II. Konunun Önemi ve Çalışmanın Amacı
22
III. Çalışmanın Kapsamı
22
IV. Çalışmanın Yöntemi
23
II. Taksonomi (Sistematik)
26
IV. Bitkilerin Üremesi
31
A. Genel Olarak Hücre Bölünmesi
31
B. Eşeysiz ve Eşeyli Üreme
31
C. Bitkilerin Üreme Şekilleri
33
VI. Biyoteknolojik Bitki Geliştirme Yöntemleri
37
VII. Dünyada ve Türkiye’de Bitki Islahının ve Tohumculuğun Gelişmesi
38
A. Dünyadaki Gelişmeler
38
B. Türkiye’deki Gelişmeler
38
§ 2 “ÇEŞİT”, “ISLAH” VE “ISLAHÇI” KAVRAMLARININ HUKUKÎ TANIMLARI
42
I. “Bitki Çeşidi” Kavramı
42
II. “Islah” ve “Islahçı” Kavramları
44
İkinci BölümULUSLARARASI SİSTEM
II. Bitki Çeşitlerinin Patentle Korunması
48
B. Âkit Tarafların Genel Yükümlülükleri
57
C. Islahçı Hakkını Tanıma Koşulları
57
E. Islahçı Hakkı Başvurusu
59
F. Islahçı Hakkının Sağladığı Yetkiler
60
G. Islahçı Hakkının Hükümsüzlüğü ve İptali
62
H. UPOV Sözleşmesi’nin Uygulanması, Sona Ermesi
62
§ 5. TOPLULUK BİTKİ ÇEŞİDİ HAKKI
64
I. Genel Değerlendirme
64
II. AT Sisteminin Üye Devletlerin Ulusal Sistemleriyle İlişkisi
65
B. CPVO’nun Alabileceği Kararlar
66
IV. Topluluk Bitki Çeşidi Hakkının Hukukî Tasarruflara Konu Olması
66
V. Topluluk Bitki Çeşidi Hakkının Üye Devletlerde Korunması
67
A. Hakka Tecavüz Halinde Açılabilecek Davalar ve İleri Sürülebilecek Talepler
68
C. Çeşidin Tanımlanması Davası
70
Üçüncü BölümISLAHÇI HAKKI
§ 6. TARİHSEL GELİŞİM, YETKİLİ KURUMLAR, KORUMANIN AMACI
71
I. Tarihsel Gelişim ve İlgili Mevzuat
71
A. Tohumculuk Sektörünü Düzenleyen Mevzuat
71
a. TTKSK Kapsamında Çeşit Tescili
72
b. Tohumlukların Kontrolü
73
c. Tohumlukların Sertifikasyonu
74
d. Tohumlukların Pazarlanma Koşulları
74
e. TTKSK’ya Aykırılığın Yaptırımları
75
2. Tohumculuk Yönetmeliği
75
3. Tohumculuk Sektöründe Liberalleşme
75
4. OECD Tohum Programları
75
B. Islahçı Hakkının Tanınmasına Yönelik Düzenlemeler
77
1. Tescilli Çeşitlere Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Yönetmelik
77
2. Bitki Çeşitlerinin Tescil Edilmesine İlişkin Yönetmelik
78
a. BÇTY Kapsamında Çeşit Tescili
79
b. BÇTY Kapsamında Çeşide Üretim İzni Verilmesi
80
c. İhraca Yönelik İthal İstisnası
80
3. 5042 Sayılı Kanuna Dayanılarak Çıkarılan Yönetmelikler
82
a. Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına Dair Yönetmelik
82
b. Çiftçi İstisnası Uygulama Esasları Yönetmeliği
83
c. Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan Görevlilerin Islahçı Hakkından Yararlanmasına İlişkin Yönetmelik
83
II. Islahçı Hakkı Konusunda Yetkili Kurum
83
A. Bakanlığın Yetkili Birimleri ve Kurulları
84
B. Yeniden Yapılandırma Çalışmaları
86
C. Bakanlığın Islahçı Hakkı ile İlgili Görev ve Yetkileri
86
III. Islahçıya Hukukî Koruma Tanınmasının Amacı
87
C. Gen Kaynaklarının Korunması
89
§ 7. BİTKİ ÇEŞİDİNİN ÜZERİNDE SOMUTLAŞTIĞI EŞYA
91
II. Bitki Çeşitlerinin Özel Durumu
91
A. Çoğaltım Materyali
9 2
B. Hasat Edilmiş Materyal
93
C. Hasat Edilmiş Materyalden Doğrudan Elde Edilen Mamul Maddeler
94
§ 8. ISLAHÇI HAKKI KAPSAMINDAKİ BİTKİ ÇEŞİTLERİ
95
I. Islahçı Hakkı ile Korunan Çeşit
95
II. Esas İtibarıyla Korunan Çeşitten Türetilen Çeşit
95
III. Korunan Bir Çeşitten Farklı Olmayan Çeşit
100
IV. Üretilmesi İçin Her Defasında Korunan Bir Çeşidin Kullanımını Gerektiren Çeşit
101
§ 9. KORUMANIN GENEL KOŞULLARI
102
A. Yenilik Süresinin İşlemeye Başlaması
103
C. Yeniliği Etkilemeyen Faaliyetler
104
1. Kanundaki Düzenleme
104
2. Tüzükteki Düzenleme
106
A. Başvuru veya Rüçhan Hakkı Tarihi
108
B. Herkesçe Bilinen Çeşitler
108
D. Açıkça Ayırt Edilebilme
111
B. Bir Örneklik Gösterme
113
C. Çoğaltım Metoduna Bağlı Muhtemel Değişiklikler
113
B. Birbirini İzleyen Çoğaltımlar
114
C. Belirli Çoğaltım Dönemleri
115
D. Değişmeksizin Aynı Kalma
115
V. Farklılık-Yeknesaklık-Durulmuşluk (FYD) Testleri
116
1. Genel Nitelikte Belgeler
1 17
2. Türlere Özgü Test Kılavuzları
117
§ 10. İSİMLENDİRME VE İSMİN KULLANILMASI
119
I. Çeşit İsminin İşlevi
119
II. Çeşit İsminin Tescili
119
A. Çeşit İsmi Olarak Tescili Zorunlu Ad ve İşaretler
119
B. Çeşit İsmi Olarak Tescil Edilebilecek Ad ve İşaretler
120
C. Çeşit İsmi Olarak Tescil Edilemeyecek Ad ve İşaretler
121
1. Kamu Düzeni ve Genel Ahlaka Aykırılık
121
2. Çeşide İlişkin Karakteristik Özelliklerden İbaret Olma
121
4. Tescil Edilmiş Çeşit İsimleriyle Aynı veya Karışıklığa Yol Açacak Kadar Benzer Olma
122
b. Öncelik İlkesinin Kabulü
123
5. Önceden Edinilmiş Hakların İhlali
125
6. Markalar Mevzuatına Aykırılık
126
III. Çeşit İsmini Kullanma Zorunluluğu
126
B. Çeşit İsminin Diğer Ad ve İşaretlerle Birlikte Kullanımı
127
IV. Hakkın Sınırı-Çeşit İsmini Kullanma Serbestîsi
127
V. Tescilli Çeşit İsminin Sağladığı Haklar
128
A. Sonraki Kullanımı Durdurma
129
C. Açılabilecek Davalar
130
VI. Çeşit İsminin Değiştirilmesi
131
§ 11. ISLAHÇI HAKKININ TANINMASINI İSTEME HAKKINA SAHİP KİŞİLER
132
I. Islahçı Hakkını İsteme Hakkı
132
II. Islahçı ve Diğer Başvuru Hakkı Sahipleri
134
B. Islahçının Hukukî Halefleri
134
C. Hizmet İlişkisinde Hak Sahipliği
134
2. Kamu Çalışanlarının Durumu
136
III. BÇK m. 4 Uyarınca Başvuru Hakkına Sahip Kişiler
138
A. Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları
139
B. Türkiye’de İkametgâhı veya İş Merkezi Bulunan Kişiler
139
C. UPOV Sözleşmesi Uyarınca Başvuru Hakkına Sahip Kişiler
141
D. Karşılıklılık İlkesine Göre Başvuru Hakkına Sahip Kişiler
141
§ 12. HAK SAHİBİ VE HAK SAHİBİNE TANINAN YETKİLER
143
I. Islahçı Hakkı Sahibi
143
B. Başvurudan Doğan Hak
143
C. Birden Çok Kişinin Hak Sahipliği
144
II. Islahçı Hakkı Sahibinin Yetkileri
145
B. Hakkın Üzerinde Somutlaştığı Eşya Açısından Değerlendirme
146
C. Islahçı Hakkının Kapsamındaki Çeşitler Açısından Değerlendirme
148
D. Hak Sahibinin Yetkileri
149
1. Çoğaltım ile İlgili Yetkiler
149
2. Satım ile İlgili Yetkiler
149
E. Hak Sahibinin İznini Şarta Bağlaması
150
§ 13. ISLAHÇI HAKKININ SINIRLARI
151
II. Genel Sınırlandırma Halleri
151
A. Kişisel Amaçlı Faaliyetler
152
B. Deneme Amaçlı Faaliyetler
153
C. Islah Amaçlı Faaliyetler
15 3
III. Islahçı Hakkının Tüketilmesi
154
A. Hakkın Tükenmesi İlkesine Konu Olan Eşya
155
B. Hak Sahibinin İradesi
156
C. Satım veya Pazarlama
157
D. Ulusal Tükenmenin Kabulü
157
E. İlkenin İstisnaları
158
A. Zorunlu Lisansa Konu Olabilecek Çeşitler
1 60
B. Zorunlu Lisans Tanınmasının Koşulları
160
1. Tescil Tarihinin Üzerinden Üç Yıl Geçmesi
160
2. Kamu Yararının Varlığı
161
a. Milli Savunma ve Halk Sağlığı
161
c. Esas İtibarıyla Türetilmiş Çeşit
161
C. Zorunlu Lisans Talep Etmeye Yetkili Kişiler
162
1. İlgili Bakanlıklar
162
2. Islahçı Hakkını Kullanmak İsteyen Kişiler
162
3. Esas İtibarıyla Türetilmiş Çeşidin Islahçısı
162
D. Zorunlu Lisansa Hükmetmeye Yetkili Merciler
162
3. Görevli ve Yetkili Mahkeme
163
E. Bakanlığın Arabuluculuğu
16 3
1. Arabuluculuğun Kabulü İçin Aranan Koşullar
163
b. Esasa İlişkin Koşullar
163
2. Bakanlığın Arabuluculuk Talebiyle İlgili Karar Vermesi
164
4. Lisans Sözleşmesinin Yapılması ve Yürürlüğe Girmesi
164
F. Mahkemeden Zorunlu Lisans Talep Edilmesi
165
G. Zorunlu Lisansın Hükümleri
166
2. Hak Sahibine Ödenecek Bedel
166
3. Hak Sahibinin Yükümlülüğü
167
4. Zorunlu Lisansın Süresi
167
5. Zorunlu Lisansın İptalinin Talep Edilmesi
167
6. Zorunlu Lisansın Devri
167
7. Sözleşmeye Dayalı Lisans Hükümlerinin Uygulanabilirliği
167
H. Genel Değerlendirme ve Öneriler
167
B. Çiftçi İstisnasından Yararlanabilmenin Koşulları
170
1. Kanunda Sayılan Türleri Üretmek
170
2. Hibrit ve Sentetik Çeşitler Dışındaki Çeşitleri Üretmek
171
a. Küçük Çiftçi Olmak
172
b. Küçük Çiftçi Olmayan Çiftçilerin Durumu
174
4. Çiftçi Sorumluluklarını Yerine Getirmek
175
a. Hak Sahibinin Talep Ettiği Bilgileri Verme
176
b. Hak Sahibinin Talep Ettiği Belgeleri Verme
179
c. Tohumluğu İşletmeden Dışarı Çıkarmadan Önce Hak Sahibinden İzin Alma
180
C. İlgili Hükümlere Aykırılığın Yaptırımları
181
§ 14. BAŞVURU SÜRECİ VE TESCİL
183
III. Başvurunun Şeklen ve Esastan İncelenmesi
188
IV. Başvurunun Bültende İlânı
190
V. Başvuruya İtiraz ve İtirazın İncelenmesi
191
VI. Çeşidin Teknik İncelemesi
192
VII. Teknik İnceleme Sonuçlarının Değerlendirilmesi
195
VIII. Geçici İsmin Kesinleşmesi
196
IX. Başvurunun Reddi ve Ret Kararına Karşı Dava Açılması
198
X. Islahçı Hakkının Tescili
198
XII. Değerlendirme ve Öneriler
200
A. Üçüncü Kişilerin İtirazı
200
B. Bir Temyiz Kurulunun Oluşturulması Gereği
202
C. Bakanlık İşlemlerine Karşı Dava Açılması
205
D. Dava Açılmasının Başvuru Sürecine Etkisi
206
E. Usule İlişkin Diğer Meseleler
207
§ 15. HAK ÜZERİNDEKİ TASARRUFLAR
209
I. Hukukî Tasarrufların Konusu Olan Haklar
209
A. Islahçı Hakkının Tanınmasını İsteme Hakkı
210
B. Başvurudan Doğan Hak
211
2. Ticaret Şirketlerinin Birleşmesi
215
3. İşletme ile Birlikte Devir
215
B. Devredenin Sorumluluğu
216
III. Hakkın Miras Yoluyla İntikali
218
IV. Hakkın Ölüme Bağlı Tasarruflara Konu Olması
218
V. Hak Üzerinde Rehin Hakkı Kurulması
219
VI. Hakkın Cebri İcra İşlemlerine Konu Olması
219
VII. Lisans Sözleşmesi
220
B. Sözleşmenin Konusu
220
C. Sözleşmenin Tarafları
221
D. Sözleşmenin Kurulması
221
E. Tarafların Yükümlülükleri
222
F. Sözleşmenin Coğrafi Kapsamı
223
G. Basit Lisans/İnhisari Lisans Ayırımı
223
H. Lisans Hakkının Devri
224
I. Lisans Alanın Hakkı Koruyan Davaları Açma Yetkisi
225
A. Hükümsüzlük Halleri
225
B. Hükümsüzlük Talebi
226
4. Görevli ve Yetkili Mahkeme
228
5. Hükümsüzlüğün Etkisi
229
A. Yeknesaklık veya Durulmuşluğun Yitirilmesi
230
B. Yeni Çeşit İsminin Önerilmemesi
231
C. Tüzükte Öngörülen Diğer İptal Halleri
231
III. Hakkın Kendiliğinden Sona Ermesi
232
A. Koruma Süresinin Sona Ermesi
233
B. Hak Sahibinin Hakkından Vazgeçmesi
233
C. Yıllık Ücretlerin Belirlenen Sürelerde Ödenmemesi
233
§ 17. İHLALLER, HUKUK VE CEZA DAVALARI
235
I. Hakka Tecavüz Sayılan Haller
235
A. Hak Sahibine Tanınan Yetkileri Hak Sahibinin Rızası Dışında Kullanmak
235
B. Çoğaltım Materyalinin Kötüniyetli Kullanımı
236
C. Lisans Verme Yoluyla Tanınan Yetkiler Üzerinde İzinsiz Tasarruflar
237
E. Hakkın Gasbedilmesi
239
F. Tecavüz Fiillerine Katılma veya Yardım
239
G. Bilgi Sağlamaktan Kaçınma
240
II. Hak Sahibinin Açacağı Hukuk Davalarında Talepler
240
C. Tecavüzün Durdurulması
241
D. Tecavüzün Giderilmesi
242
a. Tazminatı Gerektiren Fiiller ve Kusur Koşulu
242
b. Maddi Tazminatın Hesaplanması
244
H. El Konulan Araçlar Üzerinde Hak Sahibine Mülkiyet Hakkı Tanınması
248
I. Tecavüzün Devamını Önleyici Tedbirlerin Alınması
248
J. Kararın İlgililere Tebliği ve Kamuya Duyurulması
249
D. Rehin Hakkı Sahibi
253
V. Hakka Tecavüzün Olmadığı Hakkında Dava ve Şartları
255
VI. Kanunda Öngörülen Ceza Yaptırımları
256
VII. Hukuk ve Ceza Davalarında Zamanaşımı
258
VIII. Hukuk ve Ceza Davalarında Görevli Mahkeme
258
IX. Hukuk Davalarında Yetkili Mahkeme
259
Ek 1: Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanun
267
Ek 2: Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına Dair Yönetmelik
297
Ek 3: Çiftçi İstisnası Uygulama Esasları Yönetmeliği
317
EK 3-A: Çiftçi İstisnası Kapsamında Yer Alan Bitki Türleri İçin Karşılaştırılabilir Kriterler
331
Ek 5: Islahçı Hakları Başvuru Formu
335
Ek 6: Islahçı Hakkı Başvurusu Yapılmış Olup İlan Edilen Çeşit/Çeşitlere İtiraz Formu
337
Ek 7: T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Islahçı Hakkı Tescil Belgesi
339