Şekiller ve Tablolar Listesi
19
Birinci BölümKAMU MALİ KARAR ALMA SÜREÇLERİ
1.1. KAMUDA MALİ KARAR ALMA SÜREÇLERİNİN GELİŞİMİ
26
1.1.1. Kamu Mali Karar Alma Süreçlerinin Gelişiminde Arka Plan
27
1.1.1.1. Organik Devlet
27
1.1.1.2. Sözleşmeci Devlet
28
1.1.2. Kamu Mali Karar Alma Süreçlerinin Kilometre Taşları
29
1.1.2.1. 1930’lu Yıllar Sonrası: Refah Devleti Dönemi
30
1.1.2.2. 1970’li Yıllar Sonrası: Refah Devletinin Krizi
37
1.1.2.3. 1990 ve Sonrası: Yönetsel ve Ekonomik Dönüşüm
41
1.1.2.3.1. Yönetsel ve Ekonomik Dönüşüme Yol Açan Faktörler
41
1.1.2.3.2. Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı
46
1.1.2.4. 2008 Krizi ve Devletin Yeniden Sorgulanması
47
1.1.3. Kamu Kesiminde Dönüşüm ve Uygulama Alanı Bulan Yeni Teknikler
50
1.1.3.1. Elektronik Devlet
54
1.1.3.2. Kamu Yönetim Bilgi Sistemi ve Bilişim Teknolojileri
56
1.1.3.3. Toplam Kalite Yönetimi
59
1.1.3.4. Stratejik Planlama ve Stratejik Yönetim
60
1.1.3.5. Performans Yönetimi
63
1.1.3.6. Risk Yönetimi
64
1.1.3.7. İyi Yönetişim
65
1.2. KAMU MALİ KARAR ALMA SÜREÇLERİ
66
1.2.1. Kavramsal Çerçeve
66
1.2.2. Kamu Mali Karar Alma Sürecinde Temel Sorun
68
1.2.3. Kamu Mali Karar Alma Sürecinin Çevresi
72
1.2.3.1. Ülkenin Yasal Alt Yapısı
73
1.2.3.2. Ülkenin Makroekonomik Durumu ve Uluslararası İlişkiler
74
1.2.3.3. Demokratik Katılımcılar
74
1.2.3.4. Kamu Mali Karar Alma Sürecinden Beklenen Fonksiyonlar
75
1.2.4. Kamu Mali Karar Alma Sürecinin Aşamaları ve Temel Bileşenleri
75
1.2.4.1. Kamu Mali Karar Alma Sürecinin Aşamaları
76
1.2.4.1.1. Politikaların Formüle Edilmesi Aşaması
76
1.2.4.1.2. Bütçenin Hazırlanma Aşaması
76
1.2.4.1.3. Bütçe Uygulaması Aşaması
77
1.2.4.1.4. Kontrol ve Değerlendirme Aşaması
79
1.2.4.2. Kamu Mali Karar Alma Sürecinin Temel Bileşenleri
80
1.2.4.2.1. Kurumsal Karar Alma Süreci
85
1.2.4.2.2. Teknik Karar Alma Süreci
87
1.2.4.2.3. Politik Karar Alma Süreci
88
1.2.5. Kamu Mali Karar Alma Süreçlerinin Kısıtları ve Ortaya Çıkardığı Sorunlar
89
1.2.5.1. Kamu Mali Karar Alma Süreçlerinin Kısıtları
90
1.2.5.1.1. Stratejik Açık
90
1.2.5.1.1.1. Politikaların Kaynak Yapısından Bağımsız Oluşturulması
91
1.2.5.1.1.2. Performans Bilgisinin Elde Edilememesi
92
1.2.5.1.2. Demokrasi Açığı
93
1.2.5.2.1. Bütçe Açığı
97
1.2.5.2.2. Performans Açığı
98
1.2.5.2.3. Güven Açığı
98
İkinci BölümKAMU MALİ KARAR ALMA SÜREÇLERİNİN ETKİNLİĞİ VE İÇ DENETİM
2.1. KAMU MALİ KARAR ALMA SÜREÇLERİNDE ETKİNLİK ARAYIŞI
104
2.1.1. Kamu Mali Karar Alma Süreçlerinin Etkinleştirilmesinde Sonuç Odaklılık
105
2.1.2. Maliyet- Hizmet Etkinliğinin (Value for Money) Tespitinde Kullanılan Unsurlar
107
2.1.3. Kamu Mali Karar Alma Süreçlerinde Değişimin Temel Dinamikleri
110
2.1.3.1. Hesapverebilirliğin Yeniden Tesisi
110
2.1.3.2. Mali Saydamlığın Güçlendirilmesi
113
2.1.5. Etkinliği Sağlamada Değişimin Araçları
121
2.1.5.1. Çok Yıllı Bütçeleme
122
2.1.5.2. Performans Esaslı Bütçeleme
124
2.1.5.3. Analitik Bütçe Sınıflandırması
127
2.1.5.4. Tahakkuk Esaslı Muhasebe
128
2.2. KAMU MALİ KARAR ALMA SÜREÇLERİNİN KONTROLÜ VE İÇ DENETİM
130
2.2.1. Kontrol ve Denetim Kavramı
132
2.2.2. Kamu Mali Karar Alma Süreçlerinin Kontrolü
133
2.2.3. İç Denetimin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi
135
2.2.3.1. İç Denetimin Ortaya Çıkışı
135
2.2.3.2. İç Denetimin Gelişimi
138
2.2.3.3. İç Denetimin Çağdaş Tanımları ve Genişleyen Rolü
140
2.2.4. İç Denetimin Kurumsallaşmasında Uluslararası İç Denetim Enstitüsü
145
2.2.4.1. Uluslararası İç Denetim Enstitüsü Tarafından Belirlenen Standartlar
146
2.2.4.1.1. Uluslararası İç Denetim Mesleki Uygulama Standartları
146
2.2.4.1.2. Etik Kurallar
149
2.2.4.2. Uluslararası Sertifikasyon
150
2.2.4.2.1. Uluslararası İç Denetçi Sertifikası (CIA)
151
2.2.4.2.2. Kontrol Özdeğerlendirme Uzmanlığı Sertifikası (CCSA)
151
2.2.4.2.3. Uluslararası Finansal Hizmetler Denetçisi Sertifikası (CFSA)
152
2.2.4.2.4. Uluslararası Kamu Denetçisi Sertifikası (CGAP)
152
2.2.5. Uluslararası Standartlar Çerçevesinde İç Denetim
153
2.2.5.1. Uluslararası Standartlar Çerçevesinde İç Denetim Faaliyeti
153
2.2.5.1.1. İç Denetimin Fonksiyonları
153
2.2.5.1.1.1. Güvence Verme Fonksiyonu
153
2.2.5.1.1.2. Danışmanlık Fonksiyonu
154
2.2.5.1.1.3. Değer Katma Fonksiyonu
155
2.2.5.1.2. İç Denetim Faaliyetinin Kapsamı ve Alanı
155
2.2.5.1.2.1. İç Kontrol Sisteminin Değerlendirilmesi
156
2.2.5.1.2.2. Kurumsal Risk Yönetiminin Değerlendirilmesi
160
2.2.5.1.2.3. Kurumsal Yönetişim Sürecinin Değerlendirilmesi
163
2.2.5.1.3. İç Denetim Fonksiyonu Kapsamında Yürütülen Denetimler
164
2.2.5.1.3.1. Düzenlilik Denetimi
165
2.2.5.1.3.2. Performans Denetimi
166
2.2.5.1.3.3. Bilgi Teknolojileri Denetimi
168
2.2.5.2. Uluslararası Standartlar Çerçevesinde İç Denetçiler
168
2.2.5.2.1. Bağımsızlık ve Tarafsızlık
168
2.2.5.2.2. Mesleki Yeterlilik ve Mesleki Özen
171
2.2.5.2.3. Uluslararası Standartlara ve Etik Kurallara Uyum
172
2.2.6. İç Denetim Faaliyetinin Yürütülmesi
173
2.2.6.1. Süreç Odaklı ve Risk Odaklı İç Denetim
174
2.2.6.1.1. Risk Odaklı İç Denetim
174
2.2.6.1.1.1. Mutlak Risklerin Tanımlanması ve Ölçülmesi
175
2.2.6.1.1.2. Kontrol Risklerinin Tanımlanması ve Ölçülmesi
176
2.2.6.1.1.3. Bakiye Risklerin Tanımlanması ve Ölçülmesi
176
2.2.6.2. İç Denetim Faaliyetinin Aşamaları
176
2.2.6.2.1. Denetim Stratejisinin Belirlenmesi
178
2.2.6.2.2. Görevin Planlanması
178
2.2.6.2.3. Görevin Yerine Getirilmesi
179
2.2.6.2.4. Görevin Raporlanması
180
2.2.6.2.5. İç Denetim Faaliyetinin Raporlanması ve İlerlemenin İzlenmesi
180
2.2.6.3. İç Denetim Faaliyetinin Performansının Değerlendirilmesi
181
2.2.6.4. İç Denetimde Rol Alan Taraflar ve İlişkileri
182
2.2.6.4.1. İç Denetçi
182
2.2.6.4.2. İç Denetim Birim Yöneticisi
183
2.2.6.4.3. Üst Yönetici ve Kurum Çalışanları
184
2.2.7. İç Denetim Sisteminin Tesisi
185
2.2.7.1. Ülke Uygulamaları
185
2.2.7.1.1. Merkeziyetçi Modelin Benimsendiği Ülkeler
186
2.2.7.1.1.1. Avusturya
186
2.2.7.1.1.3. Portekiz
188
2.2.7.1.2. Adem-i Merkeziyetçi Modelin Benimsendiği Ülkeler
189
2.2.7.1.2.1. Hollanda
189
2.2.7.1.3. Karma Modelin Benimsendiği Ülkeler
190
2.2.7.2. Ülke Örneklerinin Değerlendirilmesi
191
2.3. İÇ DENETİM FAALİYETİNİN SÜRDÜRÜLMESİNDE AVRUPA BİRLİĞİ YAKLAŞIMI
194
2.3.1. İç Denetim ve Fonksiyonel Bağımsızlık
197
2.3.2. İç Denetim ve Merkezi Uyumlaştırma Birimi
199
2.4. İÇ DENETİM FONKSİYONUNUN MALİ KARAR ALMA SÜREÇLERİNE ETKİSİ
202
2.4.1. Stratejik Planlama ve İç Denetimin Katkısı
209
2.4.1.1. Stratejik Planlamanın Kurumsal Karar Alma Sürecinde Önemi
212
2.4.1.2. Stratejik Planlama Sürecinde İç Denetimin Katkısı
214
2.4.2. Stratejik Plan Uygulama Aşamasında İç Denetimin Katkısı
217
2.4.3. Faaliyet Sonuçlarının Değerlendirilmesinde İç Denetimin Katkısı
224
Üçüncü BölümTÜRKİYE’DE KAMU MALİ KARAR ALMA SÜREÇLERİNİN ETKİNLİĞİ VE İÇ DENETİM FONKSİYONU
3.1. TÜRKİYE’DE KAMU MALİ KARAR ALMA SÜREÇLERİNİN GENEL ÇERÇEVESİ
228
3.2. TÜRKİYE’DE 5018 SAYILI KMYKK ÖNCESİ DÖNEMDE KAMU MALİ KARAR ALMA SÜREÇLERİ
235
3.2.1. Kurumsal Karar Alma Sürecinin Değerlendirilmesi
238
3.2.2. Teknik Karar Alma Sürecinin Değerlendirilmesi
239
3.2.3. Politik Karar Alma Sürecinin Değerlendirilmesi
240
3.3. TÜRKİYE’DE KAMU MALİ KARAR ALMA SÜREÇLERİNDE ETKİNLİK ARAYIŞLARI
242
3.3.1. Ulusal Düzeyde Yapılan Değerlendirmeler
243
3.3.2. Uluslararası Kuruluşlar Tarafından Yapılan Değerlendirmeler
246
3.4. 5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU VE KAMU MALİ KARAR ALMA SÜREÇLERİNDE DEĞİŞİM
250
3.4.1. Bütçenin Kapsamına İlişkin Düzenlemeler
251
3.4.2. Bütçenin Hazırlanmasına İlişkin Düzenlemeler
253
3.4.2.1. Çok Yıllı Bütçeleme
254
3.4.2.2. Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Esaslı Bütçe Sistemi
256
3.4.2.3. Analitik Bütçe Sınıflandırması
260
3.4.3. Bütçenin Uygulanmasına Yönelik Getirilen Düzenlemeler
262
3.4.4. Bütçenin Denetimine İlişkin Düzenlemeler
263
3.5. TÜRKİYE’DE MALİ KARAR ALMA SÜREÇLERİNİN ETKİNLEŞTİRİLMESİNDE İÇ DENETİM FONKSİYONU
263
3.5.1. Kamu Kesiminde İç Denetime Geçiş
264
3.5.2. 5018 Sayılı KMYKK Kapsamında İç Denetimin Kurgusu
266
3.5.2.1. Kamu İç Denetiminin Genel Çerçevesi
269
3.5.2.2. Kamu İç Denetim Faaliyeti ve Amacı
273
3.5.2.3. İç Denetimden Beklenenler
275
3.5.2.3.1. Uygunluk Denetimi ve Mali Denetimden Beklenenler
277
3.5.2.3.2. Performans Denetiminden Beklenenler
278
3.5.2.3.3. Sistem Denetiminden Beklenenler
279
3.5.2.3.4. Bilgi Teknolojisi Denetiminden Beklenenler
280
3.5.3. İç Denetim Faaliyetinin Yürütülmesinde Esas Alınan Düzenlemeler
281
3.5.3.1. Kamu İç Denetiminde Sertifikasyon ve Mesleki Kıdem
281
3.5.3.1.1. Kamu İç Denetiminde Sertifikasyon Uygulamasında Genel Kural
281
3.5.3.1.2. Kamu İç Denetiminde Sertifikasyon Uygulamalarında Geçici Kural
284
3.5.3.1.3. Kamu İç Denetçi Sertifikası
286
3.5.3.1.4. Kamu İç Denetçi Sertifikasında Derecelendirme
286
3.5.3.1.4.1. Kamu İç Denetçi Sertifikasında Derecelendirilmesi
287
3.5.3.1.4.2. Kamu İç Denetçi Sertifikasının Derecelendirilmesinde Puanlama
287
3.5.3.1.5. Mesleki Kıdem
290
3.5.3.2. İç Denetim Faaliyetinin Yürütülmesi
292
3.5.3.2.1. Denetim Planının Hazırlanmasında Uyulacak Esaslar
292
3.5.3.2.2. Denetime Hazırlık ve Çalışma Planının Oluşturulması
294
3.5.3.2.3. Denetim Sonuçlarının İzlenmesi ve Raporlanması
295
3.5.3.2.3.1. Denetim Raporunun Hazırlanması ve Sunulması
296
3.5.3.2.3.2. İnceleme Raporunun Hazırlanması ve Sunulması
297
3.5.3.3. İç Denetim Faaliyetinin Performansının Değerlendirilmesi ve Kalite Güvence ve Geliştirme Programı
299
3.5.4. Kamu İç Denetimi Faaliyetinde Rol Alan Taraflar ve Rolleri
303
3.5.4.1. Bağımsızlığın ve Objektifliğin Sağlanması Konusunda Rol ve Sorumluluklar
306
3.5.4.2. Mesleki Yeterliliğin Geliştirilmesi Konusunda Rol ve Sorumluluklar
308
3.5.4.3. Faaliyetin Yürütülmesi Konusunda Rol ve Sorumluluklar
311
3.6. MALİ KARAR ALMA SÜREÇLERİNİN ETKİNLEŞTİRİLMESİNDE İÇ DENETİM FONKSİYONUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
313
3.6.1. İç Denetim Faaliyetinin Amacı ve Sistematiği Açısından Değerlendirme
315
3.6.1.1. Mevzuat Çalışmaları
315
3.6.1.2. Mevcut Düzenlemeler Kapsamında İç Denetimin Özellikleri
317
3.6.1.3. İç Denetim Faaliyetine İlişkin İlk Uygulamalar
320
3.6.1.3.1. İç Denetçilerin Atanması ile İlgili Hususlar
320
3.6.1.3.2. Kamu İç Mali Kontrol Sistemi ve İç Denetimin Uygulanması ile İlgili Hususlar
323
3.6.2. İç Denetim Faaliyetinin Bağımsızlığı
325
3.6.3. Mesleki Yeterlilik ve Sertifikalandırma
327
3.6.4. İç Denetim Koordinasyon Kurulunun Yapısı
329
3.6.4.1. İç Denetim Koordinasyon Kurulunun Hukuki Yapısı
330
3.6.4.2. İç Denetim Koordinasyon Kurulunun Fonksiyonel Yapısı
331
3.6.4.3. İç Denetim Koordinasyon Kurulunun Teşkilat Yapısı
332
3.6.4.4. İç Denetim Koordinasyon Kurulunun Merkezi Kurumlarla ve İç Denetçilerle İlişkisi
336
Dördüncü BölümSONUÇLAR VE ÖNERİLER
İlgili Mevzuat ve Standartlar
374