ANONİM ŞİRKET PAYLARININ ÖNALIM VE ÖNCELİK HAKLARINA KONU EDİLMESİNE İLİŞKİN TEMEL KONULAR
II. ANONİM ŞİRKETLERDE PAY KAVRAMI
23
B. Payın Çeşitli Anlamları
24
1. Esas Sermayenin Bir Parçası Olarak Pay
25
2. Hak ve Borçların Kaynağı Olarak Pay
26
3. Pay Senedi ile Eş Anlamlı Pay
29
1. Payın Tescil ile Oluşması İlkesi
32
2. Payın Senede Bağlanmasının Değişiklik Yapmadığı İlkesi
33
3. Payın Bölünmezliği İlkesi
33
4. Payın Devredilebilirliği İlkesi
34
1. Nakit Karşılığı Çıkarılan Pay/Ayın Karşılığı Çıkarılan Pay
35
2. Oy Hakkı Olan Pay/Oydan Yoksun Pay
37
3. İtibari Değeri Olan Pay/İtibari Değerden Yoksun Pay
38
4. Adi Pay/İmtiyazlı Pay
40
a. Adi Pay/İmtiyazlı Pay Ayrımı
40
b. İmtiyazlı Payların Oluşturulmasına İlişkin Esaslar
41
5. Bedelli Pay/Bedelsiz Pay
47
III. ÖNALIM VE ÖNCELİK HAKLARI
47
b. Yenilik Doğurucu Hak Teorisi
51
a. Yasal Önalım Hakkı (TMK m. 732 vd.)
52
b. Sözleşmeden Doğan Önalım Hakkı
54
(1) Önalım Sözleşmesinin Hukuki Niteliği
55
(2) TBK ve TMK’da Sözleşmeden Doğan Önalım Hakkı
56
a. Hakkın Kullanılmasına Yol Açan Olguya Göre
62
b. Hakkın İçeriğine Göre
63
(4) Yenilik Doğurucu Hakla İktisapta Öncelik
65
C. Önalım ve Öncelik Haklarının Karşılaştırılması
67
IV. PAYIN ÖNALIM VE ÖNCELİK HAKLARINA KONU EDİLEBİLİRLİĞİ
68
B. TTK’nın Pay Üzerinde Öncelik Hakkına Cevaz Vermesi
70
C. Paya Hâkim İlkeler Karşısında Önalım ve Öncelik Haklarının Durumu
74
1. Tescil ile Oluşma İlkesi Açısından Önalım ve Öncelik Hakları
74
2. Senede Bağlanmanın Değişiklik Yapmaması İlkesi Açısından Önalım ve Öncelik Hakları
76
3. Bölünmezlik İlkesi Açısından Önalım ve Öncelik Hakları
76
4. Devredilebilirlik İlkesi Açısından Önalım ve Öncelik Hakları
77
D. Pay Çeşitlerinin Önalım ve Öncelik Hakları Karşısındaki Durumu
78
E. Pay Üzerinde Kurulan Önalım ve Öncelik Haklarının Hukuki Niteliği
80
V. ANONİM ŞİRKET PAYLARININ ÖNALIM VE ÖNCELİK HAKLARINA KONU EDİLMESİ İLE GÜDÜLEN AMAÇLAR
81
A. Anonim Şirketin Özgün (Kişisel) Yapısının Korunması
81
1. Anonim Şirketlerde Kişiselleştirme İhtiyacı
81
2. TTK’nın Anonim Şirketlerin Kişiselleştirilmesine Yaklaşımı
83
3. Önalım ve Öncelik Haklarının Anonim Şirketin Kişiselleştirilmesine Elverişliliği
84
B. Yabancılaşmanın Önlenmesi
85
C. Mevcut Güç ve Pay Dağılımının Korunması
86
D. Oy Sözleşmelerine Aykırılığın Önlenmesi
89
E. Önalım ve Öncelik Haklarının Payı Devralacak Kişileri Belirleyici İşlevinden Kaynaklı Amaçlar
90
VI. ÖNALIM VE ÖNCELİK HAKLARININ ANONİM ŞİRKETLER HUKUKUNUN BAZI KAVRAMLARI İLE İLİŞKİSİ
91
C. Önerilmeye Muhatap Olma Hakkı
98
E. İkincil Yükümlülükler
105
VII. ÖNALIM VE ÖNCELİK HAKLARININ ANONİM VE LİMİTED ŞİRKET PAYLARI ÜZERİNDEKİ UYGULAMALARININ KARŞILAŞTIRILMASI
109
ANONİM ŞİRKET PAYLARI ÜZERİNDE ÖNALIM VE
ÖNCELİK HAKLARININ KURULMASI
II. ANONİM ŞİRKETLERDE PAY SAHİPLERİNİN ŞİRKETİ ŞEKİLLENDİRME ÖZGÜRLÜĞÜ VE SINIRLARI
113
A. Esas Sözleşme ile Şekillendirme Özgürlüğü ve Sınırları
113
2. Esas Sözleşmenin Geçerlilik Sınırları
117
a. Sözleşme Özgürlüğünün Genel Sınırları
117
b. Anonim Şirketler Hukukunun Temel İlkeleri
118
c. Emredici Hükümler İlkesi
118
B. Pay Sahipleri Sözleşmeleri ile Şekillendirme Özgürlüğü ve Sınırları
123
1. Pay Sahipleri Sözleşmeleri
123
2. Pay Sahipleri Sözleşmelerinin Geçerlilik Sınırları
136
III. ÖNALIM VE ÖNCELİK HAKLARININ PAY SAHİPLERİ SÖZLEŞMELERİNDE DÜZENLENMESİ
139
B. Sözleşmelerin İçeriği
140
1. Yalın/Yalın Olmayan Önalım ve Öncelik Sözleşmeleri
140
2. Olağan/Nitelikli Önalım ve Öncelik Sözleşmeleri
140
C. Sözleşmelerin Geçerliliği
143
1. Meydana Gelme Koşulları
143
2. Konu Bakımından Geçerlilik
146
a. Kanunun Emredici Hükümlerine Aykırılık
147
(a) Eşit İşlem İlkesi
147
ii. Pay Sahipleri Arasında Akdedilen Önalım ve Öncelik Sözleşmelerinde Eşit İşlem İlkesi
151
iii. Şirket ile Pay Sahipleri Arasında Akdedilen Önalım ve Öncelik Sözleşmelerinde Eşit İşlem İlkesi
152
bb) Şirketin Hak Sahibi Olduğu Önalım ve Öncelik Sözleşmelerinde Eşit İşlem İlkesi
154
cc) Şirketin Yükümlü Olduğu Önalım ve Öncelik Sözleşmelerinde Eşit İşlem İlkesi
156
dd) Eşit İşlem İlkesine Aykırılığın Yaptırımı
157
(b) Anonim Şirketin Kendi Paylarını İktisabı
159
ii. Anonim Şirketin Kendi Paylarını İktisabının Şartları
162
iii. Anonim Şirketin Kendi Paylarını İktisabı Şartlarına Aykırı Önalım ve Öncelik Sözleşmelerine Uygulanacak Yaptırım
164
iv. Anonim Şirketin “Yakın ve Ciddi Bir Kaybın Önlenmesi” (TTK m. 381) Amacıyla Kendi Paylarını İktisabı ve Önalım ve Öncelik Sözleşmeleri ile İlişkisi
166
(c) Sermayenin İadesi Yasağı
168
ii. Önalım ve Öncelik Sözleşmelerinin Sermayenin İadesi Yasağını İhlal Etmesi
172
iii. Sermayenin İadesi Yasağını İhlal Eden Önalım ve Öncelik Sözleşmelerine Uygulanacak Yaptırım
174
(d) Yönetim Kurulu Üyelerinin Şirketle İşlem Yapma Yasağı
175
ii. Yasağın Önalım ve Öncelik Sözleşmeleri ile İlişkisi
177
iii. Yasağa Aykırı Önalım ve Öncelik Sözleşmelerine Uygulanacak Yaptırım
179
(2) SerPK’ya Aykırılık
180
(a) Halka Açık Anonim Şirketlerin Kendi Paylarını İktisabı
180
(b) Örtülü Kazanç Aktarımı Yasağı
183
b. Ahlaka ve Kişilik Haklarına Aykırılık
186
c. Kamu Düzenine Aykırılık
189
D. Sözleşmelere Uygulanacak Hükümler
190
1. Pay Sahipleri ve/veya Üçüncü Kişiler Arasında Akdedilen Sözleşmeler Açısından
195
a. Kural; Sözleşmelerin Şirket Üzerinde Etki Yaratmaması ve Çözüm Arayışları
195
b. İstisna; Yükümlü Pay Sahipleri ile Şirketin Özdeşliği
199
2. Şirketin Taraf Olduğu Sözleşmeler Açısından
202
IV. ÖNALIM VE ÖNCELİK HAKLARININ ESAS SÖZLEŞMEYE DERCEDİLMESİ
203
B. Hakların Esas Sözleşmeye Dercedilebilmesi
203
C. Hakların Esas Sözleşmeye Dercedilmesinin Hukuki Sonuçları
206
1. Önalım ve Öncelik Haklarının Şekli (Gerçek Olmayan/Korporatif Olmayan) Esas Sözleşme Hükmü Niteliğinde Olması
206
2. Maddi (Gerçek/Korporatif) Esas Sözleşme Hükmü Niteliğinde Bir Hak Arayışı
211
b. Maddi (Gerçek/Korporatif) Esas Sözleşme Hükmü Olarak Düzenlenebilecek Haklar
212
(1) Kaçış Klozu (TTK m. 493/1)
213
c. Maddi (Gerçek/Korporatif) Esas Sözleşme Hükmü Olarak Düzenlenmenin Hukuki Sonuçları
219
V. ÖNALIM VE ÖNCELİK HAKLARI BAĞLAMINDA PAY SAHİPLERİ SÖZLEŞMESİ İLE ESAS SÖZLEŞME ARASINDAKİ İLİŞKİ
221
ANONİM ŞİRKET PAYLARI ÜZERİNDE KURULAN ÖNALIM VE ÖNCELİK HAKLARININ UYGULANMASI
II. ANONİM ŞİRKET PAYLARININ DEVİR SÜRECİ
225
A. Borçlandırıcı İşlem
226
1. Senede Bağlanmamış (Çıplak) Payın Devrinde Tasarruf İşlemi
229
2. Senede Bağlanmış Payların Devrinde Tasarruf İşlemi
231
a. Hamiline Yazılı Pay Senetlerinin Devrinde Tasarruf İşlemi
231
b. Nama Yazılı Pay Senetlerinin Devrinde Tasarruf İşlemi
232
3. İlmühaberlerin Devrinde Tasarruf İşlemi
233
4. Kaydi Payların Devrinde Tasarruf İşlemi
233
C. Şirketin Devri Onaylaması/Tanıması
235
2. Esas Sözleşmesel Bağlamda
236
D. Pay Defterine Kayıt
238
E. Pay Devrinin Soyutluğu (İlletten Mücerretliği)
239
III. ÖNALIM VE ÖNCELİK HAKLARININ UYGULANMASI
242
A. Önalım Hakkının Uygulanması
242
1. Önalım Olayının Gerçekleşmesi
243
(1) Satışın Geçerliliği
247
(a) Borçlandırıcı İşlem Geçerli Olmalıdır
248
bb) İptal Edilebilirlik
250
(b) Tasarruf İşleminin Geçerli Olması Gerekmez
251
(c) Borçlandırıcı İşlem Yok veya Geçersiz Olmasına Rağmen Tasarruf İşleminin Yapılması
253
(2) Satışın Rızailiği
254
(3) Satışın İvazlılığı
259
(4) Satışın Üçüncü Kişiye Yapılması
260
b. Payın Ekonomik Bakımdan Satışa Eşdeğer İşlemlere Konu Edilmesi
261
(1) Pay Üzerinde İntifa Hakkı
263
(2) Pay Sahibinin Temsili
265
2. Bildirim Yükümlülüğü
267
3. Önalım Hakkının Kullanılması
269
a. Hakkın Kullanılmasına İlişkin Esaslar
269
b. Hakkın Kullanılmasının Sonuçları
273
B. Öncelik Hakkının Uygulanması
281
1. Öncelik Olgusunun (Hakkın Kullanılmasına Yol Açan Olgunun) Gerçekleşmesi
281
2. Bildirim Yükümlülüğü
282
3. Öncelik Hakkının Kullanılması
283
a. Hakkın Kullanılmasına İlişkin Esaslar
283
b. Hakkın Kullanılmasının Sonuçları
287
ANONİM ŞİRKET PAYLARI ÜZERİNDE KURULAN ÖNALIM VE ÖNCELİK HAKLARINDA İŞLERLİK SORUNU
II. ÖNALIM VE ÖNCELİK HAKLARINA AYKIRILIĞIN YAPTIRIMI
291
1. Yükümlünün Hukuki Sorumluluğu
292
2. Devralanın Hukuki Sorumluluğu
293
C. Sözleşmeler Hukukundan Kaynaklanan Diğer Yaptırımlar
298
D. Anonim Şirketler Hukukuna Özgü Yaptırımların Uygulanma Olanağı
301
III. ÖNALIM VE ÖNCELİK HAKLARININ İŞLERLİĞİNİ GÜÇLENDİRMEYE YÖNELİK YAKLAŞIMLAR
305
B. Yükümlünün Payı Üçüncü Kişiye Devretmesini Önlemeye Yönelik Yaklaşımlar
306
1. Ekonomik Anlamda Caydırıcı Yaptırımlar Öngörülmesi
306
2. Pay Senetlerinin Banka veya Güvenilir Üçüncü Kişiye Tevdii
308
3. Kıymetli Evrakın Devrine Borçlunun Katılmasına İlişkin TTK m. 647/3 Hükmü
310
C. Hakların Üçüncü Kişilere Karşı İleri Sürülebilmesine Yönelik Yaklaşımlar
310
1. Hakların Pay Senetleri Üzerine Yazılması
310
2. Hakların Pay Defterine İşlenmesi
311
D. Önalım ve Öncelik Haklarının Bağlam ile Güçlendirilmesi
312