Korunan Tanık Beyanının Adil Yargılanma Hakkı Karşısında Değeri

Tanık beyanının güvenilirliğinin sağlanması ispat değerini yakından ilgilendirmektedir. Bu bakımdan bu kişilerin yalnız bırakılmaması ve bir zorunluluk olan tanıklıkları nedeniyle maruz kalacakları tehlikelere karşı korunması gerekirken, önemli bir delil aracının da elde edilmesi gerekmektedir. Bunun içindir ki, maddi gerçeğe ulaşmak adına adil yargılamadan taviz vermemek için tanığın korunması hakkı ile savunma hakkı arasında dengenin sağlanması zorunludur.

Kitabın hazırlanmasındaki temel neden, özellikle suç örgütü kapsamında işlenen suçların yargılamasında maddi gerçeğe ulaşma adına tanıkların önemli bir etkiye sahip olması hasebiyle korunması gerekirken, diğer taraftan da adil yargılanma hakkının da gözetilmesi gereğinden kaynaklanmıştır. Tanıkların ağır ve ciddi tehlikelere karşı korunması kendileri için temel bir hak olup, korumayı gerçekleştirmek de devletin temel yükümlülüklerinden birini oluşturmaktadır. Tanık koruma tedbiri türlerinin yetkili makam tarafından tercihi ve uygulanması, tanıktan elde edilecek delilin ispat değerini çeşitli şekillerde etkileyebileceği gibi savunma hakkını da çeşitli şekillerde kısıtlayabilmektedir. Çekişmeli yargılama sisteminde maddi gereceğe ulaşmak, silahların eşitliği ilkesinin gözetilmesini ve böylece savunma tarafının haklarına da riayet edilmesini gerektirmektedir. Dolayısıyla bir tarafta korunmak isteyen tanık varken, diğer tarafta da adil yargılamanın gereği olarak kendisini savunabilmek için gerekli imkanın kendisine sunulmasını isteyen sanık yer almaktadır. AİHM (ve dolayısıyla AYM), tanık koruma tedbirine başvurulan yargılamaları AİHS md. 6 kapsamında bir bütün olarak değerlendirerek karar verirken, birçok içtihat ortaya koymuştur. Kitapta, AİHM kararları incelenerek ve adil yargılanma hakkı açısından kriterler belirlenerek, başlıklar altında ortaya konulmuş, Türk mevzuatının mevcut şekliyle durumu ve eksiklikleri belirlenmeye çalışılmıştır.

Adil yargılanma hakkı ile tanığın korunma hakkı arasındaki dengeyi sağlayarak maddi gerçeğe ulaşma amacının tecellisine katkı sağlayabilmek amacıyla uzun süre sonunda ortaya konulan bu kitapla, gerek kanun koyucuya ve doktrine gerekse yargılamanın adilliği konusunda uygulamada hakim, savcı ve avukatlara yardımcı olmaya çalışılmıştır.