YAPAY ZEKÂ TEKNİKLERİ VE MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK BAKIMINDAN BİR YAPAY ZEKÂ MODELİ ÖNERİSİ
I. YAPAY ZEKÂ BAKIMINDAN TARİHSEL GELİŞİM VE KAVRAMSAL ÇERÇEVE
19
C. Yapay Zekânın Tanımı ve Özellikleri
27
D. Yapay Zekânın Çeşitleri
32
II. YAPAY ZEKÂ TEKNİKLERİ
35
5. Robotik (Robotlar ve Botlar)
43
7. Görüntü Tanıma ve İşleme
46
8. Planlama ve Optimizasyon
47
b. Genetik Algoritmalar
48
B. Çalışmamızda Kullanılacak Yapay Zekâ Teknikleri
49
III. MİLLETLERARASI USUL HUKUKU BAKIMINDAN YAPAY ZEKÂ
49
A. Yargılama Hukukunda Kullanılacak Yapay Zekâ Uygulamalarında
Dikkate Alınması Gereken Temel İlkeler
50
1. Temel Haklara Saygı
52
3. Şeffaflık ve Hesap Verilebilirlik
53
5. Kullanıcı Kontrolü ve Denetimi
54
B. Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP) Bilişim Sistemi
55
C. Yabancılık Unsurunun Tespiti
57
IV. KANUNLAR İHTİLÂFI HUKUKU BAKIMINDAN YAPAY ZEKÂ
59
A. Kanunlar İhtilâfı Hukuku Metodolojisi ve Genel Problemler
59
2. Milletlerarası Sözleşmeler Rejiminin Uygulanması
61
3. Kanunlar İhtilâfı Hukukunun Diğer Genel Problemleri (Türk
Hukukunun Kanunlar İhtilâfı Kuralları – Atıf – Doğrudan Uygulanan
B. Yabancı Hukukun Uygulanması
65
V. YAPAY ZEKÂ TABANLI UZMAN SİSTEM MODELİ ÖNERİSİ
71
1. Birinci Katman: Yabancılık Unsurunun Tespiti
72
2. İkinci Katman: Vasıflandırma – Adlama
73
3. Üçüncü Katman: İki ve Çok Taraflı Milletlerarası Sözleşmeler
73
4. Dördüncü Katman: Kanunlar İhtilafı Hukuku Kurallarının Tespiti –
5. Beşinci Katman: Atıf
75
6. Altıncı Katman: Doğrudan Uygulanan Kuralların Tespiti ve
7. Yedinci Katman: Türk Hukukunun İçeriğinin Tespiti ve Uygulanması
76
8. Sekizinci Katman: Uygulanacak Yabancı Hukukun İçeriğinin Tespiti,
Uygulanması ve Kamu Düzeni Müdahalesi
77
B. Uzman Sistem Tabanlı Yapay Zekâ Modeli Akış Şeması
78
TÜRK KANUNLAR İHTİLAFI HUKUKUNDA YAPAY ZEKÂNIN VERDİĞİ ZARARDAN
DOĞAN SÖZLEŞME DIŞI SORUMLULUK
I. YAPAY ZEKÂ VE HAKSIZ FİİL POTANSİYELİ
88
II. YAPAY ZEKÂNIN HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU VE HUKUKÎ STATÜSÜ
93
B. Yapay Zekânın Kişiliği Meselesi
95
C. Yapay Zekânın Verdiği Zarardan Doğan Sorumluluk
99
III. YAPAY ZEKÂNIN VERDİĞİ ZARARDAN DOĞAN SÖZLEŞME DIŞI
SORUMLULUĞA UYGULANACAK HUKUK
103
B. Uygulanacak Hukukun Tayini
104
a. Yapay Zekânın Genel Haksız Fiil Statüsünün Uygulama
Alanında Kalan Zararlarından Doğan Sorumluluk
106
b. Yapay Zekânın Medya, İnternet ve Diğer Kitle İletişim
Araçlarıyla Kişilik Hakkı İhlalinden Doğan Sorumluluk
111
c. İmal Edilen Bir Ürün Olarak Yapay Zekânın İmalatçısının
3. Yabancı Hukukun Uygulanmasına Kamu Düzeni Müdahalesi
118
YAPAY ZEKÂYA VATANDAŞLIK VERİLMESİ SORUNU
Dr. Öğr. Üyesi Aynaz UĞUR
A. Vatandaşlık Kavramı
129
2. Vatandaşlık ve Kişilik Kavramlarının İlişkisi
131
B. Yapay Zekâ Kavramı
132
III. YAPAY ZEKÂ VE VATANDAŞLIK İLİŞKİSİ
134
B. Türk Vatandaşlığının Kazanılması Yolları Karşısında Yapay Zekânın
2. Yapay Zekâ İçin Mavi Kart Benzeri Bir Özel Statü Önerisi
139
C. Vatandaşlık Hakkı Kazanan İlk Yapay Zekâ Örneği Sophia’nın Durumu
142
IV. YAPAY ZEKÂNIN HUKUKİ STATÜSÜ VE VATANDAŞLIK KAZANMASI
145
A. Yapay Zekânın Hukuki Statüsü
145
B. Yapay Zekânın Vatandaşlık Durumu
146
C. Yapay Zekâya Vatandaşlık Verilmesinin Olumlu ve Olumsuz Yönleri
148
D. Vatandaşlık Alan Yapay Zekânın Kazanacağı Haklar
150
3. Özel Hukuk Temelli Haklar
152
AVRUPA BİRLİĞİ YAPAY ZEKÂ YASASI’NIN GENEL DEĞERLENDİRMESİ
Prof. Dr. Mete Özgür FALCIOĞLU
1. Yapay Zekâya İlişkin Uluslararası Çalışma ve Düzenlemeler
160
2. Ana Hatlarıyla Yapay Zekâ Yasası
163
3. Yasa’nın Amacı ve Uyulması Gereken İlkeler
164
4. Yasa’nın Kapsamı ve İstisnalar
167
5. Yasa Kapsamında Süjeler
171
6. Yapay Zekâ Sistemleri ve Genel Amaçlı Yapay Zekâ Modeli
173
(a) Yapay Zekâ Sistemi
173
(b) Genel Amaçlı Yapay Zekâ Sistemleri ve Modelleri
175
(c) Yüksek Riskli Yapay Zekâ Sistemleri
177
7. Yasaklanan Faaliyetler
180
YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN SİGORTACILIKTA KULLANIMI VE DÜZENLENMESİ
I. YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN KULLANILDIĞI BELLİ BAŞLI SİGORTACILIK
UYGULAMALARI VE SAĞLADIĞI YARARLAR
190
A. Risk Değerlendirme Süreci ve Sigorta Primlerinin Tespitinde
190
B. Risklerin Gerçek Zamanlı İzlenmesinde
192
C. Sigorta Tazminatı / Bedelinin Ödenmesine İlişkin Taleplerin
Değerlendirilmesi ve Hileli Davranışların Tespitinde
193
D. Sigorta Aracılarının Kapasite ve Verimliliğinin Artırılmasında
195
E. Sigortalanabilir Risklerin ve Coğrafyanın Genişletilmesinde
195
II. YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN SİGORTACILIKTA KULLANIMININ YOL AÇTIĞI
TEMEL SORUN: ÖN YARGILI, EKSİK VEYA YANLIŞ ALGORİTMİK KARARLAR
197
III. SİGORTACILIKTA YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN KULLANIMININ
DÜZENLENMESİNDE DİKKATE ALINMASI GEREKEN TEMEL İLKELER
203
A. Menfaat Dengesinin Korunması
203
B. Şeffaflık ve Açıklanabilirlik
205
C. Yapay Zekâ Algoritmaları Tarafından Verilen Kararların Adil Olmasının
Sağlanması ve Hesap Verilebilirlik
207
D. Etik İlkelere Uygunluk
208
E. İtiraz ve Telafi Haklarının Verilmesi
208
IV. YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN SİGORTACILIKTA KULLANIMI BAĞLAMINDA
AVRUPA BİRLİĞİ VE AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’NDE YAPILAN
DÜZENLEMELERE GENEL BİR BAKIŞ
210
A. Avrupa Birliği’nde
210
B. Amerika Birleşik Devletleri’nde
214
V. SİGORTACILIKTA YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN KULLANIMININ
DÜZENLENMESİNDE DİKKATE ALINACAK GENEL ESASLAR VE DÜZENLENMESİ
GEREKEN TEMEL HUSUSLAR
216
A. Sigortacılıkta Yapay Zekâ Sistemlerinin Kullanımının Düzenlenmesinde
Dikkate Alınacak Genel Esaslar
216
1. Yapay Zekâ Sistemlerinin Kullanımına İlişkin Düzenleme Yapılmalı mı?
216
2. Yapay Zekânın Kullanımından Sorumlu Tutulacak Kişiler
218
3. Yapay Zekâ Sistemlerinin Kullanımına İlişkin Düzenlemelerde
Menfaatleri Korunacak Kişiler ve Yapılacak Düzenlemelerin Sigorta
Türleri Bakımından Kapsamı
219
B. Sigortacılıkta Yapay Zekâ Sistemlerinin Kullanımında Düzenlenmesi
Gereken Temel Hususlar
222
1. Veri Yeterliliğinin Sağlanması
222
2. Denetim Mekanizmalarının Oluşturulması
224
3. Yapay Zekâ Sisteminin Kullanımına İlişkin Bilgilendirme
4. İtiraz ve Telafi Edilmesini Talep Haklarının Verilmesi
225
YAPAY ZEKÂDAN DOĞAN SORUMLULUĞUN SİGORTASI
Dr. Öğr. Üyesi Serdar DEMİRCİ
I. GENEL DEĞERLENDİRME
234
II. KAVRAMSAL ÇERÇEVE, TARİHSEL SÜREÇ VE ETİK İLKELER
240
B. Etik Tartışmalar Ekseninde Yapay Zekânın Tarihsel Gelişimi
244
III. YAPAY ZEKÂYA YÖNELİK KİŞİLİK TARTIŞMALARI
250
C. Tüzel Kişilik Önerisi
253
Ç. Yapay İnsan Teorisi
253
D. Elektronik Kişilik Önerisi
254
IV. YAPAY ZEKÂ KULLANIMINDAN DOĞAN HUKUKİ SORUMLULUK
257
B. Akit Dışı Sorumluluk
259
1. Yapay Zekânın Kusur Sorumluluğu Açısından Değerlendirilmesi
260
2. Yapay Zekânın Kusursuz Sorumluluk Açısından Değerlendirilmesi
260
a. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu Bakımından Değerlendirme
262
b. İfa Yardımcısı Bakımından Değerlendirme
263
c. Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu Bakımından Değerlendirme
264
ç. Ev Başkanının Sorumluluğu Bakımından Değerlendirme
265
d. Yapı Malikinin Sorumluluğu Bakımından Değerlendirme
266
e. Genel Tehlike Sorumluluğu Bakımından Değerlendirme
267
f. Ürün Sorumluluğu Bakımından Değerlendirme
268
g. Hakkaniyet Sorumluluğu
271
h. Otonom Araçlarda Araç İşletenin Hukuki Sorumluluğu
271
ı. Avrupa Parlamentosu Hukuk İşleri Komisyonu Tavsiye Raporu
273
V. SİGORTA HUKUKU PERSPEKTİFİNDE DEĞERLENDİRME
274
YAPAY ZEKÂLI TIBBİ CİHAZLAR İÇİN ÜRÜN SORUMLULUĞU MESELESİ
Doç. Dr. Nurten İNCE AKMAN
I. TIBBİ CİHAZ TANIMI, YAPAY ZEKÂ TABANLI TIBBİ CİHAZ KULLANIMIN YARAR
II. YAPAY ZEKÂ TABANLI TIBBİ CİHAZLARDA ÜRÜN SORUMLULUĞUNUN
A. HATALI BİR ÜRÜNÜN PİYASAYA SÜRÜLMESİ
294
a. Yazılım ve Yapay Zekâlı Tıbbi Cihazları Ürün olarak Kabul
b. Yazılım ve Yapay Zekâlı Tıbbi Cihazları Ürün olarak Kabul Eden
2. Hatalı (Uygunsuz) Ürün
306
a. Genel olarak Hatalı Ürün Kavramı
306
b. Yapay Zekâlı Tıbbi Cihazlarda Hatalı (Uygunsuz) Ürün
307
(1) Haklı Güvenlik Beklentisi
308
(2) Ürünün Sunumu ve Kullanım Şekli
312
(3) Piyasaya Sürülme Anı
314
(b) Yenileme ve Güncellemelerin Piyasaya Sürülme Anına
III. SORUMLULUĞUN SÜJESİ
328
IV. ÜRÜN SORUMLULUĞUNDAN KURTULUŞ SEBEPLERİ VE BUNLARIN YAPAY
ZEKÂ TABANLI TIBBİ CİHAZLARA UYGULANMASI SORUNU
334
A. Ürünün Üretici Tarafından Piyasaya Sürülmemesi
334
B. Piyasaya Sürüldüğünde Ürünün Hatasız Olması
337
C. Ürünün Üretilmesinin veya Dağıtılmasının Ticari ya da Mesleki
Sebeplere Dayanmaması
339
D. Hatanın Emredici Normlara Uyulmasından Kaynaklanması
340
E. Piyasaya Sürülme Anında Bilim ve Teknik Düzeyinin Hatanın Tespit
Edilmesine İmkân Vermemesi
342
F. Kısmi Ürün Üreticisinin Sorumluluktan Kurtulması
345
V. İSPAT YÜKÜ VE SORUMLULUĞUN ZAMANSAL SINIRI
345
YAPAY ZEKÂNIN HUKUKİ STATÜSÜNE İLİŞKİN GÖRÜŞLER
Doç. Dr. Seda GAYRETLİ AYDIN
I. YAPAY ZEKÂNIN HUKUKEN DÜZENLENMESİNİ ZORLAŞTIRAN ÖZELLİKLERİ
367
II. YAPAY ZEKÂYANIN HUKUKUN ÖZNESİ (SÜJESİ) OLMASI GEREKTİĞİNİ İLERİ
A. Yapay Zekânın Gelişmişlik Seviyesine Göre Türleri
375
B. Kişi ve Kişilik Kavramı
376
C. Yapay Zekânın Hukukun Süjesi Olması Gerektiğine İlişkin Farklı Görüşler
380
1. Gerçek Kişi (İnsan Benzeri) Statüde Sayılması
380
2. Tüzel Kişilik Benzeri Statü verilmesi
381
3. Kendine Özgü Elektronik Kişilik Verilmesi
384
III. YAPAY ZEKÂNIN HUKUKUN OBJESİ OLDUĞUNU İLERİ SÜREN GÖRÜŞLER
390
A. Yapay Zekânın Köle Statüsünde Olduğu Görüşü
390
B. Yapay Zekânın Fikri Eser Olduğunu İleri Süren Görüş
394
C. Yapay Zekânın Eşya Statüsünde Olduğunu İleri Süren Görüş
396
İCRA HUKUKUNDA YAPAY ZEKÂ
Doç. Dr. Aziz Serkan ARSLAN
I. YAPAY ZEKÂNININ İCRA HUKUKUNA İLİŞKİN YARGILAMADA KULLANILMASI
411
A. Türk Mahkemelerinin Yargı Hakkının Bulunup Bulunmadığı
415
B. Yargı Yolunun Caiz Olması
416
C. Mahkemenin Görevli Olması
416
Ç. Yetkinin Kesin Olduğu Hâllerde, Mahkemenin Yetkili Bulunması
417
D. Tarafların, Taraf ve Dava Ehliyetine Sahip Olmaları; Kanuni Temsilin Söz
Konusu Olduğu Hâllerde, Temsilcinin Gerekli Niteliğe Sahip Bulunması
418
E. Dava Takip Yetkisine Sahip Olunması
420
F. Vekil Aracılığıyla Takip Edilen Davalarda, Vekilin Davaya Vekâlet
Ehliyetine Sahip Olması ve Usûlüne Uygun Düzenlenmiş Bir
Vekâletnamesinin Bulunması
420
G. Davacının Yatırması Gereken Gider Avansının Yatırılmış Olması
421
Ğ. Teminat Gösterilmesine İlişkin Kararın Gereğinin Yerine Getirilmesi
422
H. Davacının, Dava Açmakta Hukukî Yararının Bulunması
422
I. Aynı Davanın, Daha Önceden Açılmış ve Hâlen Görülmekte Olmaması
423
İ. Aynı Davanın, Daha Önceden Kesin Hükme Bağlanmamış Olması
423
J. Diğer Kanunlarda Yer Alan Dava Şartlarına İlişkin Hükümler
424
II. YAPAY ZEKÂNININ İCRA DAİRESİNİN YAPMIŞ OLDUĞU İŞLEMLERDE
A. Otomatik Belge İnceleme ve Hazırlama
426
B. Risk Değerlendirmesi
428
C. Tahsilat Süreçlerinin Otomasyonu
429
Ç. Yasal Araştırma ve Destek
430
D. Takibe İlişkin Danışmanlık Hizmetleri
430
E. İcra Takip ve Yönetim Sistemleri
430
III. İCRA HUKUKUNDA YAPAY ZEKÂ KULLANIMININ FAYDALARI
431
IV. İCRA HUKUKUNDA YAPAY ZEKÂNIN KULLANIMINA İLİŞKİN ZORLUKLAR VE
YAPAY ZEKÂNIN MEDENİ YARGILAMADA KULLANILMASININ FAYDALARI VE SAKINCALARI
II. MEDENİ YARGILAMADA YAPAY ZEKÂNIN KULLANILABİLECEĞİ ALANLARA
İLİŞKİN FAYDA VE SAKINCALAR
441
B. Medeni Yargılamada Yapay Zekânın Yargılama Süjelerinin Yerine
1. Yapay Zekâ Hâkim/Hakem
442
C. Medeni Yargılamada Yapay Zekânın Yardımcı Olarak Kullanılması
452
1. Dava Yönetim Sistemleri
452
2. Karar Destek Mekanizmaları
453
3. Yapay Zekâ Bilirkişi
455
4. Yapay Zekânın Yargılamanın Diğer Alanlarında Kullanımı
456
D. Medeni Yargılamada Yapay Zekâ Kullanımının Hak Arama Özgürlüğü ve
Mahkemeye Erişim Hakkı Yönünden Değerlendirilmesi
458
İŞ YERLERİNDE YAPAY ZEKÂNIN KULLANIMININ HUKUKİ BOYUTU
Dr. Öğr. Görevlisi Mustafa NALBANT – Doktora Araştırmacısı Özgür MİLLETSEVER
A. YAPAY ZEKÂ KAVRAMININ ORTAYA ÇIKIŞI VE GENEL PRENSİPLERİ
471
1. Yapay Zekâ (Artificial Intelligence)
473
2. Makine Öğrenimi (Machine Learning)
475
3. Avrupa Birliği Yapay Zekâ Yasası
475
4. Güvenilir Yapay Zekânın Sorumlu Yönetimi İçin OECD İlkeleri
477
B. YAPAY ZEKÂNIN İŞ YERLERİNDE KULLANIMI
479
1. Yapay Zekânın İş Yerlerinde Kullanımının Avantajları
479
2. Yapay Zekânın İş Yerlerinde Yaratabileceği Potansiyel Problemler
481
a. Çalışanların Hukuki Statüsünün Belirlenmesi Sorunu
481
b. İş Yerlerinde Ayrımcılık Karşıtı Kuralların İhlali
482
c. Çalışanın Mahremiyet Hakkının İhlali Sorunsalı
484
d. İşvereninin Yönetim Hakkının Yapay Zekâ ile Tarafından İcra
Edilmesi ve Hukuki Statü Sorunu
485
f. Sendikalar İçin Olası Zorluklar
488