B. Konunun Sınırlandırılması ve İnceleme Plânı
17
DOLAYLI FAİLLİĞİN ÇERÇEVESİ
I. FAİLLİK – ŞERİKLİK AYRIMI ve DOLAYLI FAİLLİĞİN TANIMI
19
1. Geniş Anlamda Faillik
19
2. Dar Anlamda Faillik
24
B. Fail–Şerik Ayrımına İlişkin Başlıca Kuramlar
26
1. Öznel (Sübjektif) Kuram
26
2. Nesnel (Objektif) Kuram
28
3. “Fiil Hâkimiyeti” Kuramı
32
C. Dolaylı Fail Kavramı
39
1. Dolaylı Fail Kavramının Tanımı
39
2. Dolaylı Faillik İlişkisinde Yer Alan Kişiler
43
3. Dolaylı Faillik İçin Aranacak İrade Hâkimiyetinin Ölçüsü
49
D. Dolaylı Faillikte Manevî Unsur
53
E. Dolaylı Failliğin Diğer Faillik Türlerinden Ayırt Edilmesi
57
1. Dolaylı Faillik – Doğrudan Faillik Ayrımı
57
2. Dolaylı Faillik – Müşterek Faillik Ayrımı
60
3. Dolaylı Faillik – Yan Yana Faillik Ayrımı
62
F. Dolaylı Failliğin Şeriklik Türlerinden Ayırt Edilmesi
63
1. Dolaylı Faillik – Yardım Etme Ayrımı
63
2. İradeye Hâkimiyetin Söz Konusu Olmadığı Hâllerde Ancak “Yardım” Addedilebilecek Davranışların İradeye Hâkimiyet Durumunda “Dolaylı Faillik” İçin Yeterli Olup Olmayacağı Tartışması
64
3. Dolaylı Faillik – Azmettirme Ayrımı
67
II. DÖRT TEMEL TARTIŞMA
72
A. Dolaylı Failliğin Bir İştirak Türü Olup Olmadığı Tartışması
72
B. Bağlılık Kuralının Dolaylı Faillik İlişkilerinde Geçerli Olup Olmadığı Tartışması
78
C. TCK m. 37/2, c. 1 Hükmünün Gerekli Olup Olmadığı Tartışması
81
D. Dolaylı Şerikliğe İlişkin Bir Hükmün Gerekli Olup Olmadığı Tartışması
86
III. DOLAYLI FAİLLİĞİN GÖRÜNÜM ŞEKİLLERİ
88
A. İradeye Cebren Hâkimiyet Yoluyla Dolaylı Faillik
88
1. “Kusurluluğu Etkileyen Bir Neden” Olarak Cebir
88
2. “İradeye Hâkimiyet Aracı” Olarak Cebir
95
3. Kusurluluğun Kalkabilmesi ve Dolaylı Faillik İlişkisinin Kurulabilmesi İçin Gereken Cebrin Yoğunluğu
99
4. Maddî Cebre Maruz Bırakılan Şahsın Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması
105
5. Manevî Cebre Maruz Bırakılan Şahsın Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması
107
6. Dolaylı Failin Cebir Sebebiyle Ayrıca Cezalandırılabilirliği
110
7. Cebre Maruz Bırakılan Şahsın Sorumluluğu
112
B. Bir Başkasının Hukuka Uygun Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması Yoluyla Dolaylı Faillik
113
C. Kusur Yeteneğinin Yokluğundan veya Zayıflığından Yararlanma Yoluyla Dolaylı Faillik
119
2. TCK’de Sınırlı Bağlılık Kuralının Benimsenmiş Olmasından Kaynaklanan Sorunun “İradeye Hâkimiyet” Ölçütü ile Çözülmesi
123
3. Kusur Yeteneğinden Yoksun Çocuğun Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması
127
4. Kusur Yeteneğinden Yoksun Akıl Hastasının Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması
132
5. Kusur Yeteneğinden Yoksun Sağır ve Dilsizin Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması
135
6. Kusur Yeteneği Zayıf Şahsın Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması
136
7. Kusur Yeteneği Geçici Nedenlerle Ortadan Kalkan veya Zayıflayan Şahsın Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması
138
D. Hatadan Yararlanma Yoluyla (Ağır Basan Bilgiye Dayanan) Dolaylı Faillik
141
1. Dolaylı Fail Tarafından Hataya Düşürülen Şahsın Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması
141
2. Kendiliğinden Hataya Düşen Şahsın Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması
147
3. Üçüncü Bir Kişi Tarafından Hataya Düşürülen Şahsın Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması
148
4. Yararlanmaya Konu Olabilecek Hata Türleri
149
a. Suçun Maddî Unsurlarında Hataya Düşen Şahsın Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması
149
b. Kusurluluğu Kaldıran veya Azaltan Nedenlere Ait Koşulların Gerçekleştiği Hususunda Hataya Düşen Şahsın Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması
152
c. Hukuka Uygunluk Nedenlerine Ait Koşulların Gerçekleştiği Hususunda Hataya Düşen Şahsın Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması
154
d. Suçun Nitelikli Hâllerinde Hataya Düşen Şahsın Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması
156
e. Haksızlık Hatasına Düşen Şahsın Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması
162
f. Saik Hatasına Düşen Şahsın Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması
167
E. Sapmadan Yararlanma Yoluyla Dolaylı Faillik
169
F. “Fail Arkasındaki Dolaylı Faillik” Hâlleri
172
1. Taksirli Fiilinden Ötürü Sorumlu Olan Şahsın Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması Yoluyla Dolaylı Faillik
176
2. Kasıtlı Fiilinden Ötürü Sorumlu Olan Şahsın Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması Yoluyla Dolaylı Faillik
177
b. Masabaşı Faillik ve TCK m. 220/5
178
G. Hukuka Aykırı Emrin İfası Hâlinde Dolaylı Faillik
204
H. Bir Kimsenin Tipe Uygun Olmayan Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması Yoluyla Dolaylı Faillik
211
İ. Kişisel Cezasızlık Nedenlerinden veya Cezayı Kaldıran Kişisel Nedenlerden Yararlanan Şahsın Davranışlarının Suça Vasıta Kılınması Yoluyla Dolaylı Faillik
214
DOLAYLI FAİLLİĞİN BAZI CEZA HUKUKU
KURUMLARI VE BAZI SUÇLARLA İLİŞKİSİ
I. DOLAYLI FAİLLİĞİN BAZI CEZA HUKUKU KURUMLARI İLE İLİŞKİSİ
217
A. Hukuka Uygunluk Nedenleri ve Dolaylı Faillik
217
B. Suça Etki Eden Nedenler ve Dolaylı Faillik
221
1. Dolaylı Faile Verilecek Cezayı Ağırlaştıran Neden: Davranışları Suça Vasıta Kılınan Şahsın Kusur Yeteneğinden Yoksun Olması (TCK m. 37/2, c. 2)
221
2. TCK m. 37/2, c. 2 Hükmünün Ceza Siyaseti Bakımından Yerindeliği
221
3. Suça Etki Eden Nedenlerin Dolaylı Faile Etkisi
223
4. Dolaylı Failin Suçuna Etki Eden Nedenlerin Şeriklere Sirayeti
225
5. Suça Etki Eden Nedende Hata
225
C. Dolaylı Faillikte Teşebbüs
226
1. Dolaylı Faillikte Cezalandırılabilir İcra Başlangıcı
227
2. Dolaylı Faillikte Gönüllü Vazgeçme
234
a. Dolaylı Failin Gönüllü Vazgeçmesi
235
b. Davranışları Suça Vasıta Kılınan Şahsın Gönüllü Vazgeçmesi
238
D. Dolaylı Faillikte Etkin Pişmanlık
239
E. Dolaylı Faillikte Suça İştirak
240
F. Davranışları Suça Vasıta Kılınan Şahsın Dolaylı Failin Kastını Aşan Bir Suç İşlemesi
242
G. Dolaylı Faillikte Sapma
244
H. Dolaylı Faillikte Hata
246
1. Arka Plândaki Kişinin Hataya Düşmesi
246
a. Ön Plândaki Şahsın Kusur Yeteneği Konusunda Hata
246
b. Ön Plândaki Şahsın Kastı Konusunda Hata
249
2. Ön Plândaki Şahsın Hataya Düşmesi
250
İ. Dolaylı Faillikte Haksız Tahrik
254
J. Dolaylı Faillikte Şikâyetten Vazgeçme ve Şikâyeti Geri Alma
256
II. DOLAYLI FAİLLİĞİN BAZI SUÇLARLA İLİŞKİSİ
258
A. Taksirli Suçlarda Dolaylı Faillik
258
B. Özel Kasıt Gerektiren Suçlarda Dolaylı Faillik
261
C. Herkesçe İşlenemeyen Suçlarda Dolaylı Faillik
263
1. Özgü Suçlarda Dolaylı Faillik
263
2. Bizzat İşlenmesi Gereken Suçlarda Dolaylı Faillik
270
D. İhmâlî Suçlarda Dolaylı Faillik
272
1. Saf İhmâlî Suçlarda Dolaylı Faillik
272
2. İhmâl Suretiyle İcra Suçlarında Dolaylı Faillik
275
E. TCK’nin İkinci Kitabında Yer Verilen Özel Dolaylı Faillik Hükümlerinin Gerekli Olup Olmadığı Tartışması ve Bu Hükümlerin Yol Açtığı Sorunlar
282