Türkiye'de Katılımcı Demokrasi Dr. Öğr. Üyesi Veysel Görücü  - Kitap

Türkiye'de Katılımcı Demokrasi

1. Baskı, 
Nisan 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
372
Barkod:
9786253772451
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
660,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Demokrasi, başlangıçtan günümüze gelişim gösteren siyasal sistemlerden birisidir. Günümüzde siyasal ve yönetsel alanlarda halkın karar alma süreçlerine dâhil edilmesi öncelikli hale gelmiştir. Halkın kendi kendisini yönetmesine daha çok olanak veren ve halka daha yakın kurumlar olması, katılımcı demokrasiyi ön plana çıkarmaktadır. Katılımcı demokrasi anlayışı ve Türkiye'deki uygulamaları bu çalışmanın temelini oluşturmaktadır. Katılımcı demokrasi uygulamaları bağlamında halkın kendisini yönetmesi olgusu, ülkenin daha demokratik bir zeminde olmasında ve halkın da kendisini yönetime yakın hissetmesinde anahtar rol oynamaktadır.
Ulusal düzlemde demokrasi alanında yaşanan sıkıntılar yerel demokrasi ve katılıma da yansımıştır. Ancak yasaların getirmiş olduğu olumlu katkıların yanı sıra, katılım konusunda halkın yönetime nasıl ve ne kadar katılacağı konusu da önemli sorunlardan biridir. Halkın yöneticileri seçebilmesi demokrasi açısından değerli olmakla birlikte artık kesinlikle tek başına yeterli değildir. Dolayısıyla halkın farklı yollarla kendisinin yönetime katılması ve fikirlerini yansıtması ülkenin demokrasisinin gelişmesi ve sisteme yabancılaşmaması adına önemli bir parametre teşkil etmektedir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Demokrasi ve Siyasal Katılım
.
Katılımı Etkileyen Faktörler ve Katılım Yolları
.
Seçim Olgusu ve Katılım Uygulamaları
.
Uluslararası Belgeler Açısından Yerel Özerklik ve Yerel Katılım
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
5
ÖZET 
7
KISALTMALAR 
9
İÇİNDEKİLER 
13
GİRİŞ 
19
BİRİNCİ BÖLÜM
DEMOKRASİ VE SİYASAL KATILIM
1. DEMOKRASİ KAVRAMI 
25
1.1. Demokrasi Kavramına Giriş 
25
1.2. Demokrasi ve Kurumsallaşma Süreci 
31
1.2.1. Tarihsel Gelişim 
32
1.2.1.1. Atina’da Doğrudan Demokrasi 
32
1.2.1.2. Ortaçağda Demokrasi Düşüncesi 
34
1.2.2. Temsili Demokrasi ve Gelişim Süreci 
36
1.2.3. Katılımcı Demokrasi ve Gelişim Süreci 
40
1.2.3.1. Katılımcı Demokrasinin Önemi 
44
1.2.3.2. Katılımcı Demokraside Yönetişim Kavramı 
44
1.2.3.3. Katılımcı Demokrasinin Şartları 
47
1.2.3.3.1. Demokratik Rejim 
47
1.2.3.3.2. Özgürlük 
49
1.2.3.3.3. Eşitlik 
53
1.2.3.3.4. Vatandaşlık 
57
1.2.3.3.5. Halk Egemenliği 
61
1.2.3.3.6. Siyasal Partiler 
71
1.2.3.3.7. Siyasal Parti Türleri 
74
1.2.3.3.7.1. Yapılarına Göre Siyasi Partiler 
75
1.2.3.3.7.1.1. Kadro Partileri 
75
1.2.3.3.7.1.2. Kitle Partileri 
75
1.2.3.3.7.2. İşlevlerine Göre Siyasal Partiler 
75
1.2.3.3.7.2.1. Bireysel Temsil
Partileri 
76
1.2.3.3.7.2.2. Sosyal Bütünleşme
Partileri 
76
1.2.3.3.7.3. Disiplinli Olup Olmamalarına
Göre Siyasal Partiler 
77
1.2.3.3.7.3.1. Serbest Partiler 
77
1.2.3.3.7.3.2. Disiplinli Partiler 
77
1.2.3.3.7.4. Homojen Olup Olmamalarına
Göre Siyasal Partiler 
77
1.2.3.3.7.4.1. Homojen Partiler 
77
1.2.3.3.7.4.2. Homojen Olmayan
Partiler 
78
1.2.3.3.8. Oy Hakkı 
78
1.2.3.3.9. Hür Seçimler 
80
1.2.3.3.10. Çatışma ve Uzlaşma 
83
1.2.3.3.11. Yönetimde Şeffaflık 
85
1.2.3.3.12. İşlevsel Demokrasi ve Sivil Toplum
Kuruluşları 
88
1.2.4. Siyasal Katılım 
93
1.2.4.1. Siyasal Katılım Kavramı 
93
1.2.4.2. Siyasal Katılımın Özellikleri 
97
1.2.4.3. Siyasal Katılımın İşlevleri 
99
1.2.4.3.1. Bireyle İlgili İşlevleri 
101
1.2.4.3.1.1. Eşitlik 
101
1.2.4.3.1.2. Yönetimi Denetleme 
103
1.2.4.3.1.3. Bireysel Hakların Korunması 
103
1.2.4.3.2. Devletle İlgili İşlevleri 
104
1.2.4.3.2.1. Bütünleşmeyi Kolaylaştırma 
104
1.2.4.3.2.2. Meşruluk Temelini Kurma 
105
1.2.4.3.2.3. Doğru Karar Almayı Sağlama 
107
1.2.4.3.2.4. Vatandaşları Etkin Kılma 
107
İKİNCİ BÖLÜM
KATILIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLER VE KATILIM YOLLARI
2. SİYASAL KATILMA 
109
2.1. Siyasal Katılma Düzeyi ve Biçimleri 
109
2.2. Siyasal Katılımı Etkileyen Faktörler 
111
2.2.1. Cinsiyet Faktörü 
111
2.2.2. Yaş Faktörü 
114
2.2.3. Kentleşme Faktörü 
116
2.2.4. Eğitim Faktörü 
118
2.2.5. Meslek Faktörü 
120
2.2.6. Kitle İletişim Araçlarını İzleme Faktörü 
120
2.2.7. Örgüt Üyeliği Faktörü 
122
2.2.8. Gelir Faktörü 
123
2.2.9. Siyasal Kültür Faktörü 
124
2.2.10. Siyasal Sistemdeki Etkilenmeler 
125
2.3. Katılımı Azaltan Başlıca Nedenler 
127
2.4. Yerel Demokrasi ve Yerel Katılım 
128
2.5. Halk Katılımının Yolları 
134
2.5.1. Halkın Geleneksel Katılma Yolları 
135
2.5.1.1. Seçimler– Yerel Yönetimlerin Seçimi 
135
2.5.1.2. Halk Oylaması Yöntemiyle Seçilmişleri Görevden Alma 
137
2.5.2. Halkın Doğrudan Katılım Yolları ve Denetimi 
138
2.5.2.1. Kent Meclisleri 
138
2.5.2.2. Geri Çağırma 
138
2.5.2.3. Halkoyu 
140
2.5.2.4. Halk Girişimi ve Halk Danışma Toplantıları 
141
2.5.2.5. Gönüllü ve Uyarılmış Katılım 
142
2.5.2.6. Yerel Baskı Grupları 
142
2.5.2.7. Dilekçe Hakkı, Kişisel Başvuru ve Telefon 
143
2.5.2.8. Bilgi Edinme Hakkı 
144
2.5.2.8.1. Bilgi Edinme Hakkı ve Türkiye 
145
2.5.2.9. Planlama Çemberleri 
149
2.5.3. Halkın Dolaylı Katılım Yolları ve Denetimi 
149
2.5.3.1. Kamuoyu Yoklamaları 
150
2.5.3.2. Elektronik Demokrasi ve İnternet 
152
2.5.3.3. Kamu Denetçiliği Kurumu–Ombudsman 
155
2.5.3.4. Halkla İlişkiler Uygulamalarından Masa Uygulamaları 
157
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SEÇİM OLGUSU VE KATILIM UYGULAMALARI
3. SEÇİM OLGUSU 
159
3.1. Yönetime Katılmanın Temel Unsuru– Seçim Olgusu 
159
3.1.1. Seçimler ve Katılım 
160
3.1.1.1. Demokratik Seçimlerin Genel İlkeleri 
162
3.1.1.1.1. Serbest Seçim İlkesi 
162
3.1.1.1.2. Genel Oy İlkesi 
163
3.1.1.1.3. Bireysellik İlkesi 
165
3.1.1.1.4. Gizlilik İlkesi 
165
3.1.1.1.5. Açık Sayım ve Döküm İlkesi 
166
3.1.1.1.6. Eşit Oy İlkesi 
167
3.1.1.1.7. Seçimlerin Yargı Organlarının Yönetimi ve
Denetimi Altında Yapılması İlkesi 
167
3.1.2. Seçim Sistemleri 
168
3.1.2.1. Çoğunluk Sistemleri 
170
3.1.2.1.1. Tek İsimli (Dar Bölge) ve Tek Turlu Çoğunluk
Sistemi 
171
3.1.2.1.2. Tek İsimli–İki Turlu Çoğunluk Sistemi 
172
3.1.2.1.3. Listeli–Tek Turlu Çoğunluk Sistemi 
174
3.1.2.1.4. Listeli–İki Turlu Çoğunluk Sistemi 
175
3.1.2.2. Nispi Temsil Sistemleri 
175
3.1.2.2.1. Nispi Temsil Sistemlerinde Uygulanan
Yöntemler 
178
3.1.2.2.1.1. En Yüksek Bakiye Yöntemi 
178
3.1.2.2.1.2. Klasik d’Hondt Sistemi 
178
3.1.2.2.1.3. Klasik Sainte – Lague Sistemi 
179
3.1.2.2.1.4. Barajlı Sistemler 
179
3.1.2.2.1.4.1. Hare Yöntemi 
180
3.1.2.2.1.4.2. Değişmez Tek Sayı
Yöntemi 
180
3.1.2.3. Karma Sistemler 
181
3.1.3. Türkiye’de Seçimler 
182
3.1.3.1. Yerel Yönetimler Meclis Üyeliği Seçimleri 
185
3.1.3.1.1. Belediye Meclisi ve İl Genel Meclisi Seçimleri 
185
3.1.3.1.2. Köy ve Mahalle İhtiyar Meclisi Seçimleri 
188
3.1.3.2. Yerel Yönetimler Yürütme Organları Seçimleri 
190
3.1.3.2.1. Belediyede Belediye Başkanlığı ve Belediye
Encümeni Seçimleri 
190
3.1.3.2.2. İl Özel İdaresinde Valilik ve İl Encümeni
Seçimleri 
194
3.1.3.2.3. Köy Teşkilatında Köy Muhtarlığı ve İhtiyar
Meclisi Seçimleri 
196
3.1.3.2.4. Mahalle Muhtarlığı Seçimleri 
197
3.2. Yerel Katılım Uygulamaları 
198
3.2.1. Kent Yönetimine Katılım 
201
3.2.2. Yerel Gündem 21’in Gelişim Süreci 
204
3.2.2.1. Birleşmiş Milletler İnsan Çevresi Konferansı
(Stockholm–1972) 
204
3.2.2.2. Birleşmiş Milletler Habitat I Konferansı (Vancouver –
1976) 
205
3.2.2.3. Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı –
Yeryüzü Zirvesi–(Rio de Janeiro 1992) 
205
3.2.2.4. Birleşmiş Milletler Nüfus ve Kalkınma Konferansı
(Kahire–1994) 
206
3.2.2.5. Birleşmiş Milletler Sosyal Kalkınma Konferansı
(Kopenhag–1995) 
207
3.2.2.6. Birleşmiş Milletler Dördüncü Dünya Kadın Konferansı
(Pekin–1995) 
207
3.2.2.7. Birleşmiş Milletler Habitat II İnsan Yerleşimleri
Konferansı– Kent Zirvesi (İstanbul–1996) 
208
3.2.2.8. Birleşmiş Milletler Binyıl Bildirgesi (New York–2000) 
208
3.2.2.9. Birleşmiş Milletler Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi
(Johannesburg–2002) 
209
3.2.3. Türkiye’de Yerel Gündem 21 Uygulamaları 
210
3.2.4. Kent Konseyleri 
212
3.2.4.1. Kent Konseylerinin Amacı 
216
3.2.4.2. Kent Konseylerinin Yapısı 
220
3.2.4.3. Kent Konseyinin Organları ve İşleyişi 
222
3.2.4.4. Kent Konseylerine İlişkin Değerlendirmeler 
224
3.3. Yerel Yönetimlerin Mevzuat Kapsamında Katılım Açısından
Değerlendirilmesi 
231
3.3.1. Katılımcı Demokrasi Açısından Belediye Yasasındaki Eksiklikler 
241
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ULUSLAR ARASI BELGELER AÇISINDAN YEREL ÖZERKLİK VE YEREL KATILIM
4. AVRUPA KONSEYİ VE YEREL KATILIM 
247
4.1. Avrupa Konseyinin Yapısı, Statüsü ve Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik
Şartı 
247
4.2. Avrupa Konseyi’nin Demokrasi ve Yerel Yönetim Yaklaşımı 
250
4.3. İnsan Hakları Bağlamında Yerel Özerklik Şartı ve Yerel Katılım 
255
4.3.1. Yerel Demokrasi ve Yerel Haklar 
264
4.3.2. Avrupa Kentsel Şartı ve Kent Yönetimine Katılım 
270
4.4. Özerklik Şartının İç Hukukumuzdaki Yeri 
274
4.4.1. Özerklik Şartı ile Sağlanan Statü 
278
4.4.2. Özerk Yerel Yönetim 
281
4.5. Yönetsel Özerklik 
283
4.5.1. Yerel Özerklik ve İdari Vesayet 
288
4.5.1.1. Yerel Özerklik 
288
4.5.1.1.1. Yerel Toplum Özerkliği 
292
4.5.1.2. İdari Vesayet Yetkisi 
295
4.5.1.3. Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı ve İdari Vesayet 
300
4.6. Özerk Yerel Yönetim İlkesinin Hukukumuzda Düzenlenişi 
304
4.6.1. Anayasal Statü 
304
4.6.2. Belediye Yasasındaki Statü 
309
4.7. Yerel Özerklik Şartı ve Yerel Yönetimlerde Temsili Katılım 
311
4.8. Yerel Özerklik Şartı ve Yerel Yönetimlerde Doğrudan Katılım 
317
4.9. Özerk Yerel Yönetimlerde Yetki ve Görev 
324
4.9.1. Özerklik Şartı ile Yetki ve Göreve Sağlanan Statü 
324
4.9.2. Genel Yetki ve Mutlak Takdir Yetkisi 
327
4.9.3. Yetkide Vatandaşa Yakınlık İlkesi 
331
4.9.4. Yetkilerin Planlanmasında Yerel Yönetimlerin Katılım Hakkı 
333
DEĞERLENDİRME 
335
KAYNAKÇA 
345