DENETİMİN TANIMI, TARİHSEL GELİŞİMİ, TÜRLERİ, DENETİM TEKNİKLERİ VE DENETİM YÖNTEMLERİ
2. DENETİMİN TARİHSEL GELİŞİMİ
27
3.1. Konusuna ve Amacına Göre Denetimin Türleri
28
3.1.1. Finansal Denetim
28
3.1.2. Uygunluk Denetimi
29
3.1.3. Faaliyet Denetimi
29
3.1.4. Ekonomik Denetim
30
3.2. Statüsüne Göre Denetimin Türleri
30
3.2.2.1. Bağımsız Denetim
32
3.2.2.2. Kamu Denetimi
34
4.2. Tutar Aktarımını Doğrulama
35
4.3. Aritmetik İnceleme
36
5.1. Şekli ve Maddi Denetim
37
5.2. Aralıksız ve Örnekleme Yoluyla Denetim
38
5.3. İleriye Doğru ve Geriye Doğru Denetim
38
5.4. Doğrudan ve Dolaylı Denetim
39
TÜRK VERGİ SİSTEMİNİN GENEL GÖRÜNÜMÜ VE
VERGİ DENETİMİ İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR
1. TÜRK VERGİ SİSTEMİNİN GENEL GÖRÜNÜMÜ
41
1.1. Vergi Gelirlerinin Dağılımı
41
1.2. Dolaylı ve Dolaysız Vergilerin Gelişimi
44
1.3. Vergi Denetim Oranları
46
1.4. Beyannameli Mükelleflerin Durumu
49
2. VERGİ DENETİMİ İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR
50
2.2. Vergi Denetiminin Amacı
52
2.3. Vergi Denetiminin Özellikleri
56
2.3.2. Yaptırım Gücüne Sahip Olmak
57
2.3.3. Geniş Kapsamlı Olmak
57
2.4. Vergi Denetiminin Etkileri
57
2.4.1. Ekonomik Açıdan Etkileri
58
2.4.1.1. Kaynakların Optimal Kullanımını Sağlamak
58
2.4.1.2. Kaynak Oluşumuna Katkı Sağlamak
58
2.4.2. İşletme Yönetimi Açısından Etkileri
59
2.4.2.1. Hesap Verebilmeyi Kolaylaştırmak
59
2.4.2.2. İyi Bir Muhasebe Düzeni Kurulmasına Yardımcı Olmak
59
2.4.3. Sosyal Adalet Açısından Etkileri
60
2.5. Vergi Denetiminin İlkeleri
60
2.5.1. Ekonomi Politikasına Uygun Olmak
60
2.5.2. Kanunların Uygulanmasını Kolaylaştırmak
61
2.5.3. Mükellefleri Vergi Konusunda Eğitmek
61
2.5.4. Genellik İlkesini Dikkate Almak
61
YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK MÜESSESESİ VE
VERGİ DENETİMİ İLE İLİŞKİSİ
2. MESLEK MENSUPLARI İÇİNDE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN YERİ
65
3. YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN GÖREVLERİ
67
3.1.2. Muhasebe Denetimi
68
3.2.2. Tasdikin Niteliği
70
3.2.3. Tasdikin Kapsamı
70
3.2.4. Tasdik Kanıtları
71
3.2.5. Tasdik Edilecek Belgeler
73
4. YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN SORUMLULUKLARI
74
4.1. 3568 Sayılı Kanundan Doğan Sorumluluklar
75
4.2. Vergi Usul Kanunundan Doğan Sorumluluklar
76
4.3. Yönetmelik ve Tebliğlerden Doğan Sorumluluklar
77
4.4. Yeminli Mali Müşavirlerin Sorumlulukları Kapsamında Takip Usulleri
79
5. ÖZELLİK ARZ EDEN DİĞER DURUMLAR
81
5.2. Sahte veya Muhteviyatı İtibariye Yanıltıcı Belge İncelemesi
83
6. MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASI
85
VERGİ DENETİMİNDE YORUM VE
1. VERGİ DENETİMİNDE YORUM
88
1.2. Yorumun Temel İlkeleri
88
1.3. Yorumu Gerekli Kılan Nedenler
90
1.4. Yorum Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
90
1.4.1. Kıyas Yasağına Uymak
90
1.4.2. Peçelenmiş İşlemleri Açığa Çıkarmak
93
1.4.3. Muvazaalı İşlemleri Dikkate Almak
94
1.4.4. Kanunlarla Yasaklanmış Ticari Faaliyetleri Vergilendirmek
96
1.4.5. İktisadi, Ticari ve Teknik Gereklere Göre Hareket Etmek
97
2. DELİL SERBESTİSİ İLKESİ
98
2.2. Kavramsal Açıklama
101
2.3. Delillerin Sınıflandırılması
103
2.3.1. Doğrudan Delil
103
2.4. Delil Serbestisinin İstisnaları
104
2.5. Delil Toplama Yolları
107
2.5.1. Kişi ve Kuruluşların Bilgisine Başvurmak
107
2.5.1.1. Mükellefin Bilgisine Başvurmak
108
2.5.1.2. Alıcıların Bilgisine Başvurmak
109
2.5.1.3. Resmi Kuruluşların, Gerçek ve Tüzel Kişilerin Bilgisine Başvurmak
112
2.5.1.4. Bilirkişilerin Bilgisine Başvurmak
113
2.5.1.4.1. Takdir Komisyonları
113
2.5.1.4.2. Ticaret ve Sanayi Odaları
114
2.5.1.4.3. Adli Tıp Kurumu
116
2.5.1.5. Uluslararası Anlaşmalar Gereğince Bilgi Toplamak
116
2.5.1.6. Bilgi Vermek Zorunda Olmayanlar
116
2.5.1.7. Bilgi Vermemenin Cezası
117
2.5.2. Defter ve Belgelerden Yararlanmak
118
2.5.2.1. Defter ve Belgelerin Düzenlenme Usulleri
118
2.5.2.2. Defter ve Belgelerin Delil Niteliği
121
2.5.2.3. Defter ve Belgelerin İbraz Edilmesi
122
2.5.2.4. Defter ve Belgelerin İbraz Edilmemesinin Sonuçları
125
2.5.3. Vergi Dairesi Kayıtlarına Başvurmak
127
2.5.4. İstihbarat Arşivinden Yararlanmak
127
2.5.5. Envanter ve Randıman İncelemeleri Yapmak
129
2.5.5.1. Envanter İncelemesi Yapmak
129
2.5.5.2. Randıman İncelemesi Yapmak
130
2.5.6. Harcama ve Tasarruflara Başvurmak
133
VERGİ DENETİMİNDE BAŞVURULAN YOLLAR
1.2. Yoklamanın Amacı
136
1.3. Yoklama Yetkisinin Kapsamı
137
1.4. Yoklamaya Yetkili Olanlar
139
1.5. Yoklamanın Yapılması ve Sonuçlandırılması
139
1.5.1. Yoklamanın Yapılacağı Zaman
140
1.5.2. Yoklamanın Yapılacağı Yer
140
1.5.3. Yoklamanın Tutanağa Bağlanması
141
1.5.4. Yoklamanın Sonuçlandırılması
143
1.6. Yoklama Müessesesinin Aksayan Yanları ve Öneriler
146
2. YAYGIN VE YOĞUN VERGİ DENETİMİ
147
2.1. Yaygın ve Yoğun Vergi Denetiminin Amacı
147
2.2. Yaygın ve Yoğun Vergi Denetiminin Yoklamadan Farkı
148
2.3. Yaygın ve Yoğun Vergi Denetiminin Kapsamı
148
2.3.1. Günlük Hasılatı Tespit Etmek
149
2.3.2. Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanımını Denetlemek
149
2.3.2.1. Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanımının Esasları
150
2.3.2.2. Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanımında Özellikli Durumlar
151
2.3.3. Defter, Levha ve Belge Kontrolü Yapmak
151
2.3.3.1. Defter Kontrolü Yapmak
152
2.3.3.2. Levha Kontrolü Yapmak
153
2.3.3.2.1. Vergi Levhasını Kontrol Etmek
153
2.3.3.2.2. Fiyata Katma Değer Vergisi Dâhildir İbareli Levhayı Kontrol Etmek
157
2.3.3.2.3. Ödeme Kaydedici Cihaz Levhasını Kontrol Etmek
157
2.3.3.2.4. Anlaşmalı Matbaa Levhasını Kontrol Etmek
157
2.3.3.3. Belge Kontrolü Yapmak
159
2.3.3.3.2. Gider Pusulası
163
2.3.3.3.3. Müstahsil Makbuzu
164
2.3.3.3.4. Serbest Meslek Makbuzu
164
2.3.3.3.5. Perakende Satış Vesikası
164
2.3.3.3.6. Sevk İrsaliyesi
165
2.3.3.3.7. Taşıma İrsaliyesi
170
2.3.3.3.8. Yolcu Listesi ve Günlük Müşteri Listesi
171
2.3.4. Yol Denetimleri Yapmak
172
EK 2: Türkiye Geneli Yaygın ve Yoğun Vergi Denetimi Sonuçları
173
3.1.1. Vergi İncelemesi
174
3.1.2. Vergi İncelemesine Benzer Kavramlar
174
3.2. Vergi İncelemesinin Amacı
176
3.3. Vergi İncelemesinin Kapsamı
177
3.3.1. Vergi Türleri Bakımından
177
3.3.2. Mükellefler Bakımından
177
3.3.3. İnceleme Dönemi Bakımından
179
3.4. Vergi İncelemesinin İşlevleri
180
3.4.1. Araştırmak İşlevi
180
3.4.2. Önlemek İşlevi
181
3.4.3. Eğitmek İşlevi
181
3.5. Vergi İncelemesinin Öteki Denetim Yollarından Farkları
182
3.5.1. Vergi İncelemesinin Yoklamadan Farkları
182
3.5.2. Vergi İncelemesinin Beyanname Revizyonundan Farkları
184
3.5.3. Vergi İncelemesinin Muhasebe Denetiminden Farkları
184
3.6. Vergi İncelemesinin Türleri
185
3.6.1. İncelemenin Kapsamı Bakımından
185
3.6.1.1. Tam İnceleme
185
3.6.1.2. Sınırlı İnceleme
186
3.6.2. İncelemenin Sürekliliği Bakımından
186
3.6.2.1. Sürekli İnceleme
186
3.6.2.2. Devresel İnceleme
186
3.6.3. İncelemenin Akışı Bakımından
187
3.6.3.1. Geriye Doğru İnceleme
187
3.6.3.2. İleriye Doğru İnceleme
187
3.6.4. Yükümlü Sayısı Bakımından
187
3.6.4.1. Toplu İnceleme
187
3.6.4.2. Münferit İnceleme
188
3.6.5. İncelemenin Kaynağı Bakımından
188
3.6.5.1. Normal İnceleme
188
3.6.5.2. İhbarlı İnceleme
188
3.6.5.3. Karşıt İnceleme
188
3.7. Vergi İnceleme Süreci
189
3.7.1. Vergi İncelemesine Başlanması
189
3.7.2. Vergi İncelemesine Yetkili Olanlar
191
3.7.3. Vergi İncelemelerinde Yardım
194
3.7.3.1. İncelemeye Tabi Olanlarca Yardım
194
3.7.3.2. İdare Tarafından Yardım
194
3.7.4. Vergi İncelemesinin Yapılacağı Zaman
195
3.7.5. Vergi İncelemesinin Yapılacağı Yer
196
3.7.6. Vergi İncelemesinin Tamamlanması ve Raporlanması
198
3.7.6.1. İncelemenin Tamamlanması
198
3.7.6.2. İnceleme Tutanağının Düzenlenmesi
201
3.7.6.3. İnceleme Raporunun İşleme Konması
203
3.7.6.4. Vergi İncelemesinin Sonuçları
204
EK 3.7: ABD‘de Vergi İnceleme Süreci
207
Ek 3.7.1: Genel Açıklamalar
207
Ek 3.7.2: Vergi İncelemesine Yetkili Olanlar
208
Ek 3.7.3: Vergi İncelemesinin Türleri
209
Ek 3.7.4: Mükelleflerin İncelenme Olasılıkları
210
Ek 3.7.5: İncelemenin Yapılması ve Sonuçlandırılması
211
Ek 3.7.6: Mükellefin Hakları
212
Ek 3.7.7: Genel Değerlendirme
213
3.8. Vergi İncelemesinde Kullanılan Başlıca Teknikler
214
3.8.1. Fiili ve Kaydi Envanter İncelemesi Yapmak
214
3.8.2. Randıman İncelemesi Yapmak
215
3.8.3. Karşıt İnceleme Yapmak
217
3.8.4. İşletmenin Mali Tablolarını Analiz Etmek
217
EK 3.8: Vergi İncelemesinde En Çok Karşılaşılan Hata ve Hileler
220
3.9. Vergi İnceleme Sonuçlarına Karşı Başvurulacak Yollar
221
3.9.2. Cezalarda İndirim
225
4. ARAMA/ARAMALI İNCELEME
227
4.3. Arama ile Yoklama Arasındaki Fark
227
4.5. Arama Yapılabilmesinin Şartları
228
4.5.1. Aramaya Muhatap Olanlar
228
4.5.2. Arama Yapılabilecek Haller
229
4.5.3. Arama Kararının Alınması
231
4.5.4. İhbar İkramiyesi Uygulaması
231
4.6. Aramaya Yetkili Olanlar
233
4.7. Aramada Hazır Bulunması Gerekenler
233
4.8. Aramanın Yapılacağı Zaman
234
4.9. Aramanın Yapılması ve Sonuçlandırılması
234
4.9.1. Ele Geçirilen Kanıtların Muhafazası
235
4.9.2. İncelemeye Başlanması
235
4.9.3. İncelemenin Tamamlanması
237
4.9.4. Aramalı İncelemenin Sonuçları
237
VERGİ DENETİMİ İLE GÖREVLİ KURULUŞLAR
1.1. Vergi Denetim Örgütünün Tarihsel Gelişimi
239
1.2. Vergi Denetim Kadrolarının Doluluk Oranı
241
1.3. Vergi Türleri İtibariyle Bulunan Matrah Farkları
242
2. VERGİ DENETİM KURULUŞLARI
243
2.1. Kaldırılan Denetim Birimleri
243
2.1.1. Hesap Uzmanları Kurulu Başkanlığı
244
2.1.2. Maliye Teftiş Kurulu Başkanlığı
244
2.1.3. Gelir Kontrolörleri Başkanlığı
245
2.1.4. Vergi Denetmenleri Büro Başkanlığı
246
2.2. Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı
246
2.2.1. Vergi Denetim Kurulunun Yapısı
247
2.2.2. Vergi Denetim Kurulunun Görev ve Yetkileri
247
2.2.3. Vergi Denetim Kuruluna Bağlı Denetim Birimleri
248
2.2.3.1. Vergi Müfettişleri
248
2.2.3.2. Vergi Müfettişlerine Getirilen Yasaklar
249
2.3. Gelir İdaresi Başkanlığı
249
2.3.1. Tarihsel Gelişim
249
2.3.1.1. Gelirler Genel Müdürlüğü Dönemi
250
2.3.1.2. Gelir İdaresi Başkanlığının Kurulması
251
2.3.2. Gelir İdaresi Başkanlığının Görevleri
253
2.3.3. Gelir İdaresi Başkanlığına Bağlı Denetim Birimleri
255
2.3.3.1. Vergi Dairesi Başkanları
255
2.3.3.2. Vergi Dairesi Müdürleri
257
2.3.3.3. Merkez ve Taşra Teşkilatında Müdür Kadrosunda Çalışanlar
258
EK 2.3: Vergi Daireleri Tam Otomasyon Projesi
259
EK 1. VERGİ USUL KANUNUNUN VERGİ DENETİMİNE İLİŞKİN HÜKÜMLERİ (12.02.2022 TARİHİ İTİBARİYLE)
275
EK 2. FİNANSAL DENETİMİN AMAÇLARI
284
EK 3. FİİLİ ENVANTER TUTANAĞI ÖRNEĞİ
287
EK 4. VERGİ İNCELEME RAPORU ÖRNEĞİ I
291
EK 5. VERGİ İNCELEME RAPORU ÖRNEĞİ II
298
EK 6. YOKLAMA TUTANAKLARI
308
EK 7. YOKLAMA FİŞİ ÖRNEĞİ
310