§1. TOPLU İŞ HUKUKU KAVRAMI VE BÖLÜMLERİ
25
I. Toplu İş Hukuku Kavramı
25
II. Toplu İş Hukukunun Bölümleri
25
B. Toplu Sözleşme Hukuku
26
C. İş Mücadelesi Hukuku
26
III. Toplu İş Hukukunda Son Gelişmeler
26
§2. SENDİKA KAVRAMI VE TARİHSEL GELİŞİMİ
31
A. Osmanlı İmparatorluğu Öncesi Dönem
34
B. Osmanlı İmparatorluğu Dönemi
36
§3. SENDİKALAR HUKUKU VE KAYNAKLARI
40
II. Sendikalar Hukukunun Kaynakları
40
B. Uluslararası Kaynaklar
43
I. Olumlu/Olumsuz Sendika Özgürlüğü
45
II. Bireysel/Kollektif Sendika Özgürlüğü
46
III. Sendika Özgürlüğünden Yararlananlar
50
B. İşçi Dışındaki Kamu Görevlileri
55
D. Sendika ve Konfederasyonlar
60
IV. Sendika Özgürlüğünün Güvencesi
61
A. Genel Olarak Sendikal Faaliyet Güvencesi
61
1. Sendikal Faaliyetin Güvenceye Bağlandığı Aşamalar
63
a. İşe Alınırken Sendikal Faaliyet Güvencesi
63
b. İş İlişkisinin Devamı Esnasında Sendikal Faaliyet Güvencesi
64
c. İşe Son Vermede Sendikal Faaliyet Güvencesi
66
2. Sendikal Nedenli Ayırımcı Tutuma Karşı Yaptırımlar
66
b. Başka Bir Tazminat da İstenebilip İstenemeyeceği
76
c. İş Güvencesinin İşletilebilmesi
79
d. İşçi İş Güvencesini İşletmezse
83
§5. SENDİKA KAVRAMININ ANLAMI VE ÖĞELERİ
86
II. Serbestçe ve İşkolu Bazında Kurulabilme
88
IV. Demokratik Esaslara Uygunluk
93
V. Özel Hukuk Tüzel Kişiliği
94
§6. İŞÇİ–İŞVEREN SENDİKA VE KONFEDERASYONLARININ KURULUŞU
95
I. Sendikaların Kuruluşu
95
A. Belli Bir İşkolu Esas Alınmalıdır
95
B. Kuruculuk Koşullarını Taşıyan Belli Sayıda Kişi Bir Araya Gelmelidir
108
C. Kuruluş Belgesinin Hazırlanarak Yetkili Makama Verilmesi
113
D. Kuruluşun Gerçekleştiği An
114
II. Konfederasyonların Kuruluşu
114
A. Farklı İşkollarında Faaliyet Gösteren En Az 5 Sendika bir araya Gelmelidir
114
B. Bu Sendikalar Genel Kurul Kararlarına Sahip Olmalıdır
115
C. Kurucular Gerekli Belgeleri Hazırlayıp Yetkili Makama Vermelidir
115
III. Şubelerin Kuruluşu
116
§7. SENDİKANIN ORGANLARI VE İŞLEYİŞİ
116
III. Zorunlu Organ Üyeliğinin Koşulları
118
IV. Zorunlu Organların Çalışması/Zorunlu Organ Üyelerinin Güvenceleri
120
1. Oluşum/İşleyiş/Görev ve Yetkileri/Sorumluluk
139
2. Sendika Yöneticiliğinin Çeşitleri ve Güvencesi
147
a. Yöneticilik Çeşitleri: Profesyonel yönetici/Amatör yönetici kavramları
147
b. Mevcut Yasal Sistemde İşçi Kuruluşu Yöneticiliğinin Güvencesi
149
aa. İşçi Kuruluşu Yöneticiliğine Getirilen Bir İşçi Bulunmalıdır
149
bb. Amatör Yöneticiliğin Güvencesi
158
aaa. Feshe Karşı Güvence
162
bbb. Nakle ve İş Koşullarında Olumsuz Değişikliğe Karşı Güvence
174
ccc. İş Mücadelesi Sırasında Çalışan Personel Olmama Güvencesi:
175
V. Seçimlik Organlara Üyelik
181
§8. SENDİKA/KONFEDERASYON ÜYELİĞİ
181
I. İşçi Sendikası Üyeliği
183
A. Yasa Anlamında Bir İşçi Bulunmalıdır
183
B. Bu İşçi Çalıştığı İşyerinin Girdiği İşkolundaki Bir Sendikaya Üye Olabilir
187
C. Başka Bir Sendikaya Üyelik Bulunmamalı ve Belli Bir Yaşa Ulaşılmalıdır
188
D. Sendika Tüzüğünde Aranan Diğer Koşullar Sağlanmalıdır
192
E. Üyeliğin Kazanımı Yollarından Birisi Gerçekleşmelidir
192
2. Olağan Yol ile Üyelik
193
3. Yargı Yoluyla Kazanım
195
4. Sendikaların Birleşmesi/Katılması Yoluyla Üyeliğin Kazanımı
197
II. İşveren Sendikası Üyeliği
198
A. Yasa Anlamında İşveren Bulunmalıdır
198
B. Ehliyet Koşulu Sağlanmalıdır
199
C. İşyerinin Girdiği İşkolunda Bir Sendikaya Üye Olunabilir
200
D. Üyeliğin Kazanımı Yollarından Birisi Gerçekleşmelidir
202
1. Kuruluşta Üyelik Yolu
202
2. Olağan Yöntem ile Kazanım
202
3. Yargısal Yol ile Kazanım
204
4. Sendikaların Birleşmesi/Katılması Yoluyla Kazanım
205
III. Konfederasyon Üyeliği
206
A. STSK Anlamında Bir Sendika Bulunmalıdır
206
B. Bu Sendikanın Usulünce Üyelik Kararı Alması Gerekir
206
C. Konfederasyon Üyeliğinin Kazanımı Yollarından Birisi Gerçekleşmelidir
207
2. Konfederasyon Kurulduktan Sonra Üyelik
207
3. Konfederasyonların Birleşmesi/Katılması Yoluyla Üyelik
208
IV. Üyelikte Teklik İlkesi
208
V. Uluslararası Kuruluşlara Üyelik
209
§9. ÜYELİKTEN DOĞAN HAKLAR VE BORÇLAR
211
A. Kuruluşun Faaliyet ve Yönetimine Katılma Hakkı
212
B. Örgütün Tesis ve Faaliyetlerinden Yararlanma Hakkı
213
C. Üyenin Korunma Hakkı
214
B. Örgüt/Kuruluşun Düzenine Uyma Borcu
225
§10. SENDİKA ÜYELİĞİNİN SONA ERMESİ – ASKI – DEVAM HALLERİ
227
I. Üyeliği Sona Erdiren Haller
227
A. Üyeliğin Kendiliğinden Son Bulması
227
B. Üyeliğin İradî Biçimde Sona Ermesi
230
1. Üyelikten Ayrılma/Çekilme (İstifa, Çıkma)
230
a. Sendika Üyeliğinden Çekilme
230
b. Üst Kuruluş (Konfederasyon) Üyeliğinden Çekilme
235
2. Üyelikten Çıkar (ıl) ma (İhraç)
236
C. Üyeliğin Başka Sendikada Devamı Yoluyla Üyeliğin Son Bulması
243
II. Üyeliği Sona Erdirmeyen Haller
245
A. Üyeliğin Askıda Kaldığı Hal
245
B. Üyeliği Etkilemeyen Haller
248
1. İşçi Sendikası Üyesi Bir İşçinin Bir Yılı Geçmemek Üzere İşsiz Kalması (Geçici İşsizlik)
248
2. İşçi veya İşveren Kuruluşunun Organlarında Görev Almak
249
a. İşçi Sendikası Yöneticiliğine Giden İşçinin İş Sözleşmesi Sona Ermeyip Askıya Alınmışsa
250
b. İş Sözleşmesini Sonlandırarak Yöneticiliğe Giden İşçinin Durumu
250
3. Çalışırken veya Yöneticilikteyken Yaşlılık/Malullük Aylığı vs Alıp Göreve Devam Halinde Durum
251
4. Yasal bazı Kurullarda Görev Almak/Mevsimlik Çalışanların Mevsim Dışı Sürelerde Sendika Üyeliğini Sonlanmaz
252
§11. SENDİKALARIN FAALİYETLERİ VE KAYIT VE DEFTERLERİ
253
I. Sendika (ve Konfederasyon) lara Serbest Faaliyetler
254
A. Çalışma Hayatına İlişkin Faaliyetler
255
1. Toplu Pazarlıkla İlgili Faaliyetleri
256
2. Sendikaların Yargısal Alandaki Faaliyetleri
256
B. Kuruluşların Sosyal ve Ekonomik Faaliyetleri
266
1. Çalışma Hayatıyla İlgili Kurullara Temsilci Göndermek
266
2. Bilgi Artırıcı Meslekî Eğitim, Kurs ve Seminer Düzenlemek
267
3. İş Mücadelesi Sırasında Yardım ve Eğitim Amaçlı Yardımda Bulunmak
267
4. Sanayi ve Ticaret Kuruluşlarına Yatırım Yapmak
273
5. Nakit Mevcudunun Belli Miktarında Belli Yardımlarda Bulunmak
274
6. Sendika İşyeri Temsilcisi Atamak
277
b. Atamaya Yetkili Kuruluş
279
c. Atamanın Zamanı ve Biçimi
280
d. Temsilcilerin Sayısı
281
e. Temsilcilerin Görev ve Yetkileri
283
7. Sendika İşyeri Temsilcilerinin Güvencesi
283
a. Feshe Karşı Güvence
285
aa. Geçerli Bir Temsilci Sıfatı Bulunmalıdır
287
bb. Temsilcinin Sözleşmesi İşverence Feshedilmelidir
287
cc. Temsilci Konumu Fesih Anında da Mevcut Olmalıdır
291
dd. Güvence İşletilmelidir
291
aaa. Süresinde İtiraz Edilirse
293
aaaa. Karar Feshin Haklı ve Yasal Koşulları Taşıdığı Yönündeyse
294
bbbb. Karar Temsilcinin Haklılığı Yönündeyse
294
bbb. İtiraz Edilmezse
300
b. İşyeri ve İş Koşullarında Değişikliğe Karşı Güvence
302
c. İşçilerin Sigorta Primlerini Ödeme Amaçlı Yardım Fonu Oluşturmak
308
d. Faaliyetlerden Yararlanmanın Kuralları
312
II. Sendika (ve Konfederasyon) lara Yasak Faaliyetler
315
A. Cumhuriyetin Niteliklerine ve Demokrasi Esaslarına Aykırılık
315
C. Diğer Sosyal Tarafa Karışma Yasağı
317
E. Yardım ve Bağış Yasağı
318
F. Amaç Dışı Mal Edinme Yasağı
319
G. Amaç Dışı Faaliyet Yasağı
319
H. Yasaklara Aykırılığın Sonucu
320
III. Sendika ve Konfederasyonların Kayıt ve Defterleri
320
§12. KURULUŞLARIN GELİR VE GİDERLERİ/DENETİMİ İLE FAALİYETİNİN DURDURULMASI VE SONA ERMESİ
321
I. Kuruluşların Gelir ve Giderleri
322
II. Kuruluşların Denetimi
323
III. Kuruluşların Faaliyetinin Durdurulması ve Sona Ermesi
330
A. Kuruluşların Faaliyetlerinin Durdurulması
330
1. Kapatma Davası İçinde Faaliyetin Durdurumu
331
2. Tüzük ve Belgelerde Kanuna Aykırılık
331
B. Faaliyeti Durdurmanın Sonuçları
332
C. Kuruluşların Sona Ermesi
333
1. Kuruluşların Sona Erme Nedenleri
334
a. Kendiliğinden Sona Erme:
334
b. Kuruluşun Kendi Kararıyla Sona Ermesi (Fesih)
338
c. Mahkeme Kararıyla Sona Erme (Kapatılma)
340
2. Sona Ermenin Sonuçları
343
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ HUKUKU
§13. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ
345
I. Toplu İş Sözleşmesi Kavramı
345
A. Zorunlu Kısım (Normatif Kısım)
349
1. İş Sözleşmesinin Yapılmasına İlişkin Hükümler
350
2. İş Sözleşmesinin İçeriğine İlişkin Hükümler
353
3. İş Sözleşmesinin Sona Ermesine İlişkin Hükümler
357
B. İsteğe Bağlı Kısım
362
V. TİS’in Özellikleri
364
A. Kollektif Bir Norm (Kural) Sözleşmesidir
364
B. Kendine Özgü Bir Özel Hukuk Sözleşmesidir
367
C. Yorumu Özelliklidir
367
D. Barış, Dirlik ve Düzen İşlevi Vardır
368
E. TİS ile Düzenleme Yetkisi Sınırsız Değildir
369
A. TİS’de Taraf Kavramı
371
B. TİS’de Tarafların Belirlenmesi
374
d. Yetki Tespitine İtiraz
398
3. Tarafların Durumunda Değişiklik ve Kesin Yetkiye Etkisi
408
a. Devralan İşverenin Aynı İşkolundaki İşyerinde veya İşyerlerinde Uygulanan Bir TİS Yoksa
410
b. Devralanın Aynı İşkolundaki İşyer (ler) inde Zaten TİS Varsa
411
c. TİS’siz Bir İşyerinin TİS Olan Bir İşverence Devralınması
412
VII. TİS’in Düzeyi ve Türleri
414
A. İşyeri Düzeyinde (İşyeri TİS)
415
1. Asıl Üretimin (İşin) Yapıldığı Yer (Asıl İşyeri)
416
2. Nitelik ve Yönetim Bakımından Bağlı Yerler
416
5. İşyerinin Devri/Başkasına Geçmesi
420
6. İşyerinin TİS Ünitesi Olmasının Anlamı ve Sonuçları
425
B. İşletme Düzeyinde TİS (İşletme TİS)
426
C. Grup Düzeyinde (Grup TİS)
429
A. Genel Kural: TİS’in Belirli Süreliliği
440
B. Belirsiz Süreli TİS’e Dönüşmenin Mümkün Olup Olmadığı
443
A. Toplu Görüşmeye Çağrı Yapılmalıdır
447
B. Toplu Görüşme Başlamış ve Anlaşılmış Olabilir
450
C. Toplu Görüşmede Aksaklık Halinde Uyuşmazlık Saptanıp Barışçı Yollar Denenmelidir
452
D. TİS’e Ulaşılmış Olabilir
455
E. TİS’in Taraf İradeleri Dışında Oluşumu Yaşanabilir
455
§14. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN UYGULANMA ALANI
457
I. Zaman Bakımından Uygulanması
457
B. Önceye/Geriye Etkili Yürürlük
457
C. İmza Tarihinden Sonraki Bir Tarihten Yürürlük
463
II. Yer Bakımından Uygulanması
465
III. Kişi Bakımından Uygulanması
465
A. İşçilere Uygulanması
466
1. Üyelik Yoluyla Yararlanma
470
2. Dayanışma Aidatı Ödeyerek Yararlanma
477
3. TİS Tarafı İşçi Sendikasının Yazılı Onayıyla Yararlanma
494
4. Teşmil Sonucu Yararlanma
497
5. TİS’den Yararlanmanın Sona Ermesi
506
6. İşverenin TİS Hükümlerini Kendiliğinden Uygulaması
508
7. İşçi Benzeri Kişilerin TİS’den Yararlanmasının Mümkün Olup Olmadığı
511
B. Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanamayan İşçiler
514
1. İşveren Vekili ile TİS Görüşmelerine İşvereni Temsilen Katılanlar
514
2. Greve Katılmayıp ta İşyerinde Çalışan İşçiler
515
3. Taraflarca Kapsam Dışına Çıkarma (Kapsam Dışı Personel)
519
4. İşçinin TİS ile Getirilen Haklardan Vazgeçmesi
521
C. İşverene Uygulanması
523
§15. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ UYGULANIRKEN YAŞANANLARIN TİS’E ETKİSİ
526
I. TİS’de Değişiklik Yapılması
526
A. TİS Taraflarınca Değişiklik
526
B. Yargı Kararıyla Değişiklik
530
§16. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ
541
I. Toplu İş Sözleşmesini Sona Erdiren Haller
542
A. TİS’in Süresinin Bitimi
542
B. TİS’in Geçersiz Kılınması
543
C. TİS’in Teşmil Edildiği Hallerde Sona Erme
546
1. Teşmil Edilen TİS’in Sona Ermesi
546
2. Cumhurbaşkanının Teşmil Kararını Yürürlükten Kaldırması
547
3. Teşmil Kararının Yargı Yerince İptal Edilmesi
547
4. TİS’in Teşmil Edildiği Ünitede Yeni Bir TİS Yapılması
548
D. İşletme Niteliğinin Kaybı ve İşletme TİS’in Durumu
549
II. Sona Ermenin Sonuçları
550
III. TİS’i Sona Erdirmeyen Haller
558
İŞ UYUŞMAZLIKLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI
§17. İŞ UYUŞMAZLIĞI KAVRAMI VE ÇEŞİTLERİ
561
I. Bireysel/Toplu İş Uyuşmazlığı
561
II. Hak/Menfaat Uyuşmazlığı
561
§18. İŞ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜ YOLLARI
562
I. Barışçı Çözüm Yolları
563
1. Olağan Arabuluculuk
567
2. Olağanüstü Arabuluculuk
570
B. Tahkim (Hakeme Götürme)
573
1. Özel Hakem (İsteğe Bağlı Hakem)
573
2. Kanuni/Zorunlu Hakem (Yüksek Hakem Kurulu)
580
II. Kavgacı Çözüm Yolları (İş Mücadelesi)
583
§19. İŞ MÜCADELESİ KAVRAMI VE ARAÇLARI
583
I. Genel Olarak Grev Kavramı
588
B. İşçilerin Aralarında Anlaşması veya Bir Kuruluşun Kararına Uyma
589
II. Hukuka Uygun (Yasal) Grev
590
A. Ortada Bir Toplu İş Uyuşmazlığı Bulunmalı
590
B. Denenen Barışçı Yollar Uyuşmazlığı Giderememeli
591
C. Grev Yasağı/Engeli Bulunmamalı
591
D. Grev Kararı Meslekî Amaçlı Olmalı
607
E. Grev Kararı Alınmalı ve Yürürlüğe Konulmalı
607
1. Grevin (lokavtın) Uygulanmasını Engelleyen Bir Olgu Bulunmamalıdır
612
b. Cumhurbaşkanınca Grevin (Lokavtın) Ertelenmesi
624
F. Uygulama Gerekleri Yerine Getirilmeli
631
1. Grev Kararının Alınması, Tebliği ve Uygulanma Tarihi
631
a. Grev Oylaması ve Geçici Grev Yasağı Yoksa
631
b. Grev Oylamasına Gidildiği Hallerde İse
632
c. Geçici Grev Yasaklarında
633
III. Grevin Uygulanması
633
IV. Grevin Mahkeme Kararıyla Durdurulması
643
B. Grev Hakkının Kötüye Kullanımında
644
V. Yasal Grevin Sonuçları
645
A. Greve Katılmayanların Çalıştırılmaması
645
B. İş Sözleşmesinin Askıda Kalması
646
C. İşyerinden Ayrılma Zorunluluğu
649
D. Başka İşçi Alma ve İşi Başkasına Yaptırma Yasağı
649
E. Başka İşveren Yanında Çalışma Yasağı
650
F. Satışa ve Hammadde Girişine Engel Olamama
652
G. Grevin İşçi Konutlarına Etkisi
652
H. Grev Gözcüleri ve Yetkileri
653
I. Grev Sırasında Verilen Zarardan Sorumluluk
656
VI. Yasal Grevin Sona Ermesi ve Sona Ermenin Sonuçları
657
A. Yasal Grevin Sona Ermesi
657
1. Uyuşmazlık Taraflarının Anlaşıp TİS İmzalamasıyla
657
2. Tarafların Uyuşmazlığı Özel Hakeme Götürmeye Yönelik Yazılı Anlaşmalarıyla
658
3. Grevci Sendikanın Kararıyla
658
4. Grevci Sendikanın Sona Ermesiyle
658
5. Grevci Sendikanın Üye Kaybı Sonucu Mahkeme Kararıyla
658
C. Yasal Grevin Sona Ermesinin Sonuçları
673
VII. Yasadışı Grev ve Sonuçları
673
B. Grevin Yasadışılığının Tespiti
678
C. Yasadışı Grevin Sonuçları
680
1. Grevcilerin İşine Son Verilebilir
680
2. Grevcilerden Tazminat İstenebilir
682
3. Grevcilerin Konutta Oturmaları Sıkıntıya Girebilir
683
4. İşyerini Terk Durumu
683
5. Cezai Yaptırım Gündeme Gelebilir
683
6. Greve Katılmayanların İş Sözleşmeleri Devam Eder
684
I. Genel/Sosyolojik Olarak Lokavt Kavramı
684
A. İşçiler Topluca İşten Uzaklaştırılmalı
685
B. Uzaklaştırma İşverence Yapılmalı
685
II. Hukuka Uygun/Yasal Lokavt
686
A. Usulünce Alınmış ve İşveren Tarafına Bildirilmiş Grev Kararı Bulunmalı
686
B. Usulünce Lokavt Kararı Alınmalı ve Bildirilmeli
688
C. Lokavt Yasağı/Engeli Bulunmamalı
689
D. İşçiler Topluca İşten Uzaklaştırılmalı
690
III. Lokavt Kararının Uygulanması
691
IV. Yasal Lokavtın Sonuçları
692
V. Yasal Lokavtın Sona Ermesi
693
VI. Yasadışı Lokavt ve Sonuçları
694
B. Yasadışı Lokavtın Sonuçları
696
1. İşçilik Haklarının Kesintisiz Ödenmesi
696
2. Sözleşmenin Derhal Feshi İmkanı
697
3. Yasadışı Lokavtın Geçici Bir Önlem Olarak Durdurumu
697
VII. Grev ve Lokavtta Mülki Amirin Yetkisi
698