Islahçı Hakkı Yrd. Doç. Dr. Ayşe Odman Boztosun  - Kitap
1. Baskı, 
Şubat 2006
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
350
Barkod:
9789750201370
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
540,00
İndirimli (%73):
145,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Islahçı hakkı, tarımın ekonomide önemli yer tuttuğu ülkemizde ciddi etkiler doğurabilecek nitelikte bir fikri mülkiyet hakkıdır.
Bu çalışmanın konusu, ıslahçı hakkıdır. Islahçı hakkı, sadece bitki çeşitleri üzerinde tanınan sui generis bir fikri mülkiyet hakkıdır. Islah faaliyetinin teşvikini amaçlar.
Islahçıya veya ıslahçı ile arasındaki hukuki ilişki dolayısıyla hakkı talep etmeye yetkili kişiye Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından tanınır. Hakkın tanınma koşulları, ıslah edilmiş bitki çeşitlerinde aranan özellikler göz önünde bulundurularak biçimlendirilmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
5042 Sayılı Kanun ve İlgili Yönetmeliklerin Değerlendirilmesi
.
UPOV Sisteminin İşleyişi
.
2100 – 94 Sayılı AT Konseyi Tüzüğü ve Komisyon Tüzüklerinin İncelenmesi
.
Koruma Koşullarının Açıklaması: Yenilik, Farklılık, Yeknesaklık, Durulmuşluk
.
Başvuru Süreci ve Tescil
.
Sözleşmeye Dayalı Lisans, Zorunlu Lisans ve Islahçı Hakkının Tüketilmesi
.
Çiftçi İstisnasından Yararlanabilmenin Koşulları
.
İhlaller, Hukuk ve Ceza Davaları
.
İlgili Mevzuat
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
19
Giriş 
21
I. Çalışmanın Konusu 
21
II. Konunun Önemi ve Çalışmanın Amacı 
22
III. Çalışmanın Kapsamı 
22
IV. Çalışmanın Yöntemi 
23
Birinci BölümKAVRAMLAR
§ 1. TEMEL BİLGİLER 
25
I. Bitki Nedir? 
25
II. Taksonomi (Sistematik) 
26
A. Genel Olarak 
26
B. Bitki Taksonomisi 
28
III. Nomenklatura 
30
IV. Bitkilerin Üremesi 
31
A. Genel Olarak Hücre Bölünmesi 
31
B. Eşeysiz ve Eşeyli Üreme 
31
C. Bitkilerin Üreme Şekilleri 
33
V. Bitki Islahı 
34
VI. Biyoteknolojik Bitki Geliştirme Yöntemleri 
37
VII. Dünyada ve Türkiye’de Bitki Islahının ve Tohumculuğun Gelişmesi 
38
A. Dünyadaki Gelişmeler 
38
B. Türkiye’deki Gelişmeler 
38
§ 2 “ÇEŞİT”, “ISLAH” VE “ISLAHÇI” KAVRAMLARININ HUKUKÎ TANIMLARI 
42
I. “Bitki Çeşidi” Kavramı 
42
II. “Islah” ve “Islahçı” Kavramları 
44
İkinci BölümULUSLARARASI SİSTEM
§ 3. TRIPs 
47
I. İlgili TRIPs Hükmü 
47
II. Bitki Çeşitlerinin Patentle Korunması 
48
A. A.B.D. Uygulaması 
48
B. Avrupa Uygulaması 
51
C. Türkiye’de Durum 
52
§ 4. UPOV SİSTEMİ 
53
I. Genel Bilgiler 
53
II. UPOV Yönetimi 
55
III. UPOV Sözleşmesi 
56
A. Genel Olarak 
56
B. Âkit Tarafların Genel Yükümlülükleri 
57
C. Islahçı Hakkını Tanıma Koşulları 
57
D. Çeşit İsmi 
58
E. Islahçı Hakkı Başvurusu 
59
F. Islahçı Hakkının Sağladığı Yetkiler 
60
G. Islahçı Hakkının Hükümsüzlüğü ve İptali 
62
H. UPOV Sözleşmesi’nin Uygulanması, Sona Ermesi 
62
I. Çekince Koyma 
63
§ 5. TOPLULUK BİTKİ ÇEŞİDİ HAKKI 
64
I. Genel Değerlendirme 
64
II. AT Sisteminin Üye Devletlerin Ulusal Sistemleriyle İlişkisi 
65
III. CPVO 
65
A. Genel Yapı 
65
B. CPVO’nun Alabileceği Kararlar 
66
IV. Topluluk Bitki Çeşidi Hakkının Hukukî Tasarruflara Konu Olması 
66
V. Topluluk Bitki Çeşidi Hakkının Üye Devletlerde Korunması 
67
A. Hakka Tecavüz Halinde Açılabilecek Davalar ve İleri Sürülebilecek Talepler 
68
B. Gasp Davası 
69
C. Çeşidin Tanımlanması Davası 
70
D. Ceza Yaptırımları 
70
Üçüncü BölümISLAHÇI HAKKI
§ 6. TARİHSEL GELİŞİM, YETKİLİ KURUMLAR, KORUMANIN AMACI 
71
I. Tarihsel Gelişim ve İlgili Mevzuat 
71
A. Tohumculuk Sektörünü Düzenleyen Mevzuat 
71
1. 308 Sayılı Kanun 
71
a. TTKSK Kapsamında Çeşit Tescili 
72
b. Tohumlukların Kontrolü 
73
c. Tohumlukların Sertifikasyonu 
74
d. Tohumlukların Pazarlanma Koşulları 
74
e. TTKSK’ya Aykırılığın Yaptırımları 
75
2. Tohumculuk Yönetmeliği 
75
3. Tohumculuk Sektöründe Liberalleşme 
75
4. OECD Tohum Programları 
75
B. Islahçı Hakkının Tanınmasına Yönelik Düzenlemeler 
77
1. Tescilli Çeşitlere Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Yönetmelik 
77
2. Bitki Çeşitlerinin Tescil Edilmesine İlişkin Yönetmelik 
78
a. BÇTY Kapsamında Çeşit Tescili 
79
b. BÇTY Kapsamında Çeşide Üretim İzni Verilmesi 
80
c. İhraca Yönelik İthal İstisnası 
80
3. 5042 Sayılı Kanun 
82
3. 5042 Sayılı Kanuna Dayanılarak Çıkarılan Yönetmelikler 
82
a. Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına Dair Yönetmelik 
82
b. Çiftçi İstisnası Uygulama Esasları Yönetmeliği 
83
c. Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan Görevlilerin Islahçı Hakkından Yararlanmasına İlişkin Yönetmelik 
83
II. Islahçı Hakkı Konusunda Yetkili Kurum 
83
A. Bakanlığın Yetkili Birimleri ve Kurulları 
84
B. Yeniden Yapılandırma Çalışmaları 
86
C. Bakanlığın Islahçı Hakkı ile İlgili Görev ve Yetkileri 
86
III. Islahçıya Hukukî Koruma Tanınmasının Amacı 
87
A. Temel Amaç 
87
B. Diğer Amaçlar 
88
C. Gen Kaynaklarının Korunması 
89
§ 7. BİTKİ ÇEŞİDİNİN ÜZERİNDE SOMUTLAŞTIĞI EŞYA 
91
II. Bitki Çeşitlerinin Özel Durumu 
91
III. Üçlü Ayırım 
92
A. Çoğaltım Materyali 
9 2
B. Hasat Edilmiş Materyal 
93
C. Hasat Edilmiş Materyalden Doğrudan Elde Edilen Mamul Maddeler 
94
§ 8. ISLAHÇI HAKKI KAPSAMINDAKİ BİTKİ ÇEŞİTLERİ 
95
I. Islahçı Hakkı ile Korunan Çeşit 
95
II. Esas İtibarıyla Korunan Çeşitten Türetilen Çeşit 
95
III. Korunan Bir Çeşitten Farklı Olmayan Çeşit 
100
IV. Üretilmesi İçin Her Defasında Korunan Bir Çeşidin Kullanımını Gerektiren Çeşit 
101
§ 9. KORUMANIN GENEL KOŞULLARI 
102
I. Yenilik 
103
A. Yenilik Süresinin İşlemeye Başlaması 
103
B. Yenilik Süreleri 
104
C. Yeniliği Etkilemeyen Faaliyetler 
104
1. Kanundaki Düzenleme 
104
2. Tüzükteki Düzenleme 
106
II. Farklılık 
107
A. Başvuru veya Rüçhan Hakkı Tarihi 
108
B. Herkesçe Bilinen Çeşitler 
108
C. Özellikler 
110
D. Açıkça Ayırt Edilebilme 
111
III. Yeknesaklık 
112
A. İlgili Özellikler 
112
B. Bir Örneklik Gösterme 
113
C. Çoğaltım Metoduna Bağlı Muhtemel Değişiklikler 
113
IV. Durulmuşluk 
114
A. İlgili Özellikler 
114
B. Birbirini İzleyen Çoğaltımlar 
114
C. Belirli Çoğaltım Dönemleri 
115
D. Değişmeksizin Aynı Kalma 
115
V. Farklılık-Yeknesaklık-Durulmuşluk (FYD) Testleri 
116
A. UPOV Belgeleri 
116
1. Genel Nitelikte Belgeler 
1 17
2. Türlere Özgü Test Kılavuzları 
117
B. CPVO Belgeleri 
118
§ 10. İSİMLENDİRME VE İSMİN KULLANILMASI 
119
I. Çeşit İsminin İşlevi 
119
II. Çeşit İsminin Tescili 
119
A. Çeşit İsmi Olarak Tescili Zorunlu Ad ve İşaretler 
119
B. Çeşit İsmi Olarak Tescil Edilebilecek Ad ve İşaretler 
120
C. Çeşit İsmi Olarak Tescil Edilemeyecek Ad ve İşaretler 
121
1. Kamu Düzeni ve Genel Ahlaka Aykırılık 
121
2. Çeşide İlişkin Karakteristik Özelliklerden İbaret Olma 
121
3. Yanıltıcılık 
122
4. Tescil Edilmiş Çeşit İsimleriyle Aynı veya Karışıklığa Yol Açacak Kadar Benzer Olma 
122
a. Yanlış Düzenleme 
122
b. Öncelik İlkesinin Kabulü 
123
5. Önceden Edinilmiş Hakların İhlali 
125
6. Markalar Mevzuatına Aykırılık 
126
III. Çeşit İsmini Kullanma Zorunluluğu 
126
A. Genel Olarak 
126
B. Çeşit İsminin Diğer Ad ve İşaretlerle Birlikte Kullanımı 
127
IV. Hakkın Sınırı-Çeşit İsmini Kullanma Serbestîsi 
127
V. Tescilli Çeşit İsminin Sağladığı Haklar 
128
A. Sonraki Kullanımı Durdurma 
129
B. Kullanıma Zorlama 
130
C. Açılabilecek Davalar 
130
VI. Çeşit İsminin Değiştirilmesi 
131
§ 11. ISLAHÇI HAKKININ TANINMASINI İSTEME HAKKINA SAHİP KİŞİLER 
132
I. Islahçı Hakkını İsteme Hakkı 
132
II. Islahçı ve Diğer Başvuru Hakkı Sahipleri 
134
A. Islahçı 
134
B. Islahçının Hukukî Halefleri 
134
C. Hizmet İlişkisinde Hak Sahipliği 
134
1. Genel Kural 
134
2. Kamu Çalışanlarının Durumu 
136
III. BÇK m. 4 Uyarınca Başvuru Hakkına Sahip Kişiler 
138
A. Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları 
139
B. Türkiye’de İkametgâhı veya İş Merkezi Bulunan Kişiler 
139
C. UPOV Sözleşmesi Uyarınca Başvuru Hakkına Sahip Kişiler 
141
D. Karşılıklılık İlkesine Göre Başvuru Hakkına Sahip Kişiler 
141
§ 12. HAK SAHİBİ VE HAK SAHİBİNE TANINAN YETKİLER 
143
I. Islahçı Hakkı Sahibi 
143
A. Genel Olarak 
143
B. Başvurudan Doğan Hak 
143
C. Birden Çok Kişinin Hak Sahipliği 
144
II. Islahçı Hakkı Sahibinin Yetkileri 
145
A. Genel Olarak 
145
B. Hakkın Üzerinde Somutlaştığı Eşya Açısından Değerlendirme 
146
C. Islahçı Hakkının Kapsamındaki Çeşitler Açısından Değerlendirme 
148
D. Hak Sahibinin Yetkileri 
149
1. Çoğaltım ile İlgili Yetkiler 
149
2. Satım ile İlgili Yetkiler 
149
3. Depolama Yetkisi 
150
E. Hak Sahibinin İznini Şarta Bağlaması 
150
§ 13. ISLAHÇI HAKKININ SINIRLARI 
151
I. Koruma Süresi 
1 51
II. Genel Sınırlandırma Halleri 
151
A. Kişisel Amaçlı Faaliyetler 
152
B. Deneme Amaçlı Faaliyetler 
153
C. Islah Amaçlı Faaliyetler 
15 3
III. Islahçı Hakkının Tüketilmesi 
154
A. Hakkın Tükenmesi İlkesine Konu Olan Eşya 
155
B. Hak Sahibinin İradesi 
156
C. Satım veya Pazarlama 
157
D. Ulusal Tükenmenin Kabulü 
157
E. İlkenin İstisnaları 
158
IV. Zorunlu Lisans 
159
A. Zorunlu Lisansa Konu Olabilecek Çeşitler 
1 60
B. Zorunlu Lisans Tanınmasının Koşulları 
160
1. Tescil Tarihinin Üzerinden Üç Yıl Geçmesi 
160
2. Kamu Yararının Varlığı 
161
a. Milli Savunma ve Halk Sağlığı 
161
c. Esas İtibarıyla Türetilmiş Çeşit 
161
C. Zorunlu Lisans Talep Etmeye Yetkili Kişiler 
162
1. İlgili Bakanlıklar 
162
2. Islahçı Hakkını Kullanmak İsteyen Kişiler 
162
3. Esas İtibarıyla Türetilmiş Çeşidin Islahçısı 
162
D. Zorunlu Lisansa Hükmetmeye Yetkili Merciler 
162
1. Bakanlar Kurulu 
162
2. Bakanlık 
162
3. Görevli ve Yetkili Mahkeme 
163
E. Bakanlığın Arabuluculuğu 
16 3
1. Arabuluculuğun Kabulü İçin Aranan Koşullar 
163
a. Usulî Koşullar 
163
b. Esasa İlişkin Koşullar 
163
2. Bakanlığın Arabuluculuk Talebiyle İlgili Karar Vermesi 
164
4. Lisans Sözleşmesinin Yapılması ve Yürürlüğe Girmesi 
164
F. Mahkemeden Zorunlu Lisans Talep Edilmesi 
165
G. Zorunlu Lisansın Hükümleri 
166
1. İnhisarilik 
166
2. Hak Sahibine Ödenecek Bedel 
166
3. Hak Sahibinin Yükümlülüğü 
167
4. Zorunlu Lisansın Süresi 
167
5. Zorunlu Lisansın İptalinin Talep Edilmesi 
167
6. Zorunlu Lisansın Devri 
167
7. Sözleşmeye Dayalı Lisans Hükümlerinin Uygulanabilirliği 
167
H. Genel Değerlendirme ve Öneriler 
167
V. Çiftçi İstisnası 
168
A. Ratio Legis 
169
B. Çiftçi İstisnasından Yararlanabilmenin Koşulları 
170
1. Kanunda Sayılan Türleri Üretmek 
170
2. Hibrit ve Sentetik Çeşitler Dışındaki Çeşitleri Üretmek 
171
3. Çiftçi Olmak 
171
a. Küçük Çiftçi Olmak 
172
b. Küçük Çiftçi Olmayan Çiftçilerin Durumu 
174
4. Çiftçi Sorumluluklarını Yerine Getirmek 
175
a. Hak Sahibinin Talep Ettiği Bilgileri Verme 
176
b. Hak Sahibinin Talep Ettiği Belgeleri Verme 
179
c. Tohumluğu İşletmeden Dışarı Çıkarmadan Önce Hak Sahibinden İzin Alma 
180
C. İlgili Hükümlere Aykırılığın Yaptırımları 
181
§ 14. BAŞVURU SÜRECİ VE TESCİL 
183
I. Tescil Başvurusu 
183
II. Rüçhan Hakkı 
185
III. Başvurunun Şeklen ve Esastan İncelenmesi 
188
A. Şeklen İnceleme 
188
B. Esastan İnceleme 
189
IV. Başvurunun Bültende İlânı 
190
V. Başvuruya İtiraz ve İtirazın İncelenmesi 
191
VI. Çeşidin Teknik İncelemesi 
192
VII. Teknik İnceleme Sonuçlarının Değerlendirilmesi 
195
VIII. Geçici İsmin Kesinleşmesi 
196
IX. Başvurunun Reddi ve Ret Kararına Karşı Dava Açılması 
198
X. Islahçı Hakkının Tescili 
198
XI. Tescile İtiraz 
199
XII. Değerlendirme ve Öneriler 
200
A. Üçüncü Kişilerin İtirazı 
200
B. Bir Temyiz Kurulunun Oluşturulması Gereği 
202
C. Bakanlık İşlemlerine Karşı Dava Açılması 
205
D. Dava Açılmasının Başvuru Sürecine Etkisi 
206
E. Usule İlişkin Diğer Meseleler 
207
F. Önerilerin Özeti 
208
§ 15. HAK ÜZERİNDEKİ TASARRUFLAR 
209
I. Hukukî Tasarrufların Konusu Olan Haklar 
209
A. Islahçı Hakkının Tanınmasını İsteme Hakkı 
210
B. Başvurudan Doğan Hak 
211
C. Islahçı Hakkı 
211
II. Hakkın Bütünlüğü 
211
III. Hakkın Devri 
212
A. Devir Şekilleri 
212
1. Devir Sözleşmesi 
212
2. Ticaret Şirketlerinin Birleşmesi 
215
3. İşletme ile Birlikte Devir 
215
B. Devredenin Sorumluluğu 
216
III. Hakkın Miras Yoluyla İntikali 
218
IV. Hakkın Ölüme Bağlı Tasarruflara Konu Olması 
218
V. Hak Üzerinde Rehin Hakkı Kurulması 
219
VI. Hakkın Cebri İcra İşlemlerine Konu Olması 
219
VII. Lisans Sözleşmesi 
220
A. Lisans Hakkı 
220
B. Sözleşmenin Konusu 
220
C. Sözleşmenin Tarafları 
221
D. Sözleşmenin Kurulması 
221
E. Tarafların Yükümlülükleri 
222
F. Sözleşmenin Coğrafi Kapsamı 
223
G. Basit Lisans/İnhisari Lisans Ayırımı 
223
H. Lisans Hakkının Devri 
224
I. Lisans Alanın Hakkı Koruyan Davaları Açma Yetkisi 
225
I. Hükümsüzlük 
225
A. Hükümsüzlük Halleri 
225
B. Hükümsüzlük Talebi 
226
1. Davacı 
226
2. Davalı 
227
3. Dava Açma Süresi 
228
4. Görevli ve Yetkili Mahkeme 
228
5. Hükümsüzlüğün Etkisi 
229
II. Re'sen İptal 
229
A. Yeknesaklık veya Durulmuşluğun Yitirilmesi 
230
B. Yeni Çeşit İsminin Önerilmemesi 
231
C. Tüzükte Öngörülen Diğer İptal Halleri 
231
D. Hakkın İptali 
231
III. Hakkın Kendiliğinden Sona Ermesi 
232
A. Koruma Süresinin Sona Ermesi 
233
B. Hak Sahibinin Hakkından Vazgeçmesi 
233
C. Yıllık Ücretlerin Belirlenen Sürelerde Ödenmemesi 
233
§ 17. İHLALLER, HUKUK VE CEZA DAVALARI 
235
I. Hakka Tecavüz Sayılan Haller 
235
A. Hak Sahibine Tanınan Yetkileri Hak Sahibinin Rızası Dışında Kullanmak 
235
B. Çoğaltım Materyalinin Kötüniyetli Kullanımı 
236
C. Lisans Verme Yoluyla Tanınan Yetkiler Üzerinde İzinsiz Tasarruflar 
237
E. Hakkın Gasbedilmesi 
239
F. Tecavüz Fiillerine Katılma veya Yardım 
239
G. Bilgi Sağlamaktan Kaçınma 
240
II. Hak Sahibinin Açacağı Hukuk Davalarında Talepler 
240
A. Tecavüzün Tespiti 
240
B. İhtiyati Tedbir 
241
C. Tecavüzün Durdurulması 
241
D. Tecavüzün Giderilmesi 
242
E. Tazminat 
242
1. Maddi Tazminat 
242
a. Tazminatı Gerektiren Fiiller ve Kusur Koşulu 
242
b. Maddi Tazminatın Hesaplanması 
244
2. Manevi Tazminat 
245
F. Bedel Davası 
246
G. El Koyma 
247
H. El Konulan Araçlar Üzerinde Hak Sahibine Mülkiyet Hakkı Tanınması 
248
I. Tecavüzün Devamını Önleyici Tedbirlerin Alınması 
248
J. Kararın İlgililere Tebliği ve Kamuya Duyurulması 
249
III. Davacılar 
250
A. Hak Sahibi 
250
B. Başvuru Sahibi 
250
C. Lisans Alan 
252
D. Rehin Hakkı Sahibi 
253
IV. Davalılar 
254
V. Hakka Tecavüzün Olmadığı Hakkında Dava ve Şartları 
255
VI. Kanunda Öngörülen Ceza Yaptırımları 
256
VII. Hukuk ve Ceza Davalarında Zamanaşımı 
258
VIII. Hukuk ve Ceza Davalarında Görevli Mahkeme 
258
IX. Hukuk Davalarında Yetkili Mahkeme 
259
X. Hükmün İlanı 
259
Sonuç 
261
Abstract 
263
EKLER
Ek 1: Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanun 
267
Ek 2: Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına Dair Yönetmelik 
297
Ek 3: Çiftçi İstisnası Uygulama Esasları Yönetmeliği 
317
EK 3-A: Çiftçi İstisnası Kapsamında Yer Alan Bitki Türleri İçin Karşılaştırılabilir Kriterler 
331
Ek 5: Islahçı Hakları Başvuru Formu 
335
Ek 6: Islahçı Hakkı Başvurusu Yapılmış Olup İlan Edilen Çeşit/Çeşitlere İtiraz Formu 
337
Ek 7: T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Islahçı Hakkı Tescil Belgesi 
339
Kaynakça 
341