ULUSLARARASI EKONOMİK DÜZEN
II. ULUSLARARASI EKONOMİK DÜZENİNİN KURUMSAL YAPISI
23
A. Devletler Düzeyinde Yapılanmış Küresel Kuruluşlar
23
1. Dünya Ticaret Örgütü/GATT.
23
2. Uluslararası Finansal Kurumlar
26
a. Dünya Bankası Grubu
26
aa. Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (The International Bank for Reconstruction and Development – IBRD.)
27
bb. Uluslararası Kalkınma Birliği (The International Development Association–IDA.)
28
cc. Uluslararası Finans Kurumu (International Finance Corporation – IFC)
28
dd. Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı (Multileteral Investment Guarantee Agency – MIGA.)
28
ee. Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözüm Merkezi (International Center For Settlement of Investment Disputes – ICSID.)
29
b. Uluslararası Para Fonu (IMF.)
29
c. Uluslararası Ödemeler Bankası (Bank for International Settlements– BIS)
31
3. Birleşmiş Milletler Kuruluşları
34
a. BM. Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD.)
34
b. Ekonomik ve Sosyal Konsey (ECOSOC)
34
c. BM Uluslararası Ticaret Komisyonu (UNCITRAL.)
35
d. Uluslararası Çalışma Örgütü (İLO)
36
e. Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (World Intellectual Property Organisation–WİPO)
37
4. Devletler Düzeyinde Yapılanmış Diğer Küresel Kuruluşlar
39
a. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD.)
39
b. Uluslararası Özel Hukuku Birleştirme Enstitüsü (International Institute for the Unification of Private Law–UNIDROIT.)
40
5. Devletler Düzeyinde Yapılanmış Bazı Bölgesel Kuruluşlar
41
aaa. Avrupa Topluluklarını Kuran Üç Temel Andlaşma
44
aaaa. 1951 Tarihli Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Andlaşması (Paris Andlaşması)
44
bbbb. Avrupa Ekonomik Topluluğu (Roma Andlaşması 1957)
45
cccc. Avrupa Atom enerjisi Topluluğu (Roma Andlaşması 1957)
46
dddd. Birleşme Andlaşması (Brüksel Andlaşması)
46
bbb. Avrupa Tek Senedi (1987)
47
ccc. Avrupa Birliği Andlaşması (Maastrich Andlaşması 1992)
48
ddd. Amsterdam Andlaşması (1999)
49
eee. Nice Andlaşması (2003)
49
fff. Lizbon Andlaşması (2009)
50
bb. AB.’nin Kurumsal Yapısı
51
aaa. Avrupa Parlamentosu
52
bbb. Avrupa Birliği Zirvesi
52
ddd. Avrupa Komisyonu (Komisyon)
55
eee. Avrupa Birliği Adalet Divanı
57
fff. Avrupa Merkez Bankası
61
c. APEC– Asya ve Pasifik Ekonomik İşbirliği Örgütü)
67
B. Devletler Düzeyinde Yapılanmamış Kuruluşlar
68
1. Uluslararası Ticaret Odası (ICC.)
68
a. Teslime İlişkin Kurallar–INCOTERMS
68
aa. Tüm Taşımalarda Kullanılan Teslim Şekilleri
69
aaa. EXW.– İşyerinde Teslim/Ex Work
69
bbb. FCA.– Taşıma Vasıtasının Yanında Masrafsız Teslim / Free Carrier
69
ccc. CPT. –Taşıma Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim / Carriage Paid To
70
ddd. CIP.– Taşıma ücreti ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim / Carriage and Insured Paid To
70
eee. DAT.– Terminalde Teslim / Delivered At Terminal
70
fff. DAP. –Belirlenen Yerde Teslim / Delivered At Place
71
ggg. DDP.– Gümrük Vergileri Ödenmiş Olarak Teslim / Delivered Duty Paid
71
bb. Deniz veya İç Su Taşımacılığında kullanılan Teslim Şekilleri
71
aaa. FAS.–Gemi Doğrultusunda Masrafsız Teslim / Free Alongside Ship
71
bbb. FOB. –Gemide Küpeştesinde Masrafsız Teslim / Free On Board
71
ccc. CFR.– Masraflar ve Navlun Ödenmiş Olarak Teslim/ Cost and Freigh
72
ddd. CIF.– Masraflar, Sigorta ve Navlun Ödenmiş Olarak Teslim/ Cost, İnsurance And Freight
72
b. Uluslararası Ticarette Kullanılan Ödeme yöntemlerine İlişkin Kuralları
72
aa. Vesaikli Mukabili Ödeme (Documantaray Collection/Cash Against Documents)
73
aaa. Dönülebilir Akreditif (Revocable L/C)
75
bbb. Dönülemez akreditif (Irrevocable L/C)
76
ccc. Teyyitli akreditif (Confirmed L/C) ve Teyyitsiz Akreditif (Unconfirmed L/C)
76
ddd. Devredilebilir akreditif (Transfrable L/C)
76
eee. Rotatif akreditif (Revolving L/C)
76
fff. Karşılıklı Akreditif (back to back L/C)
76
ggg. Vadeli Akreditif/Ödenmesi ertelenmiş akreditif (deferred payment (L/C)
77
ğğğ. Kırmızı Şartlı Akreditifler (Red Clause)
77
hhh. Yeşil Şartlı akreditifler (green clause)
77
ııı. Teminat akreditifi (standby (L/C)
77
cc. Banka Ödeme Yükümlülüğü (Bank Payment Obligation)
78
2. Müşavir Mühendisler Uluslararası Federasyonu (International Federation of Consultant Engineers – FIDIC.)
79
a. İşverenin tarafından planlanan bina ve mühendislik sözleşmeleri (Red Book/ Kırmızı Kitap)
80
b. Tesis ve tasarım yapım sözleşmeleri için (Yellow Book/Sarı Kitap)
81
c. Anahtar teslimi proje sözleşmeleri için (Silver Book/ Gümüş Kitap)
81
d. İhale Bedeli 500.000 USD’yi geçmeyen sözleşmeler için (Green Book /Yeşil Kitap)
81
e. İşveren/Müşavir hizmet andlaşmaları için (White Book / Beyaz Kitap)
81
f. Tasarım, yapım, işletim projelerine yönelik sözleşmeler için (Gold Book / Altın Kitap)
82
ULUSLARARASI YATIRIM HUKUKU
I. ULUSLARARASI YATIRIM HUKUKUNUN GELİŞİMİ
83
II. ULUSLARARASI YATIRIM HUKUKUNUN TEMELLERİ
87
A. Uluslararası Yatırım Hukuku İle Diğer Hukuk Dalları Arasında İlişki
87
B. Uluslararası Yatırım Hukukunun Kaynakları
88
1. Yatırım Andlaşmaları
89
a. Yatırım Andlaşması Türleri
90
aa. İki Taraflı Yatırım Andlaşmaları
90
aaa. Dostluk, Ticaret ve Denizcilik Andlaşmaları
91
bbb. Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Andlaşmaları
92
bb. Çok Taraflı Yatırım Andlaşmaları
93
aaa. Dünya Ticaret Örgütü
94
bbb. ICSID Konvansiyonu
96
cc. Sektörel ve Bölgesel Andlaşmalar
97
bbb. Bölgesel Andlaşmalar
98
b. Yatırım Andlaşmalarının Yorumu ve Uygulanması
98
aa. Yatırım Andlaşmalarının Yorumu
98
bb. Yatırım Andlaşmalarının Uygulanması
100
2. Uluslararası Teamül
102
3. Hukukun Genel İlkeleri
103
4. Tek Yanlı Beyan (Unilateral Statement)
104
5. Mahkeme veya Tahkim Kararları
105
C. Yatırım Hukuku Kavramları
105
1. Yatırım ve Yatırımcı
106
bb. Dolaylı Yatırım (Portfolio Investment)
110
c. Yatırım Alanında Rol Oynayan Önemli aktörler
114
aa. Özel Yatırımcılar (Private Investors)
114
dd. Uluslararası Örgütler
116
ee. Devlet şirketleri
116
2. Yatırım Sözleşmeleri
116
III. ULUSLARARASI YATIRIM HUKUKUNDA KORUMA İLKELERİ
120
A. Ulusal Muamele (National Treatment)
121
B. En Çok Gözetilen Ulus Kaydı (Most–Favoured Nation Treatment)
124
C. Adil ve Hakkaniyetli Muamele (Fair and Equitable Treatment)
126
D. Transfer Özürlüğü (Transfer of Fund)
128
E. Tam Koruma ve Güvence (Full Protection and Security)
132
F. Hakkın Korunması (Preservation of Rights)
134
G. Keyfi veya Ayrımcı Muamele Tedbirler (ArbitraryDiscriminatory Measures)
135
Ğ. Zaruret Hali ve Mücbir Sebep (Emergency, Necessity, Armed Conflict, and Force Majeure)
136
H. Kamulaştırma (Expropriation)
137
1. Doğrudan Kamulaştırma (Direct Expropriation)
140
a. Kamu Yararı (Public Purpose)
141
b. Kamulaştırma işleminin hukuka uygun olarak yürütülmesi (The Principles of Due Process)
142
c. Ayrımcı Olmama (Non–Discriminatory)
142
d. Tazminat ödenmesi (Compansation)
142
2. Dolaylı Kamulaştırma (Indirect Expropriation)
144
I. Şemsiye Hükümler (Umbrella Clause)
146
İ. Yargıya Erişim (Access to justice)
149
VI. DEVLETLERİN SORUMLULUĞU VE POLİTİK RİSK SİGORTASI
152
A. Devletlerin Sorumluluğu İlkesi
152
B. Politik Risk Sigortasi (Political Risk Insurunce)
154
I. DEVLETLERARASINDAKİ UYUŞMAZLIKLAR VE DTÖ BÜNYESİNDE OLUŞTURULAN AHHM
159
B. Kapsam ve Uygulama Alanı
163
C. Anlaşmazlıkların Halli Usulünde Yer Alan Organlar
164
1. Anlaşmazlıkların Halli Organı (AHO.)
164
3. Temyiz Organı (Appelate Body)
166
D. Uyuşmazlık Çözüm Süreci
167
2. İyiniyet Görevi, Uzlaştırma ve Arabuluculuk
168
a. Panellerin Oluşumu
169
b. Panel Üyelerinin Seçimi
169
b. Panellerin Görev Çerçeveleri ve İşlevi
171
e. Panel Raporlarının Kabul Edilmesi
175
5. Kararların Uygulanması
177
a. Tavsiyeler ve Kararların Uygulanmasının Denetimi
178
b. Tazminat ve Tavizlerin Askıya Alınması
179
F. Usule İlişkin Bazı Hususlar
180
3. Şikâyetçinin Tüm İddialarını ve Muhatabında İstisnaları İleri Sürme Zorunluluğu
180
4. Amicus Curiae Beyanı
181
5. Vekil Yoluyla Temsil
181
6. Usul Ekonomisi İlkesi
182
7. Yorumlama kuralları
182
II. YATIRIMCI İLE DEVLETLER ARASINDAKİ UYUŞMAZLIKLAR VE ICSID
183
B. ICSID.’in Kuruluş ve Teşkilatı
185
C. ICSID.’in Yargılama Yetkisi
188
1. Kişi Bakımında Yetki (Ratione Parsonae)
188
2. Konu Bakımından Yetki (Ratione Materiae)
190
3. Yazılı Tahkim Sözleşmesi
191
D. Uyuşmazlığı Çözüm Usulleri
191
a. Arabuluculuk İstemi
192
b. Arabuluculuk Komisyonunun Oluşturulması
192
b. Heyetin Oluşturulması
194
c. Heyetin Yetkisi ve İşlemleri
195
aa. Kararın Yorumu, Düzeltilmesi ve Geçersiz Kılınması
196
bbb. Kararın Düzeltilmesi
197
ccc. Kararın Geçersiz Kılınması
197
bb. Kararın Tanınması ve Yürürlüğü
198