Hukuksal Açıdan Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeliği Doç. Dr. Ayşe Odman Boztosun  - Kitap
Hukuksal Açıdan

Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeliği

1. Baskı, 
Mayıs 2013
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
296
Barkod:
9789750223600
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Baskısı tükenmiştir.
Kitabın Açıklaması
Şirketlerin Bilge Koruyucuları: Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeleri...
Anonim şirketi erin, profesyonel üyeler barındıran yönetim kurulları tarafından yönetilmesinin gerekliliği, hem bankacılık hem de sermaye piyasası hukukunda bu doğrultuda düzenlemeler yapılması sonucunu doğurmuştur. Şirket yönetim kurullarında, liyakatli ve meslek etığını ıçselleştırmış profesyonellere yer verilmesine yönelik mevzuat, bankaları ve borsa şirketlerini, belirlenen nitelikleri taşıyan yönetim kurulu üyeleri arayışına itmiştir. Bu üyelerden, şirketin çıkarlarını özenle gözetmeleri ve hâkim pay sahiplen dâhil tüm baskı gruplarına karşı şirket yararını savunmaları beklenmektedir.
Bu kitap, bağımsız yönetim kurulu üyeliğini, şirketlerde kurumsal yönetim perspektifinden, yönetim kurulunun hem yapısal hem işlevsel değerlendirmesi çerçevesinde incelemektedir. Bağımsız üyelerin nasıl seçileceği ve üyelerin nitelikleri, bu üyelerin görevlerini yerine getirirken hem diğer üyelerle birlikte hem tek başlarına yararlanabilecekleri hukuksal araçlar, şirketle aralarında korumaları gereken mesafeye dair hükümler ve sorumluluklarına neden olan haller ayrıntılı şekilde ele alınmıştır. Bağımsız üyelik kurumu sayesinde oluşturulmak istenen yönetsel iklimin doğru algılanması, bankalar ve borsa şirketleri dışında kalan şirketler için de yeni bir dönemin kapılarını aralayabilir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Kavramsal Çerçeve
.
Yapısal Değerlendirme
.
İşlevsel Değerlendirme
.
Üyeliğin Sona Ermesi ve Sorumluluk
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Yazarın Özgeçmişi 
5
Önsöz 
9
Kısaltmalar 
17
Giriş
I. Çalışmanın Konusu 
19
II. Konunun Önemi ve Çalışmanın Amacı 
20
III. Çalışmanın Kapsamı 
21
IV. Çalışmanın Yöntemi ve Sistematiği 
21
Birinci Bölüm KAVRAMSAL ÇERÇEVE
§ 1. ŞİRKETLER HUKUKUMUZDA YENİ DÜZEN 
25
§ 2. KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ 
29
I. Kısa Tarihçe 
30
II. Halka Açık Ortaklık-Payları Borsada İşlem Gören Ortaklık 
32
III. Yeni SPK Kapsamında Kurumsal Yönetim İlkelerine Tabi Ortaklıklar 
35
IV. KYİT Kapsamındaki “Payları Borsada İşlem Gören Ortaklıklar (Borsa Şirketleri)” 
37
V. KYİT Kapsamında Düzenlenen Kurumsal Yönetim İlkeleri 
38
İkinci Bölüm YAPISAL DEĞERLENDİRME
§ 3. YÖNETİM KURULUNUN OLUŞTURULMASI 
41
I. Türk Ticaret Kanunu’nda Öngörülen Genel Düzen 
41
II. Borsa Şirketleri İçin Öngörülen Düzen 
43
A. Uyulması Zorunlu Kurallar 
43
B. “Uygula-Uygulamıyorsan Açıkla” Kuralına Tabi Düzenlemeler 
44
C. İcrada Görevli Olan-Olmayan Üye Ayrımı 
44
D. CEO (İcra Başkanı/Genel Müdür)’nun Yönetim Kurulu ile İlişkisi 
45
III. Bankacılık Kanunu’nda Öngörülen Özel Hükümler 
46
§ 4. BAĞIMSIZ ÜYENİN GEREKLİLİĞİ VE SEÇİMİ 
47
I. Genel Değerlendirme 
47
II. Sermaye Piyasası Sistemi 
51
A. Seçimi 
51
B. Atanması 
54
C. Üyeliğin Süresinden Önce Sona Ermesi 
56
III. Bankacılık Düzenlemesi 
57
§ 5. BAĞIMSIZ ÜYENİN NİTELİKLERİ 
58
I. Genel Değerlendirme 
58
II. KYİT Düzenlemesi 
61
A. Objektif Özellikler 
62
1. Gerçek Kişi Olma 
62
2. Türkiye’de Yerleşik Sayılma 
62
3. Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Tam Zamanlı Çalışmama 
62
B. Sübjektif Özellikler 
63
1. Liyakat 
63
2. Etik Değerler 
63
3. Yeterli Zaman Ayırabilme 
63
C. Üyenin Şirketle İlişkisine Dair Özellikler 
64
1. İcrada Görevli Olmama 
64
2. İlgili Şirkette Son On Yılda Altı Yıldan Fazla Yönetim Kurulu Üyeliği Yapmış Olmama 
64
3. Bağımsız Üye ve Hısımların Şirket ve Çevresiyle İlişkisi 
65
4. Şirketin Üst Yapı Hizmetlerini Yürüten Şirketlerde Görev Yapmama 
67
5. Şirketin Mal veya Hizmet Aldığı Şirketlerde Ortak Olmama, Görev Yapmama 
68
6. Şirkette Pay Sahipliğinin Sınırlı Düzeyde Olması 
68
7. İstisna 
69
8. Görev Süresi 
69
III. Bankacılık Düzenlemesi 
69
Üçüncü Bölüm İŞLEVSEL DEĞERLENDİRME
§ 6. YÖNETİM KURULUNUN İŞLEVİ 
73
I. Şirketin Kurumsal Yapısının Oluşturulması 
74
A. İç Yönerge 
74
B. Takip ve Yönetim Sistemleri 
75
1. Muhasebe, İç Kontrol ve İç Denetim Sistemlerinin Kuruluşu ve Gözetimi 
76
2. Risk Yönetimi 
78
3. Veri Yönetimi 
80
C. Üst Düzey Yönetici İstihdamı ve Yönetimi 
82
D. Malî Hakların Ölçülü ve Adil Şekilde Belirlenmesi 
83
E. Diğer İşlevsel Yapılandırmalar 
86
II. Üst Düzey Yönetim ve Gözetim 
88
A. Genel Açıklama 
88
B. Yönetim Kurulu Toplantıları 
90
III. Temsil 
92
IV. Bürokratik İşlev 
93
A. Defterlerin Tutulması 
93
B. Olağan Genel Kurul Toplantısından Önce Gerekli Belgelerin Hazırlanıp Sunulması 
93
1. Denetimden Geçmiş Finansal Tablolar ve Yıllık Faaliyet Raporu, Kâr Dağıtım Önerisi 
93
2. Kurumsal Yönetim Açıklaması 
94
C. Genel Kurul Toplantısına Yönelik İşler ve Yükümlülükler 
95
1. Usûlî İşlemler 
95
2. Esas Sözleşme Değişikliğine Dair Genel Kurul Toplantısından Önce Yapılması Gerekenler 
96
3. Pay Sahibine ve Özel Denetçiye Bilgi Verme ve Belge İnceletme Yükümlülüğü 
96
D. Şirketler Topluluğunda Rapor Hazırlanması 
97
V. Bilgilendirme 
98
VI. Sermaye Artırımı 
99
VII. Kâr Payı (Temettü) Avansı Dağıtımı 
100
VIII. Menkul Kıymet Çıkarma 
102
§ 7. ÜYENİN GÖREVİNİ YERİNE GETİRİRKEN YARARLANABİLECEĞİ HUKUKSAL ARAÇLAR 
102
I. Yönetim Kurulu Kararlarının Uygulanmasını Önleyebilme 
102
A. Önemli Nitelikte İşlemler 
103
B. İlişkili Taraf İşlemleri 
105
C. Üçüncü Kişiler Lehine Güvence Verilmesi 
107
II. Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı 
108
A. Hakkın Şirket İçi Kullanımı 
108
B. Şirketler Topluluğu Bünyesinde Bilgi Alma ve İnceleme Hakkının Kullanılması 
110
III. Bağlı Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Hâkim Teşebbüsten Tazminat Taleplerinin Sorumluluğunu Önceden Üstlenmesini İsteme Hakkı 
111
IV. Yönetim Kurulunu Toplantıya Çağırma Hakkı 
112
V. Tartışılması Gerekli Görülen Konuları Yönetim Kurulunun Gündemine Getirme Hakkı 
113
VI. Toplantıya Katılamayan Üyenin Görüşlerini Yazılı Olarak Kurula Bildirme Hakkı 
114
VII. Genel Kurul ve Yönetim Kurulu Kararlarının İptali Davası Açma Hakkı 
115
VIII. Genel Kurul ve Yönetim Kurulu Kararlarının Butlanının Tespiti Davası Açma Hakkı 
116
§ 8. ÇIKAR ÇATIŞMALARININ ÖNLENMESİ 
116
I. Yönetim Kurulunda Müzakerelere Katılma Yasağı 
116
II. Üyenin Şirketle Çıkar Çatışmasına Düşebileceği Fiil ve İşlemleri 
117
A. Şirketle Kendi veya Başkası Adına İşlem Yapma 
118
B. Şirkete Borçlanma, Şirketi Malî Külfet Altına Sokma 
119
C. Şirketle Rekabet Etme 
120
D. KYİT Kapsamında Borsa Şirketleri Yönetim Kurulu Üyeleri İçin Öngörülen Düzenleme 
121
Dördüncü Bölüm ÜYELİĞİN SONA ERMESİ VE SORUMLULUK
§ 9. ÜYELİĞİN SONA ERMESİ 
123
I. İstifa 
123
II. Yönetim Kurulu Üyelerinin Görevlerine Son Verilmesi 
125
III. Diğer Sona Erme Nedenleri 
127
§ 10. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN HUKUKSAL SORUMLULUĞU 
127
I. Genel Düzenleme 
127
A. Yönetim Kurulunun Yetkilerinin Üçüncü Kişilerce Kullanılması 
127
B. Kanundan ve Esas Sözleşmeden Doğan Yükümlülüklerin İhlali 
129
C. Kusur Sorumluluğu 
129
1. Bağlılık Yükümlülüğünün İhlali 
130
2. Özen Yükümlülüğünün İhlali 
131
D. Yetki Devri Halinde Sorumluluk 
133
E. Kontrol Dışı Aykırılıklardan Sorumlu Olmama 
133
F. “Genel Kurul Kararını Uygulamış Olma” Savunması 
135
G. İbra 
136
H. Sorumsuzluk Anlaşması 
137
İ. Sorumluluğun Kapsamı 
138
J. Davacılar ve Talepler 
139
II. Haksız Fiilden Doğan Sorumluluk 
140
III. İflasa Tabi Olma 
141
IV. Şirketin Kamu Borçlarından Dolayı Sorumluluk 
142
V. TTK Kapsamındaki Özel Düzenlemeler 
143
A. Şirketin İflası Halinde Son Üç Yıl İçinde Fazladan Ödenen Paraların Geri Ödenmesi 
143
B. Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirme İşlemlerinden Doğan Sorumluluk 
143
C. Hâkim Şirketin Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu 
144
1. Tam Hâkimiyet Bulunmayan Durumlarda Sorumluluk 
144
a. Bağlı Şirkete Yaptırılan İşlemler ve Fiiller 
145
b. Bağlı Şirkete Aldırılan Önemli Kararlar 
146
2. Tam Hâkimiyet Durumunda Sorumluluk 
147
3. Şirketler Topluluğuna Dair Rapordan Üçüncü Kişinin Yararlandırılmasından Doğan Sorumluluk 
148
D. Pay Sahibinin Tek Kişi Olduğunun Tescil ve İlan Edilmemesinden Doğan Sorumluluk 
148
E. Şirketin Kendi Paylarını Taahhüt Yasağına Aykırı Davranıştan Doğan Sorumluluk 
149
F. Müzakerelere Katılma Yasağının İhlalini Önlememe 
149
G. Sermayenin Şirkete Getirilmemesi 
150
H. Birikimli Oy Sisteminin İşleyişini Aksatmak 
150
VI. Sermaye Piyasası Hukuku Kapsamında Yönetim Kurulunun Sorumluluğunu Doğuran Haller 
151
A. Örtülü Kazanç Aktarımı Yasağına Aykırı Hareket 
151
B. İzahnamedeki Bilgilerin Neden Olduğu Zarardan Doğan Sorumluluk 
152
C. Finansal Raporlama Yükümlülüklerinin İhlalinin Neden Olduğu Zarardan Sorumluluk 
153
D. Kamuyu Aydınlatma Belgelerinden Doğan Sorumluluk 
154
E. Kâr Payı Avansının Doğru Olmamasından Kaynaklanan Zararlardan Sorumluluk 
156
F. İdari Para Cezalarının Yönetim Kurulu Üyelerine Rücu Edilmesi Olanağı 
157
VII. Bağımsız Üyenin Hukuksal Sorumluluğu 
158
A. Genel Değerlendirme 
158
B. Şirket Çıkarına Aykırı İşlemleri Onaylamama Yükümlülüğü 
160
C. Komite Başkanlığı ve Üyeliği Faaliyetleri 
161
D. İptal Davası Açma Yükümlülüğü 
161
§ 11. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN CEZAİ SORUMLULUĞU 
162
I. Kabahat-Suç Ayrımı 
162
II. TTK Kapsamındaki Düzenlemeler 
163
III. SPK Kapsamındaki Düzenlemeler 
165
IV. Bankacılık Kanunu Kapsamındaki Düzenlemeler 
167
Sonuç 
169
Abstract 
175
EKLER
EK 1:6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU’NUN BAŞLICA İLGİLİ MADDELERİ 
179
EK 2:6362 SAYILI SERMAYE PİYASASI KANUNU’NUN BAŞLICA İLGİLİ MADDELERİ 
196
EK 3:5411 SAYILI BANKACILIK KANUNU’NUN BAŞLICA İLGİLİ MADDELERİ 
215
EK 4:KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİNİN BELİRLENMESİNE VE UYGULANMASINA İLİŞKİN TEBLİĞ 
225
EK 5:BANKALARIN İÇ SİSTEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİĞİN BAŞLICA İLGİLİ MADDELERİ 
245
EK 6:HALKA AÇIK OLMAYAN ANONİM ŞİRKETLERİN GENEL KURULLARINDA BİRİKİMLİ OY KULLANIMINA İLİŞKİN ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ 
277
EK 7:İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARINA İLİŞKİN TÜRKİYE MUHASEBE STANDARDI (TMS 24) HAKKINDA TEBLİĞ 
280
Kaynaklar, 
287
Kavramlar Dizini 
295