Türk Borçlar Hukukunda Adam Çalıştıranın Sorumluluğu

Adam çalıştıranın sorumluluğu, kusursuz sorumluluk türlerinden biri olarak özen (sebep) sorumluluğu kapsamında Türk Borçlar Kanunu'nun 66'ncı maddesiyle düzenlenmiştir. Sanayi devrimi ile birlikte makineleşmenin artması, teknolojik alanlarda meydana gelen ilerlemelerinde etkisiyle iş tanımları farklılaşmış, işbölümü anlayışı yerleşmiş, yerel ve küçük üretimler yerini büyük organizasyonlara ve seri üretim modellerine bırakmıştır. Bu gelişmeler ise kişinin işini görürken başkasının yardımına ihtiyaç duymasını hatta işin doğrudan başkasına gördürülmesine yol açmıştır.

İş sahipleri, işlerini sürdürebilmeleri için gereken sermayeye sahip olsalar bile genellikle işin yapılabilmesi için gereken teknik bilgi ve tecrübeden yoksun olduklarından bilgi, beceri ve tecrübesinden yararlanabilecekleri kişileri çalıştırmaktadır. Bu durum işin fiilen yürütümünü gerçekleştiren kişi ile iş sahiplerinin birbirinden farklı olmasına yol açmakta, karmaşık hukuki ilişkilerin doğmasına zemin hazırlamaktadır. Çalıştıran ve çalışan arasındaki hukuki ilişkinin hangi temele oturtulacağı, sebep olunan zarardan kimin hangi nedenlerle ve hangi ölçüde sorumlu olacağı, sorumluluğun şartları ise hukuki düzlemde çözümlenmeye çalışılmış ve adam çalıştıranın sorumluluğu kavramı doğmuştur.

Çalışma kapsamında adam çalıştıranın sorumluluğu kavramı ve niteliği ana hatlarıyla açıklanmış, sorumluluğun doğumu için varlığı zorunlu temel süjelerin tanımları yapılmış, sorumluluğun doğumu için gerekli genel ve özel şartlar incelenmiş, sorumluluğun doğumunun önüne geçilebilmesi için getirilebilecek kurtuluş kanıtı imkanı ve rücu hakkı Yargıtay kararları doğrultusunda değerlendirilmiştir.