Siparişlerim

Ana Sayfa

Hukuk Kitapları

Seçkin Hukuk Dizileri

Monografi Dizisi Ceza Hukuku Monografileri

Ceza Hukukunda Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Maddi Unsurlarında Hata

– Ceza Hukuku Monografileri –

Dr. Öğr. Üyesi Hasan İba

1. Baskı,

Mayıs 2023

Kitabın Detayları

Dili:

Türkçe

Ebat:

16x24

Sayfa Sayısı:

400

Barkod / ISBN:

9789750285202

Kapak Türü:

Karton Kapaklı

Yayınevi:

Seçkin Yayıncılık

Kitabın Fiyatı:

595,00₺

24 saat içerisinde temin edilir.

Kitabın Açıklaması

Modern ceza hukuku anlayışında haksızlık ve haksızlık dolayısıyla sorumluluk, insanoğlunun alternatifler arasından özgürce seçimler yapabilen ve seçimlerine göre hareket edebilen bir varlık olduğu postulatına dayanır (geleneksel öznelcilik), insanoğlunun doğasına ilişkin bu kabul, haksızlık ve haksızlıktan kaynaklanan cezai sorumluluğun özünü oluşturur. Fail, sınırlı dahi olsa özgür iradesi ile ceza normuna uygun davranma imkânına sahipse (kontrol koşulu) ve davranışının normun buyruğuna aykırılık teşkil ettiğini biliyorsa ya da bilebilecek durumdaysa (epistemik koşul) cezayı hak eder. Hata kavramı, epistemik koşul bağlamında seçim özgürlüğü ile ilgili olduğu için haksızlığı ve haksızlıktan kaynaklanan ceza sorumluluğunu etkilemektedir.

Bu eserde, "hukuka uygunluk nedenlerinin maddi unsurlarında hata" konusu detaylı bir şekilde incelenmiştir. Birinci bölümde, hukuka uygunluk nedenlerinin yapısı ve suç genel teorisi içerisindeki yeri; ikinci bölümde, hata kavramı ve hukuka uygunluk nedenlerinde maddi unsur hatasının koşulları; üçüncü bölümde ise hukuka uygunluk nedenlerinde maddi unsur hatasının cezalandırılabilir fiilin hangi unsurunu etkilediği sorunu ele alınmıştır.

Kitabın Konu Başlıkları

Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Genel Teorisi

Hukuka Uygunluk Nedenleri ile Kusuru Etkileyen Nedenler Arasındaki Ayrım

Hata Kavramı

Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Hatanın Türleri

Maddi Unsurlar–Normatif Unsurlar Ayrımı

Kitapla İlgili Kategoriler

Hukuk Kitapları>Ceza Hukuku

Hukuk Kitapları>Seçkin Hukuk Dizileri>Monografi Dizisi>Ceza Hukuku Monografileri

Yorumlar

Kitabın İçindekileri

Ön Söz ve Teşekkür

Kısaltmalar

Giriş

Birinci Bölüm

HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNİN GENEL ESASLARI

I. GENEL OLARAK HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ

II. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNİN SUÇ GENEL TEORİSİ İÇERİSİNDEKİ YERİ

A. Hukuka Uygunluk Nedenleri ile Suçlaştırmayla (Criminalization) Korunmak İstenen Hukuki Değer Arasındaki İlişki

1. Genel Olarak

2. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Varlığı Halinde Suçlaştırmayla Korunmak İstenen Hukuki Değerin ihlal Edilip Edilmediği Sorunu

a. Özgüleştirici Görüş

b. Genelleyici Görüş

B. Haksızlık ve Hukuka Uygunluk Nedenleri Arasındaki İlişki

1. Kavramsal İlişki

2. Yapısal İlişki

C. Tipiklik ve Hukuka Uygunluk Nedenleri Arasındaki İlişki

1. Tipiklik

2. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Suç Tipinin Negatif Nitelikli Unsurları Olup Olmadığı Sorunu

a. Tipikliğin Negatif Unsurları Teorisi

b. Tipikliği Haksızlığın Karinesi/Belirtisi Olarak Kabul Eden Görüş

aa. Genel Olarak

bb. Suç Tipinde Yer Verilmekle Birlikte Normalde Suçun Hukuka Aykırılık Unsuru ile İlgili Olan İfadelerin Hukuki Niteliği

(1) İlgili İfadelerin Suçun Hukuka Aykırılık Unsurunun Gereksiz Tekrarı Olduğunu İleri Süren Görüş

(2) İlgili İfadelerin Haksızlık Bilincini Kastın Kapsamına Dâhil Ettiğini İleri Süren Görüş

(3) İlgili İfadeleri Suç Tipinin Gramerine Göre Niteleyen Görüş

(4) Değerlendirme ve Kanaat

D. Genel Olarak Kusur Kavramı ve Hukuka Uygunluk Nedenleri ile Kusur Arasındaki İlişki

1. Kusur Kavramı

2. Hukuka Uygunluk Nedenleri ile Kusur Arasındaki İlişki

III. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ İLE KUSURU ETKİLEYEN NEDENLER ARASINDAKİ AYRIM

A. Genel Olarak

B. Hukuka Uygunluk Nedenleri ile Kusuru Etkileyen Nedenler Arasındaki Ayrımın Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Maddi Unsurlarında Hata Konusu Bakımından Önemi

C. Hukuka Uygunluk Nedenleri ile Kusuru Etkileyen Nedenler Arasında Ayrım Yapmanın Gerekli Olup Olmadığı Konusundaki Görüşler

1. Kanunda Ayrıma Yer Verilmemesi Gerektiğini İleri Süren Görüş

2. Kanunda Ayrıma Yer Verilmesi Gerektiğini İleri Süren Görüş

3. 5237 Sayılı TCK’nın Esas Aldığı Yaklaşım

D. Hukuka Uygunluk Nedenleri ile Kusuru Etkileyen Nedenler Arasındaki Ayrımın Hukuki Sonuçları

1. Ayrımın Temel Sonucu: Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Fiilin Haksız, Kusuru Engelleyen Nedenlerde ise Failin Kusurlu Olmaması

2. Temel Sonuca Bağlı Alt Sonuçlar

a. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Fiili Herkes Bakımından Meşrulaştırması, Kusuru Etkileyen Nedenlerin ise Yalnızca İlgilisi Hakkında Sonuç Doğurması

b. Hukuka Uygun Olan Fiile Karşı Konulamaması (Bağdaşmazlık Tezi)

c. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Fiille, Kusuru Etkileyen Nedenlerin ise Faille İlişkili Olması

E. Hukuka Uygunluk Nedenleri ile Kusuru Etkileyen Nedenler Arasındaki Ayrımda İleri Sürülen Ölçütler

1. Genel Olarak

2. Yapısal Eşdeğerlik Tezi

3. Maddi Eşdeğerlik Tezi

101

a. Çift Etki Teorisi

103

b. Değerlerin Karşılaştırılması Teorisi

108

c. Değerlendirme ve Kanaat

113

İkinci Bölüm

HATA KAVRAMI VE HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNDE

MADDİ UNSUR HATASI

I. HATA KAVRAMI

121

A. Hatanın Tanımı

121

B. Hatanın Unsurları

125

1. Sujenin Dış Âleme Ait Objektif Gerçeklik Hakkında Bir İnanışının Olması

125

a. Objektif Gerçeklik

125

b. İnanış

132

2. İnanışın Yanlış Olması

134

C. Hata ile Benzer ve İlişkili Kavramlar

138

1. Hata ve Bilmeme

138

2. Hata ve Şüphe

141

3. Hata ve Taksir

142

4. Hata ve Kast

145

II. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNDE BİLMEME VE HATANIN GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ

147

A. Somut Olayda Objektif Olarak Var Olan Hukuka Uygunluk Nedenini Failin Bilmemesi

147

B. Failin Somut Olayda Bir Hukuka Uygunluk Nedeninin Unsurlarının Gerçekleştiğine İnanması

151

1. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Maddi Unsur Hatası

151

2. İzin Hatası

152

C. Özel Durumlar

160

1. Sınırın Aşılması

160

2. Sapma ve Şahısta Hata

164

3. Çifte Hata

169

III. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNDE MADDİ UNSUR HATASININ KOŞULLARI

171

A. Davranışın Ceza Normu Bakımından Tipik Olması

171

B. Hatanın Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Olgusal/Maddi Unsurlarına İlişkin Olması

172

1. Genel Olarak Olgusal Gerçeklik–Normatif Gerçeklik Ayrımı

172

2. Olgusal Gerçeklik–Normatif Gerçeklik Ayrımının Hata Kurumuna Yansıyışı

175

3. Olgusal Gerçeklikte Hata–Normatif Gerçeklikte Hata Ayrımına İlişkin Yaklaşımlar

176

a. Geleneksel Yaklaşım

176

b. Sınırlı Geleneksel Yaklaşım (765 Sayılı TCK Döneminde Hâkim Olan Yaklaşım)

177

c. Liberal Yaklaşım

180

d. Sınırlı Liberal Yaklaşım (5237 Sayılı TCK’da Kabul Edilen Yaklaşım)

180

4. Olgusal Gerçeklik ile Normatif Gerçeklik Arasında Ayrım Yapılmasının Gerekli Olup Olmadığına İlişkin Görüşler

182

a. Ayrımı Reddeden Görüş

182

aa. Ontolojik Gerekçe

182

bb. Normatif Gerekçe

184

b. Ayrımı Gerekli Gören Görüş

185

aa. Ontolojik Gerekçe

185

bb. Normatif Gerekçe

185

5. Olgusal Gerçeklik ile Normatif Gerçeklik Arasındaki Ayrımda İleri Sürülen Ölçütler

188

a. Ontolojik Yaklaşım

188

aa. Geleneksel Ölçüt

188

bb. Uzman Olmayan Kişilerin Paralel Muhakemesi Ölçütü

189

b. Sonuçcu Yaklaşım

191

6. Değerlendirme ve Kanaat

192

IV. MAKUL KİŞİ ÖLÇÜTÜ VE HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNİN MADDİ UNSURLARINDA KAÇINILMAZ HATA

198

A. Genel Olarak

198

B. Makul Kişi Ölçütü

201

1. Objektif Ölçüt

202

2. Sübjektif Ölçüt

204

3. Değerlendirme ve Kanaat

205

C. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Maddi Unsurlarında Kaçınılmaz Hata

207

1. İz Sürme Teorisi

208

2. İsnadiyet Teorisi

210

3. Değerlendirme ve Kanaat

212

Üçüncü Bölüm

HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNDE MADDİ UNSUR HATASININ CEZALANDIRILABİLİR FİİLİN HANGİ UNSURUNU ETKİLEDİĞİ SORUNU

I. GENEL OLARAK

221

II. ESKİ 765 SAYILI TCK VE YÜRÜRLÜKTEKİ 5237 SAYILI TCK DÖNEMİNDEKİ DURUM

224

1. Kanundaki Durum

224

2. Öğretideki Durum

227

1. Kanundaki Durum

229

2. Öğretideki Durum

229

3. İçtihadi Durum

235

III. TEORİK ÇERÇEVE

244

A. Saf Sübjektif Teori

244

1. Genel Olarak

244

2. Teorik Esası

247

3. Yöneltilen Eleştiriler

253

B. Tipikliğin Negatif Unsurları Teorisi

254

1. Genel Olarak

254

2. Teorik Esası

256

3. Yöneltilen Eleştiriler

262

C. Sınırlı Kusur Teorisi

264

1. Genel Olarak

264

2. Teorik Esası

267

3. Yöneltilen Eleştiriler

275

D. Hukuki Sonuçlarıyla Sınırlı Kusur Teorisi

277

1. Genel Olarak

277

2. Teorik Esası

279

3. Yöneltilen Eleştiriler

284

E. Kast Teorisi

285

1. Genel Olarak

285

2. Teorik Esası

287

3. Yöneltilen Eleştiriler

291

F. Katı Kusur Teorisi

292

1. Genel Olarak

292

2. Teorik Esası

294

3. Yöneltilen Eleştiriler

296

IV. DEĞERLENDİRME VE KANAAT

298

A. “Olan” ve “Olması Gereken” Bakımından Katı Kusur Teorisinin Üstünlüğü

304

1. Katı Kusur Teorisinin Kanundaki Düzenlemelerle Uyumlu Olması

304

a. TCK m. 21’in Değerlendirilmesi

304

b. TCK m. 22’nin Değerlendirilmesi

305

c. TCK m. 30’un Değerlendirilmesi

306

d. TCK m. 27’nin Değerlendirilmesi

312

2. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Objektif Nitelikte Olması

318

3. Katı Kusur Teorisinin Bağdaşmazlık Tezi ile Uyumlu Olması

326

4. Katı Kusur Teorisinin Tipik Olmadığı için Haksız Olmayan Fille, Tipik Olmakla Birlikte Hukuka Uygun Olduğu için Haksız Olmayan Fiil Arasındaki Değer Farkını Yansıtması

330

5. Katı Kusur Teorisinin Davranış Normlarının Mantığı ile Uyumlu Olması

337

6. Katı Kusur Teorisinin İzin Normları ile Ceza Normları Arasındaki İlişkinin Mantığı ile Uyumlu Olması

340

7. Katı Kusur Teorisinin Uygulamada Daha İşlevsel Olması

343

8. Katı Kusur Teorisinin Cezalandırma Boşlukları Yaratmaması

344

B. Katı Kusur Teorisine Yöneltilen Eleştirilerin Yanıtlanması

350

1. Katı Kusur Teorisinin Adil Olmayan Sonuçlara Yol Açtığı Eleştirisinin Yanıtı