OLAĞANÜSTÜ HÂL KAVRAMI GENEL ÇERÇEVE
I. TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN ANLAMSAL BOYUTU
17
A. Düzenleme, Sınırlama, Askıya Alma ve Durdurma Kavramları
18
3. Askıya Alma/Durdurma
21
II. OLAĞANÜSTÜ YÖNETİM USULLERİ
22
C. Savaş ve Seferberlik
27
III. OLAĞANÜSTÜ HÂLİN TARİHİ TEMELLERİ
29
A. Roma Cumhuriyeti Dönemi’nde Olağanüstü Hâl
29
B. Orta Çağ’da Olağanüstü Hâl
31
C. Orta Çağ Sonrası Dönem’de Olağanüstü Hâl
32
IV. OLAĞANÜSTÜ HÂLİN TEORİK TEMELLERİ
35
A. Zaruret Hâli Teorisi
35
C. Meşru Müdafaa Teorisi
38
D. Anayasa Geleneği Teorisi
38
E. Günümüz Olağanüstü Hâl Modelleri
39
3. Hukuk Dışı Önlemler Modeli
40
V. OLAĞANÜSTÜ HÂLİN ANAYASALARDA DÜZENLENMESİ
41
VI. GENEL OLARAK OLAĞANÜSTÜ HÂLİN HUKUKA UYGUNLUK ŞARTLARI
44
B. İlan ve Bildirim Şartı
46
C. Sebebe Bağlılık Şartı
47
3. Doğal Afetler ve Mücbir Sebepler
49
E. Süre ve Yer Bakımından Sınırlı Olma
52
VII. OLAĞANÜSTÜ HÂLİN HUKUK DÜZENİNE ETKİLERİ
55
A. Yürütme Organının Genişleyen Yetkileri
55
C. Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması
56
D. Olağanüstü Hâlin Sözleşme ve Borçlara Etkisi
58
VIII. ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMELERİNDE OLAĞANÜSTÜ HÂL
58
A. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
59
B. Medeni ve Siyasal Haklar Sözleşmesi
60
C. Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi
62
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ’NİN 15. MADDESİ KAPSAMINDA OLAĞANÜSTÜ HÂL VE SINIRLAMALAR
II. SÖZLEŞME’NİN 15. MADDESİ KAPSAMINDA ASKIYA ALMA VE SINIRLAMA REJİMİ
69
A. Olağanüstü Hâllerde Yükümlülükleri Askıya Alma
71
B. Sınırlama ve Askıya Almaya İlişkin Maddi Yükümlülükler
72
1. Genel Tehlikenin Varlığı
72
2. Durumun Kesinlikle Gerektirdiği Ölçü
79
3. Uluslararası Hukuktan Doğan Yükümlülüklere Ters Düşmeme
87
C. Sınırlama ve Askıya Almaya İlişkin Usuli Yükümlülükler
90
2. İç Hukuk Yollarının Tüketilmiş Olması
95
III. TÜRK ANAYASA TARİHİNDE OLAĞANÜSTÜ HÂL VE SINIRLAMA REJİMİ
101
A. Osmanlı İmparatorluğu Dönemi, Kanun–i Esasi ve Olağanüstü Hâle İlişkin Düzenlemeler
102
B. Türkiye Cumhuriyeti Dönemi Anayasaları ve Olağanüstü Hâle İlişkin Hükümler
105
1. 1921 Tarihli Teşkilat–ı Esasiye Kanunu
105
2. 1924 Anayasası ve Olağanüstü Yönetim Usulleri
106
3. 1961 Anayasası ve Olağanüstü Yönetim Usulleri
109
4. 1982 Anayasası ve Olağanüstü Hâl
112
a. 2017 Anayasa Değişiklikleri Öncesi Olağanüstü Hâl Düzenlemeleri
113
(1) Olağanüstü Hâl İlanı Kararının Hukuki Sonuçları
118
(2) Olağanüstü Hâl İlanı Kararının Yargısal Denetimi
119
b. 2017 Anayasa Değişiklikleri Sonrası Olağanüstü Hâl Düzenlemeleri
122
5. 1982 Anayasasının Olağanüstü Hâl Döneminde Öngördüğü Sınırlama ve Askıya Alma Rejimi
125
a. Olağanüstü Hâle İlişkin Bir Yasama Tasarrufu: 2935 Sayılı Olağanüstü Hal Kanunu
128
(1) 2935 Sayılı Olağanüstü Hal Kanunu’nun Getirdiği Yükümlülükler
129
(iii) Çalışma Yükümlülüğü
131
(2) Olağanüstü Hal Kanunu Kapsamında Alınabilecek Tedbirler
133
b. Olağanüstü Hâllerde Yetkili ve Görevli Makamlar
135
(1) Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu
136
(2) Olağanüstü Hal Bölge Valilikleri
139
c. Olağanüstü Hâl Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ve Unsurları
144 (5) Süre ve Yer Unsuru
144 (6) Şekil ve Usul Unsuru
145 d. Olağanüstü Hâl Kanun Hükmünde Kararnamelerinin ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Yargısal Denetim Bağışıklığı
6. Terörle Mücadele Kanunu’nun Olağanüstü Düzenleme Yetkileri
154
7. Olağanüstü Hâl Dönemlerinden Hukuka Aykırı Kesitler
156
8. Türkiye Hakkındaki İçtihatlara İlişkin Yorumumuz
160
IV. BİRLEŞİK KRALLIK TARİHİNDE OLAĞANÜSTÜ HÂL VE SINIRLAMA REJİMİ
162
A. Birleşik Krallık ve İnsan Hakları Düzenlemeleri
162
2. İnsan Hakları Kanunu’nun Oluşumu ve Kapsamı
166
3. Sözleşme’ye Aykırı Kanunların Akıbeti
169
4. Birleşik Krallık ve İnsan Hakları Komiteleri
171
B. Birleşik Krallık ve Olağanüstü Hâl
172
1. Barış Zamanı Olağanüstü Hâli
173
2. Savaş Zamanı Olağanüstü Hâli
175
C. Birleşik Krallık’taki Olağanüstü Hâl Düzenlemeleri
176
1. The Defence of Realm Act (Ulusal Savunma Kanunu, DORA)
177
2. Emergency Powers Act (Olağanüstü Hâl Yetki Kanunu, EPA)
180
3. Emergency Powers (Defence) Acts (Olağanüstü Hâl Yetki ve Savunma Kanunları, EPDA)
183
4. 2004 Tarihli Civil Contingencies Act (Sivil Acil Durumlar Kanunu, CCA)
187
5. 2020 Tarihli Coranavirus Act (Koronavirüs Kanunu)
190
D. Olağanüstü Hâl ve Uygulamalarının Denetimi
192
E. Terörle Mücadele ve De Facto Olağanüstü Hâl Meselesi
195
1. Terör ve Terörizm Kavramları
195
2. Pozitif Bir Yükümlülük Olarak Terörle Mücadele
197
3. 11 Eylül Saldırıları ve Domino Taşı Etkisi
198
4. Birleşik Krallık ve Terörle Mücadele Mevzuatı
199
5. Birleşik Krallık ve Tartışmalı Terörle Mücadele Uygulamaları
208
a. Sözleşme’nin 5 ve 6. Maddelerine Aykırılık Oluşturan Uygulamalar
208
b. Öldürmek İçin Ateş Etme Taktiği
211
d. Sakıncalı Dernek, Vakıf ve Diğer Kuruluşların Faaliyetten Men Edilmesi
212
e. Hukuka Aykırı Geri Gönderme Tedbirleri
213
f. İstihbarat ve Gözetim Tedbirleri
214
6. Terörle Mücadele Düzenlemelerine Eleştirel Bakış
215