BİRİNCİ BÖLÜM GENEL BİLGİLER Birinci Kısım VAKIF
II. VAKIF TERMİNOLOJİSİ
22
IV. VAKFIN HUKUKİ MAHİYETİ
28
VI. KURULAN VAKFIN GEÇERLİLİK ŞARTLARI
31
A. Vakıf Kurabilecekler (Vakıfın Ehliyeti) Yönünden
31
1. Vâkıf Tam Ehliyetli Olmalıdır
31
2. Vakıf Hür Olmalıdır
33
3. Vakıfın Rızası Olmalıdır
33
4. Vakıf Hacir Altına Alınmamış Olmalıdır
33
B. Vakfın Konusu (Mevkuf) Yönünden
34
1. Maliki Hukukçulara Göre
35
2. Hanbeli Hukukçulara Göre
35
3. Şafii Hukukçulara Göre
36
4. Caferi Hukukçulara Göre
36
5. Zeydi Hukukçulara Göre
36
6. Hanefi Hukukçulara Göre
36
7. Osmanlı Hukukçularına Göre
37
VII. VAKFIN HÜKÜM VE SONUÇLARI
37
A. “Lazım” Duruma Gelir
37
B. Hükmi Şahsiyet Kazanır
38
C. Vakfedilenin (Mevkufun) Mülkiyeti Vakfedenin “Vâkıfın” Mülkiyetinden Çıkar Vakfın Mülkiyetine İntikal Eder
38
D. Vakfedilen Mal “Menkuf” Dokunulmaz Hale Gelir
38
VIII. TÜRKİYE CUMHURİYETİ HUKUKUNDA VAKIF
39
İkinci Kısım VAKIF HUKUKUNUN TARİHİ GELİŞİMİ
I. VAKIF HUKUKUNUN TARİHİ GELİŞİMİ
41
A. İslam Öncesi Türkler ve Vakıf Kurumu
41
1. Orta Asya Türklerinde Vakıf
41
B. Eski Medeniyetlerde Vakıf Kurumu
43
1. Budist ve Brahmanlarda Vakıf
43
2. Mezopotamya Kavimlerinde Vakıf
43
7. Roma Hukukunda Vakıf
45
8. Cermen Hukukunda Vakıf
46
9. Bizans Hukukunda Vakıf
47
10. İslamiyet Öncesi (Cahiliye Dönemi) Arap Kavimlerinde Vakıf
47
Üçüncü Kısım İSLAM HUKUKUNDA VAKIF
I. İSLAM HUKUKUNDA VAKIF
49
B. İslamiyette Vakfın Dayandığı Ana Kaynaklar
50
2. Hadis ve Rivayetler
52
C. İslam hukukunda Vakfın Dayanağı Hakkındaki Nazariyeler
54
1. İslami (İdealist) Nazariye
54
2. Tepki, Reaksiyon (Aksül’amel) veya Materyalist Nazariye
54
3. Devlet Menfaati Nazariyesi
55
4. Vakfın Kaynağını Roma Hukukunda Bulan Nazariye
56
5. Vakfın Kaynağını Bizans Hukukunda Bulan Nazariye
56
II. VAKFIN KURULMASINA VE GELİŞMESİNE ETKEN OLAN BAŞLICA NEDENLER
58
III. İSLAM ÜLKELERİNDE VAKIF KURUMUNUN TATBİKATI VE GELİŞİMİ
59
İKİNCİ BÖLÜM VAKFIN UNSURLARI VE KOŞULLARI (ŞARTLARI)
I. VAKFIN UNSURLARI VE KOŞULLARI (ŞARTLARI)
63
1. Vakıfın Hakiki Şahıs Olması
64
a. Temyiz Kudretinin “Sezgin-Ayırtım Gücü”nün Olması
64
b. Buluğ “Ergenlik” ve “Rüşt” “Reşit Olma” Çağına Ulaşması
66
aa. Musrif (Sefih) Olmaması
67
2. Vakıfın Hükmi Şahıs Olması
69
3. Vakıf Kurmaya Etkili Olmayan Haller
69
4. Vakfetme Yetkisine Etkili Olan Haller
70
a. Ölüm Hastalığı “Marazul-Mevt”
70
aa. Alacaklılar Yönünden
71
bb. Mirasçılar Yönünden
71
C. İrade Beyanı (Sıyga)
72
1. Sarih “Açık” İrade Beyanı
73
2. Zımni “Örtülü” İrade Beyanı
74
3. İrade Beyanında Aranan Koşullar
75
a. Vakfın Şarta bağlanamaması “Tenciz”
75
b. Tenciz Şartının Aranmadığı Haller
76
bb. Ölüme Talik Edilen İrade Beyanları
77
c. Vakfın Va’deye “Ecele” Bağlanmaması
77
d. Vakıf İradesinde “Sıygasında” Devamlılık “Te’bid” Koşulunun Bulunması
77
aa. Vakıf İradesinde “Sıygasında” Devamlılığı “Te’bid” Şart Koşanlar
78
bb. Vakıf İradesinde “Sıygasında” Devamlılığı “Te’biti” Şart Koşmayanlar
79
e. Vakıf İradesinin “Sıygasının” Sağlam Olması
79
bb. Hata (Yanılma-Aldanma)
82
cc. Hile (Yanıltma-Aldatma)
82
dd. Rızayı Bozan Öteki Nedenler
83
f. Vakıf İrade Beyanının “Sıygasının” Kesin ve Bağlayıcı Olması
83
g. Vakıfın İrade Beyanında Vakfın Mahiyetine, Gayesine, Ahlaka, Adaba, Amme Nizamına Mevkufunaleyhlerin Menfaatine Aykırı Bir Şartın Bulunmaması
84
D. Vakfın Konusu (Mevkuf)
85
1. Vakıf Konusunun “Mevkufun” Mülk Olması
85
2. Vakıf Konusunun “Mevkufun” Mütekavvim Mal Olması
87
3. Vakıf Konusunun (Mevkufun) Vakfedilecek Nitelikte Olması
88
a. Haklarında Nass “Hadis” Bulunan Menkuller
89
b. Vakfedilmesi Örfen Caiz Görülen Menkuller
89
c. Akara Tabi Olan Menkuller
90
d. Hakk-ı Kararlı Menkuller
90
4. Vakfedilen Malın Malum ve Muayyen Olması
91
E. Vakıftan Yararlananlar (Mevkufun Aleyh – Meşrutunleh)
91
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM VAKIF ÇEŞİTLERİ
II. VAKFEDİLEN MALIN “MEVKUFUN” CİNSİ YÖNÜNDEN VAKIFLAR
97
A. Menkul “Taşınır” Mal Vakıfları
97
3. Öteki Menkullerin Vakfı
100
B. Gayrimenkul (Taşınmaz) Mal Vakıfları
102
III. İNDİFA (YARARLANMA) ŞEKİLLERİ YÖNÜNDEN VAKIFLAR
103
A. Aynıyla İndifa Olunan (Yararlanılan) Vakıflar “Müçessesat-ı Hayriye”
103
1. Herkesin Yararlanabileceği Vakıflar “Müessesat-ı Hayriye”
103
2. Sadece Yoksulların Yararlanabileceği Vakıflar “Müessesat-ı Hayriye”
104
B. Gelirleri ile İndifa Olunan “Kazanç Sağlayan” Vakıflar
104
1. Üstü Kapalı Yerlerin Vakfedilmesi “Musakkafat-ı Vakıf”
104
2. Üstü Kapalı Olmayan Yerlerin Vakfedilmesi “Mustegillat-ı Vakıf”
105
IV. KİRAYA VERİLMELERİ YÖNÜNDEN VAKIFLAR
105
A. İcare-i Vahideli Vakıflar
105
B. İcare-i Vahide-i Kadimeli Vakıflar
106
C. İcareteynli “Çift İcarlı” Vakıflar
107
2. İcareteyn Usulüne Başvurulma Nedeni ve İcareteynli Vakıfların Tarihi Gelişimi
108
3. İcareteyn Mukavelesinin Hukuki Mahiyeti
110
4. İcareteyn Mukavelesinin Koşulları
111
a. Vakıf Akardan Yararlanmanın Kesin Olarak İmkansız Hale Gelmesi
111
b. Vakıf Malı Eski Hale Getirebilmek İçin Başkaca Meşru Çarelerin Bulunmaması
111
c. Yazılı Sözleşme Yapılması
112
d. Hakimden Karar Alınması
112
e. Devlet Reisinden İzin Alınması “İzn-i Sultani”
112
f. Cihat Kalemine Kayıt Yapılarak Senet Verilmesi
112
5. İcareteynli Vakıflarda Tarafların Hakları ve Borçları
113
b. Mutasarrıfın Borçları
113
aa. İcare-i Muacceleyi Ödemek
113
bb. İcare-i Muecceleyi Ödemek
114
cc. Vakıf Malı Olduğu Gibi Muhafaza Etmek
114
c. Mutasarrıfın Hakları
115
aaa. Tasarruf Hakkının İntikal Şekilleri
120
6. Mutasarrıfın Mirasçı Bırakmadan Ölmesi
124
7. İcareteynli Vakıflarda Müşterek Tasarruf
125
8. İcareteynli Müşterek Vakıf Malların Taksimi
125
9. Mutasarrıfın Borçları Karşısında İcareteynli Vakıf Gayrimenkullerin Durumu
126
10. İcareteynli Vakıfların Tasviyesi
128
11. Taviz Bedelinin ve Taviz Bedeline Sağlanan Teminatın Hukuki Mahiyeti
132
12. Sahih Vakıflarda Taviz Bedeli
135
13. Tahsisat Kabilinden “Gayr-i Sahih, İrsadi” Vakıflarda Taviz Bedeli
136
D. Mukataalı Vakıflar
142
2. Mukataa Kurulmasının Koşulları
145
3. Mukataalı Vakıfların Tasviyesi
146
V. VAKFEDİLEN MALIN “MEVKUFUN” MÜLKİYETİ YÖNÜNDEN VAKIFLAR
147
C. Gayr-ı Sahih “Tahsisat Kabilinden, İrsadi” Vakıflar
151
2. Gayri Sahih “Tahsisat Kabilinden İrsadi” Vakıf Türleri
153
a. Miri Arazinin Sadece A’şar ve Rüsumatı Vergi ve Gelirleri Vakfedilirdi
153
b. Miri Arazinin Sadece Tasarruf Hakkı Gayr-ı Sahih Vakfa Tahsis Edilirdi
153
c. Miri Arazinin Hem A’şar ve Rüsumu Hem de Tasarruf Hakkı Gayr-ı Sahih Vakfa Tahsis Edilirdi
153
3. Gayri Sahih “Tahsisat Kabilinden – İrsadi” Vakıflarda Taviz Bedeli
155
VI. YARARLANANLAR “MEVKUFUNALEYH – MEŞRUTÜNLEH” YÖNÜNDEN VAKIFLAR
160
1. Aynından Doğrudan Yararlanılan “Aynıyla indifa Olunan” Vakıflar
161
2. Gelirlerinden Yararlanılan “Geliri ile İndifa Olunan” Vakıflar
162
b. Üstü Kapalı Olan Gayrimenkuler “Musakkafat”
162
c. Üstü Açık Gayrimenkuller “Müstegillat”
162
C. Evlada Vakıflar “Zürri Vakıf”lar
163
D. Zata Akrebe Akribaya, Cırana Vakıf
167
VII. YÖNETİMLERİ BAKIMINDA VAKIFLAR
170
2. Mütevellisi Kalmayan Vakıflar
173
3. İdaresi Zaptedilen Vakıflar
173
C. Mazbut Olmayan Vakıflar
174
3. Meşrutiyet Üzere Tasarruf Olan Vakıflar
175
D. Azınlık “Cemaat” Vakıfları
175
2. Azınlık “Cemaat” Vakıfları
177
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM VAKIFLARIN İDARESİ
I. VAKIFLARIN İDARESİ “VELAYET – TEVLİYET”
187
1. Mütevellinin Atanması “Tayin Edilmesi”
189
a. Vakıf Tarafından Atanması “Meşrutiyet Üzere – Meşruta Mütevelli”
189
b. Hakim Tarafından Atanması “Mansup Mütevelli”
190
2. Mütevellide Bulunması Gereken Vasıflar
192
a. Akil ve Baliğ Olması
192
b. Muktedir “Kifayetli” Olması
193
c. Adil ve Güvenilir Olması
193
3. Mütevellinin Hakları ve Sorumlulukları
193
a. Mütevellinin Hakları
193
aa. Ücretin Vakıf Tarafından Takdiri
194
bb. Ücretin Hakim Tarafından Takdiri
194
b. Mütevellinin Sorumlulukları
194
4. Mütevellilik Görevinin Sona Ermesi
200
c. Ferağ “Tevliyet Görevini Devretme”
202
C. Mütevelli Kaim Makamı
203
D. Vakıfların Teftiş ve Murakabesi
205
BEŞİNCİ BÖLÜM VAKIF DAVALARI
A. Vakıf Davalarına Bakmakla Görevli ve Yetkili Mahkemeler
213
B. Vakıf Davalarında Müddei “Davacı”
215
C. Vakıf Davalarında Müddaaleyh “Davalı”
215
D. Vakıf Davalarının Şartları
216
E. Vakıf Davalarında Deliller
216
1. Vakıf Davalarında Yazılı Deliller
217
c. Resmi Kayıt ve Defterler “Kuyud-u Resmiye”
219
2. Vakıf Davalarında Yazılı Olmayan Deliller
225
a. Şehadet “Tanıklık”
225
d. Yeminden Nukul “İmtina”
229
3. Üstün Tutulan Kanıtlar
230
4. Vakıf Davalarında Uygulama
231
II. ZAMANAŞIMI SÜRESİ VE VAKIF MALLARIN ZAMANAŞIMI İLE KAZANILMASI
234
B. Eski Hukukumuzda Zamanaşımı ve Vakıf Malların Zamanaşımı ile Kazanılması
234
1. Zamanaşımının Başlangıç ve Hesaplanması
237
2. Zamanaşımının Durması ve Kesilmesi
239
a. Zamanaşımının Durması
239
b. Zamanaşımının Kesilmesi
239
III. YENİ HUKUKUMUZDA ZAMANAŞIMI VE VAKIF GAYRİMENKULLERİN ZİLYETLİKLE KAZANILMASI
240
IV. VAKIF GAYRİMENKULLERİN HAZİNEYE GEÇMESİ
244
V. VAKIF GAYRİMENKULLERİN METRUKEN VEYA MALULEN VAKFINA DÖNMESİ
246
3. Mülkiyet Üzere Tasarruf Olunan Gedikler
252
7. Vakfiyet Veçhile Tasarruf Olunan Gedikler
253
8. Müstahlas Gedikler
253
D. Örfübelde ve Pafdos “Bahsur” Gedikleri
256
1. Örfübelde Gedikleri
256
2. Paftos “Bahşur” Gedikleri
257
VII. VAKIFLARIN ALEYHİNDEKİ GÖRÜŞLER VE CEVAPLARI
257
VIII. VAKIF KURMANIN FAYDALARI
263
I. YARGITAY İÇTİHADI BİRLEŞTİRME BÜYÜK GENEL KURULU KARARLARI
265
II. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU KARARLARI
272
III. YARGITAY DAİRE KARARLARI
311
Yazarın Diğer Eserleri
465