirketin varlık sebebiyle ilgili hususlar 
534
ii.1.1.7. Bağlı şirketlerin malvarlığının ayrılığı kuralının göz ardı edilmesi 
536
ii.1.1.8. Malvarlığının yetersizliği 
537
ii.1.1.9. Topluluk hâkiminin dışa karşı uyandırdığı yanlış intiba 
541
ii.1.1.10. Değerlendirme 
543
ii.1.2. İkinci Aşama: Kınanabilirlik 
546
ii.1.3. Tek ekonomik birim temelinde tüzel kişilik perdesinin kaldırılmasıyla ilgili diğer önemli meseleler 
564
ii.1.3.1. Hukuka aykırılık 
564
ii.1.3.2. Hukuki Dayanak: Hakkın kötüye kullanılması yasağı 
569
ii.1.3.3. Sorumluluğun kapsamı 
575
ii.1.3.4. İspat yükü 
581
ii.2. Değerlendirme 
585
SONUÇ 
589
KAYNAKÇA 
603