POLİTİK RİSK SİGORTASI KAVRAMI,
TANIMI, GELİŞİMİ, YARARLARI VE HUKUKİ NİTELİĞİ
I. POLİTİK RİSK SİGORTASINDA KAVRAM SORUNU VE TANIM
21
II. POLİTİK RİSK SİGORTASININ TARİHSEL GELİŞİMİ
21
III. POLİTİK RİSK SİGORTASININ YARARLARI
28
B. Yabancı Yatırım Olanağını Kolaylaştırması ve Yabancı Yatırım Oranını Artırması
28
C. Finansman Gücünün Artırılması ve Kredi Riskinin Güvence Altına Alınması
32
D. KOBİ’lere Destek Fonksiyonu
33
E. Sigortacının Riskin Gerçekleşmesini Önleme / Zararı Azaltma Faaliyetleri
33
F. Risk Yönetimi Hakkında Yardım
35
G. Dış Politika Aracı Olma Fonksiyonu
35
IV. POLİTİK RİSK SİGORTASININ HUKUKİ NİTELİĞİ
36
POLİTİK RİSK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI
I. POLİTİK RİSK SİGORTASINDA İLGİLİ KİŞİLER
41
A. Politik Risk Sigortası Sözleşmesinin Tarafları
41
a. Kamu Destekli Sigorta Kuruluşları
41
aa. Ulusal Sigorta Kuruluşları
41
bbb. Amerika Birleşik Devletleri’nde
44
ccc. Birleşik Krallık’ta
48
bb. Bölgesel Sigorta Kuruluşları
51
aaa. İslami İhracat Kredisi ve Yatırım Sigortası Kuruluşu (The Islamic Corporation for the Insurance of Investment and Export Credit / ICIEC)
51
bbb. Araplar Arası Yatırım Garanti Kuruluşu (The Inter – Arab Investment Guarantee Corporation /IAIGC)
52
ccc. Afrika Ticaret Sigortası Kuruluşu (The African Trade Insurance Agency /ATI)
53
cc. Uluslararası Sigorta Kuruluşları
54
aaa. Çok Taraflı Yatırım Garanti Kuruluşu (Multilateral Investment Guarantee Agency / MIGA)
54
b. Özel Sektöre Ait Sigorta Şirketleri
55
c. Kamu Destekli Sigorta Kuruluşları ile Özel Sektöre Ait Sigorta Şirketlerinin Kısa Bir Karşılaştırması
57
b. Politik Risk Sigortasında Sigorta Ettiren
61
II. POLİTİK RİSK SİGORTASINDA SİGORTA MENFAATİ
68
III. POLİTİK RİSK SİGORTASININ KONUSU
68
A. Yatırım Kavramı ve Özellikleri
68
1. Yatırımın Yatırımcının Ülkesinin Ekonomisine Katkısı Olmalıdır
75
2. Yatırım Ev Sahibi Ülkeyi Olumlu Yönde Etkilemeli ve Bazı Uluslararası Standartlara Uymalıdır
76
3. Yatırımın Sigorta Güvencesi Kapsamına Alınmış Bir Ülkede Yapılması
78
4. Yatırımın Yeni Olması
80
B. Politik Risk Sigortası ile Sigortalanabilecek Başlıca Yatırım Türleri
81
1. Pay Yatırımları (Equity Investments)
81
4. Teknik Yardım Anlaşmaları (Technical Assistance Agreements)
84
5. Uluslararası Kiralama Sözleşmeleri (Cross – Border Leasing)
84
6. Proje Finansmanı (Project Financing)
85
C. Yabancı İşletme (Foreign Enterprise)
89
IV. POLİTİK RİSK SİGORTASINDA RİSK
90
B. Politik Risk Kavramı, Tanımı ve Özellikleri
91
C. Politik Riskin Alt Türleri
95
1. El Koyma Riski (Expropriation Risk)
95
a. Kavramın Değerlendirilmesi ve Tanımlanması
95
b. El Koyma Riskinin Türleri
97
aa. Doğrudan El koyma (Outright Expropriation /Direct Expropriation)
97
aaaa. Kamulaştırma (Expropration)
98
bbbb. Müsadere (Confiscation)
98
cccc. Millileştirme (Nationalization)
99
dddd. İstimval (Requisition)
101
eeee. İhtiyati Haciz (Sequestration)
101
ffff. Haciz (Attachment)
101
bb. Dolaylı El Koyma (Indirect Expropration)
102
aaa. Kavramın Değerlendirilmesi
102
aaaa. Sarmaşık El Koyma (Creeping Expropration)
104
bbbb. Fiili El Koyma (De Facto Expropration)
105
cccc. Saklı El Koyma (Disguised Expropriation)
105
dddd. Düzenleyici El Koyma (Regulatory Expropriation)
106
ddd. Dolaylı El Koyma Riskinin Politik Risk Sigortası Açısından Değerlendirilmesi
107
c. Dolaylı ve Doğrudan El Koyma Riskleri Arasındaki Farklar
108
d. El Koyma Riskinin Unsurları
111
aa. Ev Sahibi Devlete Atfedilebilirlik
119
bb. Ev Sahibi Devlet Sigorta Ettiren Yatırımcıyı Yatırımı ile İlgili Haklarından Mahrum Etmelidir
122
cc. Ev Sahibi Devletin El Koymayı İnşa Eden Eylemleri Meşru Olmamalıdır
130
dd. Ev Sahibi Devletin Tazminat Ödememesi
141
e. Ev Sahibi Devletin Politik Risk Sigortası ile Güvence Verilen ve El Koyma Olarak Görülebilecek Diğer Bazı Gayrimeşru Eylemleri
144
aa. Ev Sahibi Devletin Sözleşmesini İfa Etmemesi (Contract Frustration / Repudiation – Breach of Contract)
144
bb. Uyuşmazlık Riski (Dispute Coverage / Arbitral Award Default and Denial of Justice Coverage)
153
cc. Teminatın Haksız Kullanılması Riski (Wrongful Calling of Guarantees)
155
dd. Sigorta Ettiren Yatırımcının Sözleşmesini Değiştirmeye Zorlanması (Forced Renegotiation of Contract Terms)
160
ee. Ev Sahibi Devletin Garantör Olarak Yabancı Yatırımcıya Karşı Yükümlülüğünü İfa Etmemesi (Non–Honoring of a Sovereign Guaranty)
162
2. Dövize Çevirememe ve Transfer Edememe Riski (Currency Inconvertibility / Non–transfer Risk)
162
3. Politik Şiddet Riski (Political Violence Risk)
172
D. Güvence Dışında Kalan Durumlar
178
POLİTİK RİSK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMLERİ, TÜRK EXIM BANK VE TÜRK EXIMBANK’IN POLİTİK RİSK SİGORTASINA İLİŞKİN UYGULAMALARININ KISA BİR DEĞERLENDİRMESİ
I. POLİTİK RİSK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMLERİ
197
A. Politik Risk Sigortası Sözleşmesinde Tarafların Yükümlülükleri
197
1. Sigortacının Yükümlülükleri
197
b. Sigorta Tazminatını Ödeme Borcu
197
aaa. Politik Risk Gerçekleşmiş Olmalıdır
198
bbb. Sigorta Güvencesi Verilmiş Riskin Gerçekleşmesi ile Zarar Ortaya Çıkmış Olmalıdır
201
ccc. Politik Risk Sigorta Sözleşmesinin Süresi İçinde Gerçekleşmiş Olmalıdır
207
ddd. Tazminatın Ödenmesi İçin Sigorta Poliçesinde Öngörülen Diğer Koşulların Yerine Getirilmesi Gerekir
208
aaaa. Riski İnşa Eden Eylem / Eylemler veya Bunların Etkisi Poliçede Gösterilen Bekleme Süresi Boyunca Kesintisiz Bir Şekilde Devam Etmiş Olmalıdır
208
bbbb. Tam El Koyma (Total Expropriation)
212
bb. Politik Risk Sigortasında Tazminat Miktarının Tespiti:
213
aaa. Politik Sigortasında Zarar ve Tarihi
213
bbb. Tazminat Miktarının Hesaplanması
215
aaaa. Pay yatırımlarında El Koyma Riski Açısından Tazminat Miktarının Hesaplanması
216
bbbb. Yatırımın Maddi Elemanları Açısından Politik Şiddet Riskinde Tazminat Miktarının Hesaplanması
220
cccc. Dövize Çevirememe ve Transfer Edememe Riskinde Tazminat Miktarının Hesaplanması
222
ccc. Sigorta Ettirenin Zarara Katılması
224
2. Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri
228
a. Sigorta Primini Ödeme Borcu
229
aa. Primin Tespitinde Esas Alınan Hususlar
229
bb. Primin Hesaplanması
230
dd. Prim Borcunun Ödenmemesi
234
b. Sigorta ettirenin Dürüst ve Özenli Davranma Borcu
237
c. Beyan Yükümlülükleri
238
aa. Sözleşmenin Yapılması Sırasındaki Beyan Yükümlülüğü
239
cc. Riskin Gerçekleşmesi Halinde Beyan Yükümlülüğü
246
d. Sigorta Ettirenin Riski Ağırlaştırmama Yükümlülüğü
248
aa. Yatırımın Belli Standartları Karşılaması Yükümlülüğü
248
aaa. Ev Sahibi Ülkedeki Faaliyetlerin Çevreye Zarar Verilmeden Gerçekleştirilmesi Yükümlülüğü
249
bbb. Ev Sahibi Ülkedeki Faaliyetlerin İşçi Haklarına Zarar Verilmeden Gerçekleştirilmesi Yükümlülüğü
249
bb. Hukuka Riayet Yükümlülüğü
250
aaa. Gerekli Tüm İzinleri Alma Yükümlülüğü
251
bbb. Rüşvet ve Diğer Benzeri Ahlak Dışı Uygulamalardan Sakınılması Yükümlülüğü
251
cc. Yatırımda Değişiklik Yapmama Yükümlülüğü
252
e. Koruma Önlemlerini Alma Yükümlülüğü
253
f. Sigortacının Rücu Hakkını İhlal Etmeme Yükümlülüğü
256
g. Yatırım / Muhasebe Belgelerini Belli Usulde Tutma, Sigortacıya Bu Belgeleri Sunma ve Projeyi Denetlemesine İzin Verme Yükümlülüğü
256
h. Birden Çok Sigortayı Beyan Yükümlülüğü
260
ı. Sigorta Ettirenin Yükümlülüklerini İhlal Etmesi ve Yaptırımı
263
B. Politik Risk Sigortasında Çifte Sigorta
264
C. Politik Risk Sigortasında Sigortacının Maliyetini Azaltma Çabası Kapsamında Halefiyet Hakkı ve Sigorta Ettirenin Yatırıma İlişkin Haklarının Devri
264
D. Politik Risk Sigortası Sözleşmesinin Sona Ermesi
274
E. Sigortacı ve Sigorta Ettiren Yatırımcı Arasında Çıkan Uyuşmazlıkların Çözümü
278
II. TÜRK EXIMBANK VE TÜRK EXIMBANK’IN POLİTİK RİSK SİGORTASINA İLİŞKİN UYGULAMALARININ KISA BİR DEĞERLENDİRMESİ
278
A. Türk Eximbank, Amacı ve Faaliyetleri
278
B. Türk Eximbank’ın Politik Risk Sigortası Uygulamaları
279
C. Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Teminat Mektuplarının Haksız Nakde Çevrilmesi Sigortası
280
2. Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Teminat Mektuplarının Haksız Nakde Çevrilme Sigorta Poliçenin Kısa Bir Değerlendirmesi
281
• Overseas Private Investment Corporation Contract of Insurance
289