Vergi Hukukunda Adsız Düzenleyici İşlemlerin Hukuki Niteliği Ege Şentürk  - Kitap

Vergi Hukukunda Adsız Düzenleyici İşlemlerin Hukuki Niteliği

1. Baskı, 
Temmuz 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
529
Barkod:
9786050519143
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
550,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Düzenleyici işlemler, maddi ölçütlere göre yapılan sınıflandırmada maddi kanun olarak kabul edilmektedir. Ancak bunlar kaynakları itibariyle normlar hiyerarşisinde yasama organınca çıkarılan şekli anlamda kanunlardan daha alt sırada olup, kendi içlerinde de hiyerarşik bir sıralamaya tabi olabilir. Diğer yandan vergilemenin Anayasa'da kanunilik ilkesine tabi tutulmuş olduğu dikkate alındığında nasıl olup da düzenleyici işlemlerin vergi hukuku alanında bir etki gösterdiğinin ayrıca incelenmesi gereklidir. Elbette vergi hukuku alanında tesis edilen düzenleyici işlemler genel olarak idare hukuku ilkelerine tabi ise de vergi hukukunun kendine özgü farklılıkları da söz konusudur. Bu çerçevede çalışmamız bir yanıyla anayasa hukuku, diğer yanıyla idare hukuku ve aynı zamanda vergi hukuku yanında düzenleyici işlemlerin hukuka uygunluk denetimi açısından idari yargılama hukuku alanlarına temas etmektedir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Adsız Düzenleyici İşlemlerin Tanımı ve Vergi Hukukundaki Yeri
.
Vergi Hukukunda Adsız Düzenleyici İşlemlerin Türleri
.
Vergi Hukukunda Adsız Düzenleyici İşlemlerin Yargısal Denetimi ve Hukuki Sonuçları
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ 
7
ÖNSÖZ 
9
KISALTMALAR 
17
GİRİŞ 
19
1. ADSIZ DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERİN TANIMI VE VERGİ HUKUKUNDAKİ YERİ 
21
1.1. “Adsız Düzenleyici İşlemler” Kavramının, Kavramı Oluşturan Unsurlar Üzerinden Terminolojik Açıdan Değerlendirilmesi 
21
1.1.1. “İdare” Kavramı ve “Yürütme”den Ayrılması 
21
1.1.2. “İdari İşlem” ve Bir Türü Olarak “Düzenleyici İşlem” Kavramları 
26
1.1.2.1. İdari İşlem 
26
1.1.2.2. Birel İşlem ve Düzenleyici İşlem Ayrımı 
31
1.1.3. “Adsız”lık 
40
1.1.4. Terminolojik Kullanımın Değerlendirilmesi 
49
1.2. Düzenleyici İşlemlerin Yapılmasında Yetki, Dayanak ve Sınırlamalar 
52
1.2.1. Bir Kavram Olarak Düzenleme / Kural Koyma 
52
1.2.2. Maddi Anlamda Yasama Yetkisinin Özellikleri 
55
1.2.2.1. Yasama Yetkisinin “Genelliği” 
55
1.2.2.2. Yasama Yetkisinin “Asliliği” 
56
1.2.2.3. Yasama Yetkisinin “Devredilemezliği” 
60
1.2.3. Yürütmenin Kural Koyma Yetkisinin Türevselliği ve Kaynakları 
62
1.2.3.1. Düzenleme Yetkisinin Anayasadan Kaynaklanması 
67
1.2.3.2. Düzenleme Yetkisinin Kanundan Kaynaklanması 
68
1.2.3.3. Düzenleme Yetkisinin İdare İşlevinden (veya Eşyanın Tabiatından) Kaynaklanması 
69
1.2.4. İdareye Verilebilecek Düzenleme Yetkisinin Sınır ve Ölçütleri 
76
1.2.4.1. Kanun Koyucu’nun Temel Kuralları Saptadıktan Sonra Uzmanlık ve İdare Tekniğine İlişkin Hususların Düzenlenmesi İçin Yürütmeye Yetki Verebilmesi 
77
1.2.4.2. Yürütmeye Verilecek Düzenleme Yetkisinin Sınırlı, Açık ve Belirgin Olması 
78
1.2.4.3. Sübjektif Hakların Düzenlenmesinin Yürütmeye Bırakılamayacağı 
80
1.3.1. Genel Olarak “Normlar Hiyerarşisi” ve Düzenleyici İşlemlerin Konumu 
84
1.3.2. Düzenleyici İşlemlerin Kendi Aralarındaki Hiyerarşisi 
87
1.3.3. Vergi Hukukunda Adsız Düzenleyici İşlemlerin Hiyerarşisi 
90
1.4. Adsız Düzenleyici İşlemlerin Yürürlüğü– Etki Göstermesi 
103
1.4.1. Pozitif Hukukta Dayanakları 
104
1.4.2. Öğretinin Yaklaşımı ve Görüşümüz 
106
1.4.3. Düzenleyici İşlemler ve Kazanılmış Hak Boyutu 
109
1.4.4. Vergi Hukukuna Özgü Adsız Düzenleyici İşlemler Açısından Durum 
113
1.5. Vergi Hukukunda Adsız Düzenleyici İşlemlerin Özellikleri ve İşlevleri 
121
1.6. Vergi Hukukunda Adsız Düzenleyici İşlemlerde Özel Sınır: Vergilerin Kanuniliği İlkesi 
135
1.7. Vergi Hukuku Öğretisinde Adsız Düzenleyici İşlemlerin Ele Alınış Şekli 
145
1.7.1. Düzenleyici İşlemlerin Vergi Hukukunda Kaynak Niteliği 
145
1.7.2. Düzenleyici İşlemlerin Vergi Suç ve Kabahatlerinde Kusurluluğu Kaldırıcı Etkisi 
148
2. VERGİ HUKUKUNDA ADSIZ DÜZENLENLEYİCİ İŞLEMLERİN TÜRLERİ 
153
2.1. Vergi Hukukunda Adsız Düzenleyici İşlemlerin “Tür Bazında”Yapılma Nedenleri 
153
2.1.1. Kanun Hükmünün Uygulanması İçin Bir Tespitin / İkincil Düzenlemenin Yapılmasına Gerek Olması 
153
2.1.2. Kanunda Var Olan Belgelerin İçeriklerinde Değişiklik Yapılması ya da Bunların Kaldırılması veya Kanunda Var Olmayan Yeni Belgeler İhdas Edilmesi 
158
2.1.3. Kanunda Var Olan veya Düzenleyici İşlemlerle İhdas Edilen Defter, Belge ve Beyannamelerinin Elektronik Ortama Taşınması 
160
2.1.4. Elektronik Ortamda Tebliğ İşlemlerininDüzenlenmesi 
162
2.1.5. Kanunda Olmayan Bir Konuda Vergi Kaybını Önleme Endişesiyle (Proaktif Bir Eylem Olarak)“Ön Alma” 
164
2.1.6. Yürürlükte Olan Bir Kanun Hükmünün Uygulanmaya Başlaması Konusunda Yasamanın Yürütmeyi Açıkça Yetkilendirmesi 
171
2.1.7. Yürürlükte ve Uygulanan Bir Kanunun Verdiği Oran Belirleme Yetkisinin Kullanılması 
172
2.1.8. Bir Anomali: Hiyerarşik İlişkide Üstün Birel İşlem Yapabilmesi İçin Astın Düzenleyici İşlem Yapması Gereği 
177
2.1.9. Çeşitli Kanunlarda Düzenlenmiş Hususların Uygulanması Açısından Yapılan Bir Tespitin Duyurulması 
178
2.1.10. Düzenleyici İşlemle Kabahat Yaratılması Sorunsalı 
181
2.1.11. İdarenin Kanunun Açık Emri veya Kendi İç İhtiyaçları Nedeniyle Bireyler ve/veya Kendi Örgütüne Görüş Açıklaması/Yön Vermesi 
187
2.2. Vergi Hukukunda Sıkça Kullanılan Adsız Düzenleyici İşlemler 
187
2.2.1. Ele AlınanTürlerin Sınırlandırılması ve Ortak Hukuki Zemin 
187
2.2.2. Cumhurbaşkanı Kararı/ Önceki Bakanlar Kurulu Kararları 
191
2.2.2.1. 2017 Anayasa Değişikliği Öncesi ve Sonrası 
191
2.2.2.2. Vergi Hukuku Alanında Cumhurbaşkanı Kararlarının Düzenleyici İşlem Niteliğinde Olması 
195
2.2.2.3. Vergi Hukuku Alanına Özgü Cumhurbaşkanı Kararları 
199
2.2.2.4. Cumhurbaşkanının Dış Ticaret Alanında Ek Mali Yükümlülük Koyma Yetkisi ve Vergi Hukukundan Ayrışma 
203
2.2.3. Genel Tebliğler 
207
2.2.3.1. Neden “Genel Tebliğ”? 
207
2.2.3.2. Genel Tebliğlerin Çıkarılmasında Yetki 
213
2.2.3.3. Genel Tebliğlerin Bağlayıcı Olan – Asli Kaynak ve Bağlayıcı Olmayan – Tali Kaynak Olduğu Konusunda Farklı Yaklaşımlar 
230
2.2.3.4. İdarenin Yaptığı İsimlendirme ve Numaralandırma 
244
2.2.3.5. Literatür Açısından Terminolojik Kullanım 
248
2.2.3.6. Genel Tebliğlerin “Doğrudan Kural Koyma” ve “Yorum ile Dolaylı Kural Koyma” Yanında “Bildirici” Niteliği 
249
2.2.4. Özelge, Özelge Niteliğinde Olmayan Görüş Yazıları ve Sirkülerler 
253
2.2.4.1. Tarihsel Arka Plan 
254
2.2.4.2. Kavramların Tanımlanması 
259
2.2.4.2.1. Özelge 259
2.2.4.2.2. Özelge Niteliğinde Olmayan Görüş Yazısı 268
2.2.4.2.3. Sirküler 274
2.2.4.2.4. Özelge (ve Bu Nitelikte Olmayan Görüş Yazıları) ve Sirkülerin “Yetki” Unsuru Üzerinden Değerlendirilmesiyle Genel Tebliğlerle Bağlantı Kurulması 287
2.2.5. İç Genelgeler 
293
2.2.6. Vergi Denetim Kurulu Danışma Komisyonu Kararları 
303
3. VERGİ HUKUKUNDA ADSIZ DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERİN YARGISAL DENETİMİ VE HUKUKİ SONUÇLARI 
309
3.1. İdari Yargı Yönünden 
310
3.1.1. İptal Davası ve Tam Yargı Davası Arasındaki İlişki 
313
3.1.2. İptal Davası 
316
3.1.3. İptal Davasına Konu Olabilecek İşlem: Kesinlik ve İcrailik 
316
3.1.3.1. Düzenleyici İşlemlerin İcrailiği 
324
3.1.3.2. Sirküler, Özelge ve İç Genelgelerin İcrailiği 
337
3.1.3.3. Düzenleyici İşlem Kavramının Dar Kapsamlı Değerlendirmesinin Yargısal Denetime Etkisi 
345
3.1.3.4. İşleme İcrailik Karakteri Kazandıran Unsur: Kural Getirme 
357
3.1.3.5. Vergi Hukuku Uygulamalarında İşleme İcrailik Kazandırma Yönünden “Kural Koyma” Ölçütünün Yeterliliğinin İncelenmesi 
374
3.1.3.6. Vergi Hukukunda Adsız Düzenleyici İşlemlerin “Etkili İşlem” Niteliğinin İrdelenmesi 
383
3.1.3.6.1. “Bağlayıcı Olmayan / Tali Kaynak” Konumundaki Bir Adsız Düzenleyici İşlemin “Bağlayıcı Olan / Asli Kaynak” Haline Dönüşmesi 
383
3.1.3.6.2. Yargının Konuya Yaklaşımındaki Çelişkiler 
385
3.1.3.6.3. Adsız Düzenleyici İşlemlerin Uzlaşma Müessesesi Üzerinden Etki Göstermesi 
393
3.1.3.6.4. Adsız Düzenleyici İşlemlerin Vergi İncelemesi Üzerinden Etki Doğurması 
397
3.1.3.6.5. Adsız Düzenleyici İşlemlerin Vergi Suç ve Kabahatleri ile Gecikme Faizi Üzerinden Yarattığı Etki 
409
3.1.3.7. Düzenleyici İşlem Yapılması ve Var Olanın Değiştirilmesi Taleplerinin İdarece Reddi Bir İptal Davasına Konu Olabilir mi? 
413
3.1.3.8. Düzenleyici İşlemin / “Kural”ın Davaya Konu Edilebilme Zamanı 
416
3.1.4. İptal Davasını Açabilecek Kişi 
420
3.1.4.1. Subjektif Ehliyet Olarak Menfaat İhlali 
420
3.1.4.2. Hak İhlali Yerine Menfaat İhlalinin Yeterli Görülmesi 
425
3.1.4.3. İşlem ile Davacı Arasındaki “İlgi” 
427
3.1.4.4. Vergi Hukukuna Özgü Adsız Düzenleyici İşlemler Açısından Durum 
438
3.1.5. İptal Kararının Sonuçları 
440
3.2. Adsız Düzenleyici İşlemlerden Kaynaklı Uyuşmazlıklarda Bireysel Başvuru İmkanının İrdelenmesi 
450
SONUÇ 
457
KAYNAKÇA 
463