Uluslararası Nükleer Sorumluluk Hukuku Dr. Zehra Korkmaz  - Kitap

Uluslararası Nükleer Sorumluluk Hukuku

1. Baskı, 
Mayıs 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
548
Barkod:
9786052648513
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
720,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Bu çalışmada uluslararası nükleer sorumluluk rejimlerine duyulan ihtiyaç, uluslararası nükleer sorumluluk hukuku rejimleri ve nükleer enerjiden kaynaklanan zararlardan hukuki sorumluluk Nükleer Enerji Alanında Üçüncü Şahıs Sorumluluğuna İlişkin 1960 Tarihli Paris Sözleşmesi başta olmak üzere diğer uluslararası nükleer sorumluluk sözleşmeleri de göz önüne alınarak ele alınmıştır. 1960 tarihli Paris Sözleşmesi; 1964 Ek Protokolü, 1982 Protokolü ve 2004 Protokolü ile değişikliklere uğramıştır.
Çalışmada tüm bu değişiklikler ele alınmıştır. Münhasır sorumluluk, kusursuz sorumluluk, sorumluluğun miktar bakımından sınırlandırılması, zorunlu malî güvence, sorumluluğun zaman bakımından sınırlandırılması, yargılama yetkisi, uygulanacak hukuk ve kararların icrası ile ayrımcılık yapmama olarak ifade edilen uluslararası nükleer sorumluluk hukukuna hâkim olan ilkeler bağlamında çeşitli ülke yasalarına da çalışmada yer verilmiştir. 7381 Sayılı Nükleer Düzenleme Kanunu, Türkiye başlığı altında incelenmiştir. 7381 sayılı Kanun ve 2004 Protokolü ile Paris Sözleşmesi'nin de yapılmış olan değişikliklerle birlikte sözleşmenin almış olduğu son hali de mukayese edilmiş ve buna ilişkin değerlendirmelerde bulunulmuştur. Son olarak Türkiye açısından yeni gelişmekte olan bir alan olması hasebiyle hem uluslararası hukuk hem de diğer disiplinler açısından yeni çalışma alanları sunulmuştur.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Nükleer Enerji İle İlgili Temel Kavramlar
.
Uluslararası Nükleer Hukuk ve Uluslararası Sorumluluk Hukuku
.
Nükleer Enerji Alanında Üçüncü Şahıslara Karşı Hukuki Sorumluluk ve Kapsamı
.
Nükleer Enerji Alanında Üçüncü Şahıslara Karşı Hukuki Sorumluluğun Hüküm ve Sonuçları
.
Devletlerin Ulusal Nükleer Enerji Hukuku Düzenlemeleri
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
7
İÇİNDEKİLER 
11
KISALTMALAR 
23
GİRİŞ 
27
1. KONUNUN TAKDİMİ 
27
2. KONUNUN ÖNEMİ VE LİTERATÜR TARAMASI 
32
3. YÖNTEM 
35
BİRİNCİ BÖLÜM
NÜKLEER ENERJİ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
1. NÜKLEER ENERJİ 
42
I. Nükleer Enerji Kavramı ve Tarihçesi 
44
III. Nükleer Enerjinin Kullanım Alanları 
57
IV. Nükleer Enerjinin Diğer Ülkelerdeki Kullanımı 
60
V. Nükleer Enerjinin Türkiye’de Kullanımı 
65
2. NÜKLEER ENERJİ SANTRALLERİ 
74
I. Nükleer Enerji Santralleri Tanımı ve Türleri 
74
II. Nükleer Santrallerde Güvenlik 
76
III. Nükleer Santral Kazaları 
85
A. Kyshtym–Mayak Nükleer Santrali Kazası (Rusya–Askeri Nükleer Atık Depolama ve İşleme Tesisi) 
88
B. Windscale Nükleer Reaktörü Kazası (İngiltere – GCR) 
88
C. Three Mile Adası Kazası (ABD – PWR) 
89
D. Çernobil Kazası (SSCB/Ukrayna– RBMK) 
90
E. Tokaimura Kazası (Japonya–Nükleer Yakıt Çevirimi Tesisi) 
92
F. Fukushima Kazası (Japonya–BWR) 
92
3. NÜKLEER ATIKLAR 
94
4. NÜKLEER TERÖRİZM 
100
5. NÜKLEER ENERJİ VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA 
111
İKİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI NÜKLEER HUKUK VE ULUSLARARASI SORUMLULUK HUKUKU
1. NÜKLEER HUKUK 
116
I. Kavram 
117
II. Nükleer Enerji Hukukuna Hâkim Olan Temel İlkeler 
119
A. Güvenlik İlkesi (Safety Principle) 
120
B. Emniyet İlkesi (Security Principle) 
121
C. Sorumluluk İlkesi (Responsibility Principle) 
121
D. İzin İlkesi (Permission Principle) 
122
E. Sürekli Denetim İlkesi (Continuous Control Principle) 
123
F. Tazmin İlkesi (Compensation Principle) 
123
G. Sürdürülebilir Kalkınma İlkesi (Sustainable Development Principle) 
123
H. Uygunluk İlkesi (Compliance Principle) 
124
I. Bağımsızlık İlkesi (Independence Principle) 
125
İ. Şeffaflık İlkesi (Transparency Principle) 
125
J. Uluslararası İş birliği İlkesi (International Co–operation Principle) 
126
2. SORUMLULUK KAVRAMI VE TÜRLERİ 
127
I. Özel/Ulusal Hukukta Sorumluluk 
130
A. Haksız Fiil/Kusur Sorumluluğu 
131
B. Kusursuz Sorumluluk (Sebep Sorumluluğu) 
131
II. Uluslararası Sorumluluk 
134
A. Devletin Haksız Fiilden Kaynaklanan Uluslararası Sorumluluğu 
140
B. Devletlerin Uluslararası Hukukun Yasaklamadığı Eylemlerinden
Kaynaklanan Zararlara İlişkin Hukuki Yükümlülük Rejimleri 
142
1. Tehlikeli Faaliyetlerden Kaynaklanan Sınıraşan Zararların
Önlenmesine İlişkin Taslak Maddeler 
146
2. Tehlikeli Faaliyetlerden Doğan Sınıraşan Zararlardan
Kaynaklanan Sorumluluğun Paylaştırılmasına İlişkin Taslak
Maddeler 
150
C. Uluslararası Sorumluluğa Etki Eden Çevre Hukuku İlkeleri/Temel
İlkeler 
154
1. Ciddi Nitelikteki Sınıraşan Çevresel Kirliliklere Neden Olma
Yasağı 
157
2. İş birliği Yükümlülüğü 
161
3. İhtiyat İlkesi 
162
4. Hakça Kullanım İlkesi 
165
5. Ortak Fakat Farklılaştırılmış Sorumluluklar İlkesi 
166
3. ULUSLARARASI NÜKLEER SORUMLULUK HUKUKU REJİMLERİ 
170
I. Uluslararası Nükleer Sorumluluk Hukuku Rejimlerine Duyulan İhtiyaç 
173
II. Geleneksel Haksız Fiil Sorumluluğu ile Nükleer Enerji Üretim
Endüstrisinin Sorumluluğunun Mukayesesi 
175
A. Kusurun Aranması ve Sorumluluğun Yöneltilmesi Açısından 
176
B. Sorumluluğun Sınırlandırılması Açısından 
177
C. Sorumluluk Sigortası ya da Eşdeğer Malî Güvence Sağlanması
Açısından 
178
III. Uluslararası Nükleer Sorumluluk Hukuku Rejimlerine Hâkim Olan İlkeler 
178
A. Kusursuz Sorumluluk 
181
B. Münhasır Sorumluluk 
181
C. Sorumluluğun Miktar Bakımından Sınırlandırılması 
183
D. Zorunlu Malî Güvence 
184
E. Sorumluluğun Zaman Bakımından Sınırlandırılması 
185
F. Yargılama Yetkisi, Uygulanacak Hukuk ve Kararların İcrası 
186
G. Ayrımcılık Yapmama 
186
IV. Uluslararası Nükleer Sorumluluk Hukuku Rejimlerine İlişkin Sözleşmeler 
187
A. OECD Sorumluluk Rejimi 
192
B. IAEA Sorumluluk Rejimi 
195
1. Viyana Sözleşmesi ve 1997 Protokolü 
195
2. Nükleer Zararların Ek Tazmini Sözleşmesi 
198
C. Diğer Rejimler 
204
1. Nükleer Maddelerin Deniz Yolu ile Taşınmasında Hukuki
Sorumluluğa İlişkin Brüksel Sözleşmesi 
204
2. Nükleer Gemi İşletenlerin Sorumluluğuna İlişkin Brüksel
Sözleşmesi 
206
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
NÜKLEER ENERJİ ALANINDA ÜÇÜNCÜ ŞAHISLARA KARŞI HUKUKİ SORUMLULUK VE KAPSAMI
1. SÖZLEŞME HAKKINDA GENEL BİLGİLER 
212
I. Özel Bir Rejime Duyulan İhtiyaç 
221
II. Sözleşmenin Dayandığı Temel İlkeler 
224
III. Sözleşmenin Amacı 
225
IV. Sözleşmenin Kapsamı 
228
2. SÖZLEŞMENİN UYGULAMA ALANI 
229
I. Sözleşmenin Yer Bakımından Uygulama Alanı 
229
A. 1982 Protokolü 
229
B. Ortak Protokol 
234
1. Protokol Hakkında Genel Bilgiler 
234
2. Ortak Protokol‘e Duyulan İhtiyaç 
235
3. Ortak Protokol‘ün Amacı 
236
4. Ortak Protokol‘ün Kapsamı 
237
a. Kişi Bakımından Uygulama Alanı 
237
b. Konu Bakımından Uygulama Alanı 
238
c. Zaman Bakımından Uygulama Alanı 
238
d. Diğer Hükümler 
239
C. 2004 Protokolü 
240
II. Sözleşmenin Kişi Bakımından Uygulama Alanı 
244
III. Sözleşmenin Konu Bakımından Uygulama Alanı 
246
A. Temel Kavramlar 
247
1. Nükleer Madde 
247
a. 1982 Protokolü 
247
b. 2004 Protokolü 
247
2. Nükleer Yakıt 
248
a. 1982 Protokolü 
248
b. 2004 Protokolü 
248
3. Radyoaktif Ürünler ve Radyoaktif Atıklar 
248
a. 1982 Protokolü 
248
b. 2004 Protokolü 
252
4. Nükleer Tesis 
252
a. Sözleşme Kapsamına Giren Tesisler 
252
aa. 1982 Protokolü 
252
bb. 2004 Protokolü 
259
b. Sözleşme Kapsamına Girmeyen Tesisler 
266
c. Aynı Sahada Birden Fazla Nükleer Tesis Bulunması 
270
5. Nükleer Hadise 
272
a. 1982 Protokolü 
272
b. 2004 Protokolü 
274
c. Nükleer Hadise ile Nükleer Olmayan (Konvansiyonel)
Olayın Bileşiminden Kaynaklanan Zararların Nükleer
Hadise Kapsamı Açısından Değerlendirilmesi (madde 3/b) 
275
d. Nükleer Tesisin Normal İşletme Döneminde Yapacağı
Salım Sebebiyle Meydana Gelen Zararların Nükleer Hadise
Kapsamı Açısından Değerlendirilmesi 
277
6. Nükleer Zarar 
280
a. 1982 Protokolü 
281
b. 2004 Protokolü 
283
aa. Ölüm ya da Kişiye Verilen Zararlar 
286
bb. Malın Kaybı ya da Mala Verilen Zararlar 
286
cc. Diğer Maddi Zararlar 
287
dd. Eski Hale Getirme Tedbirleri 
287
ee. Çevrenin Kullanılmasından ya da Çevreden
Yararlanılmasından Kaynaklanan Gelir Kaybı 
289
ff. Önleyici Tedbirlerin Giderleri ve Bu Tedbirlerden
Kaynaklanan Diğer Kayıp ve Zararlar 
291
7. İşleten 
293
a. 1982 Protokolü 
293
b. 2004 Protokolü 
294
B. Sorumluluk 
294
1. Sorumluluğun Hukuki Niteliği 
294
2. Sorumluluğun Kapsamı 
295
a. Tesiste Meydana Gelen Nükleer Hadiselerden Sorumluluk 
295
aa. 1982 Protokolü 
295
bb. 2004 Protokolü 
299
b. Nakliye Sırasında Meydana Gelen Nükleer Hadiselerden
Sorumluluk 
299
aa. 1982 Protokolü 
300
aaa. Gönderen İşleten Açısından 
301
bbb. Alıcı İşleten Açısından 
302
ccc. Değerlendirme 
303
aaaa. Yazılı Bir Sözleşme Var İse 
303
bbbb. Yazılı Bir Sözleşme Yok İse 
304
cccc. İspat Yükü 
304
dddd. Taraf Devletten Taraf Olmayan Devlete 
304
eeee. Taraf Olmayan Devletten Taraf Devlete 
305
ffff. İstisnaî Durumlar 
305
ddd. Sorumluluk İçin Devletlere Tanınan Takdir Hakkı 
306
eee. Geçici Depolama Durumunda Sorumluluk 
307
fff. Taşıyanın İşleten Sıfatı ile Sorumlu Olmasının
Sağlanması 
307
ggg. Transit Geçiş 
309
bb. 2004 Protokolü 
311
c. Birden Fazla Nükleer Tesis ile Bağlantı Durumunda
Sorumluluk/Birden Fazla İşletenin Sorumluluğu 
312
aa. 1982 Protokolü 
312
bb. 2004 Protokolü 
316
d. Diğer Nükleer Hadiselerden Sorumluluk 
316
3. Sorumluluktan Kurtulma 
317
a. 1982 Protokolü 
318
aa. Silahlı Çatışma, Düşmanca Hareketler, İç Savaş,
Ayaklanma ve Doğal Afetler Durumunda 
318
bb. Nükleer Zarara Bir Kişinin Kasıt ya da İhmali ile
Sebebiyet Vermiş Olması Durumunda 
323
b. 2004 Protokolü 
323
IV. Sözleşmenin Zaman Bakımından Uygulama Alanı 
325
A. 1982 Protokolü 
326
1. Azamî Süre/Mutlak Süre 
326
2. Çalınma, Kaybolma, Atılma ve Terk Edilme Halinde Azamî Süre 
328
3. Asgarî Süre/Nispî Süre 
329
4. Talep Değişikliğinde Süre 
330
5. Dava Süresini Durduran Ya da Kesen Haller 
331
B. 2004 Protokolü 
332
1. Azamî/Mutlak Süre 
333
2. Çalınma, Kaybolma, Atılma ve Terk Edilme Halinde Azamî Süre 
335
3. Asgarî/Nispî Süre 
336
4. Talep Değişikliğinde Süre 
337
5. Dava Süresini Durduran Ya da Kesen Haller 
338
C. Değerlendirme 
338
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
NÜKLEER ENERJİ ALANINDA ÜÇÜNCÜ ŞAHISLARA KARŞI HUKUKİ SORUMLULUĞUN HÜKÜM VE SONUÇLARI
1. TAZMİNATIN NİTELİĞİ, ŞEKLİ VE MİKTARI 
341
I. Sorumluluğun Yöneltilmesi 
343
A. İstisnalar 
343
1. 1982 Protokolü 
343
2. 2004 Protokolü 
347
B. Rücû Hakkı ve Halefiyet 
347
1. İşletenin Rücû Hakkı 
348
2. Halefiyet/Diğer Kişilerin İşletene Karşı Haiz Olduğu Rücû
Hakkı 
351
a. Herhangi Bir Uluslararası Andlaşmaya ya da Taraf
Olmayan Devletin İç Hukukuna İstinaden Tazminat
Ödeyen Kişinin Durumu 
351
b. Nükleer Bir Hadisenin Taraf Olmayan Bir Devlet Ülkesinde
Meydana Gelmesi ya da Zarara Bu Ülkede Maruz
Kalınması Durumunda Zararı Karşılayan Kişinin Durumu 
352
aa. 1982 Protokolü 
352
bb. 2004 Protokolü 
353
c. İş Kazaları ve Meslekî Hastalıklar Açısından Ödeme
Yapılmış Olması Durumunda 
354
II. Sorumluluğun Miktar Açısından Sınırlandırılması 
355
A. Tazminat Tutarı 
357
1. 1982 Protokolü ve Brüksel Ek Sözleşmesi 
357
a. Asgarî ve Azamî Tutarın Belirlenmesi 
357
b. Nakliye Araçlarına Verilen Zararların Tazmini Açısından
Tazminat Tutarının Belirlenmesi 
360
c. Birden Fazla Ülkeden Geçiş Sırasında Farklı Tazminat
Tutarlarının Belirlenmesi 
361
d. Brüksel Ek Sözleşmesi‘nde Belirlenen Tazminat Tutarı 
363
2. 2004 Protokolü ve Brüksel Ek Sözleşmesi 
366
a. Asgarî ve Azamî Tutarın Belirlenmesi 
367
b. Nakliye Araçlarına Verilen Zararların Tazmini Açısından
Tazminat Tutarının Belirlenmesi 
371
c. Birden Fazla Ülkeden Geçiş Sırasında Farklı Tazminat
Tutarlarının Belirlenmesi 
371
d. Brüksel Ek Sözleşmesi‘nde Belirlenen Tazminat Tutarı 
373
B. Tazminat Tutarında Artış Sağlanması 
378
1. 1982 Protokolü 
378
2. 2004 Protokolü 
379
C. Tazminatın Akit Taraflar Arasında Serbestçe Transfer Edilmesi 
381
1. 1982 Protokolü 
381
2. 2004 Protokolü 
382
D. Malî Güvence ve Sigorta 
382
1. 1982 Protokolü 
383
a. Sigorta ve Malî Güvence Yapacak Kişi ve Koşulların
Belirlenmesi 
383
b. Sigorta ve Malî Güvencenin Askıya Alınması ve İptali 
385
c. Sigorta ve Malî Güvencenin Kapsamı 
386
2. 2004 Protokolü 
386
a. Sigorta ve Malî Güvence Yapacak Kişi ve Koşulların
Belirlenmesi 
386
b. Sigorta ve Malî Güvencenin Askıya Alınması ve İptali 
389
c. Sigorta ve Malî Güvencenin Kapsamı 
390
2. YARGI YETKİSİ, UYGULANACAK HUKUK, KARARLARIN İCRASI VE NİHAÎ
HÜKÜMLER 
390
I. Yargı Yetkisi, Uygulanacak Hukuk ve Kararların İcrası 
390
A. Yetkili Mahkemenin Tespiti 
391
1. 1982 Protokolü 
391
a. Genel Yetki 
391
b. Akit Tarafların Ülkesi Dışında Meydana Gelen ya da
Hadisenin Meydana Geldiği Yerin Tam Olarak
Belirlenemediği Durumlarda Yetki 
393
c. Yargı Yetkisinin Birden Fazla Akit Taraf Mahkemelerine Ait
Olması Durumunda Yetki 
394
d. Yargı Bağışıklığı 
395
2. 2004 Protokolü 
396
a. Genel Yetki 
396
b. Nükleer Hadisenin Deniz Yetki Alanlarında Meydana
Gelmesi Durumunda Yetki 
397
c. Deniz Alanları Sınırlarının İhtilaflı Olduğu Durumlarda Yetki 
399
d. Akit Taraf Ülkesi Dışında, Madde 13/b Uyarınca Bildirimde
Bulunulmamış Bir Alanda Meydana Gelen ve Hadisenin
Meydana Geldiği Yerin Tam Olarak Belirlenemediği
Nükleer Hadise Durumlarında Yetki 
399
e. Yargı Yetkisinin Birden Fazla Akit Taraf Mahkemelerine Ait
Olması Durumunda Yetki 
400
f. Devletlerin Nükleer Zarar Mağdurları Adına Talepte
Bulunması 
401
g. Yargı Bağışıklığı 
402
B. Uygulanacak Hukuk 
402
1. 1982 Protokolü 
402
2. 2004 Protokolü 
403
C. Kararların Uygulanması / Tenfizi 
403
1. 1982 Protokolü 
403
2. 2004 Protokolü 
404
II. Nihaî Hükümler 
405
A. Karar Alma Usulü 
405
1. 1982 Protokolü 
405
2. 2004 Protokolü 
406
B. Yorum ve Uyuşmazlıklar 
406
1. 1982 Protokolü 
406
2. 2004 Protokolü 
407
C. Çekinceler 
409
1. 1982 Protokolü 
409
2. 2004 Protokolü 
411
D. Onay 
412
1. 1982 Protokolü 
412
2. 2004 Protokolü 
413
E. Değişiklikler 
413
1. 1982 Protokolü 
413
2. 2004 Protokolü 
413
F. Katılma 
414
1. 1982 Protokolü 
414
2. 2004 Protokolü 
414
G. Çatışma 
414
1. 1982 Protokolü 
414
2. 2004 Protokolü 
415
H. Süre ve Çekilme 
415
1. 1982 Protokolü 
415
2. 2004 Protokolü 
416
I. Bildirim 
416
1. Taraf Devletin Uluslararası İlişkilerinden Sorumlu Olduğu
(International Relations it is responsible) Yerlerde Sözleşmenin
Uygulanması Bildirimi 
416
a. 1982 Protokolü 
416
b. 2004 Protokolü 
417
2. Nihaî Hükümlere Göre Depolanan Çeşitli Belgelerin Alındığının
İmzalayanlara Bildirilmesi 
417
a. 1982 Protokolü 
417
b. 2004 Protokolü 
418
İ. Diğer Hükümler (EK) 
418
1. 1982 Protokolü 
418
2. 2004 Protokolü 
420
BEŞİNCİ BÖLÜM
DEVLETLERİN ULUSAL NÜKLEER ENERJİ HUKUKU DÜZENLEMELERİ
I. ABD 
426
II. BİRLEŞİK KRALLIK 
432
III. KANADA 
435
IV. RUSYA 
437
V. FRANSA 
439
VI. ALMANYA 
442
VII. İSVİÇRE 
448
VIII. JAPONYA 
451
IX. ÇİN 
456
X. TÜRKİYE 
464
A. İşletenin Sorumluluğu 
468
B. İşletenin Sorumluluğunun Sınırları 
469
C. İşletenin Sigorta Yaptırma veya Teminat Gösterme Zorunluluğu 
471
D. Nükleer Sigorta Havuzu 
472
E. Nükleer Zararın Tazmini 
473
F. Doğrudan Talep veya Dava Hakkı 
474
G. Nükleer Zarar Tespit Komisyonu 
474
H. Rücû Hakkı 
476
I. Zamanaşımı 
476
İ. Yetkili Mahkeme 
477
SONUÇ 
479
KAYNAKÇA 
505
DİZİN 
545