Yargıtay ve BAM Uygulamalarına Göre Fazla Çalışma Dr. Özgül Özkan Ürün, Nurettin Ceylan  - Kitap
Yargıtay ve BAM Uygulamalarına Göre

Fazla Çalışma

1. Baskı, 
Kasım 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
394
Barkod:
9789750297212
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
590,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Kitap işçilik alacakları konusunda Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemelerinin uygulamalarını ortaya koymayı hedef edinmiş bir çalışmanın ilk ürünüdür. İşçilik alacaklarından fazla çalışma konusu hakkındaki uyuşmazlıklara Yargıtay'ın ve Bölge Adliye Mahkemelerinin uygulamasını ortaya koymayı amaçlayan bu kitabın akademik bir iddiası olmamakla birlikte, konular akademik bir ciddiyetle ele alınmış, açıklamalar akademik bir titizlikle hazırlanmış, konunun temel kaynaklarına, monografilere, yayımlanmamış doktora ve yüksek lisans tezlerine atıf yapılarak, bu eserlerden faydalanılmıştır.
İncelenen her konuda amaçlanan, Yüksek Mahkeme uygulamalarını ortaya koymak olduğundan, kitabın yazarlarının neredeyse hiçbir görüşü yansıtılmamıştır. Buna mukabil konunun doktrinde ve yargı kararlarında tartışmalı olan yahut farklı yorumlanan vecheleri de göz ardı edilmemiş, bu hususlara genel olarak dipnotlarda dikkat çekilmiştir.
Uygulamacılara yönelik olarak hazırlanan bu eserde, konuların incelenmesinde iki temel amacın olduğu söylenebilir. Öncelikle Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemelerinin konu hakkındaki güncel görüş ve uygulaması tespit edilmiş, sonrasında ise uygulamaya dair en güncel kararlara yer verilmiştir. Böylece tüm uygulamacılara (avukat, hakim, bilirkişi vd.), Yüksek Mahkeme uygulamalarına kolayca erişme imkanı sağlanmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Fazla Çalışmanın İspatı ve Hesaplanması
.
Fazla Çalışma Ücretinde Faiz, Zamanaşımı ve Hakkaniyet İndirimi
.
Fazla Çalışmanın Asıl Ücrete Dahil Olması
.
Fazla Çalışmada Günlük, Gecelik, Haftalık ve Yıllık Sınır
.
Vardiyalı Çalışmalarda Fazla Çalışma
.
Fazla Çalışma Ücretinden Sorumluluk
.
Fazla Çalışma Ücretinin Ödenmesi ve Ödenmemesine Bağlanan Sonuçlar
.
Özellik Gösteren Meslek Grupları
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
5
Kısaltmalar 
23
Birinci Bölüm
FAZLA ÇALIŞMA KAVRAMI, FAZLA ÇALIŞMA SAYILAN HALLER VE ÇALIŞMA OLARAK SAYILMAYAN DURUMLAR
I. FAZLA ÇALIŞMA KAVRAMI 
25
A. Yasal Çalışma Süreleri 
25
1. Fazla Sürelerle Çalışma 
25
a. Fazla Sürelerle Çalışma Kavramı 
25
b. Fazla Çalışma–Fazla Süreli Çalışma (Farklılıklar Tablosu) 
28
2. Fazla Çalışma 
29
a. Haftalık Çalışma Süresi ve Haftalık Fazla Çalışma 
29
b. Günlük 11 Saat Sınırı ve Günlük Fazla Çalışma 
29
c. Gece Çalışması ve Gece Çalışmasında Fazla Çalışma 
30
aa. İşçinin Çalışmasının Bir Kısmının Gündüze Denk Gelmesi Halinde Gece Çalışması 
32
bb. Gece Çalışmasında Turizm, Özel Güvenlik ve Sağlık Çalışanları İstisnası 
34
aaa. İstisna 04.04.2015 Sonrası Dönem İçin Geçerlidir 
34
bbb. Yazılı ve Açık Onay Şarttır 
35
ccc. Yazılı ve Açık Onay Olsa da Günlük 11 ve Haftalık 45 Saat Sınırı Uygulanır 
37
d. Fazla Çalışma Ücretinin Asıl Ücrete Dahil Edilmesinde Yıllık 270 Saat Sınırı 
37
aa. Yıllık 270 Saat Sınırının Taraflarca Düşürülebilmesi 
38
bb. Yıllık 270 Saat Hesabında Fazla Süreli Çalışmaların da Hesaplanması Gerekir 
40
cc. Çalışmanın 1 Yılı Doldurmadığı Durumda Yıllık 270 Saat Sınırının Uygulanması 
41
aaa. Yargıtay 22. HD. ve Yargıtay 7. HD.’nin Eski Uygulamaları 
41
bbb. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin Güncel ve Yerleşik Uygulaması 
41
ccc. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2021 Tarihli İlke Kararı 
42
e. Günlük, Haftalık ve Gece Çalışması Sınırının Birlikte Aşılması Halinde Hangisinin Uygulanacağı Sorunu 
43
B. Vardiyalı Çalışmalarda Fazla Çalışma 
43
1. Üçlü Vardiya Sisteminde Fazla Çalışma 
43
a. Üçlü Vardiya Sisteminde Kural Olarak Fazla Çalışma Yoktur 
43
b. Üçlü Vardiya Sisteminde Çalışma Yapıldığının İspat Edilmesi 
44
aa. Yazılı Delil Bulunması 
44
bb. Davalı Tanıklarının Teyit Etmesi 
45
cc. Şüpheden Uzak ve Kesin Deliller 
46
2. 12 Saat Çalışma–24 Saat Dinlenme Sisteminde Fazla Çalışma 
47
3. 12 Saat Çalışma–36 Saat Dinlenme Sisteminde Fazla Çalışma 
48
4. 24 Saat Çalışma–24 Saat Dinlenme Sisteminde Fazla Çalışma 
50
a. Uyku İhtiyacının Giderildiği Durumda 
51
b. Uyku İhtiyacının Giderilmediği Durumda 
52
5. 24 Saat Çalışma–48 Saat Dinlenme Sisteminde Fazla Çalışma 
54
C. Şua Çalışmasında Fazla Çalışma 
55
1. Şua Çalışmasında Haftalık 35 Saat Sınırı 
55
2. Şua Çalışmasında Günlük Saat Sınırı Yoktur 
57
3. İşçinin Yapmış Olduğu Çalışmanın Şua Çalışması Olmasının Şartları 
57
D. Fazla Çalışma Ücretinin Asıl Ücrete Dahil Edilmesi 
61
1. Anlaşmanın Yapılması 
61
a. İş Sözleşmesi ile Yapılabilir 
61
c. İşyeri Yönetmeliği ile Yapılabilir 
62
aa. İşçinin Yönetmeliği İmzalamış Olması Gerekir 
63
bb. İşçinin İmzalamadığı Yönetmelik İşçiye Tebliğ Edilmiş Olsa da Geçersizdir 
63
cc. İmza Edilen Yönetmelik Hükmü İmza Tarihinden Sonrası İçin Geçerlidir 
64
2. Anlaşmanın Geçerlilik Şartları 
64
a. İşçinin Yazılı Onayı 
65
b. İşçinin İmzasının Olmaması 
65
aa. İşçi Tarafından İmzalanmadıkça Sözleşme de Yönetmelik de İşçiyi Bağlamaz 
65
bb. İmza Hükmün Bulunduğu Sayfada Olmak Zorundadır 
66
c. Sözleşme Tarihinin Yazılmamış Olması 
68
d. Ücret Miktarının Yazılmamış Olması 
69
aa. Yargıtay Uygulamasında Ücretin Yazılmamış Olması 
69
aaa. Yargıtay’ın Eski Uygulaması 
69
bbb. Yargıtay’a Göre Salt Ücretin Yazılmamış Olması Anlaşmayı Geçersiz Kılmaz 
69
ccc. İşçiye Asgari Ücret + 22,5 Saatlik Ücret Ödeniyorsa Anlaşma Geçerlidir 
70
bb. BAM Uygulamalarına Göre Ücretin Belirlenmesinin Geçerlilik Şartı Olup Olmadığı Sorunu 
72
aaa. Yargıtay Uygulamasını Takip Eden BAM Daireleri 
72
bbb. Yargıtay’ın Aksi Yönünde Karar Veren BAM Daireleri 
73
e. İşçinin Ücretinin Asgari Ücretin Üzerinde Olması Geçerlilik Şartıdır 
74
aa. Ücretin, Asgari Ücretin Ne kadar Üzerinde Olması Gerektiği Sorunu 
75
bb. Yargıtay ve BAM’a Göre Ücret, Asgari Ücretin 1,15 Katı Olmalıdır 
75
f. Serbest Zaman Kullandırılması Hükmü, Anlaşmayı Geçersiz Kılmaz 
77
3. Hüküm ve Sonuçları 
77
a. Yapılan Anlaşma Yıllık 270 Saate Kadar Geçerlidir 
77
b. İşçinin Temel Ücreti Fazla Çalışma Dahil Olarak Ödenen Maktu Ücret Olur 
78
aa. Fazla Çalışma Yapılmadığından Bahisle İşveren Ücreti Geri İsteyemez 
78
bb. Ödenen Ücret Temel Ücret Olduğundan Diğer Alacakları da Etkiler 
78
c. Fazla Çalışmanın Asıl Ücrete Eklenmesi, Fazla Çalışma Onayından Başkadır 
79
aa. Uygulamada Birbirine Karıştırılan Durumlar 
80
bb. Fazla Çalışma Onayı ve Fazla Çalışmanın Asıl Ücrete Eklenmesi (Farklılıklar Tablosu) 
81
d. Anlaşma İmza Tarihinden Sonrası İçin Geçerlidir. Yenilemeye Gerek Yoktur 
81
E. Fazla Çalışmalarda Denkleştirme 
82
1. Denkleştirme Yapılabilmesi İçin Tarafların Anlaşmış Olması Gerekir 
85
a. Denkleştirme İçin Anlaşmanın Yazılı Olması Şart Mıdır? 
85
b. Yargıtay’a Göre Yazılılık Şart Değildir. Örtülü Denkleştirme Mümkündür 
85
2. Denkleştirmenin Uygulanması 
87
a. Denkleştirme En Çok 2 Aylık Periyotlar Halinde Yapılır 
87
b. Denkleştirme Dönemi Olarak 2 Aydan Az Bir Süre Belirlenebilir 
88
c. Denkleştirme Dönemlerinin Mutlaka Ayrı Ayrı Değerlendirilmesi Gerekir 
88
d. Haftalık Çalışma Saati 45 Saatin Altında Belirlendiyse Denkleştirme Buna Göre Yapılır (Fazla Sürelerle Çalışmada Denkleştirme) 
89
3. Denkleştirmenin Sınırları 
90
a. Günlük 11 Saati Aşan Çalışmalar Denkleştirmeye Tabi Tutulamaz 
90
b. Gecelik 7,5 Saati Aşan Çalışmalar Denkleştirmeye Tabi Tutulamaz 
91
c. Hafta Tatili ve UB3GT Çalışmaları Denkleştirmeye Tabi Tutulamaz 
91
II. ÇALIŞMA SÜRESİNDEN SAYILAN HALLER 
92
A. İşçinin İşe Hazır Olarak Beklediği Süre (m. 66/1–c) 
92
B. Yer Altı veya Su Altı İşlerinde İnip Çıkmada Geçen Süre (m. 66/1–a) 
93
C. Kadın İşçilerin Süt İzni (m. 66/1–e) 
93
1. Süt İzninde Çalışılan Süre Doğrudan Fazla Çalışma Sayılır 
93
2. Süt İzninin Toplu Kullandırılması 
95
D. Çalışma Süresinden Sayılan Yolda Geçen Süreler 
95
1. İşçinin İşyerinden Başka Bir Yerde Çalışmak Üzere Gönderilmesinde Yolda Geçen Süreler (m. 66/1–b) 
95
2. Çalıştırmak Üzere Başka Yere Gönderme (m. 66/1–b) ile İşyerine Götürülüp Getirmenin (m. 66/1–f) Karıştırılması 
96
3. İş Güvenliği Uzmanları Hakkındaki Yönetmelik Kanuna Aykırı Olduğundan Uygulanmaz 
98
E. İşçinin İşyeri Dışında İşverenle İlgili Bir Yerde Meşgul Edilmesi (m. 66/1–d) 
98
F. Çalışma Süresinden Sayılan Eğitim ve Seminerler (İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi) 
98
III. ÇALIŞMA SÜRESİNDEN SAYILMAYAN HALLER 
99
A. Ara Dinlenme Süreleri 
99
1. Kanuna Göre Kullandırılması Gereken Ara Dinlenme Süreleri 
99
2. Günlük 11 Saati Aşan Çalışmada 1,5 Saat Ara Dinlenmesi Verilmelidir 
100
3. Ara Dinlenme Sürelerinin Uygulandığı Karinedir. Uygulanmadığını İddia Eden İspat Etmelidir 
101
a. Ara Dinlenme Süresinin Daha Az Kullanıldığının İspatı İşçiye Düşer 
102
b. Ara Dinlenme Süresinin Daha Çok Kullanıldığının İspatı İşverene Düşer 
103
c. Nitelikli İspat Gerekli Olup Sadece İddia Eden Tarafın Tanık Anlatımı Yeterli Değildir 
103
B. Çalışma Süresinden Sayılmayan Yolda Geçen Süreler 
105
1. İşçilerin Yerleşim Yerinden Uzak Olup Toplu Bir Şekilde Götürülüp Getirilmeleri Sırasında Yolda Geçen Süreler (m. 66/1–f) 
105
2. Sosyal Yardım Amaçlı Olarak İşyerine Götürülüp Getirilmede Yolda Geçen Süreler (m. 66/1–f) 
107
C. Çalışma Süresinden Sayılmayan Eğitimler (İş Sağlığı ve Güvenliği Dışındaki Eğitimler) 
108
IV. GENEL KURALLARA GÖRE ÖZELLİK GÖSTEREN MESLEK GRUPLARI 
109
A. Üst Düzey Yönetici 
110
1. Üst Düzey Yöneticinin Fazla Çalışması Bakımından Genel Kural 
110
2. Genel Kuralın İstisnası Olarak İşverenin Açık Talimatı 
110
3. İşçinin Üst Düzey Yönetici Olup Olmadığının Tespitinde Kriterler 
111
a. Temel Kriter: Kendi Mesaisini Kendisinin Belirleyebiliyor Olması 
112
b. Yardımcı Kriterler 
113
aa. Aynı İşyerinde Emir ve Talimat Verecek Kimsenin Olmaması 
113
bb. Müdür de Olsa Emir ve Talimat Verecek Biri Varsa Üst Düzey Yönetici Sayılmaz 
115
cc. Çalışma Saatinin Merkezden Bildirilmesi Halinde Üst Düzey Yönetici Sayılmaz 
116
dd. Üst Düzey Yönetici Olarak Kabulü İçin İşçinin Ücretinin Yüksek Olması Gerekir 
117
ee. Fazla Çalışma Ücreti Asıl Ücrete Dahil Edilmişse Üst Düzey Yönetici Sayılmaz 
119
ff. Sözleşmede Fazla Çalışmaya Dair Hüküm Bulunması Üst Düzey Yönetici Olmadığını Gösterir 
120
4. Yargıtay ve BAM Kararlarına Göre Üst Düzey Yönetici Kabul Edilen İşçiler 
121
a. Proje Müdürü 
122
b. Şantiye Şefi 
122
c. Banka Şube Müdürü 
123
d. Bölge Müdürü 
124
5. Yargıtay ve BAM Kararlarına Göre Üst Düzey Yönetici Kabul Edilmeyen İşçiler 
125
a. Mağaza Müdürü 
125
b. Satış Müdürü 
125
c. Muhasebe Müdürü 
126
d. Pazarlama Müdürü 
126
B. Apartman Görevlileri (Konut Kapıcıları) 
127
1. Konut Kapıcısının Fazla Çalışmasının İspatı 
127
a. Kapıcının Fazla Çalışması Bakımından Açığa Kavuşturulacak Hususlar 
127
b. Sadece Davacı Tanıkları ile Sonuca Gidilemez, Keşif Yapılmalıdır 
128
c. Kapıcının Yaptığı İşlerin Ne Kadar Süre Tuttuğu Hesaplanmalıdır 
129
2. Boş Zamanlar Çalışma Süresinden Sayılmaz 
130
3. Ek İş Yapan Kapıcının Fazla Çalışması Yoktur 
131
C. Tır Şoförleri 
131
1. Yurt İçi Tır Şoförleri 
132
a. Tanıkların Bilgisinin Mutlaka Görgüye Dayalı Olması Gerekir 
132
b. Takograf Kayıtları Varsa Bu Kayıtlar Esas Alınır 
133
c. Davacı Takograf Kayıtlarına Dayandıysa Kayıtlar Getirtilmelidir 
134
2. Yurt Dışı Tır Şoförleri 
135
a. Fazla Çalışma Salt Tanık Anlatımı ile İspat Edilemez 
135
b. Tanık Anlatımı Mutlaka Görgüye Dayalı Olmalıdır 
136
D. Servis Şoförleri 
136
1. Servis Saati Dışında Başka İş Yapması veya Çalışmaya Hazır Bekletilmesi 
136
2. Servis Saati Dışındaki Süreyi Serbest Zaman Olarak Kullanması 
137
E. Radyoloji ve Radyom Çalışanları 
139
F. Eczane Çalışanları 
139
1. Eczacılar Odasından Gelen Cevap Tek Başına Fazla Çalışmayı İspat Etmez 
139
2. Eczane Çalışanı Fazla Çalışmasını Tanık ya da Yazılı Delille İspat Etmelidir 
140
3. Tanık Beyanları ile Kurum Cevapları Birlikte Değerlendirilmelidir 
140
G. Tıbbi Mümessil 
141
H. Satış Temsilcisi (Pazarlamacı) 
141
I. Maden İşçileri 
142
1. Günlük 7,5 ve Haftalık 37,5 Saatlik Çalışma Sınırı Yalnızca Yer Altında Çalışanlar İçin Geçerlidir 
143
2. Yasal Değişiklikten Önceki Çalışmalar Eski Düzenlemeye Tabidir 
143
J. Bekçiler 
145
K. Orman Yangın İşçisi ve Gözetleme Kulesinde Nöbet Tutan İşçiler 
146
L. Home Ofis Çalışanlar 
147
1. Tüm Çalışma Dönemi Boyunca Evde ise Fazla Çalışma Yoktur 
147
2. Ev Dışında Sahada Çalışma Varsa Fazla Çalışma Olabilir 
148
M. Basın Çalışanları 
149
1. Günlük 8 Saati Aşan Çalışma Fazla Çalışmadır. Haftalık Sınır Yoktur 
149
2. Günlük Fazla Çalışma En Fazla 3 Saat Olabilir 
150
3. Fazla Çalışmanın Asıl Ücrete Dahil Olduğunun Kararlaştırılması Halinde Bu Anlaşma En Fazla 3 Saate Kadar Geçerlidir 
150
4. Basın Çalışanlarının Fazla Çalışma Ücreti ve Faizi 
151
N. İcapçı Doktor 
151
O. Taksi ve Dolmuş Şoförleri 
152
P. Gemi Adamları 
153
1. Günlük 8, Haftalık 48 Saatin Üstü Fazla Çalışmadır 
153
2. Fazla Çalışma Ücreti Normal Ücretin %25 Fazlasıdır 
154
R. Özel Okul Öğretmenleri 
155
1. Sözleşmede Belirtilen Ders Sayısından Fazla Derse Girmesi Halinde Fazla Çalışma Değil Ek Ders Ücreti Alır 
156
2. Fazla Çalışma Ücreti Talebi Ek Ders Ücreti Talebi Olarak Yorumlanmalıdır 
157
3. Fazla Çalışma Bakımından Haftalık 45 Saat Sınırı Uygulanmaz 
158
4. Ders Dışında Bir Görev Yaptıysa Fazla Çalışma Yapmış Olur 
160
İkinci Bölüm
FAZLA ÇALIŞMANIN İSPATI VE HESAPLANMASI
I. FAZLA ÇALIŞMANIN İSPATI 
161
A. Yazılı Deliller 
162
1. Bordroların İspat Kuvveti 
162
a. Tahakkuklu Bordroların İspat Kuvveti 
162
aa. İmzalı ve Tahakkuklu Bordroların İspat Kuvveti 
162
aaa. İmzalı ve Tahakkuklu Bordronun İhtirazi Kayıtsız Olması 
163
aaaa. İmzalı, Tahakkuklu ve İhtirazi Kayıtsız Bordronun Aksi Ancak Yazılı Delille İspat Edilebilir 
163
bbbb. İmzalı, Tahakkuklu ve İhtirazi Kayıtsız Bordroda Dönem Dışlaması Yapılmalıdır 
163
bbb. İmzalı ve Tahakkuklu Bordronun İhtirazi Kayıtlı Olması 
165
aaaa. İmzalı, Tahakkuklu ve İhtirazi Kayıtlı Bordronun Aksi Her Türlü Delille İspat Edilebilir 
165
bbbb. İmzalı, Tahakkuklu ve İhtirazi Kayıtlı Bordroda Mahsup Yapılmalıdır (Dışlama Yapılmaz) 
166
bb. İmzasız ve Tahakkuklu Bordroların İspata Etkisi 
166
aaa. İmzasız ve Tahakkuklu Bordronun Aksi Her Türlü Delille İspat Edilebilir 
166
bbb. İmzasız ve Tahakkuklu Bordro Banka Kanalı ile Ödendiyse Mahsup Yapılmalıdır 
167
b. Tahakkuksuz Bordroların İspat Kuvveti (Sıfır Tahakkuk, Tahakkuk Değildir) 
168
c. Sembolik Tahakkukların Yer Aldığı Bordroların İspat Kuvveti 
170
aa. Aksi Her Türlü Delille İspat Edilebilir 
170
bb. Dışlama Değil Mahsup İşlemi Yapılmalıdır 
170
cc. İmzalanmış Olsa Bile Dışlama Değil Mahsup Yapılmalıdır 
171
dd. Yargıtay ve BAM Kararlarında Geçen Sembolik ve Sembolik Olmayan Tahakkuk Örnekleri 
172
d. Düşük Ücretten Tahakkuk Yapılan Bordroların İspata Etkisi 
174
aa. İmzalı ve Düşük Ücretten Tahakkuk Yapılan Bordroların İspata Etkisi 
175
aaa. İmzalı ve Düşük Ücretli Tahakkukta Fazla Çalışma Süresinin Aksi Ancak Yazılı Delille İspat Edilebilir 
175
bbb. İmzalı ve Düşük Ücretli Tahakkukta Dışlama Değil Mahsup İşlemi Yapılmalıdır 
176
bb. İmzasız ve Düşük Ücretten Tahakkuk Yapılan Bordroların İspata Etkisi 
179
aaa. İmzasız ve Düşük Ücretli Tahakkukta Fazla Çalışma Süresinin Aksi Tanıkla İspat Edilebilir 
179
bbb. İmzasız ve Düşük Ücretli Tahakkukta Banka Kanalı ile Ödeme Varsa Dışlama Değil Mahsup İşlemi Yapılmalıdır 
180
e. Hileli Bordroların İspata Etkisi 
181
aa. Hileli Bordro Nedir? 
181
bb. Hileli Bordronun Aksi Her Türlü Delille İspat Edilebilir 
182
cc. Hileli Bordroda Dönem Dışlaması da Mahsup İşlemi de Yapılamaz 
183
dd. İşçi de Hileli Bordroya Dayanarak Fazla Çalışma Saatini İspat Edemez 
184
2. Puantaj Kayıtlarının (İşyeri Giriş–Çıkış Kayıtlarının) İspat Kuvveti 
185
a. Puantaj Kaydında İmza 
185
aa. İşçinin İmzasını Taşımayan Puantaj Kaydı İşçi Açısından Bağlayıcı Değildir 
185
bb. İşveren Kamu Kurumu ise ve Yan Delil Varsa İmzanın Olmaması Puantaj Kaydını Etkilemez 
186
b. Puantaj Kaydının Aksi Tanıkla İspat Edilemez 
188
c. Puantaj Kaydının Olduğu Dönem, Kayda Göre Hesaplanmalıdır. Kayıt Olmayan Dönem Ayrıca İspatlanmalıdır 
188
d. İşveren Tarafından Sunulan Kayıtlar İşverenin Onayı Olmadığı Gerekçesiyle Geçersiz Sayılamaz 
189
3. Kamu Kurumlarında Yazılı Deliler ve Fazla Çalışmanın İspatı 
190
a. Kamu Kurumunda Tutulan Kayıtların İspat Gücü 
190
b. İşyerinin Kamu Kurumu Olması Fazla Çalışmanın Yazılı Delille İspatını Zorunlu Kılmaz 
190
4. İşyerinin Faal Olduğu Saatleri Gösteren Kayıtların İspat Kuvveti 
191
a. İşyerinin Faal Olduğu Süre ile İşçinin Çalışma Süresi Aynı Şey Değildir 
191
b. İşçinin Çalışma Süresi İşyerinin Faal Olduğu Süreden Az ya da Çok Olabilir 
193
B. Tanık Beyanları 
194
1. Tanığın İşyerinin Çalışma Düzeni Hakkında Bilgi Sahibi Olması Gerekir 
194
a. Beraber Çalışılan Tanığın Kendi Dönemi ile İlgili Tanıklığına İtibar Edilir 
195
b. Komşu İşyerinde Çalışanın Tanıklığının İspata Etkisi 
196
c. Tanığın, Davacının Yakını veya Akrabası Olmasının Önemi Yoktur 
197
2. Husumetli Tanığın İspat Kuvveti 
198
a. Husumetli Tanık Beyanının İspat Kuvveti 
198
aa. Salt Husumetli Tanık Beyanı ile Fazla Çalışma İspat Edilemez 
198
bb. Bazı BAM Kararlarına Göre, Aksine Delil Yoksa Husumetli Tanık Beyanına İtibar Edilir 
201
cc. Yan Deliller ile Desteklenen Husumetli Tanık Beyanına İtibar Edilmelidir 
202
b. Yan Delil Sayılan Deliller 
203
aa. Emsal Nitelikteki Davalardaki Tanık ve Deliller 
205
bb. Husumetli Tanık Beyanının Abartılı Olmayıp Herkesçe Bilinen Vakıalara İşaret Etmesi 
205
cc. Diğer Tanık İfadeleri 
205
c. Husumet Doğuran Durumlar 
207
aa. Tanığın Davalı İşverene Karşı Davasının Bulunması 
207
bb. SGK’ya Şikayet 
208
d. Husumet Doğurmayan Durumlar 
208
aa. Arabuluculuk Yolu ile Anlaşma Sağlanması 
208
bb. Arabuluculuk Aşamasının Devam Ediyor Olması 
209
cc. Tanığın Açmış Olduğu Davanın Sulh ile Sonuçlanması 
209
dd. Aynı Avukata Vekalet Verilmiş Olması 
210
e. Husumetin Tanığın Dinlendiği Tarih İtibariyle Olması Gerekir 
210
f. Husumet İddiası Varsa Husumet Olup Olmadığı Araştırılmalıdır 
211
3. Davacının Tanık Sıfatıyla Verdiği Beyanlar Kendi Davasında Bağlayıcıdır 
211
a. Çalışma Düzenine İlişkin Beyanları Kendi Davasında Bağlayıcıdır 
211
b. Ödeme İkrarına İlişkin Beyanları Kendi Davasında Bağlayıcıdır 
213
4. Tanıkların Çelişkili Beyanları 
214
a. Davacı Tanıklarının Beyanları Arasındaki Çelişki 
214
b. Davacı Tanıkları ile Davalı Tanıklarının Beyanları Arasındaki Çelişki (Delillerin Eşitliğinde İşçi Lehine Hüküm Verilir) 
216
5. Fazla Çalışmanın İspatında Tanık Sayısı 
217
a. Fazla Çalışma Olgusunun İspatı İçin Tek Tanık Dahi Yeterlidir 
217
b. Tanıklar Dinlenmeden Tanık Sayısı Mahkemece Sınırlanamaz 
218
c. Hakimin Dinlenen Tanıklarla Yetinmesi Kararı (HMK m. 241) 
220
aa. İspat Edilmek İstenen Husus Hakkında Kanaat Oluşmadıysa HMK m. 241 Kararı Verilemez 
221
bb. HMK m. 241’in Uygulanması İçin Hakimin Karar Almış Olması Gerekir 
221
cc. Hiçbir Tanık Dinlenmeden HMK m. 241 Kararı Verilemez 
222
6. Fazla Çalışmanın İspatında Günlük 3 Saat Sınırı Yoktur 
223
II. FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİNİN HESAPLANMASI 
223
A. Fazla Çalışma Ücretinin Belirlenmesinde Esas Alınacak Ücret 
224
1. Ücretin Türü (Çıplak Ücret Esas Alınır) 
224
2. Dönemsel Ücret Üzerinden Hesaplama Yapılmalıdır 
225
3. Geçmiş Dönemlere Ait Ücretin Tespit Edilmesi 
226
a. Bilinen Dönem Ücretinin Asgari Ücrete Oranı Yapılarak Tespit Edilir 
226
b. İşçinin Terfi Alması veya Unvan Değiştirmesinde Bilinmeyen Ücret Tespiti 
226
4. Ücret Miktarının Tespit Edilmesi 
227
a. Ücretin Miktarında İspat Yükü 
227
b. Ücret Miktarının İspatına Elverişli Deliller 
228
aa. Yazılı Deliller 
229
aaa. Ücret Bordrosu 
229
aaaa. Ücret Bordrosu İmzalı da Olsa İşçi Gerçek Ücretin Farklı Olduğunu İspatlayabilir 
229
bbbb. Ücret Bordrosu İmzalı da Olsa İşçinin Vasfı veya Kıdemi Gereğince Asgari Ücret Aldığı Kabul Edilemez 
230
bbb. İşverenin Düzenlediği, İşçinin Ücretini Gösteren Belgeler 
233
bb. Tanık Anlatımı (Tanık Anlatımı ile de Ücret İspat Edilebilir) 
234
cc. Emsal Ücret Araştırması 
235
aaa. Emsal Ücret Araştırmasında Usule Dair Hususlar 
236
aaaa. Diğer Delillerle Ücret Belirlenemiyorsa Emsal Ücret Araştırması Yapılır 
236
bbbb. Ücrete Yönelik Hiçbir Delil Yoksa Emsal Ücret Araştırması ile Ücret İspat Edilemez 
238
cccc. Tanıklardan Birinin Dahi Elden Ödeme Olduğuna Dair Beyanı Varsa Emsal Ücret Araştırması Yapılmalıdır 
239
dddd. Re’sen Emsal Ücret Araştırması Yapılabilmesi Sorunu 
240
eeee. Mahkeme Bordro Tanığını Re’sen Dinleyemez 
241
bbb. Emsal Ücret Araştırmasında Yöntem 
241
aaaa. Yazılacak Müzekkerelerde İşçinin ve İşin Özellikleri Yer Almalıdır 
241
bbbb. Emsal Ücret Araştırması Yapılacak Kurumlar 
242
aaaaa. Meslek Örgütleri ve Sendiklara Sorulmalı, TÜİK Verileri Alınmalıdır 
242
bbbbb. Çalışma Alanı ile İlgili Olan Resmi Kurumlardan da Sorulabilir 
244
ccccc. Tarafların Bildirdiği Emsal İşyerlerinden de Sorulmalıdır 
244
ddddd. Sendikasız İşçi İçin Sendikadan Gelen Cevap Esas Alınmamalıdır 
245
dd. Emsal Dosyalarda Verilen Kararlar 
246
B. Çalışma Şekillerine Göre Hesaplama Yöntemi 
247
1. Zaman Esaslı Çalışmalarda Fazla Çalışmanın Hesaplanması 
247
a. Fazla Çalışılan Saat Sayısının Belirlenmesi 
247
aa. Temel Kural Haftalık Çalışma Saatine Göre Belirlemektir 
247
bb. Yarım Saatten Az Çalışmalar Yarım Saate, Yarım Saatten Fazla Çalışmalar Bir Saate Yuvarlanır 
248
b. Normal Saat Ücreti ve Fazla Çalışılan Saat Ücretinin Hesaplanması 
249
2. Primli Çalışma Sisteminde Fazla Çalışmanın Hesaplanması 
250
a. Sadece Primli Çalışma Sisteminde Fazla Çalışma Ücretinin Hesaplanması 
250
b. Sabit Ücret ve Primli Çalışma Sisteminde Fazla Çalışma Ücretinin Hesaplanması 
251
aa. Eski Uygulama 
251
bb. 2020 İlke Kararı ile Gelen Yeni Uygulama 
252
c. Sabit Ücret ve Hedefe Bağlı Primli Çalışma Sisteminde Fazla Çalışma Ücreti 
255
3. Bahşişli Çalışma Sisteminde Fazla Çalışmanın Hesaplanması 
256
a. Sadece Bahşişli Çalışma Sisteminde Fazla Çalışma 
256
b. Sabit Ücret ve Bahşişli Çalışma Sisteminde Fazla Çalışma 
257
4. Yüzde Usulü Ücret ile Çalışma Sisteminde Fazla Çalışmanın Hesaplanması 
258
5. Fazla Çalışma Ücretinden Yapılacak Yasal Kesintiler (Brütün Nete Çevrilmesi) 
258
6. Fazla Çalışma Ücretinde Brüt veya Net Olarak Hesaplanmasında Usule İlişkin Hususlar 
259
a. Kural, Fazla Çalışma Ücretinin Brüt Olarak Hesaplanmasıdır 
259
b. Mahkeme Taleple Bağlıdır. Net Olarak Talep Edildiyse Net, Brüt Olarak Talep Edildiyse Brüt Olarak Hüküm Kurulmalıdır 
260
Üçüncü Bölüm
FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİNDE FAİZ, ZAMANAŞIMI VE HAKKANİYET İNDİRİMİ
I. FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİNDE FAİZ 
263
A. Fazla Çalışma Ücretine Uygulanacak Faizin Türü 
263
1. Kural Olarak Uygulanacak Faiz En Yüksek Mevduat Faizidir 
263
2. Faizin Türü Bakımından Mahkemenin Taleple Bağlılığı 
264
a. Davacının Yasal Faiz Talep Etmesi Halinde Uygulanacak Faiz 
264
aa. Eski Uygulamaya Göre Yasal Faiz Talebi Mevduat Faizini de Kapsar 
264
bb. Yeni Uygulamaya Göre Yasal Faiz Talebi Adi Kanuni Faiz Talebidir 
265
b. Davacının İşK m. 34'e Göre Yasal Faiz Talep Etmesi Halinde Uygulanacak Faiz 
267
3. Basın İş Kanunu'na Göre Çalışanlar İçin Uygulanacak Faiz 
267
4. Basın İş Kanunu’ndaki Günlük Yüzde 5 Fazla Ödemenin AYM Kararı ile İptal Edilmiş Olması 
268
5. Deniz İş Kanunu’na Göre Çalışanlar İçin Uygulanacak Faiz 
269
B. Faizin Başlangıç Tarihi Olarak Temerrüt 
270
1. Muacceliyet ve Temerrüt Kavramlarının Farkı 
270
2. İşverenin Temerrüde Düşürülmesi 
270
a. İhtar ile Temerrüt 
272
aa. İhtar ile Temerrütte İhtarın Taşıması Gereken Özellikler 
274
aaa. Alacakların İhtarda Tek Tek Sayılması Gerekir 
274
bbb. İhtarda Açıkça Belirtilmeyen Alacak Bakımından Temerrüt Oluşmaz 
274
ccc. İhtarda Miktar Yazılmasına Gerek Yoktur 
276
bb. Miktar Belirten İhtarda Temerrüt, Miktar ile Sınırlı Olarak Oluşur 
277
cc. İhtar ile Temerrütte Temerrüt Tarihinin Tespiti 
277
aaa. İhtarda Ödeme Süresi Verildiyse Temerrüt Sürenin Sonunda Başlar 
277
bbb. İhtarda Ödeme Günü Belirtildiyse Temerrüt Bu Tarihte Gerçekleşir 
279
ccc. İhtarda Süre Verilmediyse Temerrüt Tebliğle Başlar 
279
dd. İhtar Varsa Faizin Dava veya Islah Tarihinden İtibaren Başlatılması Yanlıştır 
280
b. Arabuluculuk Son Tutanağı ile Temerrüt 
281
c. Davanın Açılması ile Temerrüt 
284
aa. Belirsiz Alacak Davasında Davanın Açılması ile Temerrüt 
284
bb. Kısmi Davada Davanın Açılması ile Temerrüt 
287
d. lslah ile Temerrüt 
288
3. Faize ve Faiz Başlangıcına İlişkin Özellikli Durumlar 
288
b. Dava Dilekçesinde Asıl Alacak İçin Faiz Talep Edilmemişse Islah Dilekçesi ile Yalnızca Artırılan Kısım İçin Faiz Yürütülmelidir 
289
c. Islah Dilekçesi ile İşlemiş Faiz Ayrı Bir Alacak Olarak Talep Edilebilir 
289
4. Faiz Başlangıç Tarihi Bakımından Taleple Bağlılık 
291
II. FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİNDE ZAMANAŞIMI 
293
A. Zamanaşımı Süresi 
293
B. Zamanaşımının Başlangıcı 
293
1. Zamanaşımının Başlangıcı, Muacceliyet Tarihi Yani Ödeme Günüdür 
293
2. Fazla Çalışma Ücretinin Ödeme Günü (Zamanaşımı Başlangıcı) En Geç Bir Aydır 
294
3. Her Bir Fazla Çalışma Ücretinin Zamanaşımı Süresi Ayrıdır 
295
4. Zamanaşımı Süresinin Başlaması için Sözleşmenin Bitmesi Gerekmez 
296
C. Zamanaşımını Durduran Durumlar 
296
1. Arabuluculuk Süreci 
296
2. Covid–19 Dönemi 
298
3. Zamanaşımının Tespiti (Geriye Doğru 5 Yıl Gidilmesi Hesabı) 
300
D. Zamanaşımı Def'inin İleri Sürülmesi 
303
1. Cevap Dilekçesi ile Zamanaşımı Def'inin İleri Sürülmesi 
304
2. Cevap Dilekçesinin Islahı ile Zamanaşımı Def'inin İleri Sürülmesi 
305
3. Kısmi Davada Islah ile Artırılan Talep Sonucuna Karşı Zamanaşımı Def'inin İleri Sürülmesi 
306
E. Zamanaşımı Def'inin İleri Sürülemeyeceği Durumlar 
309
1. Cevap Dilekçesi Verilmediyse Cevap Dilekçesinin Islahı ile Zamanaşımı Def’inde Bulunulamaz 
309
2. Belirsiz Alacak Davasında Bedel Artırımı veya Islah ile Artırılan Talep Sonucuna Karşı Zamanaşımı Def'inin İleri Sürülemez 
309
III. FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİNDE HAKKANİYET İNDİRİMİ 
311
A. Hakkaniyet İndiriminin Hukuki Dayanağı ve Uygulama Şartları 
313
1. Hakkaniyet İndiriminin Hukuki Dayanağı 
313
2. Fazla Çalışmanın Sadece Tanıkla İspatlanması Halinde Hakkaniyet İndirimi Uygulanmak Zorundadır 
314
3. Fazla Çalışmanın Yazılı Delille İspatlanması Halinde İndirim Yapılamaz 
315
B. Hakkaniyet İndiriminin Oranı 
317
1. Uygulamada Yerleşen Oran 1/3 ve %30’dur 
317
2. Yargıtay’ın Bozma Kararı Dışında Kalan Oran Aynen Korunmalıdır 
318
C. Hakkaniyet İndirimi Zamanaşımı Uygulandıktan Sonra Yapılmalıdır 
319
D. Mahsup İşlemi Hakkaniyet İndiriminden Sonra Yapılmalıdır 
319
E. Hakkaniyet İndiriminde Davalı Yararına Vekalet Ücreti ve Yargılama Giderlerine Hükmedilemez 
321
Dördüncü Bölüm
FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİNDEN SORUMLULUK,
FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİNİN ÖDENMESİ VE
ÖDENMEMESİNE BAĞLANAN SONUÇLAR
I. FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİNDEN SORUMLULUK 
323
A. İşyeri Devrinde Sorumluluk 
323
1. Devralan İşverenin Sorumluluğu 
323
a. Devir Tarihi İtibariyle Muaccel Olmuş Borçlardan Sorumludur 
323
b. Devirden Önce Biten Sözleşmelerdeki Sorumluluğu TBK m. 202 Çerçevesinde Değerlendirilmelidir 
324
2. Devreden İşverenin Sorumluluğu 
325
3. İşyeri Devri Olgusunun Tespit Edilmesi 
325
a. Taraflar Arasında Doğrudan Hukuki Bağ Olmasına Gerek Yoktur 
325
b. İşyeri Devrinin Tespitinde Temel Ölçüt: Ekonomik Birliğin Kimliğini Koruması 
327
aa. Ekonomik Birliğin Kimliğinin Korunmasında Esas Alınan Kriterler 
327
bb. Kriterlerin Tamamının Gerçekleşmesi Gerekmez. Bir Kısmının Gerçekleşmesi de İşyeri Devri Bakımından Yeterli Olabilir 
328
cc. Olmazsa Olmaz Kriter Olarak Faaliyet Benzerliği 
329
c. Alt İşverenler Arasında İşyeri Devri Kriterleri 
329
aa. İşçi veya Alt İşveren Fesih İradesinde Bulunduysa İşyeri Devri Yoktur 
330
B. İş Sözleşmesinin Devrinde Sorumluluk 
331
1. İş Sözleşmesinin Devrini İşyeri Devrinden Ayıran Temel Unsur: İşyeri Değişikliği 
332
2. İş Sözleşmesinin Devrinde Fazla Çalışma Ücretinden Sorumluluk 
333
a. Eski Uygulamaya Göre İş Sözleşmesi Devri İşyeri Devri Gibidir 
333
b. Yeni Uygulamaya Göre İş Sözleşmesinin Devrinde Devredenin Sorumluluğu Yoktur 
334
C. Asıl İşveren–Alt İşveren İlişkisinde Sorumluluk 
335
1. Asıl İşverenin Sorumsuzluğunu Öngören Anlaşma İşçiyi Bağlamaz 
336
2. Zamanaşımı Def’inin Sirayeti (Asıl İşverenin İleri Sürdüğü Def’i Alt İşverene Sirayet Etmez) 
336
3. Davadan Feragatin Sirayeti 
340
D. Organik Bağın Varlığı Halinde Sorumluluk 
341
1. Organik Bağın Tespitinde İncelenecek Hususlar 
342
2. Şirket Ortaklarının Akraba Olması ya da Faaliyet Benzerliği Tek Başına Organik Bağın Varlığını İspat Etmez 
342
E. İhale Makamı Olarak Kamu Kurumlarının Sorumluluğu 
343
II. FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİNİN ÖDENMESİ 
344
A. Fazla Çalışma Ücretinin Ödeme Zamanı 
344
B. Fazla Çalışma Ücretinin Ödendiğinin İspat Edilmesi 
345
1. İspat Yükü 
345
2. Ödemenin İspat Edilmesinde Deliller 
346
a. Ücret Hesap Pusulası 
346
b. Ücret Bordrosu 
346
aa. İmzalı Ücret Bordosu 
347
bb. İmzasız Ücret Bordrosu 
347
cc. İhtirazi Kayıtlı Ücret Bordrosu 
348
c. Banka Kayıtları 
348
d. Tanık Beyanları ile Ödeme İspat Edilemez 
348
e. Davacının Başka Davadaki Tanık İfadesi Kendi Davasını Etkiler 
349
f. Fotokopi Belge ile Ödemenin İspatı 
350
C. İbraname 
351
1. İbranamenin Geçerlilik Şartları 
352
a. Yazılı Olmalıdır 
352
b. İş Sözleşmesinden Sonra En Az 1 Ay Geçmelidir 
353
c. Alacak Türleri ve Miktarlar Açıkça Yazılmalıdır 
354
d. İşçinin Alacağı Eksiksiz Olarak Bankaya Ödenmelidir 
354
aa. Kısmi Ödemeyi İçeren İbranamenin Makbuz Etkisi 
355
bb. Tam Ödemeyi İçeren İbranamenin Borcu Söndürmesi 
356
cc. Banka Dışı Ödemede İbraname Geçersiz Olsa da İfa Geçerlidir 
357
2. İsticvap ile İbraname Geçerlilik Kazanamaz. Yasal Şartlar Sağlanmalıdır 
357
3. İbraname ile Savunmanın Çelişmesi 
357
a. 818 Sayılı Eski Borçlar Kanunu Dönemine İlişkindir 
357
b. Savunma ile Çelişen İbraname Geçersizdir 
358
c. Çelişkiye Düşülmeyen Alacak Varsa İbraname Bu Yönden Geçerlidir 
358
4. Geçerli Olan İbranamenin Hukuki Sonucu 
359
D. İşverenin Açıklamasız Olarak Yaptığı Kısmi Ödemede Mahsup 
359
1. Öncelikle Faiz ve Giderlerden Mahsup Yapılır 
361
2. Asıl Alacak Olarak İlk Önce Muaccel Olan Alacak Mahsup Edilir 
362
b. Ücretten Sonra, Kıdem Tazminatı, İhbar Tazminatı ve Yıllık İzin Ücreti Muaccel Olduğundan Bunlar Mahsup Edilir 
363
3. Birlikte Muaccel Olanlardan İlk Önce Takibe Konulan Borç Mahsup Edilir 
364
4. Takip Yoksa, Temerrüdü Daha Önce Gerçekleşen Mahsup Edilir (Ücret Alacaklarından Sonra Kıdem Tazminatı Mahsup Edilir) 
364
5. Muacceliyet ve Temerrüt Tarihi Aynı Olan Alacaklar Oranlama ile Mahsup Edilir (İhbar Tazminatı ve Yıllık İzin Oranlama ile Mahsup Edilir) 
364
6. Mahkemece Yapılan Ödemenin Hangi Alacağa İlişkin Olduğu Sorulmalıdır. Bildirilmezse Yasanın Öngördüğü Şekilde Mahsup Yapılır 
365
E. Fazla Çalışmanın Karşılığında Serbest Zaman Kullandırılması 
366
F. Fazla Çalışma Ücretinin Ödenmesine İlişkin Uygulamadaki Usul Sorunları 
368
1. Borcu Sona Erdiren Belge Yargılamanın Her Aşamasında İleri Sürülebilir 
368
2. Ödeme, Def’i Değil İtiraz Olduğundan Mahkemece Re'sen Dikkate Alınır 
370
3. İcra Tehdidi Altında Yapılan Ödemenin Davayı Konusuz Bırakmaması 
371
III. FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİNİN ÖDENMEMESİNİN SONUÇLARI 
372
A. İşçinin Fesih Hakkı 
372
1. İşçinin Derhal Fesih Hakkı Vardır 
373
2. İşçi Derhal Fesih Hakkını Kullanmak İçin İşverene Süre Vermek Zorunda Değildir. İşçi Eylemli Fesih Yapabilir 
375
3. Eylemli Fesihten Sonra Tutulan Devamsızlık Tutanaklarının Bir Önemi Yoktur 
377
4. Fesih İhtarından Sonra Yapılan Ödeme Haklı Feshi Ortadan Kaldırmaz 
379
5. Ödenmeyen Ücret Varsa Haklı Fesih İçin Hak Düşürücü Süre İşlemez 
379
6. Ücretin Zamanaşımına Uğramış Olması Haklı Feshi Etkilemez 
381
B. İşçinin İş Görmekten Kaçınma Hakkı 
381
1. Ücretin Muacceliyet Tarihinden İtibaren 20 Günde Ödenmemiş Olması Gerekir 
382
2. Kaçınma Hakkı Yalnızca Ücret Ödenmemesi Durumuna Özeldir 
382
3. İşverene Haber Vermek Gerekir 
383
4. Mücbir Sebebin Varlığını İspat Yükü İşverendedir 
383
C. Fazla Çalışma Ücretini Ödememenin Cezai Sonuçları 
384
Kaynakça 
385
Kavram Dizini 
389