TAHKİM VE SİGORTA OMBUDSMANLIĞINA GENEL BAKIŞ
I. TAHKİMİN ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ
29
III. TÜRKİYE’DE TAHKİM
36
1. Dünyada Yaygın Olan ve Türkiye’de de Uygulanan Kurumsal Tahkim Kurumları
38
2. Türkiye’de Uygulanan Kurumsal Tahkim Kurumları
39
3. Kurumsal Tahkimde Yargılama Usûlü
41
C. Sigorta Tahkimi ve Ombudsmanlık / Hakem – Bilirkişilik
46
IV. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA SİGORTA OMBUDSMANLIĞI
47
A. Almanya Sigorta Ombudsmanlığı
48
B. İngiltere’de Sigorta Ombudsmanlığı
54
C. İsveç’te Sigorta Ombudsmanlığı
57
D. Diğer Bazı Ülkelerde Sigorta Ombudsmanlığı
60
SİGORTA TAHKİMİN MAHİYETİ
I. SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU’NUN HUKUKİ NİTELİĞİ VE SONUÇLARI
65
A. Hukuki Niteliğe İlişkin Değerlendirmeler
65
B. Yargılama Faaliyeti Olduğu Hususu
71
1. Somut Norm Denetimine İlişkin Hukuki Sonuçlar
73
2. Hakemin Sorumluluğuna İlişkin Hukuki Sonuçlar
73
C. Bazı İstatistikî Veriler Işığında Sigorta Tahkim
74
II. SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU’NUN YAPILANMASI
81
III. SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU’NUN FİNANSMANI
86
IV. SİGORTA TAHKİMİN UYGULAMA ALANI
87
A. Sigortacılık Kanunu 30. Maddeye Göre Sigorta Tahkimin Kapsamı
88
B. Halefiyete Dayalı Rücu, Ekspertiz, Oto Tamir Servisleri ile Olan Uyuşmazlıklar ve TTK 109. Madde Kapsamında Sigorta Acentesinin Sorumluluğu Bakımından Sigorta Tahkim
90
C. Bireysel Emeklilik Sözleşmesi ve İhracat Kredi Sözleşmeleri: Türk Eximbank A.Ş. (Diğer Adı: Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş.) Örneği Bakımından Sigorta Tahkim
93
D. Tespit Davası, Delil Tespiti, Tespit Edilen Kusur Oranına İtiraz ve Manevi Tazminat Talepleri Bakımından Sigorta Tahkim
95
E. Seri Dosya Uygulaması ve Sigorta Tahkim
99
F. Munzam Zarar Talepleri Açısından Sigorta Tahkim
100
G. Değişiklik Davası ve Sigorta Tahkim (TBK 75. Maddenin Uygulama Alanı)
103
V. SİGORTA TAHKİMDE TARAFLAR
104
A. Genel Olarak Taraflar ve Başvurucunun Tüketici Sıfatına göre Değerlendirilmesi
104
B. Sigorta Şirketinin Başvurucu Sıfatının Karşı Dava Açabilmesi Açısından Değerlendirilmesi
107
C. Dain–i Mürtehinin Başvurucu Sıfatının Değerlendirilmesi
109
D. Finansal Kiralama Şirketinin Başvurucu Sıfatının Değerlendirilmesi
110
E. Alacağın Temliki Halinde Başvurucu Sıfatı
111
F. Grup Davaları ve Topluluk Davaları Yönünden Başvurucu Sıfatı
115
G. Sigorta Tahkim Yargılaması Sırasında Başvurucunun Vefat Etmesi Halinde 6100 S. HMK 55. Maddenin Uygulanabilme Sorunu
117
H. Sigorta Tahkim Yargılamasında 6100 S. HMK 124. Maddenin (Tarafta İradi Değişiklik) Uygulanması Hususu
118
SİGORTA TAHKİM YARGILAMASI ÖNCESİ SAFHA
I. BAŞVURU VE KABUL EDİLEBİLİRLİK ŞARTLARI
121
2. Başvuru Sırasında Kişisel Veriler
124
B. Kabul Edilebilirlik Şartları
125
1. Sigorta Şirketine Başvuru (Özel Dava Şartı Niteliğinde Başvuru)
125
b. Cevap (Bekleme) Süresi
128
2. Aleyhine Başvuru Yapılacak Olan Sigorta Şirketinin Sisteme Üyeliği
129
3. Uyuşmazlığın Mahkeme veya Tüketici Hakem Heyetine İntikal Etmemiş ve İcra Takibi Yapılmamış Olması
131
a. Müteselsilen Sorumluluk Açısından Değerlendirme
132
b. Tüketici Mahkemesine Başvuru Zorunluluğu Olan Haller Açısından Değerlendirme
134
c. Medeni Yargıda Açılmış Manevi Tazminat Davaları Açısından Değerlendirme
136
d. Medeni Yargıda Açılmış Davanın Açılmamış Sayılması Kararının Varlığı Halinde Konunun Değerlendirilmesi
137
e. Hüküm Kurmaya Elverişli Olmayan Malûliyet Raporuna İstinaden Usûlden Red Kararının Varlığı Halinde Yapılan Başvurunun Değerlendirilmesi
138
1. Genel Olarak Başvuru Ücreti
141
2. Başvurucu Sayısı Bakımından Başvuru Ücretinin Değerlendirilmesi
144
2. Başvurucunun Yabancı Olması Halinde Teminat Yatırılması Hususu
148
A. Kavram Olarak Raportör ile İtiraz Yetkilisi Arasındaki Farklar ve Sigorta Tahkim Yargılamasındaki Ön İnceleme ile Medeni Yargılamadaki Ön İnceleme Arasındaki Farklar
150
B. Raportörün Ön İnceleme Süreci ve İncelemenin Kapsamı
153
1. Sigorta Şirketinin Sisteme Üyeliği
154
2. Kabul Edilebilirlik Şartlarının İncelenmesi
154
c. İncelemede Yetkisi Yönünden Kapsam
156
C. Eksik Bilgi ve Belgenin Tespiti Sürecine İlişkin Sorunlar
157
1. Sigorta Şirketinden Temin Edilmesi Gereken Belgeler Yönünden Sorunlar ve Savunma Dilekçesi için Ek Süre Talep Edilmesi Halinde 6100 S. HMK 428., 127. Madde ile 317. madde/ 2. Fıkranın Uygulanması Sorunu
158
2. Eksik Bilgi ve Belge Temini Halinde Raportörün Karar Verme Yetkisi Hususuna İlişkin Sorunlar
159
III. UYUŞMAZLIK HAKEMİ – İTİRAZ HAKEMİ GÖREVLENDİRME SAFHASI
166
A. Uyuşmazlık Hakemi ve İtiraz Hakemi Olma Şartları
168
B. Uyuşmazlık Hakemi ve İtiraz Hakemlerinin Görevlendirilme Usulü
175
C. Uyuşmazlık Hakemi ve İtiraz Hakemlerinin Tarafsızlığının Sağlanmasına İlişkin Düzenlemeler
177
D. Uyuşmazlık Hakemin ve İtiraz Hakeminin Reddi
178
E. Uyuşmazlık Hakemi ve İtiraz Hakeminin Bakamayacağı İşler
180
F. Uyuşmazlık Hakemi ve İtiraz Hakeminin Görevleri Sebebiyle Sorumlulukları
181
IV. SİGORTA TAHKİMİ VE ARABULUCULUK
183
A. STK’ya Başvuru Öncesinde Arabulucuya Başvurunun Zorunlu Olmaması
184
B. İhtiyari Arabulucu Nezdinde Anlaşamama ile Sonuçlanan Bir Uyuşmazlıkta Sigorta Tahkim Yargılamasındaki HUAK 5. Madde Kapsamında Karşılaşılan Sorunlar
185
C. İhtiyari Arabulucu Nezdinde Anlaşılması Halinde Anlaşma Tutanaklarının KTK 111. Madde Kapsamında Değerlendirilmesi
187
D. Sigorta Hukukundan Kaynaklı Uyuşmazlıkların Çözümünde Arabuluculuk ve Sigorta Tahkimin Birlikte Uygulanmasının Değerlendirilmesi
189
V. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI KANUNU İLE SİGORTACILIK VERİLERİN TOPLANMASI, SAKLANMASI VE PAYLAŞILMASINA DAİR YÖNETMELİK BAĞLAMINDA SİGORTA TAHKİM
191
SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINDA UYGULANAN
I. SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINA İLİŞKİN DÜZENLEMELERE GENEL BAKIŞ
195
A. Sigortacılık Kanun’unda ve Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelikte Düzenlenen Usul Kuralları
195
B. Sigortacılık Kanun’unun 6100 Sayılı HMK’ya Yaptığı Atıf Neticesinde Uygulanan Usul Kuralları
197
1. Sigorta Tahkim Yargılamasında 6100 S. HMK’ya Doğrudan Atıf Yapılan Hususlar
197
2. Sigorta Tahkim Yargılamasında Kıyasen Atıf ve Kapsamı
197
II. SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINDA UYGULANAN TEMEL USÛL İLKELERİ
199
A. 6100 Sayılı HMK’daki Temel İlkeler
199
1. HMK’da Yer Alan Temel Usûl İlkeleri
199
2. Derhal Uygulama İlkesi
201
B. Sigortacılık Kanun’unda Düzenlenen İlke: Evrak Üzerinden İnceleme İlkesi
203
2. Evrak Üzerinden İnceleme İlkesi ve İstisnası: Aydınlatma Yükümlülüğü
204
3. Evrak Üzerinden İnceleme Yetkisi ve 6100 S. HMK 195. Maddesinin ve 6100 S. HMK 204. Maddesinin Uygulanması Sorunu
205
4. Evrak üzerinden İnceleme Yetkisi ve 6100 S. HMK 218. Maddesinin ve 6100 S. HMK 293. Maddesinin Uygulanması Sorunu
206
III. SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINDA YORUM, KIYAS VE BOŞLUK HUSUSU
206
A. Hukukta Yorum Hususu
207
B. Hukukta Kıyas ve Atıf Hususu
210
1. Hukukta Kıyas (Örnekseme) ve Sınırları
210
2. Hukukta Atıf (Yollama) ve Çeşitleri
212
C. Hukukta Boşluk ve Boşluk Doldurma Hususu
213
2. Hukukta Boşluk Doldurma
216
D. Medeni Usul Hukukunda Yorum, Kıyas, Boşluk ve Boşluk Doldurma Hususu
218
E. Sigorta Tahkim Yargılamasına Yorum ve Kıyas
224
1. Sigorta Tahkim Yargılamasında Yorum ve Yorumda Sınır
224
2. Sigorta Tahkim Yargılamasında Kıyas
225
3. Sigortacılık Kanunu m. 30/23. Fıkrasında 6100 Sayılı HMK’ya Yapılan Kıyasen Atfın Uygulanması
226
SİGORTA TAHKİM YARGILAMA SAFHASI
I. SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINDA DAVA AÇILIŞ TARİHİ
231
II. SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINDA SÜRELER
234
A. Sigorta Tahkim Yargılamasında Süreler ve Süre Uzatılması
235
1. Sigorta Tahkim Yargılamasında Genel Olarak Süreler ve Süre Uzatım Muvafakatinin Zımnen Olması Hususu
236
2. Süre Uzatım İçin Taraflardan Birinin Muvafakat Vermemesi Halinde 6100 Sayılı HMK m. 427/ 2. Fıkranın Uygulanmasına İlişkin Değerlendirme
239
3. Süre Uzatım İçin Taraflardan Birinin Muvafakat Vermemesi Halinde 6100 Sayılı HMK m. 320 / 3. Fıkra / 3. Cümlenin Uygulanmasına İlişkin Değerlendirme
242
4. Süre Uzatım İçin Taraflardan Birisinin Muvafakat Vermemesi Halinde Dosyadan El Çekme Kararının Verilmesi veya TMK 2. Maddenin ve HMK 29. Maddenin Uygulanması
243
5. Yargıtay’ın Bozma Kararı Vererek STK’ya İade Ettiği Dosyalardaki Yargılama Süresi
246
B. Ara Kararda Verilen Sürelere İlişkin Sorunlar
247
C. Cevap Dilekçesinin, Bilirkişi Raporunun, Maluliyet Raporunun ve Islah Dilekçesinin Tebliği ve Talebin Belirlenmesi İçin Süre Verilmesi Sorunu
251
D. Sigorta Tahkim Yargılamasında Zamanaşımı Süresine İlişkin Sorunlar
255
1. Zamanaşımı Süresinin Kesilmesine İlişkin Sorunlar
255
2. Zamanaşımı Süresinin Durmasına İlişkin Sorunlar
256
b. Sigorta Şirketine Başvuru ile Zamanaşımı Süresinin Durması Hususu
256
E. Mücbir Sebep ve Olağanüstü Hallerde Süreler
257
1. Covid –19 Pandemi Döneminde Sigorta Tahkim Yargılamasında Sürelerin Durması Hususu
257
2. Deprem Nedeniyle Sürelerin Durması
258
III. SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINDA İSPAT VE DELİLLER
259
A. Sigorta Tahkim Yargılamasında İspat Yükü ve Delil İkame Yükü
259
B. Sigorta Tahkim Yargılamasında Olay Yeri Terk, Müterafik Kusur, Plakası Tespit Edilemeyen Aracın Sebep Olduğu Zarar, Geçmiş Hasar Kayıtlarının İbrazı, DASK Poliçelerinde Dolaylı İspat
261
C. Sigorta Tahkim Yargılamasında Kullanılabilen Deliller
265
D. Malûliyet Raporlarının Delil Niteliği ve İspat Gücü
271
IV. SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINDA ADLİ YARDIM
274
V. SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINDA İHTİYAR–İ TEDBİR
275
VI. SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINDA TEBLİGAT
276
A. 7201 Sayılı Tebligat Kanun’un Uygulama Alanı Olup Olmadığı Sorunu
276
B. Tebliğ Tarihinin Hesaplanmasındaki Sorun
279
C. Nihai Kararın Tebliği ve Temyiz Süresinin Başlamasına İlişkin Sorun
282
VII. SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINDA DOSTANE ÇÖZÜM VE HAKKANİYET KURALLARININ UYGULANMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ
283
VIII. SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINDA MÜZEKKERE YAZILMASI VE DURUŞMA
284
A. Sigorta Tahkim Yargılamasında Müzekkere Yazılması
284
B. Sigorta Tahkim Yargılamasında Duruşma
289
IX. İDDİANIN VE SAVUNMANIN GENİŞLETİLMESİ VEYA DEĞİŞTİRİLMESİ YASAĞININ SİGORTA TAHKİM YARGILAMASININ HANGİ AŞAMASINDA UYGULANACAĞI SORUNU
290
X. SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINDA SOMUT NORM DENETİMİ HUSUSU
294
SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINA İLİŞKİN UYGULAMADA
EN SIK KARŞILAŞILAN SORUNLAR
I. TALEPLE BAĞLILIK İLKESİNİN SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINDA UYGULANMASINDA KARŞILAŞILAN SORUNLAR
297
A. Ekspertiz Ücreti Yönünden
297
B. Değer Kaybı Hesaplama Yöntemi Bakımından
300
C. Aktüeryal Hesaplama Yönünden
301
D. Başvuru Dilekçesinde Belirtilen Dava Türünün Taleple Bağlılık İlkesi Bağlamında Değerlendirilmesi
302
II. SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINDA ISLAH
304
A. Islahın İtiraz Aşamasında Yapılması Sorunu
305
B. Islah ile Netice–i Talep Kalemlerinin Değiştirilmesi
308
C. İtiraz Aşamasında Yapılan Bilirkişi İncelemesine İstinaden İkinci Kez Islah
309
D. İtiraz Aşamasında Alınan Maluliyet Raporuna İstinaden Islah
311
E. Sigorta Şirketinin, Başvurucunun Islah Hakkını Kullanmasından Önce Ödeme Yapması Halinde Başvurucunun Bilirkişi Raporuna göre Daha Yüksek Meblağda Islah Yapması
313
F. Yargıtay’ın Bozma Kararı Sonrasında Yapılan Sigorta Tahkim Yargılamasında Islah ve Aktüeryal Hesaplamada Esas Alınacak Olan Veriler Açısından Usûli Müktesep Hak
315
1. Yargıtay Bozma Kararından Sonra Talep Sonucunun Arttırılması Sorunu
316
2. Yargıtay Bozma Kararından Sonra Yapılan Yargılamada Yapılan Aktüeryal Hesaplamada Esas Alınacak Olan Veriler (Kusur Oranı, Maluliuyet Oranı, Aktüeryal Hesaplama Yöntemi)
318
III. (ÖZEL) DAVA ŞARTI NİTELİĞİNDEKİ BAŞVURUYA İLİŞKİN SORUNLAR
320
A. Başvuru Yapılırken İbraz Edilmesi Gereken Evraklar: Maluliyet Raporuna İlişkin Sorunlar
321
B. 6100 Sayılı HMK m. 115/2. Fıkranın Uygulaması
328
IV. STK NEZDİNDEKİ UYUŞMAZLIKLARIN BELİRSİZ ALACAK DAVASI MI KISMİ DAVA MI OLDUĞUNA İLİŞKİN SORUNLAR
339
A. Dava Türü Yönünden: Belirsiz Alacak Davası – Kısmi Dava ve Hukuki Yarar
339
V. UZLAŞTIRMAYA İLİŞKİN CMK M. 254/2. FIKRANIN HÜKÜM VE SONUÇ DOĞURUP DOĞURMADIĞI SORUNU
347
SİGORTA TAHKİM YARGILAMASININ
SONA ERMESİ SAFHASI: HÜKÜM
I. SİGORTA TAHKİM YARGILAMASI NETİCESİNDE VERİLEN KARARLARIN DENETLENMESİ VE KANUN YOLLARI
355
A. Sigorta Tahkim Yargılaması Neticesinde Verilen Kararlar
355
B. Sigorta Tahkim Yargılamasında Nihai Karara Karşı Denetim Yolları
356
a. Sigortacılık Kanunu 30. Madde / 12. Fıkrada Temyize İlişkin Konuda 6100 S. HMK’ya Yapılan Doğrudan Atfın Ad Hoc Tahkim Hükümlerine mi Medeni Yargılama Hükümlerine mi Yapıldığı Sorunu
360
b. Genel Olarak Temyiz Safhası
363
c. SK m. 30/12. Fıkrada Düzenlenen Özel Temyiz Sebepleri
365
d. SEDDK’nın SK m. 30/11. ve 15. Fıkralarında Yer Alan Parasal Sınırların Arttırılmasına İlişkin Tebliğ’in İtiraz ve Temyiz Sınırları Açısından Hukuki Değerlendirilmesi
366
C. İtiraz Sınırı ve Temyiz Sınırına İlişkin Sorunlar
371
1. Temyiz Sınırının Değerlendirilmesi
371
2. İtiraz Sınırı ve Temyiz Sınırı Açısından Esas Alınacak Olan Tutar Sorunu
376
3. Islahın Temyiz Sınırına Yakın Bir Miktarda Yapılması Halinde Temyiz Yolunun Açık Olup Olmadığı Sorunu
379
4. Dava Değeri Temyiz Sınırının Altında Kalan Başvuruda Verilen Usulden Red Kararına Karşı Temyiz Yolunun Açık Olup Olmadığı Sorunu
382
5. Yargıtay’ın Bozma Kararından Sonra Yapılan Sigorta Tahkim Yargılamasında Usûli Müktesep Hak ve Temyiz Sınırı
383
II. İPTAL DAVASI, YARGILAMANIN YENİLENMESİ KARAR DÜZELTME MÜESSESELERİ ÇERÇEVESİNDE SİGORTA TAHKİM
385
III. KARARIN TAVZİHİ, TASHİHİ VE KARARIN TAMAMLATILMASI
389
IV. SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINDA SULH, KABUL VE FERAGAT
391
A. Nihai Karar Verilmesinden Önce Sulh, Kabul ve Feragat
392
B. Nihai Karar Verildikten Sonra Sulh, Kabul ve Feragat ile Ek Karar
393
V. YARGILAMA SIRASINDA SİGORTA ŞİRKETİ TARAFINDAN TAZMİNAT ÖDEMESİ YAPILMASI HALİNDE YARGILAMA GİDERLERİNİN AKIBETİ
393
A. HMK 312. Madde / 2 Fıkra Kapsamında Yargılama Giderine İlişkin Sorunlar
393
B. AAÜT 6. Maddenin Uygulama Alanı Olup Olmadığı Sorunu
395
VI. SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINDA HÜKMEDİLECEK VEKÂLET ÜCRETİ HUSUSU
397
A. Başvurucu Lehine Hükmedilen Vekâlet Ücretinin 1/5 Oranında Olması Gerekip Gerekmediği Sorunu
398
B. Yargılama Sırasında Bilirkişi Raporundan sonra Islahtan Önce Sigorta Şirketince Yapılan Ödemelerde Vekâlet Ücreti
405
C. Taraflar Lehine Hükmedilen Vekâlet Ücretinin Maktu Ücret Altında Kalıp Kalmadığı Sorunu
405
D. Yargıtay’ın Bozma Kararı Sonrasındaki Sigorta Tahkim Yargılamasında Hükmedilen Vekâlet Ücreti
407
VII. VERİLEN KARARLARIN İCRASI VE TEMİNATIN İADESİ SORUNU
408
VIII. İTİRAZ HAKEM HEYETİ KARARINA KARŞI DİRENME HAKKI SORUNU
410
IX. KATILMA YOLUYLA İTİRAZ YOLUNUN MÜMKÜN OLUP OLMADIĞI SORUNU
414
X. SİGORTA TAHKİM YARGILAMASINDA DOSYAN EL ÇEKME KARARI SORUNU
416
Sigortacılık Kanunu 30. Madde
435
Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelik
442
Yabancı Uyruklular İçin Fiziksel Başvuruda Kullanılan Başvuru Formu
465
Başvuru Sahiplerinin Verilerinin İşlenmesine İlişkin Rıza Metni
470
Sigorta Tahkim Komisyonu İnternet Sitesinde Yayınlanan Örnek Mahiyetinde Vekâletname Metni
471
Sigorta Tahkim Komisyonu Başvuru Ücret Tarifesi ve Tarifenin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar
472