Önsöz (Prof. Dr. Sevinç KÖSE)
5
Önsöz (Prof. Dr. Mustafa ALP)
7
ABSENTEİZM (İŞE DEVAMSIZLIK) VE
PRESENTEİZM (İŞTE SÖZDE VAR OLMA)
Dr. İnan ERYILMAZ ¦ Dr. Sevil DOĞAN
2.1. İşe Devamsızlık (Absenteizm) Nedir?
21
2.2. Presenteizm Nedir?
22
2.3. İşe Devamsızlığın Nedenleri
24
2.4. Presenteizm Nedenleri
26
2.5. İşe Devamsızlık ve Presenteizm Davranışlarının Etkileri
30
3. ABSENTEİZM VE PRESENTEİZMİN İŞ HUKUKUNA YANSIMALARI
33
3.1. Absenteizm ve İş Hukukundaki Görünümü
34
3.1.1. İşçinin İşe Devamsızlığı ve Sözleşmeye Aykırılık
34
3.1.3. İşçinin İşe Devamsızlığı
37
3.1.4. Hastalık Sebebiyle İşe Devamsızlık
40
3.2. İşçinin Savunmasının Alınması
44
3.3. Presenteizm ve İş Hukukundaki Görünümü
45
3.3.1. İşverenin İşçiyi Koruma Borcu Bakımından
45
3.3.2. İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku Bakımından
47
3.3.3. İşçinin Sadakat Borcu Bakımından
50
İŞ HUKUKU BOYUTUYLA ÇALIŞMA YAŞAMINDA
İŞE BAĞLI STRES VE TÜKENMİŞLİK
Dr. Deniz DİRİK ¦ Dr. İlke GÜRSEL
1. GİRİŞ VE KAVRAMSAL ÇERÇEVE
59
1.1. Tükenmişlik ve Alt Boyutları
63
1.2. Tükenmişliğin Öncülleri ve Sonuçları
66
1.3. Tükenmişliğin Ölçülmesi
70
1.4. Genel Değerlendirme
71
2. İŞE BAĞLI STRES VE TÜKENMİŞLİK KAVRAMLARININ İŞ HUKUKUNA YANSIMALARI
75
2.1. Çalışma Yaşamı Bakımından İşe Bağlı Stres ve Tükenmişlik Kavramlarının Gösterdiği Özellikler
75
2.2. İşe Bağlı Stres ve Tükenmişliğe Etki Eden Nedenler
77
2.3. İşe Bağlı Stres ve Tükenmişlikle İlişkilendirilen Sonuçlar
78
2.4. İş Sağlığı ve Güvenliği Bakımından İşçilerin İşe Bağlı Stres ve Tükenmişlik Riskine Karşı Korunması Yükümlülüğü
79
2.4.1. Yabancı Hukukta Öngörülen Yasal Çerçeve
79
2.4.2. Türk Hukukunda Öngörülen Yasal Çerçeve
86
2.4.3. Genel Değerlendirme
88
2.4.3.1. İş Kazası Bakımından Değerlendirme
89
2.4.3.2. Meslek Hastalığı Bakımından Değerlendirme
94
Dr. Hilmiye TÜRESİN TETİK ¦ Dr. Hatice Duygu ÖZER
1.1. İş Yeri Hırsızlığı Tanımı
107
1.2. İş Yeri Hırsızlığının Nedenleri
110
1.3. İş Yeri Hırsızlığının Türleri
113
1.4. İş Yeri Hırsızlığını Azaltmaya Yönelik Öneriler
115
2. İŞYERİ HIRSIZLIĞININ İŞ HUKUKUNA YANSIMALARI
122
2.1. İşyeri Hırsızlığını Önlemeye Yönelik İşlemler
124
2.1.1. Sabıka Kaydı İstenmesi
125
2.1.2. Test Yapma ve Adaya Soru Yöneltme
126
2.1.3. Üçüncü Kişiden Bilgi Alma
127
2.2. İşyeri Hırsızlığını Tespit Etmek ve Engellemek
129
2.2.1. İşçinin Gözetlenmesi
129
2.2.2. İhbar/Şikayet Sistemi
131
2.3. İşyeri Hırsızlığının Hukuki Sonuçları
134
2.3.1. İşçi Bakımından Sonuçları
135
2.3.1.1. İş Sözleşmesinin İşverence Haklı Nedenle Feshi
135
2.3.1.2. İş Sözleşmesinin İşverence Geçerli Nedenle Feshi
140
2.3.1.3. İşçiye Disiplin Cezası Verilmesi
142
2.3.1.4. Cezai Sonuçlar
143
2.3.2. İşveren Bakımından Sonuçları
144
Dr. Lale ORAL ATAÇ ¦ Dr. Asiye ŞAHİN EMİR
2.1. Örgütlerde Kayırmacılık
157
2.1.1. Örgütlerde Kayırmacılığın Kültürel Temelleri
162
2.1.2. Örgütlerde Kayırmacılık Türleri
165
3. ÖRGÜTLERDE KAYIRMACILIĞIN İŞ HUKUKUNA YANSIMASI OLARAK EŞİT DAVRANMA İLKESİ
168
3.1. Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı Arasındaki İlişki
168
3.2. İş Hukukunda Eşit Davranma İlkesi ve Hukuki Dayanakları
172
3.2.1. Eşit Davranma İlkesinin Kapsamı ve Sınırları
175
3.3. Eşit Davranma İlkesinin Uygulanma Koşulları
178
3.3.1. İş İlişkisinin Varlığı
178
3.3.2. İşyerinin Aynı Olması (İşyerinde Birlik)
180
3.3.3. İşyerinde İşçi Topluluğunun Varlığı
181
3.3.4. Kolektif Uygulama Olması
182
3.3.5. Uygulamanın Bir ya da Bir Kısım İşçinin Aleyhine Olması
183
3.3.6. Zamanda Birlik
184
3.4. Eşit Davranma İlkesine Aykırılığın İspatı
184
3.4.1. Eşit Davranma İlkesine Aykırılığın Hukuki Yaptırım
186
3.4.1.1. Genel Olarak İşçilerin Hakları
186
3.4.1.2. Ayrımcılık Tazminatı
188
Dr. Selin ÇAVUŞOĞLU ¦ Dr. Nihat Seyhun ALP
2.1.1. Mobbing Davranışları
205
2.2. Mobbing Sürecinde Rol Alanlar
207
2.2.1. Mobbing Mağdurları
207
2.2.2. Mobbing Uygulayıcıları
208
2.2.3. Mobbing İzleyicileri
208
2.3. Mobbingin Etkileri ve Sonuçları
209
2.4. Mobbingin Önlenmesi
212
3. İŞ HUKUKU AÇISINDAN MOBBİNG KAVRAMI
213
3.1. İşverenin İşçiyi Gözetme Borcu ve Mobbing
214
3.2. İşverenin Yönetim Hakkı ve Mobbing
217
3.3. Mobbinge Maruz Kalan İşçinin Başvurabileceği Hukuki İmkânlar
217
3.3.1. Mevzuatımızda Mobbing
217
3.3.2. Türk Medeni Kanunu Kapsamında Başvurulabilecek İmkânlar
220
3.3.3. 4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamında Başvurabilecek İmkânlar
221
3.3.4. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Kapsamında Başvurulabilecek İmkânlar
225
3.3.5. Türk Borçlar Kanunu Kapsamında Başvurulabilecek İmkânlar
226
3.3.6. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Kapsamında Başvurulabilecek İmkânlar
229
3.4. Mobbingin İspat Sorunu
230
ÖRGÜTLERDE SANAL KAYTARMA
Dr. Ali GÜRSOY ¦ Dr. Betül ERKANLI BAŞBÜYÜK
2. SANAL KAYTARMA VE TÜRLERİ
241
3. SANAL KAYTARMANIN ÖNCÜLLERİ
242
3.1. Örgütsel Nedenler
243
3.2. İş ile İlgili Nedenler
245
3.3. Bireysel Nedenler
246
4. SANAL KAYTARMA DAVRANIŞININ SONUÇLARI
247
4.1. Örgütsel Sonuçlar
247
4.2. Bireysel Sonuçlar
248
5. TÜRKİYE’DE SANAL KAYTARMA İLE İLGİLİ YAPILAN BAZI ARAŞTIRMALAR
248
6. SANAL KAYTARMANIN İŞ HUKUKUNDAKİ GÖRÜNÜMÜ
253
6.1. İşçinin İş Görme Borcu ve Özenle İfa
255
6.2. İşverenin Yönetim Hakkı ve Sınırları
257
6.2.1. Genel Olarak Yönetim Hakkı
257
6.2.2. İşverenin Yönetim Hakkının Sınırları
258
6.3. İşverenin Sanal Kaytarma Hususunda Talimat Verme Hakkı ve İşçilerin Uyma Borcu
260
6.3.2. İşverenin İşyerinde Özel Amaçlı İnternet Kullanımını Yasaklaması veya Sınırlandırması
263
6.4. Sanal Kaytarma Davranışlarının Hukuki Sonuçları
268
6.4.1. Sanal Kaytarmanın Özensiz İfaya Neden Olması
268
6.4.2. İşverenin Açık Talimatına Karşılık Sanal Kaytarma
277
Dr. Alper GÜRER ¦ Dr. Şebnem KILIÇ
3.1. Örgütsel Sinizm Türleri
299
3.1.1. Kişilik Sinizmi
299
3.1.2. Toplumsal Sinizm
300
3.1.3. Mesleki Sinizm
301
3.1.4. Çalışan Sinizmi
302
3.1.5. Örgütsel Değişim Sinizmi
303
3.2. Örgütsel Sinizmin Boyutları
304
3.3. Örgütsel Sinizmin Nedenleri
305
3.3.1. Örgütsel Politikalar
305
3.3.2. Psikolojik Sözleşme İhlali
306
3.3.3. Örgütsel Adalet
306
3.3.4. Örgütsel Destek
307
3.3.5. Örgütsel Güven
307
3.3.6. Kişi–Rol Çatışması veya Rol Belirsizliği
308
3.4. Örgütsel Sinizmin Sonuçları
308
3.5. Örgütsel Sinizmle Mücadele
310
4. ÖRGÜTSEL SİNİZM OLGUSUNUN İŞ HUKUKUNA YANSIMALARI
312
4.2. İş İlişkisinden Doğan İşçi Borçlarıyla Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki
314
4.2.1. Sadakat Borcuyla Arasındaki İlişki
314
4.2.1.1. Genel Olarak Sadakat Borcuyla İlişkisi
314
4.2.1.2. Sosyal Medya Paylaşımlarının Durumu
318
4.2.2. Emir ve Talimatlara Uyma Borcuyla Arasındaki İlişki
322
4.3. İş İlişkisinden Doğan İşveren Borçlarıyla Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki
324
4.3.1. Eşit Davranma Borcuyla Arasındaki İlişki
324
4.3.1.1. Genel Olarak Eşit Davranma Borcuyla İlişkisi
324
4.3.1.2. Ücret Eşitliğiyle İlişkisi
326
4.3.2. Performans Değerlendirme Kriterleriyle İlişkisi
328
4.3.3. Mobbing ile İlişkisi
330
4.4. Örgütsel Sinizmin Feshe Etkisi
331
HABER UÇURMA (WHISTLEBLOWING)
Dr. Kemal EROĞLUER ¦ Dr. Gizem SARIBAY ÖZTÜRK
3. HABER UÇURMA SÜRECİ
350
4. HABER UÇURMA EYLEMİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER
351
5. HABER UÇURMA TÜRLERİ
353
5.1. İçsel Haber Uçurma
353
5.2. Dışsal Haber Uçurma
354
5.3. Açık Haber Uçurma
354
5.4. Gizli Haber Uçurma
355
6. HABER UÇURMA EYLEMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
355
6.1. Misilleme Davranışı
356
7. HABER UÇURMANIN (WHISTLEBLOWING) İŞ HUKUKUNA YANSIMALARI
359
7.1. İşçinin Haber Uçurması ile Sadakat Borcu İlişkisi
360
7.1.2. Haber Uçuran İşçinin Konumunun Sadakat Borcuna Etkisi
363
7.2. İşçinin Haber Uçurması ile İfade Özgürlüğü ve Dilekçe Hakkı İlişkisi
364
7.3. Haber Uçurmanın İş Sözleşmesi ile Yasaklanması
369
7.4. Haber Uçurmanın İş Sözleşmesi İle Zorunlu Tutulması
369
7.5. Türk Hukukunda İşçinin Haber Uçurmasına İlişkin Yasal Düzenlemeler
370
7.5.1. İşçinin İşveren Aleyhine Adli veya İdari Makamlara Başvurması
370
7.5.2. İşçinin İş Denetimi ve Teftişine Yetkili İş Müfettişlerine Başvurması
372
7.5.3. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanlarının Bildirim Yükümlülüğü
373
7.6. İşverenin Derhal ve Geçerli Nedenle Fesih Hakkı
375
7.7. Suçu Bildirmeme Suçu
377
ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ BOYUTUYLA
Dr. Kemal KÖKSAL ¦ Dr. Dilek DULAY YANGIN
2.1. İş–Yaşam Dengesi Kavramı
387
2.2. İş–Yaşam Dengesini Açıklayan Teoriler
389
2.2.1. Pozitif Psikoloji Teorisi
390
2.2.3. Yayılma Teorisi
391
2.2.4. Aile Stresi Teorisi
392
2.3. İş–Yaşam Dengesinin Belirleyicileri ve Sonuçları
393
2.3.1. Çalışma Saatleri
395
2.3.2. Kariyer Gelişimi
395
2.3.3. Örgüte ve İşe Bağlılık
395
2.3.4. Yönetsel ve Örgütsel Destek
396
2.3.6. Aileye Duyarlılık
396
2.3.8. İş Tatmini, İşe Gelmeme ve İşten Ayrılma
397
3. İŞ YAŞAM DENGESİNİN İŞ HUKUKUNDA GÖRÜNÜMÜ: EBEVEYN İZNİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ
398
3.1. Uluslararası Belgeler Çerçevesinde Konunun Değerlendirilmesi
399
3.1.1. Uluslararası Çalışma Örgütü Belgelerinde Ebeveyn İzni
399
3.1.2. Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartında Ebeveyn İzni
401
3.1.3. 8 Mart 2010 Tarihli ve 2010/18/EU Sayılı Avrupa Birliği Konseyi Direktifi
401
3.1.4. Türk Hukuku Bakımından Konunun Değerlendirilmesi
402
3.1.4.1. 4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamında Ebeveyn İzninin Şartları
403
3.1.4.2. Talebin Hüküm İfade Ettiği An, Şekli ve Unsurları
409
3.1.4.3. Talebin İşveren Tarafından Karşılanması
410
3.1.4.4. İşverenin Onayının Arandığı Durumlar
411
3.1.5. Diğer Ülke Hukuklarında Getirilen Düzenlemeler
412