2. REBUS SIC STANTIBUS İLKESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
25
2.3. VİYANA KONGRESİ VE I. DÜNYA SAVAŞI ARASI DÖNEM
33
2.3.1. Kuramsal Çerçeve
33
2.3.2. Devlet Uygulamaları
36
2.3.2.1. Karadeniz’in Tarafsızlaştırılmış Statüsünün Sona Ermesi (1871)
36
2.3.2.2. Batum’daki Serbest Limanın Kapatılması (1886)
37
2.3.2.3. Clayton–Bulwer Andlaşması’nın Sona Ermesi (1901)
38
2.3.2.4. Avusturya–Macaristan’ın Bosna ve Hersek’i İlhakı (1908–1909)
39
2.4. İKİ DÜNYA SAVAŞI ARASINDAKİ DÖNEM
40
2.4.1. Kuramsal Çerçeve
40
2.4.2. Devlet Uygulamaları
44
2.4.2.1. Tunus ve Fas Vatandaşlık Kararnameleri Meselesi
44
2.4.2.2. Türk Kapitülasyonlarının Sona Ermesi (1923)
46
2.4.2.3. Çin’de Uygulanan Ülke–Dışılık Rejiminin Sona Ermesi (1920/1947)
48
2.4.2.4. Mısır Kapitülasyonlarının Sona Ermesi (1937)
50
2.4.2.5. Fransa’nın ABD’ye Olan Savaş Borçlarının Askıya Alınması (1932–1941)
51
2.4.2.6. Uluslararası Yükleme Hattı Sözleşmesi’nin Askıya Alınması (1941)
52
2.5. SOVYET TEORİSİNDE REBUS SIC STANTIBUS
53
2.6. İSLAM HUKUKU TEORİSİNDE REBUS SIC STANTIBUS
56
3. REBUS SIC STANTIBUS İLKESİNİN ULUSLARARASI ÖRF VE ADET HUKUKU KURALI NİTELİĞİ
61
3.1. DEVLET UYGULAMALARINDA REBUS SIC STANTIBUS
65
3.1.1. Türk Boğazlarının Silahsızlandırılmış Statüsünün Sona Ermesi (1936)
67
3.1.2. İngiliz–Mısır İttifak Andlaşması’ nın Sona Ermesi (1945–1954)
70
3.1.3. Fransa’nın NATO Entegre Komuta Sistemi’nden Çekilmesi ve Bu Çerçevede Akdedilmiş İkili Andlaşmaları Sona Erdirmesi (1966–1967)
72
3.1.3.1. Alman–Fransız Andlaşmaları
74
3.1.3.2. Amerikan–Fransız Andlaşmaları
75
3.1.3.3. Değerlendirme Yerine
76
3.1.4. Irak–İran Sınır Andlaşması Uyuşmazlığı (1969)
77
3.1.5. Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Lomé Sözleşmeleri
79
3.1.6. Hollanda’nın Hollanda–Surinam Kalkınma İşbirliği Andlaşması’nı Askıya Alması (1982)
82
3.1.7. Polonya’nın Çeşitli Andlaşmaları Sona Erdirmesi (1999)
84
3.1.8. ABD’nin Anti–Balistik Füze Andlaşması’ndan Çekilmesi (2001)
87
3.1.9. Rusya’nın Plütonyumun Yönetilmesi ve İmhası Anlaşması’nı Askıya Alması (2016)
89
3.1.10. Danimarka ve Dublin III Tüzüğü (2017)
92
3.1.11. Brexit Süreci ve Rebus Sic Stantibus (2019)
98
3.2. VİYANA ANDLAŞMALAR HUKUKU SÖZLEŞMESİ VE REBUS SIC STANTIBUS
102
3.3.1. Güneybatı Afrika’nın Uluslararası Statüsü (1950)
111
3.3.2. Balıkçılık Yetki Davaları (1973)
115
3.3.3. Gabcikovo–Nagymaros Projesi Davası (1997)
120
3.3.4. Racke Davası (1998)
124
4. REBUS SIC STANTIBUS İLKESİNİN ANDLAŞMA ÜZERİNDEKİ HUKUKİ ETKİLERİ, KAPSAMI VE KOŞULLARI
133
4.1. REBUS SIC STANTIBUS İLKESİNİN ANDLAŞMA ÜZERİNDEKİ HUKUKİ ETKİLERİ
133
4.1.1. Andlaşmanın Sona Erdirilmesi ve Askıya Alınması
133
4.1.1.1. Andlaşmanın Sona Erdirilmesin ve Askıya Alınmasında İzlenecek Usul
135
4.1.1.1.2. Bildirimin İçeriği
137
4.1.1.1.3. Bildirimin Şekli
137
4.1.1.1.4. Süre Sınırlandırması
137
4.1.1.1.5. Bildirime İtiraz Edilmesi
140
4.1.1.1.6. Bildirimde Belirtilen Tedbirlerin Yerine Getirilmesi
141
4.1.1.1.7. Bildirimin Geri Alınması
142
4.1.1.2. Sona Ermenin veya Askıya Almanın Gerçekleşmesi
143
4.1.1.3. Uyuşmazlıkların Çözümü
143
4.1.1.4. Uyuşmazlıkların Çözüm Yollarının Sonuç Vermemesi
148
4.1.1.5. Prosedüre İlişkin Düzenlemelerin Hukuki Niteliği
149
4.1.2. Andlaşmanın Gözden Geçirilmesi
154
4.1.2.1. Terim Sorunu
154
4.1.2.2. Rebus Sic Stantibus İlkesinin Hukuki Etkisi Olarak Gözden Geçirme
155
4.1.2.3. Viyana Andlaşmalar Hukuku Sözleşmesi ve Andlaşmanın Gözden Geçirilmesi
156
4.1.2.4. Andlaşmanın Gözden Geçirilmesinde İzlenecek Usul
157
4.1.2.5. Değerlendirme
160
4.2. REBUS SIC STANTIBUS İLKESİNİN KAPSAM VE KOŞULLARI
161
4.2.1. Değişikliğin Esaslı Olması
161
4.2.2. Değişikliğin Andlaşmanın Akdedildiği Sırada Var Olan Şartlara İlişkin Olması
163
4.2.3. Değişikliğe Uğrayan Şartın Tarafların Andlaşma ile Bağlanma Rızalarının Asli Temelini Oluşturuyor Olması
164
4.2.4. Değişikliğin İcra Edilecek Yükümlülüklerin Kapsamını Köklü Şekilde Değiştirme Etkisine Sahip Olması
170
4.2.5. Değişikliğin Taraflarca Öngörülememesi
171
4.2.6. Rebus Sic Stantibus İlkesine Başvurma Hakkının Kaybı
171
4.2.7. Rebus Sic Stantibus İlkesinin Uygulanmayacağı Haller
175
4.2.7.1. Sınır Tesis Eden Andlaşmalar
176
4.2.7.2. Esaslı Değişikliğin Ona Başvuran Tarafın Önceki Hukuka Aykırı Fiilinin Sonucu Olması
178
4.2.8. Viyana Andlaşmalar Hukuku Sözleşmesi Düzenlemesi Dışında Bırakılan Andlaşmalara Halefiyet ve Silahlı Çatışmaların Andlaşmalara Etkisi Konularının Rebus Sic Stantibus İlkesi ile İlişkisi
180
4.2.8.1. Andlaşmalara Halefiyet ve Rebus Sic Stantibus İlkesi
181
4.2.8.1.2. 1978 Halefiyet Sözleşmesi’nde Düzenlenen ‘Şartların Esaslı Değişimi’ Koşulu
183
4.2.8.2. Silahlı Çatışmalar ve Rebus Sic Stantibus
184