BÜTÇE İLE İLGİLİ KAVRAMLAR
1.1. BÜTÇE KAVRAMI VE FONKSİYONLARI
19
1.1.2. Bütçenin Fonksiyonları
19
1.1.2.1. Bütçenin Klasik (Geleneksel) Fonksiyonları
20
1.1.2.1.1. Bütçenin Siyasi Fonksiyonu
20
1.1.2.1.2. Bütçenin Hukuki Fonksiyonu
20
1.1.2.1.3. Bütçenin Ekonomik ve Mali Fonksiyonu
21
1.1.2.1.4. Bütçenin Denetim Fonksiyonu
22
1.1.2.2. Bütçenin Çağdaş Fonksiyonları
22
1.1.2.2.1. Ekonomik İstikrar ve Konjonktür Fonksiyonu
22
1.1.2.2.2. Gelir Dağılımını Düzenleme ve Kaynak Tahsisi Fonksiyonu
23
1.1.2.2.3. Bütçenin Yönetim Aracı Olma Fonksiyonu
23
1.1.2.2.4. Bütçenin Planlama Fonksiyonu
24
BÜTÇE İLKELERİ VE BÜTÇE SİSTEMLERİ
2.1.1. Önceden Yetki İlkesi (Bütçe Hakkı)
25
2.1.4. Genellik İlkesi
26
2.1.5. Tahsis (Ayrım) İlkesi
26
2.1.6. Tasarruf İlkesi
27
2.1.8. Yıllık Olma ilkesi
27
2.1.9. Doğruluk İlkesi
27
2.1.10. Mali Saydamlık İlkesi
28
2.1.11. Hesap Verebilirlik İlkesi
28
2.2.1. Geleneksel (Klasik) Bütçe Sistemleri
29
2.2.2. Modern Bütçe Sistemleri
30
2.2.2.1. Performans Bütçe Sistemi
30
2.2.2.2. Performans Esaslı Bütçe Sistemi
31
2.2.2.3. Program Bütçe Sistemi
34
2.2.2.4. Sıfır Tabanlı Bütçe Sistemi
34
2.2.2.5. Torba Bütçe Sistemi
35
2.2.2.6. Planlama – Programlama Bütçe Sistemi
35
BÜTÇE TARİHİ VE 5018 SAYILI KANUN
3.1. TÜRK BÜTÇESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
37
3.2. 5018 SAYILI KANUN’UN GETİRDİĞİ YENİLİKLER
39
3.2.1. Kapsam Yönünden Yenilikler
40
3.2.2. Çok Yıllı Bütçe Uygulamasına Geçiş
41
3.2.3. Performans Esaslı Bütçe Tekniğine Geçiş
41
3.2.4. Analitik Bütçe Sınıflandırmasına Geçiş
42
3.2.5. Modern Bütçe İlkelerine Geçiş
42
3.2.6. Stratejik Planlama Esasına Geçiş
43
3.2.7. Tahakkuk Esaslı Muhasebe Sistemine Geçiş
43
KAMU BÜTÇESİNDE BÜTÇE SÜRECİ
4.2. 5018 SAYILI KANUN’A GÖRE BÜTÇE ÇEŞİTLERİ
45
4.2.1. Merkezi Yönetim Bütçesi
46
4.2.1.3. Düzenleyici ve Denetleyici Kurum Bütçeleri
47
4.2.2. Sosyal Güvenlik Kurumları Bütçeleri
48
4.2.3. Mahalli İdarelerin Bütçeleri
48
4.3. BÜTÇENİN HAZIRLANMASI
49
4.3.1. Bütçe Hazırlığında Yürütme Organının Önemi
50
4.3.2. Türkiye’de Merkezi Yönetim Bütçesi Hazırlık Süreci
51
4.3.2.1. Bütçenin Gelir ve Giderlerinin Hazırlanması
52
4.3.2.2. Bütçe Tasarısının Hazırlanması ve Sunulması
57
4.4. BÜTÇENİN GÖRÜŞÜLMESİ VE ONAYI
59
4.5. BÜTÇENİN UYGULANMASI
61
4.5.1. Gelirlerin Toplanması
61
4.5.1.1. Vergiyi Doğuran Olay
62
4.5.1.2. Verginin Tarhı
64
4.5.1.3. Verginin Tebliği
64
4.5.1.4. Verginin Tahakkuku
65
4.5.1.5. Verginin Tahsili
66
4.5.2. Giderlerin Gerçekleşme Aşamaları
66
4.5.2.1. Giderlerin Taahhüdü (Yüklenilmesi)
66
4.5.2.2. Giderlerin Tahakkuku (Gerçekleştirilmesi)
67
4.5.2.3. Giderlerin Verile (Ödeme) Emrine Bağlanması
67
4.5.2.4. Giderlerin Ödenmesi
67
4.5.3. Hazine İşlemleri
68
4.5.3.1. Yer Bakımından Hazine İşlemleri
68
4.5.3.2. Zaman Bakımından Hazine İşlemleri
69
4.5.4. Bütçenin Kapatılması
69
4.5.4.1. Egzersiz Yöntemi (Hesap Dönemi Yöntemi)
69
4.5.4.2. Jestiyon Yöntemi (Yönetim Dönemi Yöntemi)
70
5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ VE
BÜTÇENİN MALİ KONTROL VE DENETİMİ
5.2. DENETİM VE KONTROL KAVRAMI
74
5.2.1. Denetim Kavramının Tanımı ve Önemi
74
5.2.2. Kontrol Kavramının Tanımı ve Önemi
76
5.2.3. Denetim ve Kontrol Arasındaki Farklılıklar
77
5.3. BÜTÇE KONTROL VE DENETİMİ
78
5.3.1. Bütçe Kontrolü ve Bütçe Denetimi Kavramı
78
5.3.2. Bütçe Kontrolünün ve Bütçe Denetiminin Önemi
79
5.4. TÜRK BÜTÇE SİSTEMİNDE BÜTÇE KONTROL VE DENETİM TÜRLERİ
80
5.5. İDARİ (YÖNETSEL) DENETİM
81
5.5.1.1. İç Kontrol Kavramı
82
5.5.1.2. İç Kontrolün Tarihsel Gelişimi
85
5.5.1.3. İç Kontrolün Amacı ve Önemi
86
5.5.1.4. İç Kontrolün Unsurları
88
5.5.1.5. İç Kontrol Sürecinde Görevli ve Sorumlu Memurlar
91
5.5.1.5.1. Merkezi Uyumlaştırma Birimi
91
5.5.1.5.2. Devlet Muhasebesi Standartları Kurulu
92
5.5.1.5.4. Üst Yönetici
94
5.5.1.5.5. Harcama Yetkilisi
94
5.5.1.5.6. Mali Hizmetler Birimi Yöneticisi
95
5.5.1.5.7. Muhasebe Yetkilisi
95
5.5.1.5.8. Gerçekleştirme Görevlisi
96
5.5.1.5.9. İç Denetçiler
96
5.5.1.5.10. Dış Denetçiler
96
5.5.1.6. İç Kontrolün Yapısı ve İşleyişi
96
5.5.1.7. İç Kontrol Standartları
98
5.5.1.8. İç Kontrolün Sınıflandırılması
99
5.5.2. Ön Mali Kontrol (Harcama Öncesi Mali Kontrol)
99
5.5.2.1. Tanımı ve Önemi
100
5.5.2.2. Ön Mali Kontrolün Kapsamı
101
5.5.2.3. Ön Mali Kontrol Süreci
102
5.5.2.3.1. Harcama Birimlerinde Ön Mali Kontrol
102
5.5.2.3.2. Mali Hizmetler Birimlerinde Ön Mali Kontrol
103
5.5.2.3.3. Ön Mali Kontrolde Görevler Ayrılığı İlkesi
108
5.5.3.1. Tanımı ve Önemi
109
5.5.3.2. İç Denetimin Tarihsel Gelişimi
111
5.5.3.3. İç Denetimin Amaç ve Kapsamı
113
5.5.3.4. İç Denetimin Faaliyet Alanı
114
5.5.3.5. İç Denetim Standartları
115
5.5.3.6. İç Denetimin İç Kontrolle İlişkisi
118
5.5.3.7. İç Denetimin Dış Denetimle İlişkisi
119
5.5.3.8. İç Denetçilerin Görev, Yetki ve Sorumlulukları
120
5.5.3.9. İç Denetçilerin Nitelikleri, Atanması ve Görevlerinin Sona Ermesi
123
5.5.3.10. İç Denetim Koordinasyon Kurulu, Görevleri ve Yetkileri
125
5.6.1. Tanımı ve Önemi
128
5.6.2. Dış Denetimin Amaç ve Kapsamı
130
5.6.3. Dış Denetimin İlke ve Özellikleri
131
5.6.4. Dış Denetimde Sayıştay
132
5.6.5. Sayıştayın Tarihsel Gelişimi
134
5.6.6. Sayıştayın Görev, Yetki ve Fonksiyonları
135
5.6.7. Sayıştayın Denetim Alanı
138
5.6.8. Sayıştayın Raporlama Faaliyetleri ve Genel Uygunluk Bildirimi
139
5.7.1. Tanımı ve Önemi
145
5.7.2. Faaliyet Raporları Üzerinde Yapılacak Denetimler
147
5.7.3. Kesin Hesap Kanun Tasarısı Üzerinde Yapılacak Denetimler
148
5.7.3.1. Kesin Hesap Kanunu ve Hukuki Niteliği
149
5.7.3.2. Kesin Hesap Kanunu’nun Hukuksal Dayanakları
150
5.7.3.3. Kesin Hesap Kanunu’nun Hazırlanması ve Görüşülmesi
150
5.7.3.4. Kesin Hesap Kanunu Tasarısının Kabulü ve Reddedilmesi
152
5.7.4. Diğer Yasama Denetimleri
153
5.7.4.2. Genel Görüşme
154
5.7.4.3. Meclis Araştırması
155
5.7.4.4. Meclis Soruşturması
156
5.7.4.6. Kamu Denetçiliği Kurumunun (Ombudsman) Denetimi
159
5.8. MAHALLİ İDARELERİN, SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARININ VE
DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURUMLARIN BÜTÇELERİNİN DENETİMİ
161
5.8.1. Mahalli İdareler (Yerel Yönetimler)
162
5.8.2. Sosyal Güvenlik Kurumları
167
5.8.3. Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar (Bağımsız İdari Otoriteler)
169
Genel Değerlendirme ve Sonuç
173