Borca Aykırılık, Dönme ve Fesih
9. Baskı,
Mart 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa Sayısı:
928
Kitabın Fiyatı:
1.650,00₺
24 saat içerisinde temin edilir.
Diğer Baskılar
8. baskı
Nisan 2023
1.600,00₺
795,00₺ (%50)
8.
Nisan 2023
1.600,00₺
795,00₺ (%50)
Kitabın Açıklaması
Meydana gelen zararlı sonucun, gerçekleşen olaydan doğabildiği ihtimâlinden hareketle, zarar verenin sorumluluk payının tespitine gidilmektedir. Olay ile doğan zarar arasında kurulan uygun illiyet bağı gereğince, meydana gelen olayın veya kişinin davranışının, zararlı sonucun oluşmasındaki payı objektif ölçülere göre belirlenmektedir. Böylece çeşitli olaylar ile doğan sonuç arasındaki ihtimâl ilişkileri araştırılmakta ve hangi davranış veya olayın, zarar verici sonucun doğmasına sebep olduğu incelenmektedir.
Zararın giderilmesi yöntemlerine başvurmak için, gerçekleşen zararın, zarar gören kişinin şahıs varlığında veya malvarlığında etki yaratmış olması gerekmektedir. Kişinin malvarlığı, oluşan zarar nedeniyle bir kayba uğramış olmakta ve zararı giderme yöntemleri, söz konusu azalan değeri, eksilen değer oranında gidermeyi amaçlamaktadır. Zararın tazmin edilerek giderilmesi ile; zarar görenin malvarlığında meydana gelen eksilmenin, zarar öncesi hâline getirilerek, eski düzenin yeniden sağlanabilmesi amaçlanmaktadır.
Tazminat yöntemleri arasında; kişinin beden bütünlüğüne verilen zararların giderilmesi gibi, malvarlığına verilen zararların giderilmesi de konu olmaktadır. Zararın giderilmesinin çeşitli yöntemleri arasında; hukukî sorumluluk kapsamında zararın giderimi ve sigorta tazminatları ve tabii âfetler veya diğer olağanüstü durumlarda devletin müdahalesi gelmektedir.
Olayın meydana getirdiği katastrofik zarar karşısında, bu yöntemlerin hepsine birlikte veya ayrı ayrı başvurmak gerekmektedir. Eser tüm bu hususları ayrıntıları ile okuyucuya sunmaktadır.
Kitabın Konu Başlıkları
Borç Kavramı ve Özellikleri
Fiilî İlişkilerden Doğan Borçlar
Edim Borçlarından Bağımsız Borç İlişkileri
Sözleşmeye Dayalı Şartlı Edim Borçları
Sözleşmeden Doğan Borçlar
Borca Aykırılık Hâllerinden Doğan Sorumluluğun Akdî ve
Haksız Fiil Sorumluluğu Yönünden Karşılaştırılması
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz
9
Kısaltmalar
37
Giriş
41
Birinci Bölüm
FARKLI İLİŞKİLERDEN DOĞAN BORÇLARIN ÇEŞİTLERİ VE HUKUKÎ NİTELİKLERİ
§ 1. BORÇ KAVRAMI VE ÖZELLİKLERİ
45
I. BORÇ İLİŞKİSİNİN GENEL ÇİZGİLERİ
45
1. Alacak/Borç İlişkisi Etkenlerinin Nitelikleri
45
A. Sübjektif Niteliği
46
B. Nisbî Niteliği
46
C. Tasarruf Yetkisi Sağlama Niteliği
46
2. Alacağın Konusu: Edim
47
II. BORÇ KAYNAKLARI
48
1. Kanundaki Sınıflandırma
48
2. Borcu Meydana Getiren İlişkilerin Türüne Göre Sınıflandırma
51
A. Normal İlişkilerden Doğan Borçlar
52
a. Hukukî İşlemler
52
aa. Sözleşmeler
55
bb. Tek Taraflı Borçlanma Vaâdleri
55
b. Hukukî İşlem Benzeri İlişkiler
58
aa. Vekâletsiz İşgörme
58
bb. Zarurî Sebepler
59
cc. Fiilî Sözleşme İlişkileri
60
c. Belli Bir Topluluğa Karşı Varolan Bağımlılıktan Doğan İlişkiler
61
aa. Üyeler ile Topluluk Arasındaki İlişkiler
61
bb. Üyeler Arasındaki İlişkiler
61
B. Çarpık İlişkilerden Doğan Borçlar
61
a. Zararın Giderimini Gerektiren Fiiller
61
aa. Haksız Fiiller
62
bb. Kusursuz Sorumluluk Yaratan Fiil ve Davranışlar
62
cc. Sözleşme Öncesi Kusurlu Davranışlar
64
dd. Borcun Hiç veya Gereği Gibi İfa Edilmemesi
67
aaa. Satılan Şeyin Taşıdığı Ayıbın, Hileli Bir Davranış ile Alıcıdan veya İş Sahibinden Saklanması
73
i. Satıcının veya Müteahhidin Hileli Davranışının Mahiyeti
73
ii. Ayıbın Hile ile Gizlendiği Sonucuna Ulaşılabilmenin Şartı
74
iii. Müteahhidin Kasden Sakladığı Ayıplar
75
iv. Satıcı, Satılanın Ayıbını Alıcıdan Hile ile Gizlemesi
76
v. İlgili Zamanaşımı Süreleri
77
bbb. Yalan Beyanlara Dayalı Açıklamaların, Hukuka Aykırılık Teşkil Etmesi
78
ccc. Yanlış Beyan ile, Yalan Beyan Arasındaki Farklılık
79
ddd. Kanunkoyucunun, Ayıbın Hile ile Gizlenmesi Karşısında Başvurduğu Düzenlemeler
79
eee. Muhatabı Aldatmaya Dönük Bir Hile ile Gizleme
81
b. Sebepsiz İktisaptan Doğan Borçlar
82
§ 2. FİİLÎ İLİŞKİLERDEN DOĞAN BORÇLAR
82
I. SOSYAL İLİŞKİLERDEN DOĞAN BORÇLAR
85
II. ŞAHIS BİRLİĞİ İLİŞKİLERİNDEN VEYA KATILMADAN DOĞAN BORÇLAR
89
III. TİPİK SOSYAL DAVRANIŞTAN DOĞAN BORÇLAR
91
§ 3. EDİM BORÇLARINDAN BAĞIMSIZ BORÇ İLİŞKİLERİ
93
I. EDİME YAKINLIĞI DOLAYISI İLE ZARARA UĞRAYANLARA KARŞI MEYDANA GELEN SORUMLULUĞUN HUKUKÎ NİTELİĞİ
96
1. Tazminat Talep Etme Hakkını Sınırlayan Hukukî İlkeler
96
A. Haksız Fiil Sorumluluğu Açısından
98
a. Genel İlkeye Getirilen İstisna
99
b. Akdî Sorumluluk ile Haksız Fiil Sorumluluğunun Yarışması
104
B. Akdî Sorumluluk Açısından
105
a. Hukukî Menfaatin Yer Değiştirmesi Teorisi
106
aa. Vasıtalı Temsil
107
bb. Hasarın Üçüncü Kişiye Geçtiği Durumlar
108
cc. Üçüncü Şahsa Ait Bir Şeyin Zilyedliğinin Devredildiği Sözleşmeler
109
dd. Zincirleme Sözleşmeler
110
b. Üçüncü Şahsı Koruyucu Etkili Sözleşme
111
aa. Üçüncü Şahıs Lehine Şart Müessesesine Başvurmak İmkânı
116
bb. Diğer Hâller
117
2. Üçüncü Şahsın Zararının Giderilmesine İlişkin Yöntemler
118
A. Tazminat Kapsamının Belirlenmesi
118
a. Tazminat Miktarının, Zarara Uğrayan Şeyin Objektif Değerine Göre Tâyin Edilmesi Gereğine İlişkin Görüş
119
b. Tazminat Miktarının, Olağan Ölçüler İçinde Kalan Rizikoya Göre Tâyin Edilmesi Gereğine İlişkin Görüş
119
c. Üçüncü Şahsın Hukukî Menfaatinin, Sözleşmenin Kurulması Sırasında Belli Olması Gereğine İlişkin Görüş
119
d. Üçüncü Şahsın Hukukî Menfaatinin, Sözleşmenin Kurulması Sırasında Bilinmesine İhtiyaç Bulunmadığına İlişkin Görüş
120
B. Zararın Giderimini Talep Etmeye Yetkili Olan Kimseler
120
a. Uygun İlliyet Kuralının, Sorumluluğun Sınırlandırılmasındaki Yetersizliği
120
b. Hukuka Aykırılık Bağı
122
aa. Hukuka Aykırılık Bağının Geniş Kapsamlı Görünümü
125
bb. Hukuka Aykırılık Bağının Dar Kapsamlı Görünümü
125
cc. Hukuka Aykırılık Bağının, Haksız Fil Sorumluluğunu ve Akdî Sorumluluğu Sınırlandırması
125
C. Tazminat Talebinin, Zarar Gören Üçüncü Şahsa Doğrudan Tanınması
126
a. Zararın Hangi Şartlar Altında Giderilebileceğinin Tespiti
127
b. Edime Yakınlığı Dolayısı ile Zarar Gören Üçüncü Şahıslar
127
c. Çözümün Akdî Sorumlulukta Bulunması
128
aa. Zarargören Üçüncü Şahsın, Borçlunun Kusurunu İspatlamak Durumunda Olmaması
129
bb. Sorumsuzluk Şartının, Akdî Sorumluluk ile Çözüm Yoluna Getirdiği Olumsuzluklar
129
cc. Zamanaşımı Konusunda Yetersizlikler ve Sorunun Akdî Sorumluluk Kapsamının, Sözleşmeye Taraf Olamayan Üçüncü Şahısları da İçine Alacak Biçimde Genişletilmesi ile Sağlanması
130
dd. Diğer Görüşler
131
II. SÖZLEŞME ÖNGÖRÜŞMELERİNE GİRİŞMEKTEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİNİN HUKUKÎ NİTELİĞİ
132
1. Hukukî İşleme Bağlayan Teoriler
136
A. Sözleşme Görüşü
136
a. Kurulacak Sözleşme Görüşü (Amaç Sözleşme Teorisi)
136
b. Örtülü Sözleşme Görüşü
138
c. Sözleşme Öngörüşmelerinden Doğan Sorumluluğa, Karma Bir Nitelik Veren Seçmeci Görüş
139
aa. Haksız Fiil Kavramının, Hukuk Sistemimizde Geniş Kapsamlı Olmasının Yararları
141
bb. Geniş Kapsamlı Haksız Fiil Kavramı Vasıtası ile Dürüstlük Kurallarının İhlâl Edilmesinin, Hukuka Aykırılığı Tespit Etmekte Yeterli Olması
142
cc. Sözleşme Öncesi Borçlarının, Davranış Yan Borçlarından Kaynaklanması
143
B. Tek Taraflı Hukukî İşlem Görüşü (Giriş Teorisi)
144
2. Haksız Fiile Bağlayan Teoriler
145
A. Genel Çizgileri
145
a. Kimseye Zarar Vermeme, Davranışlarda Gerekli Özeni Gösterme ve Güveni Sarsmama Yükümlülüğü
146
b. Sözleşme Öncesi Olayları
147
B. Görüşün, Kurulan Sosyal İlişki Teorisi Karşısında Beliren Yetersizlikleri
147
a. Culpa in Contrahendo’nun, Sözleşmenin Hazırlanması ve Kurulması Safhalarının Ötesine Geçen Konumu
147
b. Öngörüşmelere Taraf Olanların Uğradığı Zararı Gidermeye Yönelik Culpa in Contrahendo Sorumluluğu
148
3. Sözleşme Benzeri Bir İlişkiye Bağlayan Teoriler
149
A. Kanundan Doğan Borç İlişkisi
150
a. Kanundan Doğan Borç Teorisinin Yetersizlikleri
151
b. Haksız Fiil ve Akdî Sorumluluğun Telâhuku
152
c. Genel Davranış Borcunun, Gerçek Bir Kanunî Borç İlişkisine Dönüşmesi
153
d. Sözleşme Öncesinin Kendine Özgü Yapısı ve İlişkinin Bireyselliği Nedeniyle Akdî Niteliği
154
e. Varsayıma Dayanan Bir Sözleşme İlişkisi Yerine, Kanundan Doğan Borç İlişkisinin Benimsenmesi Gereği
155
B. Özen Borcunun Yerine Getirilmeyişi
156
a. Dürüstlük İlkesinin, Öngörüşmeleden Doğan Sorumluluğun Kaynağı Olması
156
b. İfa Edilmeyen Öngörüşmeler Borcunun, Henüz Kurulmamış Olan Sözleşme Borcundan Farklılığı
157
4. Öngörüşmelerden Doğan Borcun Yerine Getirilmemesinin Sonuçları
157
A. Kanundan Doğan Bir Borcun İfa Edilmemesi
157
a. Sözleşmeden veya Kanundan Doğan, Her Türlü Borcun İfa Edilmemesi Sorununa Çözüm
158
b. Borç İlişkisinin Kurulmasına Değil, İfa Edilmemesine İlişkin Kuralların Uygulanması
158
B. Sonuçları
159
a. Öngörüşme Fiil ve İşlemlerinin Bağımsızlığı
159
aa. Genel Nitelikteki Bir Ödevin İhlâlinden Doğan, Haksız Fiil Sorumluluğu
160
bb. Öngörüşmelerin, Genel Nitelikteki Davranış Yan Borcu Olma Niteliği
160
b. Öngörüşmelerden Doğan Haksız Fiil Unsurları
161
aa. Fiil veya Çekinme
161
bb. Hukuka Aykırılık
162
aaa. Kanunun veya Hukukun Temel İlkelerinin İhlâl Edilmesi
163
bbb. Bir Hakkın İhlâl Edilmesi
164
ccc. Ahlâk Kurallarının İhlâl Edilmesi
164
cc. Zarar
164
dd. Uygun İlliyet Bağı
165
ee. Kusur
165
III. MESLEKÎ UZMANLIĞI GEREKTİREN İŞLERDE, ÖZEN BORCUNUN TARZI VE KAPSAMI
166
1. Avukatların Özen Borcu
166
2. Mimarların Özen Borcu
167
3. Hekimlerin Özen Borcu
168
A. Hasta ile Hekim ve Hastane Arasında Kurulan Hukukî İlişkinin Genel Görüntüsü ve Yönü
172
a. Hasta ile Hekim Arasında Kurulan Hukukî İlişkinin Niteliği
174
b. Hekimin, Kendi Kusurundan Doğan Sorumluluğu
175
B. Mahkemelerde Görülen Tıbbî Konulu Dâvalar
176
a. Mahkemelerde Görülen Tıp Konulu Dâvalarının İlk Amacı Kapsamında, Zarargörenin Zararının Olabildiğince Giderilmesi
176
b. Mahkemelerde Görülen Tıp Konulu Dâvalarının İkinci Amacı Kapsamında, Tıpta Yanlış Uygulama veya Beceri Eksikliğine Dayalı Uygulamaların Tekrarının Engellenmesi
176
C. Hekimin, Başkasının Fiilinden Doğan Sorumluluğu
177
D. Hekimin Müdahalesinde Kullandığı Araç, Gereç ve Ürünlerden Doğan Sorumluluğu
177
a. Güvenli Ürün
178
b. Tehlikeli Ürün
178
c. Çocuk Fizyolojisinin Gereksinimleri
179
d. Hastaya Sağlanan Kan Ürünleri
180
e. Dâvalının Kusursuzluğunu İleri Sürmesi Mümkün Olmadığından, Kazanılan Dâva
180
f. Hâkimin, Manevî Tazminatın Miktarını Tâyin Etmesinde Yöntem
182
E. Tıpta Yanlış Uygulama ve Tıpta İstenilmeyen Sonuç
184
a. Hekimin Tedavi Sırasında Standart Uygulamayı Yapmaması, Beceri Eksikliği veya Hastaya Tedavi Vermemesi ile Meydana Gelen Zarar / Malpractice
184
b. Hekimin, Tecrübesi ve Uzmanlığının Dışında Bir Diğer Alt Uzmanlık Alanında Müdahaleye Girişmesi
185
c. Sağlık Personelinin ve Sağlık Kurum ve Kuruluşlarının, Zorunlu Meslekî Mâlî Sorumluluk Sigortası Yaptırmaları Gereği
186
d. Maddî Olguların Saptanmasına İlişkin Ceza Mahkemesi Kararlarının, Hukuk Hâkimi Yönünden Bağlayıcılığı
187
e. Tıbbî Uygulama Sırasında, Öngörülemeyen Bilgi veya Beceri Eksikliği Sonucu Oluşan Zarar / Complication
189
F. Akdî Sorumluluk Etkenlerinin Ayrı Ayrı Tespiti
190
a. Dâvalı Hastane ve Hekim Açısından
191
b. Tam Hastaneye Kabul Sözleşmesi Kapsamında
191
c. Hekimlik Sözleşmesi İlâveli, Tam Hastaneye Kabul Sözleşmesi Kapsamında
192
d. Hastane Başhekimi ve Müdahalede Bulunan Hekim Açısından
193
e. Hekimin Sadakat ve Özen Gösterme Borcu
194
aa. Sadakat Borcu
194
aaa. Gizli Bilgi (Information Confidentielle)
195
bb. Özen Gösterme Borcu
196
aaa. Hastayı Aydınlatma Borcu
197
bbb. Teşhis Koyma Konusunda, Özen Yükümlülüğü
198
cc. Dâvalıların Kusurlarının, Dâvacı Tarafından İspatlanması Gereğinin Bulunmaması
198
dd. Sözleşmenin İhlâl Edilmesi ile, Hastanın Uğradığı Zararlar Arasında Uygun İlliyet Bağı
199
ee. Hastaların, Önceden Öngörülemeyen Durumlar Hakkında Bilinçlendirilmeleri
199
4. Tıbbî Müdahaleden Doğan Hukukî ve İdarî Sorumluluk Türlerinin Yakınlaştırılması
200
A. Hastanın Güvenliğinin Sağlanmasına Dönük Sonuç Borcundan Doğan Sorumluluk
202
a. Hastaya Sağlık Personelinin Kusuru ile Verilen Bedensel veya Ruhsal Bütünlüğe İlişkin Zararlar
204
b. Ağır Kusur Şartı Yerine, Tıbbî Uygulama Kusurunun Tespiti
205
c. Tıbbî Müdahalenin, Yapısı Dolayısıyla Taşıdığı Zarar Verici Bir Riziko ve Kusursuz Sorumluluk Hâli (risque spécial ou exceptionnel)
206
d. Hastanın Aydınlatılması ve Aydınlatılmış Onamının Alınması (consentement éclairé)
207
B. Kamu Sağlık Kurumlarında Kusursuz Sorumluluk Hâllerinin Gelişmesi
209
a. Hastanenin Kusursuz Sorumluluğunun Üç Şartı
210
b. Hastanenin Kusursuz Sorumluluğunun Üç Şartının Sınırlandırılması ve Daraltılması
212
c. Hekimin Hastane Dışında, Özel Sektör Sorumluluğu
213
aa. Sözleşmeden Doğan Sorumluluk Kapsamında Özen Gösterme Yükümlülüğü
213
bb. Hekimin Özen Gösterme Borcuna Eklenen Sonuç Borcu ve Hastanın Güvenliğini Sağlama Borcu
214
C. Koruyucu Tıp ve Hastalık Hâlinde Sağlanan Tıbbî Yardım Çeşitleri ve Uygulayıcı Meslek Gruplarının İşlevi ve Sorumlulukları
215
a. Hekim
217
b. Diş Hekimi
218
c. Eczacı
219
d. Fizyoterapist
220
e. Klinik Psikolog
221
f. Odiolog
222
g. Diyetisyen
222
h. Dil ve Konuşma Terapisti
223
i. Podolog
223
j. Sağlık Fizikçisi
223
k. Hemşire
224
l. Sosyal Hizmet Uzmanı
225
m. Ebe
225
D. Haksız Fiil Sorumluluğu ile Akdî Sorumluluğun Yarışması Hâlinde, Sorumsuzluk Anlaşmasının Etkisi
225
a. Kusurlu Sorumluluk Hâlinde
226
b. Tıbbî Uygulama Sırasında, Öngörülemeyen Bilgi veya Beceri Eksikliği Sonucu Oluşan Zarar / Complication
227
c. Kasd veya Ağır İhmâlin Bulunması
228
d. Hafif İhmâlin Bulunması
229
E. Kusursuz Sorumluluk Hâlinde
229
a. Sağlık Personelinin Sadakat Borcundan Doğan Yükümlülüklerinin Sürekliliğine Karşı, Özen Yükümlülüğünün Müdahale ile Sınırlı Olması
230
b. Sağlık Profesyonelinin Özen Borcu
231
İkinci Bölüm
BORCA AYKIRILIK HÂLLERİNDEN DOĞAN
HUKUKÎ SONUÇLAR
§ 4. SÖZLEŞMEYE DAYALI ŞARTLI EDİM BORÇLARI
239
I. TÂLİ BORÇLAR
239
1. Sözleşmenin, Amacına Uygun Surette İfa Edilmesi Gereği
240
2. Yan Borçlara Aykırılığın, Sözleşme İlişkisine Etkisi
242
A. Sözleşmenin Gereği Gibi İfa Edilmediği Def’i
244
a. Cins Borçlarında, Borçlunun İfası ile Ortaya Çıkan Edimin Sonuçları
244
b. Parça Borçlarında, Ayıpsız Bir Edimin İfa Edilmesi
244
aa. Ayıplı Bir İfanın, Geçerli Bir İfa Olarak Kabul Edilebileceği Görüşünün Reddi
245
bb. Tarafların İradelerine Uygun Olmayan İfanın, Ayıplı Sayılması
246
B. İfada Beliren Nitelik Eksiklikleri
247
a. Malın, Maddî, İktisadî ve Hukukî Nitelikleri
248
b. Kötü İfa Hâllerine Karşı, Satıcı ve Alıcı Arasında Akdî Tekeffül
248
aa. Satıcının, Tek Taraflı Bir Hukukî İşlemle Borç Altına Girmesi
248
bb. Satıcının Tasavvur Açıklamasına Karşı, Kanundan Doğan Tekeffül Borcu
249
C. Gereği Gibi Olmayan İfa ile Yanlış İfa Ayırımı
250
a. Parça Borçlarında, Yanlış İfa
250
b. Cins Borçlarında, Yanlış İfa
253
c. Edim Borcunun, Teslim Edilen Şeye İlişkin Olup Olmadığı Kıstası
255
aa. Teslim Edilen Şeyin, Edim Borcunu Karşıladığı ve Ayıplar Taşıdığı Hâller
256
bb. Teslim Edilen Şeyin, Edim Borcunu Karşılamadığı Hâller
257
aaa. Teslim Edilen Şeyin, Sözleşmenin Gerektirdiği şey Olması Hâli
257
bbb. Teslim Edilen Şeyin, Sözleşmenin Gerektirdiği şey Olmaması Hâli
258
3. Ayıba Karşı Tekeffülün, Borç Olma Niteliği
258
A. Satın Alınan Şeyden Beklenen Değer ve Yarar Unsurları
261
B. Sözleşmenin Kuruluş Amacına Etkili, Belli Bir Niteliğinin Taşıdığı Ayıp
262
II. TEMEL BORCUN İFA EDİLEMEMEKLE, TAZMİNAT BORCU NİTELİĞİNİ ALMASI
263
1. Akdin Müsbet İhlâli Nedeniyle Meydana Gelen Sorumluluğun Hukukî Niteliği
263
2. Gereği Gibi İfa Edilmeyen Yan Edim Borçları ile Yan Borçlar
264
3. Tarafların Dürüstlük Kuralına Uyma Borçları
267
§ 5. SÖZLEŞMEDEN DOĞAN BORÇLAR
269
I. İFA MENFAATİ AMAÇLI BAĞIMSIZ BORÇLAR
271
1. Aslî Edimler
271
A. Teslim Etme Borçları
275
a. Parça Borcu
276
b. Cins Borcu
277
B. Hukukî İşlem Yapma Borçları
278
C. Yapma Borçları
278
D. Yapmama Borçları
279
E. Katlanma Borçları
280
2. Yan Edimler
280
A. Kanundan Doğan Yan Edimler
283
B. Sözleşmeden Doğan Yan Edimler
284
a. Sözleşme Özgürlüğü
285
aa. Sözleşme Yapma Özgürlüğü
285
bb. Sözleşmenin Şeklinde Özgürlük
286
cc. Sözleşmenin Tipinde, Konusunda ve Düzenlenmesinde Özgürlük
286
b. Sözleşme Özgürlüğünün Sınırları
287
aa. Kanunun Sınırlamaları
287
bb. Genel İşlem Şartlarının Etkisi
288
aaa. Genel İşlem Şartları Açısından Tüketicinin Konumu
292
bbb. İşletmeler Eliyle Önceden Hazırlanan Genel İşlem Şartlarının Hukukî Niteliği
295
i. Norm Teorisi
300
ii. Sözleşme Teorisi
301
iii. Muafiyet ve Özel Kuralın, Genel İşlem Şartlarındaki Kuraldan Önce Uygulanması
301
ccc. Genel İşlem Şartlarının Geçerliliği ve Tüketici Açısından Yararları
304
i. Ahlâka Aykırılık Görüşü
309
ii. Gabin Görüşü
311
iii. Sosyal Devlet ve Eşitlik İlkesi Görüşü
312
iv. Dürüstlük İlkesinin Uygulanması Görüşü
313
iv/1. Açık Olmama Kuralı ve Müteşebbis Aleyhine Yorum İlkesi
316
iv/2. Şaşırtıcı ve Alışılmamış Kayıtların Kabul Edilememesi (Olağandışı Kuralların Geçersizliği) İlkesi
316
iv/3. Olayın Özelliklerinden Soyutlanarak Yorum ve Uygunsuz Biçimde Zarar Verici Şartların Geçersizliği İlkesi
317
ddd. Kelepçeleme Sözleşmeleri
320
C. Dürüstlük Kuralından Doğan Yan Edimler
321
a. Dürüstlük Kuralına Uygunluk
321
b. Hukuk Kuralının Taşıdığı Amaç Kıstası
325
aa. Dürüstlük Kuralının, Kanun Hükmünden Doğan Haklara Etkisi
326
bb. Dürüstlük Kuralının, Hukukî İşlemden Doğan Haklara Etkisi
327
c. Dürüstlük Kuralının Uygulanması
328
aa. Dürüstlük Kuralının, Kanun Hükmünün Yorumlanmasına ve Tamamlanmasına Etkisi
328
bb. Dürüstlük Kuralının, Hukukî İşlemin Yorumlanmasına ve Tamamlanmasına Etkisi
329
d. Dürüstlük Kuralının Işığında, Yan Edimler
332
aa. Aslî Edimden Bağımsız Olarak Dâva Edilebilirlik Niteliği
333
bb. Çeşitleri
335
aaa. İletme Borçları
335
i. Bildirme (İhbar) Borçları
335
ii. Bilgi ve Hesap Verme Borçları
339
iii. Danışma, Bilgilendirme, Kontrol Sözleşmelerinden Doğan Borçlar
340
iv. Bankacılık Sözleşmeleri
341
bbb. Bağımsız Kaçınma Borçları
342
II. BAĞIMLI YAN BORÇLAR
343
1. Özellikleri
346
A. Dürüstlük Kuralının Borç Kurucu Niteliği
346
B. Aslî Edimden Bağımsız Olarak Dâva Edilemezlik Niteliği (İfa Dâvası)
347
C. Somut Zarar Kıstası
348
2. İşlevleri İtibariyle Çeşitleri
350
A. İfaya Yardımcı Olma Amaçlı Yan Borçlar
351
a. Hazırlama ve Sağlama Borçları
352
aa. Bir İşgörmeye İlişkin Borç
355
aaa. Sadakat Borcu
356
bbb. Edimin, Zamanında Hazırlanması Borcu
358
i. Teslim Süresi Belli Olan İşlerde
358
ii. Teslim Süresi Belli Olmayan İşlerde
360
ccc. İşi Bizzat Yapmak veya Kendi Yönetimi Altında Yaptırmak Borcu
360
bb. Bir Şey Vermeye İlişkin Borç
362
aaa. Edim Sonucunu Teslim Borcu
362
i. İş Sahibinin Fiilî Hâkimiyetinin Sağlanması Borcu
363
ii. Satılanın, İfa Yerinden Başka Yere Gönderilmesi Borcu
364
bbb. Ayıba Karşı Tekeffül Borcu
366
i. Eserin, Tamamlanarak Teslim Edilmiş Olması Gereği
367
ii. Eserin, Ayıplı Olması Gereği
367
ii/1. Zikr ve Vaâdolunan Vasıflardan Doğan Tekeffül Borcu
367
ii/2. Lüzumlu Vasıflardan Dolayı Tekeffül Borcu
368
iii. İş Sahibinin, Muayene ve İhbar Külfetlerini Zamanında Yerine Getirmiş Olması Gereği
370
b. Koruma (Muhafaza) Borçları
371
aa. Satım Sözleşmesinde
371
aaa. Satıcının, Satılanı Saklama ve Koruma Borcu
371
bbb. Alıcının, Başka Yerden Gönderilen Şeyi Saklama Borcu
372
ccc. Alıcının, Satılanın Tesliminden Önce Yapılan Muhafaza, Bakım ve İdame Masraflarını Ödeme Borcu
373
ddd. Alıcının, Satılan ile İlgili Masraflara Katlanma Borcu
374
bb. Kira Sözleşmesinde
374
aaa. Kiralayanın Teslim ve Muhafaza Borcu
374
i. Teslim Borcundan Doğan Yan Borçlar
375
ii. Ayıba Karşı Tekeffül Borcundan Doğan Yan Borçlar
376
bbb. Kiracının, Kiralananın Özünü Muhafaza Etme Borcu
377
c. Açıklama Yapma Borçları
379
aa. Kapsamı
379
bb. Yanıltıcı Açıklamaların, Kusur Etkenine Eşdeğer Olma Niteliği
381
d. Borçlunun ve Alacaklının İşbirliği Yapma Borçları
384
aa. Alacaklının Temerrüdü veya İşin Kabulünde Temerrüd Hâlleri
384
aaa. Alacaklının Temerrüdünde, Usûlüne Uygun Bir İfa Önerisinin, Haklı Bir Nedene Dayanmaksızın Reddedilmesi
386
bbb. Muhatabın Temerrüdünün, Keşide Edilecek İhtarname ile Gerçekleşmesi
386
ccc. Aidiyeti Münâzaalı Alacağın Tediyesinden İmtina ve Tevdi
387
i. Tevdi Edilebilecek Şeyin, Tevdi Edilmeye Müsait Şeylere İnhisar Etmesi
389
ii. Tevdii Mümkün Olmayan Şeyin, Satılması
389
iii. Yapma Borçlarında, Sözleşmeden Dönme Hakkı
389
iv. Yapmama Borçlarında, Sözleşmeden Dönmenin Mümkün Olmaması
393
ddd. Alacaklı Temerrüdünün Hukukî Sonuçları
393
i. Alacaklının Temerrüdünün, Borçluyu, Ödemezlik Def’ine Karşı Koruması
394
ii. Edim ve Karşı Edim Hasarının, Temerrüde Düşen Alacaklıya Yüklenmesi
395
bb. Borçlunun Temerrüdü
397
aaa. Temerrüd İhtarının Hukukî Niteliği
397
bbb. Temerrüd İhtarının Gerekli Olmadığı Durumlar
397
ccc. Borçlunun Temerrüdünün Hukukî Sonuçları
398
i. Borçlunun Temerrüdüne Rağmen, Borcun Sürmesi
398
ii. Borçlunun Mücbir Sebep ve Umulmayan Hâller Vukuunda, Sorumluluğunun Sürmesi
399
ii/1. Zarar
402
ii/2. İşletme Tehlikesi Dışındaki Olay
402
ii/3. Sebep ile Sonuç Arasındaki Uygunluğun Kesilmesi
403
ii/4. Borçlunun Kusursuzluğunun İspatlanması
404
iii. Geçmiş Günler Faizi
404
iii/1. Faiz Borcunun Kaynağı
405
iii/2. Faizin Hukukî Niteliği
405
iii/3. Sermaye Faizi ve Temerrüd Faizi
406
iii/4. Akdî ve Kanunî Sermaye Faizi
407
iii/5. Temerrüd Faizi ve Oranları
407
iii/6. Yabancı Para Borcunda Faiz
408
iii/7. Temerrüd Faizi Oranının Aşırılığı İtirazı
409
ddd. Borçlunun Temerrüdünün Sona Ermesi
411
B. Koruma Menfaati Amaçlı Yan Borçlar
412
a. Koruma Yan Borçlarının Nitelikleri
412
aa. Sözleşme Kurma Amacına Dayalı Sosyal İlişki
412
bb. Koruma Borçlarının, Sözleşme İlişkisi Bünyesine Yansıması
413
cc. Dürüstlük Kuralından Doğan Koruma Borçlarının Etki Alanı
414
b. Çeşitleri
415
aa. Sözleşme Öncesi Koruma Borçları
415
bb. Sözleşme Esnası Koruma Borçları
418
aaa. Eser Sözleşmesinde, Edimin İyi Suretle İfasına İlişkin Özen Borcu
419
i. Özen Borcunun, Ayıba Karşı Tekeffül Hükümlerinin Yetersiz Kaldığı Durumlarda, Gerekliliği
420
i/1. Keşif Bedelinin Tecavüzüne Dayalı Olarak Sözleşmeden Dönme
420
i/2. Meslekî Norm, Teknik Şartnâme, Standardizasyon Normları ve Bayındırlık İşleri Genel Şartnâmesi
424
i/3. Uluslararası İhale Kapsamında FIDIC Şartnâmesi
424
ii. Özen Borcunun Tarzı ve Kapsamı
425
bbb. Vekâlet Sözleşmesinde, İşin Özenle Yapılması Borcu
428
i. Vekilin Özen Borcunun Konusu ve Derecesi
428
i /1. Kuraldan Çıkarılan Objektif Kıstas
430
i /2. Kuraldan Çıkarılan Sübjektif Kıstas
431
i /3. Vekilin Sorumluluğunun Kapsamı
431
ii. Vekâlet Sözleşmesinin, Ücretli veya Ücretsiz Olma Farklılığına Göre, Özen Borcunun Kapsamı ve Borcun Çeşitlerinin Belirlenmesi
432
ii/1. Vekilin, İşi Sadakat İçinde ve Özenle Yürütmek ve İfa Etmek Mecburiyeti
432
ii/2. Vekilin, Müvekkilinin Çıkarları Doğrultusunda Çalışması ve İradesine Uygun Davranmak Mecburiyeti
433
ii/3. Vekilin, Sözleşmeyi Bizzat İfa Etmesi Mecburiyeti
433
ii/4. Vekilin, İcraatı Hakkında Hesap Vermek Mecburiyeti
433
cc. Sözleşme Sonrası Koruma Borçları
434
Üçüncü Bölüm
AKDÎ VE HAKSIZ FİİL SORUMLULUKLARININ KARŞILAŞTIRILMASI
§ 6. BORCA AYKIRILIK HÂLLERİNDEN DOĞAN SORUMLULUĞUN AKDÎ VE HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU YÖNÜNDEN KARŞILAŞTIRILMASI
439
I. İSPAT KÜLFETİ YÖNÜNDEN
439
1. Sözleşmenin ve Hukuk Düzeninden Doğan Borçların İspatlanması
441
A. Sözleşmenin İspatlanması
441
a. Sözleşmenin Bâtıl Olduğunun İspatlanması
441
b. İhtilâfın, Konu Edilen Sözleşmeden Doğduğunun ve Gerekiyorsa Edimin Mahiyetinin İspatlanması
442
B. Hukuk Düzeninden Doğan Borçların İspatlanması
442
a. Hukuk Düzeninin Gerektirdiği Davranış Biçiminin İhlâli Dolayısı ile Meydana Gelen Borç
443
b. Hukuk Düzeninin Öngördüğü Davranışlara Aykırılık
443
2. Borcun İhlâlinin veya Hukuka Aykırılık Unsurunun İspatlanması
444
A. Borcun İhlâlinin İspatlanması
444
a. Alacaklı Tarafa Ait İspat Yükü Kapsamında, Sözleşme Gereğinin İfa Edilmediğinin İspatı
445
b. Alacaklının, Sözleşmenin Varlığını ve Kapsamını İspatlaması
445
B. Hukuka Aykırılık Unsurunun İspatlanması
446
3. Kusur Unsurunun İspatlanması
447
A. İspat Külfetinin Sorumluluk Tipine Göre Farklı Dağılımına İlişkin Görüşler
447
a. Klâsik Görüş
447
b. PİOTET’nin Görüşü
448
aa. Akdî Sorumluluktan Kurtuluşun Delili
448
bb. Haksız Fiil Sorumluluğu Alanında, Zarar Görenin, Mahkemeye Sunacağı Olay ve Deliller
449
cc. Borçluyu Sorumluluktan Kurtaran İmkânsızlık ve Borçlunun Kusurunun Bulunmaması
450
c. PACHE’ın Görüşü
450
aa. Sözleşme Alanında ve Haksız Fiil Alanında Kusur Unsurunun Farklı Olmaması
451
d. CUENDET’nin Görüşü
453
aa. Dâvalının, Belli Bir Fiili veya İşlemi Yapması veya Yapmaması
453
bb. Dâvalının, Belli Bir Sonucun Temini İçin, Özenli Davranması
453
B. Kusurun Objektif ve Sübjektif Unsurları
453
a. Kusurun Objektif Unsuru
454
aa. Akdî Sorumluk Alanında İspat Külfetinin, Haksız Fiillerden Farklı Olarak Ters Çevrilmesi
455
bb. Kusursuzluğun İspatlanmasında, Borçlunun Olumsuz Bir Delil Getirmesi Gereği
455
b. Kusurun Sübjektif Unsuru
456
4. Zararın İspatlanması
456
A. Genel İlke ve Hak Edilebilecek En Yüksek Tazminat Oranı
458
a. Somut Zarar ve Zarargörenin Malvarlığında Beliren Zararın Subjektif Hesaplanması
458
b. Dâvacının Tazminat Olarak Talep Ettiği Miktarı ve Borçlunun Haklarına Riayet Ettiğini İspatlaması
459
B. Genel İlkenin İstisnası ve Zararın Gerçek Tutarının İspatlanamadığı Durumda, Hâkimin Takdiri
460
a. Dâvacının, Gerekli Karineleri Bile Getirememesi Hâlinde, Mahkemenin, Zararın Nedenine İlişkin Belirtileri Re’sen Araştırmak Durumunda Olmaması
460
b. Meydana Gelen Zarar Karinesi ve İspat Külfetinin Ters Çevrilmesi
461
C. Kişiler, Bir Başkasının Fiili İle Zarara Uğradıklarında, Gerçekleşen Zararın Maddî Yönünün Yanı Sıra, Meydana Gelen Manevî Yönünün Özellikleri
462
a. Manevî Zararın Paraya Çevrilerek Hesaplanmasının Çeşitleri ve İlkeler
463
b. Genel İlkenin İstisnası ve Zararın Gerçek Tutarının İspatlanamadığı Durumda, Hâkimin Takdiri
464
aa. Hâkimin, Manevî Tazminatın Miktarını Tâyin Etmesinde Yöntem
464
bb. Verilen Manevî Zararların Çeşitliliği
466
aaa. Somut Zararın Parasal Değerini Aşan Manevî Zarar Oranı
467
bbb. Zararın İspatlanmasının Zor veya İmkânsızlığı Karşısında, Hâkime Tanınan Takdir Yetkisi
467
c. Manevî Zararın Paraya Çevrilerek Hesaplanması
468
aa. Manevî Zararın ve Maddî Zararın Paraya Çevrilmelerinin, Aynı Matematik Metodla Yapılamaması
468
bb. Manevî Zararın Giderilmesine İlişkin Yöntemler
469
cc. Kusursuz Sorumluluktan Doğan Manevî Zarar
469
5. Uygun İlliyet Bağı Unsurunun İspatlanması
470
A. Uygun İlliyet Bağının Kıstasları
472
a. Objektif Nitelikte Öngörülebilirlik
472
b. Hayat Tecrübeleri ve Zarar Konusu Hakkında Bilgi Sahibi Olmak
472
c. Hâkimin İzlediği Karar Verme Usûlü
472
B. Hukukî İlliyet ve Uygun İlliyet Bağı
476
a. Tazminat Hukukunda Sorumluluk
477
b. Kusursuz Sorumlulukta İlliyet Bağı
479
II. ZAMANAŞIMI YÖNÜNDEN
482
1. Zamanaşımının Başlangıcı
483
2. Zamanaşımı Süreleri
484
3. Zamanaşımının, Harekete Geçememek ve Tazminat Talebinde Bulunamamak Durumundaki Kişinin Aleyhine İşlemeyeceği Hususu
487
A. Haksız Fiiller Alanında, Taraflardan Birinin Sorumluluğunun Söz Konusu Edilebilmesi İçin, Hukukî Bir Sonuç Yükleyen Fiil veya İlişkinin Getirdiği Unsurların İspatlanması
488
B. Neden Olduğu Zarar Henüz Gerçekleşmemiş Bir Fiilin, İşlenmiş Olmasının, Anılan Sürelerin Başlaması İçin Yeterli Sayılmaması
488
C. Zamanaşımının Başlamasında, Zararın Meydana Gelmiş Olması ve Haksız Fiilin Bütün Unsurları ile Gerçekleşmiş Olması
489
4. Alacak Hakkının Talep Edilebilirliğini Ortadan Kaldıran Bir Savunma Aracı Olarak Zamanaşımı
490
A. Akdî Sorumluluk Alanında, Zamanaşımının, Borcun Muaccel Olmasından İtibaren Başlamasına Karşılık; Haksız Fiîl Sorumluluğu Alanında, Zamanaşımının, Zarargörenin Zararı ve Bundan Sorumlu Olanı Öğrenmesi ile Birlikte Başlaması
491
B. Zamanaşımı Süresinin Başlaması
492
III. İŞLEM TEMELİNİN ÇÖKMESİ VE SONUÇLARI
494
1. Sözleşmenin Tâdil Edilerek Uygulanması ve Yeni Şartlara Uyarlanması
495
A. Sözleşmeye Bağlılık ve Sözleşme Serbestliği İlkeleri
496
B. İntibak Hükümleri
497
a. Sözleşme Adaletinin Tarafların Bir Kusuru Olmaksızın Bozulması
498
b. Eser, Hizmet ve Kira Sözleşmeleri Alanlarında, İstisna Hükmünün Kıyasen Uygulanması
499
c. Sadece Borçlu Lehine Kullanılabilecek, Aşırı İfa Güçlüğü Hâli
500
2. Ahde Vef’a İlkesi ve Doğruluk ve Güven İlkesinin İşlevi Doğrultusunda Sözleşmenin Oluşan Yeni Şartlara Uyarlanması ve Tamamlanması
501
A. Ahde Vef’a İlkesinin Öngörülemezlik İlkesinin Şartları Dâhilinde Yumuşatılması
505
B. İfa İmkânsızlığının Şartları
507
a. Sözleşmenin Başlangıçta Mümkün Görünen İfa Edilebilirliğinin Sonradan İmkânsız Hâle Dönüşmesi
508
b. Sözleşmenin Başlangıçta Mümkün Görünen İfa Edilebilirliğinin Sonradan İmkânsız Hâle Dönüşmesinde, Borçlunun Kusursuz Olması
513
3. Sözleşmelerde Emprevizyon Teorisi ve Uygulama
516
A. Sözleşmelerde Emprevizyon
516
a. Öngörülemezlik Hâlinin (imprévision) Oluşumunda Gerekli Olan Koşullar
519
aa. Olumlu Koşullar
520
bb. Olumsuz Koşullar
520
aaa. Değişen Hâl ve Şartların Olağanüstü ve Objektif Nitelikte Olması
520
bbb. Değişen Hâl ve Şartların, Sözlenin Taraflara Yüklediği Edimler Arasındaki Dengeyi Aşırı Ölçüde Bozması
521
ccc. Sözleşmede veya Kanunda Değişen Hâl ve Şartlara İlişkin Bir Kaydın veya Hükmün Bulunmaması
523
ddd. Değişen Hâl ve Şartların Ortaya Çıkmasında İlgili Tarafın Kusurunun Bulunmaması
525
eee. Değişen Hâl ve Şartların, Taraflar Bakımından Önceden Tahmin Edilebilir ve Beklenebilir Nitelikte Olmaması
526
fff. Edimlerin Henüz İfa Edilmemiş Olması
526
B. Doktrinde Emprevizyon Teorisi
527
a. Tarafların İradelerine Dayalı Sübjektif Sistemler
527
aa. Clausula Rebus Sic Stantibus Teorisi
528
bb. Tasavvur Teorisi – Sözleşmenin Temeli Teorisi (la base du contrat)
528
cc. Sözleşmede Boşluk Teorisi (la lacune du contrat)
529
b. Kanuna Dayalı Olan ve Doğrudan Kanun Gereğinin Uygulanması veya Kanunda Öngörülen Şartın Kıyasen Uygulanmasına Dayalı Sistem
530
aa. Sonraki İfa İmkânsızlığı Teorisi
530
bb. Ahlâka Aykırılık Teorisi
531
cc. Hata Teorisi ve Dönme
532
dd. Gabin Teorisi
534
c. Hukukun Genel İlkeleri Doğrultusunda, Dürüstlük Kuralının Uygulanması
535
C. Hâkimin Sözleşmeye Müdahale Şartlarının Genel İlkesi
536
a. Hâkimin Sözleşmeye Müdahale Etmesinin Şartları
537
aa. Öngörülemez Nitelikte Dış Kökenli Olayın Sebep Olduğu Sonuç
537
bb. Sinallagmatik İlişkide, Karşılıklı Menfaat Dengesinin Bozulması
538
cc. Tarafların Karşılıklı Edimleri Arasında Oluşan Dengesizliğin Açıkça Aşırı Oranda Yüksek Olması Gereği
538
b. Hâkimin Sözleşmeye Müdahale Etmesinin Türleri
538
aa. Sözleşmeden Dönme veya Sözleşmenin Feshi
539
bb. Sözleşmenin Yeni Şartlara Uyarlanması
541
4. Konut Finansman Kredisi ile Taşınmaz Satın Alımında İşlem Temelinin Çökmesi ve Sonuçları
541
A. Beklenmeyen Hâl Kuramı (İşlem Temelinin Çökmesi)
542
a. Beklenmeyen Hâl Kuramının (İşlem Temelinin Çökmesi Kuramının) Uygulanması
543
bb. Sözleşmelerde Aşırı İfa Güçlüğü ve Uyarlama
550
aaa. Sözleşmenin Kurulması Sırasında Tarafların Öngöremedikleri, Sonradan Meydan Gelen Bir Olağanüstü Durumun Gerçekleşmesi
551
bbb. Olağanüstü Durumun, Borçludan Kaynaklanmaması Gereği
552
ccc. Sözleşmenin Başlangıcında Kurulan Dengenin Sonradan Bozulması
552
ddd. Borçlunun Borcunu Henüz İfa Etmemiş veya İfanın Aşırı Ölçüde Güçleşmesinden Doğan Haklarını Saklı Tutarak İfa Etmiş Olması
553
b. Borçlunun Hâkimden Sözleşmenin Yeni Koşullara Uyarlanmasını İstemesi veya Bu Mümkün Olmadığı Takdirde Sözleşmeden Dönmesi
554
aa. Sözleşmeden Dönme
554
bb. İşlem Temelinin Çökmesi ve Uyarlama Kapsamında, Birbirinden Farklı Üç Hâl
555
aaa. Aşırı İfa Güçlüğü Hâli
555
i. Bölücü Terör
560
ii. Devalüasyonlar
560
bbb. Tarafların Karşılıklı Edimlerinin İfası Arasında Dengenin Bozulması Hâli
561
ccc. Tarafların Sözleşme ile İzledikleri Amacın Boşa Çıkması Hâli
561
c. Uyarlamaya Konu Edilen Sözleşmenin Mahiyeti ve Kelepçeleme Sözleşmeleri
562
aa. Dürüstlük Kuralından Doğan Yan Edimler
563
aaa. Dürüstlük Kuralına Uygunluk
563
bbb. Karşılıklı İyi ve Dürüst Davranışın Ölçüsü
563
bb. Güven İlkesine Dayanarak, Yazılı Hukukun Yetersizliklerini Gidermek
565
5. Âni Edimli ve Sürekli Edimli ve Kısa Süreli Sözleşmelerde Uyarlama
567
A. Sürekli Edimli Sözleşmelerde Uyarlama
568
B. Âni Edimli Sözleşmelerde Uyarlama
570
a. Uyarlama Dâvalarında Hâkimin İzleyeceği Temel Esaslar
575
b. Satış İşleminin Yapılmış ve İşlemin Sona Ermesi Hâlinde
576
C. Kısa Süreli Sözleşmelerde Uyarlama
577
IV. SORUMLULUĞU DARALTMAK VEYA KALDIRMAK YÖNÜNDEN
577
1. Esas Sözleşmeye Eklenen Bir Sorumsuzluk Anlaşması
579
A. Sorumsuzluk Anlaşmasının Hukukî Niteliği
579
B. Sorumsuzluk Anlaşmasının Etki Alanı
581
a. Sözleşme Özgürlüğü Yönünden
581
aa. Kamu Düzeninin, Tarafların İrade Özerkliğini, Toplum Yararı Açısından Düzenleyen ve Sınırlayan Bir Etken Olması Niteliği
582
bb. Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlandırmasının Gerekliliği
583
cc. Sözleşmeler Alanında Kamu Düzenini Oluşturan, Uyulması Zorunlu Kurallar ve Yasaklayıcı Önlemlerin Özelliği
584
dd. Konu Edilen Sözleşmeye Özgü Şartlara Uyum Sağlanması Gereği
585
ee. Sözleşmeler Alanında Geçerli Kamu Düzeni Kavramındaki Gelişmeler
585
ff. İrade Özerkliğinin Giderek Daralması
586
b. Kamu Düzenine, Ahlâk ve Şahsiyet Haklarına İlişkin Hükümlerin Etkisi
587
aa. Âmir Hükümler ve Yedek Hukuk Kuralları
587
aaa. Alacaklının, Yapılan Sorumsuzluk Anlaşması Kapsamında, Kanunun Sağladığı Yararlardan Feragat Etmiş Olması
588
bbb. Kanunun Getirdiği Sınırlamalara, Devlet ve Toplum Dayanaklarından Esinlenerek Edinilen Değer Yargılarına Göre Tespit Yapılarak Ulaşılması
588
bb. Haksız Zarar Kıstası ve Sorumluluğun Bertaraf Edilmesi Şartının Hukukî Niteliği
589
aaa. Borçlunun Kasd veya Ağır Kusuru Şartının Müeyyidesi
589
bbb. Borçlunun Hafif Kusuru Şartının Müeyyidesi
591
ccc. Takdir Hakkını Kullanan Hâkime, Yedek Hukuk Kurallarını Âmir Hüküm Katına Çıkarma Olanağının Verilmesi
592
cc. Yardımcı Şahısların Borca Aykırılıklarından Doğan Sorumsuzluğun Hukukî Niteliği
593
aaa. Zarara Sebebiyet Verme ve Varsayılan Bir Kusur
593
bbb. Hâkimin Takdir Hakkına Müracaat İmkânının Bulunmaması
595
2. Haksız Fiiller Alanında Sorumsuzluk Anlaşması
595
A. Haksız Fiilin İşlenmesinden Önce Verilen Rızanın Sorumluluğa Etkisi
596
a. Zarara Rıza Göstermenin Hukukî Niteliği
597
b. Sorumluluğu Daraltıcı Nitelikteki Şartların Geçerliliği Sorunu
598
aa. Haksız Fiiller Alanında Sorumsuzluk Anlaşmasını Reddeden Görüş
599
bb. Haksız Fiiller Alanındaki Sorumsuzluk Anlaşmasını Sınırlamalarla Kabul Eden Görüş
600
aaa. Kıyas Yolu ile Uygulama
600
bbb. Zararın, Şahısvarlığına veya Malvarlığına Verilmesine Göre Yapılan Ayırım
600
B. Haksız Fiil Sorumluluğu ile Akdî Sorumluluğun Yarışması Hâlinde, Sorumsuzluk Anlaşmasının Etkisi
600
a. Kusurlu Sorumluluk Hâlinde
601
aa. Kasd veya Ağır İhmâlin Bulunması
601
bb. Hafif İhmâlin Bulunması
601
b. Kusursuz Sorumluluk Hâlinde
602
3. Kanunlara ve Yargı İçtihatlarına Güven Duyma İlkesinin, Kamu Düzenine Etkisi
602
A. Yasalara ve Yargı İçtihatlarına Güven Duyma İlkesinin, Kamu Düzeni ile Doğrudan İlgisi
603
B. Objektif İyiniyet Kuralının, Hakkını Kullanan veya Borcunu İfa Eden Kişinin Karşısında Bulunan Kişilerin, Hukuka Olan Güvenlerinin Korunması İlkesine Üstün Yer Vermesi
604
a. Açık Hüküm Karşısında, Yorum Yapma Olanağının Gereksizliği
605
b. Kamu Düzeni ile İlgili Bir Konuda, Kuralın Yorumunu Yapılırken Yasanın Açıkça ve Kesinlikle Belirlediği ve Yasakladığı Durumlara Müdahale Edilememesi
608
V. KATASTROFİK HASARIN TAZMİNİ
609
1. Olağandışı Olayın Tanımlanması
610
A. Olağandışı Olayın Oluş Sebebi
611
a. Olayın Oluşum Sebebinin Âni Olma Niteliği
612
b. Olayın Oluşum Sebebinin Olağandışı Olma Niteliği
613
B. Olağandışı Olayın Meydana Getirdiği Zararın Boyutları
613
a. Doğan Zararın Olağanüstü Olma Niteliği
614
b. Olağandışı Olaydan Etkilenen Zarargörenlerin Çokluğu
615
c. Olağandışı Olaydan Doğan Zararın Maddî, Manevî ve Ekonomik Etkisi
616
2. Olağandışı Olaydan Doğan Zararın Giderilmesinin Yöntemleri
617
A. Hukuka Aykırılık Olmaksızın, Zarar Karşısında Sorumluluğu Üstlenmenin Amaçlan
618
a. Zararı Denkleştirme Amacı
619
b. Zararı Önleme Amacı
619
c. İhlâl Edilen Hakkın Devamını Sağlama Amacı
620
3. Kaim Değerlerin Alacaklıya Devri
620
A. Sorumluluk Hâlinde Sigorta Sözleşmelerinin İşlevi
622
B. Hayat Sigortaları ve Kazaya Karşı Sigortalar
623
a. Mâli Sorumluluk Sigortaları
623
b. Kural
624
c. İstisna
625
4. Hukuka Aykırı Olmayan Fiilden Doğan Sorumluluk ve Fedakârlığın Denkleştirilmesi İlkesi
626
A. Kamu Hukuku Alanında Fedakârlığın Denkleştirilmesi
627
B. Medenî Hukuk Alanında Fedakârlığın Denkleştirilmesi
628
a. Zorunluluk Hâllerinde İradeye Dayalı Olarak Verilen Zarar
628
b. Komşuluk Hukukundan Doğan Hâllerde İradeye Dayalı Olarak Verilen Zarar
629
c. Doğanın Etkisiyle Başkasının Taşınmazına Düşen Malların Takibinde Verilen Zarar
630
C. Tehlike Esasına Dayalı Sorumluluk ve Buna İlişkin Mevzuat
630
a. Beklenebilir Nitelikte Bir Zararın Âniden Doğması
630
b. İşletme Sorumluluğu
632
c. İşletme Dışı Sorumluluk
633
d. Âniden Meydana Gelen Zararın Hukuka Aykırılığı Sorunu
633
5. Konunun Güncelliği ile Hukukî ve Ekonomik Yönden Önemi
633
A. Toplumda Artan Tehlike Unsuru
634
a. Bireyin Tehlike Karşısında Artan Duyarlılığı
634
b. Konunun Hukukî Yönden Önemi
635
c. Konunun Ekonomik Yönden Önemi
636
B. Zarar Öncesi Tedbirleri
637
C. Zarar Sonrasının Etkileri
638
6. Yaşanmış Bazı Olağandışı Olaylar ve Uygulama
639
A. Yaşanmış Bazı Olağandışı Olaylardan Doğan Zararlar
639
a. Olağandışı Katastrofik Olayların Tekrarlanma İhtimali
639
b. Olağandışı Olayların Oluşum Özelliklerine Göre Ayırımı
640
c. Zarara Sebep Olan Olayın Doğmasına Neden Olan Etkene Göre Ayırım
640
aa. Doğa Etkeni
640
aaa. Âni Oluşumlu Olağandışı Olaydan Doğan Zarar
641
bbb. Olağandışı Önemde Bir Zarar
642
ccc. Doğadan Kaynaklanan Bazı Olağandışı Olaylar
643
bb. Teknik Etkenler
645
aaa. Kasd Unsuru Olmaksızın Meydana Gelen Riziko Zararı
645
bbb. Teknik Sebeplere Bağlı Olağandışı Kazalardan Doğan Zararlar
645
cc. İradî Etkenler
646
d. Zarara Sebep Olan Etkenin Hukukî Sorumluluk Yaratmaya Elverişli Olmasına Göre Ayırımı
646
aa. Uygun İlliyet Bağı Kapsamında Doğan Zarar
646
bb. Dolaylı ve Ara Sebeplere Dayalı Olağanüstü Zararlar
648
cc. İlliyet Bağını Kesen Sebepler Kapsamında Doğan Zarar
649
aaa. Zararı Meydana Getiren Sebep
650
bbb. Kişilerin Fiil ve Eylemlerinden Bağımsız Olaylardan Doğan Olağanüstü Zararlar
650
ccc. Kişilerin Fiil ve Eylemlerinden Doğan Olağanüstü Zararlar
651
B. Kişilerin Fiil ve Eylemleri ile Umulmayan Hâllerin Birleşmesinden Doğan Olağanüstü Zararlar
651
C. İfanın İmkânsızlığı
652
7. Hukukî Sorumluluk Alanı
654
A. Sözleşmeden Doğan Sorumluluk Alanında Bazı Somut Olaylarda Mücbir Sebep Uygulamaları
655
B. Borçlunun İspatlama Yükümlülüğü
656
a. İstisna (Eser) Sözleşmesinde
657
b. Hizmet Sözleşmesinde
659
aa. Sözleşmede Sayılan Özel Hâller
660
bb. 4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre Zorunlu Hâller
660
8. Zararın Giderilmesi
661
A. Maddî Zararların Giderilmesi
662
B. Manevî Zararların Giderilmesi
662
C. Devletin Müdahalesi ve Sorumluluğu
663
a. Devletin Olağandışı Zarar Öncesi Sorumlulukları
664
b. Devletin Olağandışı Zarar Sonrası Sorumlulukları
664
aa. Nükleer Alanda
665
bb. Devletin Aldığı Tedbirlerden Doğan Zararlar
666
cc. Üreticilerin ve Tarım İşçilerinin Uğradığı Zarar
667
VI. SÖZLEŞMENİN KURULMASI ESNASINDA ÖNGÖRÜLEMEYEN SONRAKİ İFA İMKÂNSIZLIĞI VE MÜCBİR SEBEP
669
1. Mücbir Sebeplerin Oluşumu Hakkında Geliştirilen Teoriler ve Mücbir Sebebin Etkileri
672
A. Teoriler
672
a. Sübjektif Teori
672
b. Objektif Teori
675
c. Tehlike Teorisi
676
d. Sübjektif ve Objektif Teorilere Getirilen Yenilikler
677
B. Tarafların Sorumluluğu
677
a. Zarar
680
b. İşletme Tehlikesi Dışındaki Olay
680
c. Sebep ile Sonuç Arasındaki Uygunluğun Kesilmesi
681
d. Borçlunun Kusursuzluğunun İspatlanması
682
C. Mücbir Sebebin Nisbî Bir Kavram Olma Niteliği
682
a. İfa İmkânsızlığı
683
b. İfa Güçlüğü
686
c. Manevî İmkânsızlık
686
2. Mücbir Sebeplerin Unsurları
687
A. Olayın Fiilen Gerçekleşmesi
687
a. Borca Aykırılığın Uygun Sebebi
687
b. Tabiattan, Sosyal veya Hukukî Etkenlerden Kaynaklanan Olay
688
aa. Tehlike Sorumluluğu Alanında
689
bb. Sözleşmeler Alanında
691
cc. Haksız Fiiller Alanında
691
B. Olayın, Davranış Normunun veya Borcun İhlâline Sebep Olması
691
a. İşletmenin Faaliyet Çevresi
692
b. İşletmeye Göre İç Kökenli Etkenler
693
C. Olayın Dış Kökenli Olma Niteliği
693
a. Olayın, İşletmenin Faaliyet Çevresi Dışında Olması
694
aa. İç Kökenli ve Dış Kökenli Olma Farklılığı
694
bb. Dış Kökenli Olayın Büyük Şiddet ve Yoğunluğu
696
b. İşletme Tehlikesi Sorumluluğu
696
D. Olay ile Sözleşmenin veya Davranış Normunun İhlâli Arasında Uygun İlliyet Bağının Bulunması
697
E. Olayın Kaçınılmazlık Niteliği (l’inévitabilité)
698
a. Kaçınılmazlık Unsurunun Özellikleri
698
aa. Kaçınılmazlığın Mutlaklık Niteliği
699
bb. Kaçınılmazlığın, Borçlunun Ekonomik Durumundan Bağımsızlığı
700
b. Olayın Kaçınılmazlığı İçinde Yer Alan Etkenler
700
aa. Olayın Önlenemezlik Niteliği (l’insurmontabilité)
700
aaa. Önlenemezliğin (insurmontabilité) Sübjektif Ölçülere Göre Belirlenmesi
701
bbb. Önlenemezliğin Objektif Ölçülere Göre Belirlenmesi
701
bb. Olayın Dayanılmazlık Niteliği (l’irrésistibilité)
702
cc. Olayın Öngörülemezlik Niteliği (l’imprévisibilité)
704
aaa. Olağanüstü Nitelikteki Olayın Öngörülemezliği
704
bbb. Tekrarlanan ve Süregelen Olağanüstü Olaylar
705
i. Bölücü Terör
705
ii. Devalüasyonlar
706
iii. Sözleşmenin Temelinden Çökmesi
706
ccc. Olayın Olağan Olmaması
707
i. Olayın, Belli Bir Süreden Beri Görülmemiş Olması
708
ii. Olayın Yoğunluğunun ve Süresinin İstisnai Boyutları
708
VII. İNŞAAT ESERİ SÖZLEŞMESİ
711
1. İnşaat Sektörü Sözleşmeleri
714
2. Katastrofik Felâket
721
A. Katastrofik Zararların Hukukî Açıdan Giderilmesi Yöntemleri
722
B. Eser Sözleşmesinin Bir Alt Türü Olarak İnşaat Sözleşmesi
723
C. Yap–İşlet–Devret modeli İnşaat Sözleşmeleri /Built Operate & Transfer (BOT)
725
D. Bir İşgörmeye İlişkin Borç
726
3. İnşaat ve Mimarlık /Mühendislik Sözleşmesinin Yapısı
728
A. İnşaat Sözleşmesinin İşlevi ve Özellikleri
729
a. İnşaat Sözleşmesinin Tanımlanması ve Dayanakları
729
b. İnşaat Sözleşmesinin Hukukî Niteliği
730
aa. Eser Sözleşmesinde, Edimin İyi Suretle İfasına İlişkin Özen Borcu
732
bb. Mimarlık/Mühendislik Sözleşmesinde Özen Borcunun Mahiyeti
733
B. Mühendislik Sözleşmesinin Nitelikleri
733
a. Uluslararası Standart İnşaat Sözleşmelerinde, İşsahibinin Müşavir–Mimar– Mühendis ve Müteahhit İlişkisi
734
aa. Müşavir Mimarlık/Mühendisliğin Etkinliği ve Artan İşlevi
735
bb. Meslekî Norm, Teknik Şartnâme, Standardizasyon Normları ve Bayındırlık İşleri Genel Şartnâmesi
736
aaa. İşgörme Sözleşmelerinde, Taraflar Arasında Kurulan Güven İlişkisi ve Sonuç Borcu
737
bbb. Sonuç Borcu ile Özen Borcunun Birbirinden Ayırımı
738
b. Eser Sözleşmesinde, Edimin İyi Suretle İfasına İlişkin Özen Borcu
741
a. Özen Borcunun, Ayıba Karşı Tekeffül Hükümlerinin Yetersiz Kaldığı Durumlarda, Gerekliliği
742
b. Keşif Bedelinin Tecavüzüne Dayalı Olarak Sözleşmeden Dönme
742
c. Üçüncü Şahıslara Karşı Neden Olunan Zararları Giderilmesi
743
4. Eser Sözleşmesinin Kuruluşu ve Geçerlilik Şartları
744
A. Yüklenicinin Gerçekleştirdiği Faaliyet İle Amaçlanan Sonucun Üretilmiş ve Muhtemel Ayıplara Karşı Garanti Edilmiş Olması Gereği
747
a. Yüklenicinin Gerçekleştirdiği Faaliyet ile Bir Şeyin Objektif Olarak Değiştirilmiş veya Yeni Bir Şeyin Meydana Getirilmiş Olması Gereği
749
b. Yüklenicinin Gerçekleştirdiği Faaliyet ile Mevcut Yapının Değiştirilmesi ve Yeni Oluşanın, Bir Şekilde Somut Hâle Dönüşmüş Olması Gereği
750
B. Eserin İfa Edilmesi
751
a. Eserin Özellikleri ve Türleri
754
aa. Somut Görünümlü Maddî Varlığı Olan Eser
756
aaa. Eserin İmâlâtında Malzemenin Temini Konusunda İki Tip Sözleşme
757
aaaa. Olağan Eser Sözleşmesi
758
bbbb. Eser Teslim Sözleşmesi
760
bbb. İşsahibinin, Yüklenicinin Eserin Yapımında Temin Edeceği Malzemeyi Sağlamaktaki Bağımsızlığını Daraltma Yetkisi
760
ccc. Yüklenicinin Temin Ettiği Malzemenin Kalitesi Hakkında Sorumluluğu
761
b. Eser Teslim Sözleşmesinin Uygulanmasında, Yüklenicinin Sağladığı Malzeme Dolayısıyla Meydana Gelen Ayıba Karşı Tekeffülün, Satış Sözleşmesinin Zapta Karşı Tekeffül Hükmünden Farklılığı
763
aa. Eser Teslim Sözleşmesinin, Yapımı Tamamlandıktan Sonra Satılacak Şeyden Farklılığı
763
bb. Satış Sözleşmesi ile Eser Teslim Sözleşmesi Arasındaki Farkın Sebebi
764
c. Kullanıldığında Yıpranan ve Tüketilen veya Tüketilmeyen Şeyler
764
aa. Eser Teslim Sözleşmesinin, Montaj İşini de İçeren Satıştan Farklılığı
765
bb. Eser Teslim Sözleşmesinin, Şeyin Montaj İşinin Denetlenmesini ve Gözetilmesini İçeren Satıştan Farklılığı
767
C. Maddî Görünümlü Varlığı Olmayan Fikrî Faaliyetler / Eserler
768
a. Konusu Maddî Olmayan Eser Sözleşmesi
770
aa. Maddî Görünümlü Varlığı Olmayan Fikrî Faaliyetin veya Entellektüel Eserin, Eser Sözleşmesi Hükümleri Çerçevesinde Yer Bulamayacağının İlk Sebebi
770
bb. Maddî Görünümlü Varlığı Olmayan Fikrî Faaliyetin veya Entellektüel Eserin, Eser Sözleşmesi Hükümleri Çerçevesinde Yer Bulamayacağının İkinci Sebebi
770
b. Konunun Eser Sözleşmesi Olduğuna Karar Verebilmek İçin, Yapılan Maddî Yapısı Bulunmayan Fikrî Faaliyetin Sonucunun Objektif Olarak Vâad Edilebilmesine Bağlı Olması
771
aa. Maddî Olmayan Fikrî Sonucun, Somut Maddî Yapıya Dönüştürülebilmesi Gereği
773
bb. Maddî Yapısı Bulunmayan Fikrî Faaliyetin Sonucunun, Objektif Olarak Vâad Edilebilmesi ve Maddî Olmayan Sonucun Maddî Yapıya Dönüştürülebilmesi Şartlarının Gerçekleşmemesi Hâlinde Oluşan İsimsiz Sözleşme
773
aaa. Somut Olarak Üretilen Bir Eser veya İfa Edilecek Eser Hakkında Tasarım Plânı, Proje veya Elektronik Düzenleme Kapsamında Yapılan Çalışmalar
774
bbb. Mimarlık ve Mühendislik Sözleşmesinin Hukukî Niteliği
775
aaaa. Mimar Tarafından Ücret Karşılığı Düzenlenen Fizibilite Raporu ve Masraf Listesi
777
bbbb. İnşaat Yapımı ve İşçilik ve Şantiye Çalışmalarının Yönetilmesi Sözleşmesi
778
cccc. Mimarın İşgörmesinin Vekâlet Sözleşmesine Tâbi Olması ve Sözleşmenin Feshi
779
i. Vekâlet Sözleşmesi Hükümlerin Mimarlık Sözleşmesine Uygulanmasında Tek Taraflı Sona Erdirme
781
ii. Vekâlet Verenin ve Vekilin, Sözleşmeyi Her Zaman Tek Taraflı Olarak Sona Erdirebilmeleri ve Feshin Etkileri
781
iii. Vekâlet Sözleşmesi Hükümlerinin, Mimarlık Sözleşmesine Uygulanmasında Tek Taraflı Sona Erdirme Konusunda Sınırlama
784
D. Edim Sonucu Borcu
794
a. Eser/İnşaat Sözleşmesinin Objektif Açıdan Esaslı Unsurları
794
b. Eser/İnşaat Sözleşmesi İle Belirlenen Veya Belirlenebilir Nitelikte Bir İmalâtın Kararlaştırılması
795
c. Eserin/İnşaatın Bedeli Objektif ve Sübjektif Açıdan Esaslı Unsur Olup; Miktarının Gösterilmesinin Gerekli Olmaması
796
VIII. SORUMLULUKTA TESELSÜL YÖNÜNDEN
798
1. Teselsül İlişkisinin, Teminat Arttırıcı Niteliği
801
A. Sözleşme Borçlarında Teselsül
801
a. Borçların Birbirlerinden Bağımsızlıkları
802
b. Müteselsil Borçlulukta İfa
802
B. Sözleşmenin Hiç veya Gereği Gibi İfa Edilmemesinden Doğan Tazminat Borcunda Teselsül
802
2. Akdî Teselsül Hükümlerinin, Haksız Fiiller Alanında Meydana Gelen Müteselsil Sorumluluk Hâllerine, Uygun Olduğu Ölçüde, Kıyasen Tatbik Edilebilirliği
803
A. Borçluların Durumu
803
B. Müteselsil Borcun Sona Ermesi
805
VIII. AVUKATLIK VEKÂLET SÖZLEŞMESİ KAPSAMINDA SORUMLULUK
805
1. Tüketici İşlemi Kapsamında, Vekâlet Sözleşmesi
806
A. Vekâlet Sözleşmesi
809
a. Müvekkilin, Avukatın Emeğinin Hak Ettirdiği Ücreti Ödemekle Yükümlü Olması
810
aa. Avukatlık Ücret Hakkı (Honorarium / Şeref Bedeli) ve Angarya Yasağı
810
bb. Vekâlet Veren, Vekilin, Vekâletin Gereği Gibi İfası İçin Yaptığı Giderleri Ödemekle Yükümlü Olmasının Şartları
813
B. Taraflar Arasında Geçerli Bir Vekâlet Sözleşmesi Bulunmalı ve Yapılan Masrafların Söz Konusu Vekâletnamenin Gereği Olması Gerekmektedir
814
C. Vekil Masraf Yapmış Olmalı ve Bu Masraf, Vekâletin İfası Yolunda, İsteyerek ve Bizzat Vekilin İradesi ile, Vekilin Kendi Malvarlığından Yapılmış Olması Gereğii
815
D. Vekâletin Gereği Gibi İfa Edilmiş Olması
816
a. İşin İfası Dolayısıyla Vekilin Yaptığı Masraf
818
b. İşin İfası Dolayısıyla Vekilin Uğradığı Zarar
819
2. Vekilin Vekâletten Azli veya İstifası
820
A. Avukatın Vekâletten Azli
820
B. Azil veya İstifanın Münasip Olmayan Bir Zamanda Gerçekleşmiş Olması Hâlinde, Diğer Tarafın Bundan Dolayı Uğradığı Zararı Tazmin Yükümlülüğü
824
a. Vekâletten Azil veya İstifaya, Bunların Haklı Nedenlere Dayalı Olup Olmamasına Göre Değişen, Farklı Sonuçlar
825
b. Avukatın Haksız Azli Hâlinde Ücretin Tamamının Ödenmesi ve Avukat Kusur veya İhmâlinden Dolayı Azledilmiş İse Ücretin Ödenmemesi
826
aa. Değeri Para ile Ölçülebilen Dâva ve İşler
827
bb. Avukatın Müvekkilinden Aldığı Vekâlet Ücreti ile Dâvayı Kaybeden Diğer Tarafa Yüklenen Ödeme
827
C. Vekilin, Müvekkil Tarafından Vekâletten Haksız Surette Azledilmesi
828
D. Vekilin, Vekâletten İstifa Etmesi
831
3. Ücretsiz Vekâletin Baro’ya Bildirilmesi Şartı
834
4. Meslekî Uzmanlığı Gerektiren İşlerde, Özen Borcunun Tarzı ve Kapsamı
835
A. Vekâlet Sözleşmesinde, İşin Özenle Yapılması Borcu
837
B. Vekilin Özen Borcunun Konusu ve Derecesi
838
a. Vekilin Özen Gösterme Yükümlülüğünden Ulaşılan Objektif Kıstas
840
b. Vekilin Özen Gösterme Yükümlülüğünden ve Uzmanlık Gerektirmesine Göre Ulaşılan Sübjektif Kıstas
841
5. Vekilin Sorumluluğunun Kapsamı
841
A. Vekâlet Sözleşmesinin, Ücretli veya Ücretsiz Olma Farklılığına Göre, Özen Borcunun Kapsamı ve Borcun Çeşitlerinin Belirlenmesi
842
a. Vekilin, İşi Sadakatle ve Özenle Yürütmek ve İfa Etmek Mecburiyeti
843
b. Vekilin, Müvekkilinin Çıkarları Doğrultusunda Çalışması ve İradesine Uygun Davranmak Mecburiyeti
845
c. Vekilin, Sözleşmeyi Bizzat İfa Etmesi Mecburiyeti
847
d. Vekilin, İcraatı Hakkında Hesap Vermek Mecburiyeti
847
B. Vekilin, Sözleşme Sonrası Koruma Borçları
847
IX. SAĞLIK HUKUKUNDA VEKÂLETİN GEREĞİ GİBİ İFASI
851
1. Sağlık Personelinin, Vekâlet Akdi Gereği Olarak, Tedavinin Gerçekleştirilmesinde, Zaman ile Bağlı Olmaması ve Sonuç Rizikosunu Yüklenmemesi
852
A. Vekâletin Özenle Uygulanması
853
B. Sağlık Çalışanlarının, Hastayı “İyileştirme” Sonucuna Ulaşmalarının Zorunlu Sonuç Olmaması
854
C. Sağlık Personelinin Bağlı Olduğu Vekâlet Sözleşmesinin, Hizmet Sözleşmesinden Farklılığı
855
a. Sağlık Personelinin, Mesaisini Belli Saatlerde, Belirsiz Sayıda Hasta Tedavisi İçin, Bir Özel Hastaneye Hasretmesi
855
b. Sağlık Personelinin, Hastayı, Bağımsız Surette Tedavi Etmesi
855
D. Sağlık Personelinin Bağlı Olduğu Vekâlet Sözleşmesinin, Eser (İstisna) Sözleşmesinden Farklılığı
857
a. Vekâlet Sözleşmesinde Zımnî Kabul Unsuru
857
aa. Sözleşmenin Kurulduğu Yönünde Bir Kesin Karinenin Oluşması
858
bb. Sağlık Personelinin, Kendisine “Tevdi Edilen İşi Görmek Hususunda Resmî Sıfatı” Taşıması
859
b. Sağlık Personelinin Zımnî Kabulü
859
c. Hastanın Zımnî Kabulü
860
2. Sağlık Personelinin, Hastaya, Belli Bir Yönde Faaliyet Göstermeyi Taahhüt Etmesi
861
A. Sağlık Personelinin, Ücret Almaksızın İşgörme Serbestisi
861
B. Maddî Fiillere İlişkin Vekâlet Sözleşmesinden Cayma (Dönme) ve Azil
861
C. Sağlık Personeline Tanınan Maddî Fiillere İlişkin Yetkinin Şekil Unsuru
862
a. Sağlık Personelinin, İşgörmeye İlişkin Bir Borcu Üstlenmesi
863
b. Hastaya veya Hasta Yakınlarına İmzalattırılan Yetkilendirme Belgesi
863
aa. Hastadan, Bilgilendirilmek Suretiyle, İzin Alınması
864
bb. Fiil Ehliyetinden Yoksun Olanlar Hakkında
864
3. Açlık Grevi Yapan veya Ölüm Orucu Tutanlar Hakkında
865
A. Sağlık Personeli ile Hasta Arasında Kurulan Vekâlet İlişkisinin Kapsamı
865
a. Sağlık Personelinin, Vekâletsiz İşgörme Kapsamına Giren, İzinsiz Müdahalesi
866
b. Sağlık Personelinin, Vekâlet İlişkisi Kapsamında Öngörülen Sınırları Aşması
866
B. Hukuka Uygun Bir Amaca Dönük Müdahale
866
C. Sağlık Personelinin Müdahalesinin Sınırlarının Sözleşme ile Tespiti
867
D. Sağlık Personelinin (Vekil) Borçları
868
a. Taraflar Arasında Kurulan Güven Duygusu
869
aa. Sağlık Personelinin İşini Sadakat ve Özenle İfa Etmesi
869
bb. İfaya Yardımcı Olma Amaçlı Yan Borçlar ve Koruma Menfaati Amaçlı Yan Borçlar
870
aaa. Sağlık Personelinin Sadakat Borcu
870
bbb. Sağlık Personelinin Sözleşme Esnası ve Sözleşme Sonrası Sadakat Yükümlülüğü
871
ccc. Sözleşme Esnası Koruma Borçlarının Nitelikleri
871
b. Özen ve Sadakat Yükümlerinin, Tedavi Amaçlı Aslî Edime Olumlu Etkisi Nispetinde, Sözleşme İlişkisi Kapsamına Girmesi
872
c. Özen ve Sadakat Yan Yükümlerinin Bağımsız Surette Dâva Konusu Edilememesi
872
d. Sözleşme Sonrası Koruma Borçları
873
aa. Hastanın Sağlık Menfaati ile, Sağlık Personelinin Ücret Menfaatlerinin Bağdaştırılması
873
bb. Sağlık Personelinin Verdiği Tedavinin, Hastanın Yararı Yönünde Sürdürülmesi
874
aaa. Sağlık Personelinin, Sadakat Borcu Gereği Olarak, Hastanın Sırlarını Saklamasına İlişkin Yükümlülüğü
874
bbb. Gizli Tutulması, Hastanın Yararına Olan Özel Durumlar
876
ccc. Açıklanması Gerekli Olan Unsurlar
876
e. Sağlık Personelinin Hasta Hakkında Edinmiş Olduğu Bilgileri, Hastanın Sağlık Menfaati Kapsamında Etkili Olabilecek Kimselerle Sınırlı Kalmak Kaydıyla Açıklaması
877
aa. Sağlık Personelinin, Kamu Düzeni ve Menfaatleri Açısından Hastasının Sırlarını Açıklaması Mecburiyeti
877
bb. Sağlık Personelinin Tanıklıktan Kaçınabileceği Durumlar
878
cc. Sağlık Personelinin, Hastaları ve Bunların Yakınları Hakkında Öğrendikleri Bilgileri Açıklamaları Hakkında Yasaklama
878
dd. Sağlık Personelinin, Görülen Dâvada, Hastasının Muvafakat Vermediği Durumlarda, Tanıklıktan Kaçınabilmesi
878
f. Sağlık Personelinin, Sır Saklama Yükümlülüğüne Aykırı Davranışından Doğan Sorumluluğu
879
aa. Sağlık Personelinin, Sır Saklama Yükümlülüğüne Aykırı Davranışının, Hastasının Kişilik Haklarına Saldırı Niteliğinde Olması
879
bb. Sağlık Personelinin Hastasının Sırlarını veya Gizlilik Alanını Açıklamasına Dayalı Olarak Meydana Gelen Akdî Sorumluluk ile, Akit Dışı Sorumluluğun Yarışması
880
Sonuç
883
Kaynakça
895
Kavram Dizini
919
Kitabın Fiyatı:
1.650,00₺
24 saat içerisinde temin edilir.
Bu kitaplar da ilginizi çekebilir
Akreditif Özelinde Üç Köşeli İlişkilerde
Sebepsiz Zenginleşme
Seda Kara Kılıçarslan
Alacak Tazminat Rücu Davaları ve Sigorta Hukuku (Öz Kitap)
Paluri Arzu Kal
Koşula Bağlı Hukuki İşlemler
Tuba Sevindik
Sağlık Alanında Yapay Zekâ Sistemlerinin Kullanımı ve Hukukî Sorumluluk
İpek B. Aldemir Toprak
Hakkımızda
|
Uluslararası Yayınevi Belgesi|
Kaynakça Dosyası|
Kişisel Verilerin Korunması |
Üyelik|
Siparişlerim|
İade Politikası|
İletişim