Tıp Hukuku (2 Cilt) Genel Hükümler – Özel Hükümler Prof. Dr. Hakan Hakeri  - Kitap

Tıp Hukuku (2 Cilt)

Genel Hükümler – Özel Hükümler

27. Baskı, 
Ekim 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
1634
Barkod:
9789750296444
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
2.200,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Diğer Baskılar
26. baskı
Şubat 2024
2.200,00
1.395,00 (%37)
Kitabın Açıklaması
Bu kitap tıbbi müdahalenin hukukunu incelemektedir. Böylece değişik tıbbi müdahaleler bakımından hukuki sorunlar, sağlık çalışanlarının hak ve yükümlülükleri, hastaların hak ve yükümlülükleri ile hatalı tıbbi uygulamalar nedeniyle tazminat ve idari sorumluluk konuları sistematik bir yapı içinde, kapsamlı ve bilimsel olarak ele alınmaktadır.
Kitapta tıp hukukunun teorik ve pratik bütün konuları ele alınmış, tıp hukukuyla ilgili teorik ve uygulamadaki tüm sorulara cevap verilmeye çalışılmıştır. Uygulamaya yönelik kitaplardan farklı olarak konular sistematik olarak ele alındığından, uygulamacıların aradıkları hususları bu konular içinde bulması gerekmektedir.
Tıp hukukunun teorik altyapısının kurulması için bir adım daha atılarak, genel hükümler ve özel hükümler şeklinde iki cilt halinde hazırlanan kitabın bu baskısına güncel yeni kaynaklar eklenmiştir.
Kitap içerisindeki § işareti, söz konusu yargı kararının tam metnine karekod okutarak ulaşabileceğinizi göstermektedir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Sağlık Çalışanları Hakları ve Hasta Hakları
.
Tıp Hukukunun Temel Kavram ve Kurumları
.
Tıbbi Müdahalenin Hukuka Uygunluğunun Şartları
.
Hekim ve Hastaların Yükümlülükleri
.
Özellik Arzeden Tıbbi Müdahaleler
.
Tıbbi Müdahalelere Uygulanacak Sözleşmeler
.
Hatalı Tıbbi Uygulama ve Tazminat Sorumluluğu
.
Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
CİLT: I
GENEL HÜKÜMLER
27. Baskıya Önsöz 
7
26. Baskıya Önsöz 
9
23. Baskıya Önsöz 
10
20. Baskıya Önsöz 
11
13. Baskıya Önsöz 
12
10. Baskıya Önsöz 
13
1. Baskının Önsözü 
14
Kısaltmalar 
29
Giriş 
33
1. Bölüm
TIP HUKUKUNA GİRİŞ
§ 1. ÖN AÇIKLAMALAR 
35
§ 2. TARİHSEL GELİŞİM 
42
§ 3. HUKUKSAL KAYNAKLAR 
48
2. Bölüm
MESLEK ETİĞİ, DİSİPLİN VE TIP HUKUKU EĞİTİMİ
§ 1. MESLEK ETİĞİ 
55
I. Genel Olarak 
55
II. Hekim ve Özel Şirket İlişkileri 
62
III. Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri 
65
§ 2. MESLEKİ DİSİPLİN 
67
I. Genel Olarak 
67
II. Aile Hekimleri ile İlgili Uygulama 
77
III. Kamu Görevlisi Hekimler ile İlgili Uygulama 
78
IV. Aynı Anda Ceza Soruşturma/Kovuşturması Yapılması Durumu 
79
§ 3. TIP HUKUKU EĞİTİMİ 
82
3. Bölüm
HASTA VE SAĞLIK ÇALIŞANI HAKLARI
§ 1. HASTA HAKLARI 
85
I. Adalet ve Hakkaniyete Uygun Olarak Faydalanma 
90
II. Bilgi İsteme 
91
III. Sağlık Kuruluşunu Seçme ve Değiştirme 
91
IV. Personeli Tanıma, Seçme ve Değiştirme 
92
V. Öncelik Sırasının Belirlenmesini İsteme 
93
VI. Tıbbi Gereklere Uygun Teşhis, Tedavi ve Bakım 
94
VII. Tıbbi Gereklilikler Dışında Müdahale Yasağı 
94
VIII. Ötanazi Yasağı 
95
IX. Tıbbi Özen Gösterilmesi 
95
X. Genel Olarak Bilgi İsteme 
96
XI. Kayıtları İnceleme 
97
XII. Mahremiyete Saygı Gösterilmesi 
98
XIII. Bilgilerin Gizli Tutulması 
98
XIV. Tıbbi Müdahalede Hastanın Rızası 
99
XV. Alışılmış Olmayan Tedavi Usullerinin Uygulanması 
101
XVI. Aile Planlaması Hizmetleri ve Gebeliğin Sona Erdirilmesi 
102
XVII. Tıbbi Araştırmalarda Hasta Hakları 
102
XVIII. Güvenliğin Sağlanması 
103
XIX. Dini Vecibeleri Yerine Getirebilme ve Dini Hizmetlerden Faydalanma 
103
XX. İnsani Değerlere Saygı Gösterilmesi ve Ziyaret 
104
XXI. Refakatçi Bulundurma 
104
XXII. Hizmetin Sağlık Kurum ve Kuruluşu Dışında Verilmesi 
104
XXIII. Hastaya Yeterli Vakit Ayrılması ve Hastanın Vaktine Riayet Edilmesi 
105
XXIV. Müracaat, Şikâyet ve Dava Hakkı 
105
XXV. Hasta Hakları ile İlgili Kurul ve Birimler 
107
A. Genel Olarak 
107
B. Hasta Hakları Kurulu 
108
C. Hasta Hakları Birimi 
111
XXVI. İnsan Hakları Bağlamında Hasta Hakları 
113
§ 2. SAĞLIK ÇALIŞANLARININ HAKLARI VE HAK ARAMA YOLLARI 
115
I. Hekim Hakları 
115
II. Hak Arama Yolları 
118
A. Haksız Şikâyetlere Karşı Hak Arama Yolları 
118
B. Güvenlik Hakkının İhlaline Karşı Hak Arama Yolları 
128
1. Ceza Hukuku Araçları 
129
a. Genel Olarak 
129
b. Cezaların Artırılması 
135
c. Hükmedilen Hapis Cezasının Ertelenememesi 
140
d. Ceza Muhakemesi Bakımından Özel Düzenlemeler 
141
2. Tazminat Hukuku Araçları 
142
3. Süreç 
143
4. Sağlık Çalışanlarına Karşı İşlenen Suçlarda Uzlaştırma 
143
a. Genel Olarak 
143
b. Sağlık Çalışanlarına Karşı İşlenebilecek Uzlaştırma Kapsamına Giren Suçlar 
143
c. Uzlaştırma Edimi Olarak Neler İstenebilir? 
144
C. Sağlık Çalışanının Meşru Savunma Hakkı Var mıdır? 
144
III. Sağlık Bakanlığı Tarafından Yapılacak Hukuki Yardım 
146
IV. Yüksek Öğretim Kurumları Tarafından Yapılacak Hukuki Yardım 
148
V. Çalışan Hakları ve Güvenliği Uygulamaları Rehberi ve Çalışan Güvenliği Genelgesi 
150
VI. Hekimin Hasta Seçme Hakkı 
151
VI. Sağlık Çalışanının Hizmetten Çekilme Hakkı 
154
A. Genel Olarak 
154
B. Aile Hekimleri Bakımından Uygulama 
157
4. Bölüm
TIP HUKUKUNDA BAZI KAVRAMLAR
§ 1. TEMEL KAVRAMLAR 
161
§ 2. SAĞLIK PERSONELİ KAVRAMI 
169
§ 3. EMBRİYO KAVRAMI VE HUKUKİ STATÜSÜ 
174
§ 4. TIP HUKUKUNDA “ÇOCUK” KAVRAMI 
177
§ 5. TIBBİ UYGULAMA HATASI (MALPRAKTİS) 
185
§ 6. ÇEKİNİK (DEFANSİF) TIP 
186
5. Bölüm
TIP HUKUKUNUN TEMEL KURUM VE KURULLARI
§ 1. BİRİNCİ, İKİNCİ VE ÜÇÜNCÜ BASAMAK SAĞLIK HİZMET SUNUCULARI 
189
§ 2. ETİK KURULLAR 
191
I. Genel Olarak 
191
II. Mevzuatın Gelişimi 
192
III. Etik Kurulların Oluşturulması ve Yapısı 
194
IV. Etik Kurulların Görev ve Yetkileri 
196
V. Etik Kurul Kararlarına Karşı Kanun Yolları 
198
§ 3. YÜKSEK SAĞLIK ŞURASI 
200
§ 4. ADLİ TIP KURUMU 
201
§ 5. SAĞLIK MESLEKLERİ KURULU 
203
§ 6. MESLEKİ SORUMLULUK KURULU 
209
§ 7. MESLEK KURULUŞLARI 
211
I. Tabip Odası 
211
II. Türk Tabipleri Birliği 
211
III. Uzmanlık Derneği 
212
IV. Sendikalar 
214
A. Sağlık Sendikaları 
214
B. Hekim Sendikaları 
216
§ 8. SAĞLIK HİZMETLERİNDE TANITIM 
217
6. Bölüm
TEMEL İLKELER
§ 1. HEKİMLİK MESLEĞİNİN İCRASINDA MESLEKİ ÖZERKLİK 
219
I. Genel Olarak 
219
II. Anayasa Mahkemesi ve Danıştay Kararlarında Mesleki Özerklik (Hekimin Yetkisinin Kısıtlanması) 
234
III. Şifa Garantisi Yasağı 
238
§ 2. DİKEY VE YATAY İŞ BİRLİĞİ 
240
I. Genel Olarak 
240
II. Güven İlkesi 
243
III. Sorumluluk Alanlarının Bölünebilirliği: Bağımsız Sorumluluk Prensibi ve Rutin İşleyiş Teorisi 
253
A. Genel Olarak 
253
B. Hemşirelik Yönetmeliği md. 6/1–d’nin Değerlendirilmesi 
257
A. Tek Hekimin Çalıştığı Muayenehanelerde 
260
B. Birden Fazla Hekimin Müştereken Çalıştığı Polikliniklerde 
260
C. Hekim ve Hemşire İşbirliğinde 
262
D. Danışma (Konsültasyon) ve Vekâlet 
264
E. Başka Yerde Yaptırılan Tetkik ve Tahlil Sonuçlarına Güvenilmesi 
267
F. Ücretsiz Tedavilerde Sorumlunun Belirlenmesi 
268
§ 3. TIBBİ MÜDAHALELERDE MAHREMİYET 
268
I. Kavram 
268
II. Uygulamadaki Sorunlar 
273
A. Sağlık Verilerine Erişim ve Paylaşım Sorunu 
273
1. Sağlık Çalışanlarının Verilere Erişimi 
275
2. Bakanlık Birimlerinin Verilere Erişimi ve E–Nabız 
276
a. Genel Olarak 
276
b. Muayene Bilgi Yönetim Sistemi 
281
3. Bilişim Sistemine Erişimden Kaynaklanan Problemler 
284
4. Genel Sağlık Sigortası Verilerinin Paylaşımı ve İşverenle Paylaşım Sorunu 
285
5. İş Sağlığı ve Güvenliği Verilerinin İşlenmesi ile İlglii Sorunlar 
287
6. Hasta Yakınlarıyla Paylaşım 
287
7. Denetim Elemanlarıyla Paylaşım 
288
8. Sağlık Verilerine Avukatların Erişimi 
289
9. Üçüncü Kişilerin Bilgilendirilmesi (AIDS Hastalığının Eşe Bildirilmesi) 
289
10. Adölesan Gebeliğinin Bilgilendirilmesi 
298
11. Sağlık Verilerinin Bilimsel Amaçla İşlenmesi 
299
12. Mobil Sağlık Uygulamalarında Kişisel Verilerin Korunması 
300
B. Tıbbi Müdahale Sırasında Diğer Sağlık Çalışanlarının Bulunması 
300
C. Tıbbi Müdahale Sırasında Diğer Hasta Yakınının Bulunması 
301
D. Banko ve Masalarda Dikkat Edilmesi Gerekenler 
302
E. Koğuş Sisteminde Dikkat Edilmesi Gerekenler 
302
F. Tetkik, Tahlil ve Görüntüleme İşlemlerinde Mahremiyet Sorunu 
303
G. Tutuklu ve Hükümlülerin Muayeneleri ile Gözaltı Nedeniyle Sağlık Kontrolünde Mahremiyet Sorunu 
303
1. Tutuklu ve Hükümlülerin Muayenelerinde Mahremiyet 
303
2. Gözaltı Nedeniyle Sağlık Kontrolünde Mahremiyet 
307
a. Muayene Öncesi Mahremiyet Sorunları 
307
b. Muayene Sırasında Mahremiyet Sorunları 
307
H. Güvenlik Kamerası Kayıtları 
309
I. Hasta Bilgilendirme Ekranları 
311
İ. Aile Hekimliğinde Kayıtların Devri 
311
J. Hasta Kayıtlarını İnceleme Hakkı 
312
K. Ölüm Sonrası Hasta Mahremiyetinin Korunması 
312
L. Adli Mercilerin Hasta Mahremiyeti İhlalleri 
313
M. Kişisel Sağlık Verilerinin Ele Geçirilmesi Nedeniyle Yapılan Şikâyet Hakkında Etkili Soruşturma Yapılmaması 
316
N. Siber Saldırılar 
320
O. Çocuk Hastanın Mahremiyet Hakkı 
320
P. Basına Yapılan Açıklamalar 
321
III. Sağlık Verilerinin İşlenmesiyle İlişkili Olabilecekleri Değerlendirilen Kurul Kararları 
322
§ 4. TIP HUKUKUNDA ZORUNLULUK HALİ 
331
I. Kavram 
332
II. Hasta Tercihi (Triyaj) Sorunu 
335
A. Genel Olarak 
335
B. Triyajın Çeşitleri 
336
C. Alman Kanun Taslağı 
336
D. Değerlendirme ve Öneriler 
337
III. Sağlık Çalışanının Kendini Hastalıktan Korumak İçin Tıbbi Müdahaleyi Reddetmesi 
341
IV. Sağlık Çalışanlarının Uzmanlık Alanı Dışında Görevlendirilmesi 
342
V. Korunma Hareketinin Hukuk Düzeni ile Çelişki İçinde Olması 
343
VI. Hastanın Rızasının Olmadığı Hallerde Zorunluluk Hali Kurumunun Uygulanması Sorunu 
343
§ 5. TIP HUKUKUNDA ETİK VE HUKUKİ İKİLEMLER 
345
I. Kavram 
345
II. İstanbul Protokolü ve Çifte Yükümlülük Kavramı 
345
II. Kanunen Rıza Aranmayan Hallerde Hekimlerin Etik İhlali Nedeniyle Hastanın Rızası Olmadığı Müddetçe Müdahaleden Çekinmesi Sorunu 
348
7. Bölüm
TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKA UYGUNLUĞUNUN ŞARTLARI
§ 1. GENEL BİLGİLER 
353
§ 2. ŞARTLAR 
354
I. Tıbbi Müdahalenin Bir Sağlık Meslek Mensubu Tarafından Yapılması 
354
A. Genel Olarak 
354
B. Hekim Olma Şartı 
356
1. Genel Olarak 
356
2. Uzmanlık Şartı 
361
a. Genel Olarak 
361
b. Yan Dal Uzmanlığı 
369
c. Sertifika ile Yetki Alınması 
370
d. Uzmanlık Alanı Dışında Açıklamalarda Bulunmak 
376
3. Öğrencilerin ve Asistanların Yaptığı Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluğu Sorunu 
377
4. Silahlı Kuvvetler ile Emniyet Genel Müdürlüğünün Sağlık Meslek Mensubu Olmayan Personelinin Yaptığı Tıbbi Müdahaleler 
388
C. Hemşirelerin Görev Alanı 
389
D. Hekim Olmayan Sağlık Çalışanının Müdahalelerinde Hekimlerin Denetim ve Gözetim Yükümlülüğü 
393
E. Gönüllü Sağlık Hizmeti ve Sağlık Gözlemciliği 
394
F. Sağlık Personeli Olmayan Kimselerin Yaptığı Tıbbi Müdahaleler Nedeniyle Sorumlulukları 
395
II. Aydınlatma ve Rıza 
398
A. Temel Kurallar 
398
B. Aydınlatma 
412
1. Aydınlatma Çeşitleri 
412
a. Otonomi (Karar) Aydınlatması 
412
aa. Temel Sorunlar 
412
bb. Otonomi Aydınlatmasının Çeşitleri 
415
aaa. Genel Olarak 
415
bbb. Teşhis Aydınlatması 
416
ccc. Süreç Aydınlatması 
418
ddd. Alternatifler Konusunda Aydınlatma 
420
eee. Müdahale Yapılmamasının Sonuçları Konusunda Aydınlatma 
423
b. Risk Aydınlatması 
424
c. Tedavi Aydınlatması (Güvenlik Aydınlatması) 
431
aa. Kavram 
431
bb. Teşhise Yönelik Aydınlatma 
433
cc. İlaç ve Tıbbi Malzeme 
433
dd. Araç Kullanmama Uyarısı 
437
2. Özel Durumlarda Aydınlatma 
437
a. Kısırlaştırma 
437
b. Engelli Cenin 
440
c. Tıptaki Yeni Teşebbüsler 
447
d. Hekim Hatası 
448
e. Hekimin Tecrübesi 
451
f. Masraflar ve Ekonomik Zorunluluklar 
452
g. Ticari Yarar 
452
h. Kalite Aydınlatması 
452
ı. Hekimin Hastalığı 
453
j. Aile Hekimliğinde Aydınlatma 
458
k. Aşılar Bakımından Aydınlatma 
458
3. Aydınlatılacak Kişi 
459
a. Genel Olarak 
459
b. Çocuklar Açısından 
462
4. Aydınlatma Yükümlüsü 
463
5. Aydınlatmanın Zamanı 
466
6. Aydınlatmanın Kapsamı 
468
7. Aydınlatmanın Şekli 
475
a. Genel Olarak 
475
b. E–Aydınlatma Formlarının Geçerliliği 
488
8. Aydınlatmanın Mümkün Olmaması ve Ameliyat Sırasında Aydınlatma 
490
9. Aydınlatma Zorunluluğunun Bulunmadığı Haller Var mıdır? 
491
a. Aydınlatmadan Vazgeçme 
492
b. Hastanın Bilgisinin Bulunması 
493
c. İnternetten Bilgi Edinme İmkanının Olması 
495
d. Risk Aydınlatmasında Riskin Çok Açık Olması 
496
e. Aydınlatmanın Olumsuz Etkide Bulunması 
496
aa. Genel Olarak 
496
bb. Tedavisi Olmayan Hastalığın Bildirilmesi 
500
f. Acil Haller 
500
g. Aydınlatmanın Hasta Bakımından Anlamını Yitirmiş Olması 
501
h. Psikiyatri Hastalarının Aydınlatılması 
501
ı. Aydınlatmanın Uygulanabilir Olmaması 
502
i. Sağlık Çalışanının İnançları Nedeniyle Aydınlatma Yapmak İstememesi 
502
j. Rızanın Aranmadığı Tıbbi Müdahalelerde Aydınlatma Sorunu 
503
10. Aydınlatmanın Geri Alınması, Düzeltilmesi 
503
11. Aydınlatmada Nedensellik Bağı Sorunu 
504
12. Aydınlatmanın Kim Tarafından Hukuki Açıdan Değerlendirileceği Sorunu 
506
13. Hukuka Aykırı Aydınlatmanın Sonuçları 
509
a. Tedavi Aydınlatmasının İhlali Durumunda 
510
b. Otonomi Aydınlatmasının İhlali Durumunda 
510
14. Hatalı Aydınlatma 
513
15. Aydınlatmada İspat Sorunları 
514
C. Rıza 
521
1. Genel Olarak 
522
2. Rıza Açıklaması 
532
3. Rıza Verme Yetkisi (Rıza Ehliyeti) 
534
a. Genel Olarak 
535
b. Çocuklar Bakımından Rıza Ehliyetinin Belirlenmesi 
540
aa. Türk Hukuku 
541
aaa. Genel Olarak 
541
bbb. Çocuk ile Kanuni Temsilcinin İradesinin Farklı Olması 
550
ccc. Ebeveynden Hangisinin Rızasının Geçerli Olacağı Sorunu 
551
ddd. Eşler Arasında Fikir Ayrılığı Çıkması 
552
eee. Veli veya Vasinin Olmadığı veya Bulunmadığı Haller 
552
fff. Kanuni Temsilcinin Rıza Yetkisinin Olmadığı Haller 
553
ggg. Kamu Denetçiliği Kurumu Kararı 
554
hhh. Erkek Çocuklarda Sünnete Karar Verme Bakımından 
557
bb. Karşılaştırmalı Hukuk 
558
cc. Doğum Kontrol Hapı Reçete Edilmesinde Ebeveynin Rızası Sorunu 
561
c. Çocuklarda Kanuni Temsilcinin Tıbbi Müdahaleye Rıza Göstermemesi 
563
d. Rıza Yeteneği Bulunmayan Yetişkinlerde Kanuni Temsilcinin Tıbbi Müdahaleye Rıza Göstermemesi 
573
e. Hamile Kadının Tedaviyi Ret Hakkı 
574
f. Yaşamın Sonuna İlişkin Kararlar Bakımından Rıza Ehliyeti 
577
aa. Vesayet Altına Alınmış Erginler 
577
bb. Küçükler 
577
4. Rızanın Kapsamı 
578
5. Rızanın Aranmadığı Haller 
580
a. Acil Haller 
581
b. Kamu Sağlığının Korunmasına İlişkin Düzenlemeler 
582
aa. Genel Olarak 
582
bb. Genel Önleyici Aşı Zorunluluğu 
584
aaa. Genel Olarak 
584
bbb. Hukukumuzdaki Durum 
589
cc. Çocuklardan Topuk Kanı Alma Zorunluluğu 
606
dd. Yurt Dışına Çıkacaklara Zorla Tıbbi Müdahale Yapılması 
606
ee. Yurt Dışından Gelenlere Zorla Tıbbi Müdahale Yapılması 
606
ff. HIV Tetkiki İçin Rıza Sorunu 
607
c. Psikiyatri Hastaları İle İlgili Düzenlemeler 
608
aa. Genel Olarak 
609
bb. Karşılaştırmalı Hukuk 
619
cc. Uluslararası Standartlar 
622
d. Ceza Hukukunun Öngörmüş Olduğu Düzenlemeler 
628
aa. Ceza Hukuku Yaptırımları 
628
bb. Ceza Yargılamasından Kaynaklanan Tıbbi Müdahaleler 
629
cc. Ceza İnfaz Kurumlarındaki Tıbbi Müdahaleler 
634
aaa. Karşılaştırmalı Hukuk 
634
bbb. Türk Hukuku 
641
e. Sağlık Raporuna İtiraz Halinde Muayene Yükümlülüğü 
643
f. Diğer Hukuk Dallarındaki Düzenlemeler 
644
aa. Türk Medeni Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu Hükümleri 
644
bb. Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun ve Boşanma Davaları 
646
6. Tıbbi Müdahalenin Rızaya Rağmen Hukuka Aykırılığı 
647
7. Ameliyatın Genişletilmesi 
648
8. Bilinci Kapalı Hastalar Açısından Rıza Sorunu 
656
a. Vasinin Karar Vermesi 
656
b. Varsayılan Rıza 
657
c. Önceki İrade Açıklamalarının Geçerliliği (Tıbbi Vasiyet) 
663
aa. Genel Olarak 
663
bb. Karşılaştırmalı Hukuk 
666
d. “Canlandırma Uygulanmasın” (Resüsitasyon Yapılmaması) Talimatları (DNR) 
674
9. Kanun Hükmünü İcra/Üstün Nitelikte Özel Yarar 
677
10. Muhtemel Rıza 
677
11. Rızayı Sakatlayan Haller 
678
12. Rızanın Geri Alınması 
680
13. Rıza Formu 
681
14. Tıbbi Müdahaleye Rıza Gösterilmemesi Halinde Yapılması Gerekenler 
683
D. Aydınlatma ve Rıza Konusundaki Yanılgının Sonuçları 
687
1. Ceza Hukuku Açısından Sonuçları 
687
a. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Yanılma 
687
b. Hukuksal Yanılgı 
689
2. Özel Hukuk Açısından Sonuçları 
690
III. Tıp Biliminin Verilerine Göre Zorunlu ve Bu Verilere Uygun Tıbbi Müdahale 
691
A. Endikasyon (Gereklilik) 
691
1. Kavram 
691
2. Tıbbi Endikasyon Olmaksızın Yapılan Tıbbi Müdahaleler 
701
a. Deneysel Nitelikli Tıbbi Müdahaleler 
702
b. Şekil veya Fonksiyon Değiştirici Tıbbi Müdahaleler 
703
c. Üçüncü Kişi Yararına Yapılan Tıbbi Müdahaleler 
704
d. Sünnet 
704
e. Doğum Kontrolü 
705
3. Değerlendirme 
705
B. Özenli Tıbbi Müdahale 
707
8. Bölüm
HEKİM VE HASTANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
§ 1. HEKİMİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
709
I. Genel Olarak 
709
II. Hekimin Özen Yükümlülüğü 
709
III. Hekimin Kişisel Edim Yükümlülüğü 
711
A. Kişisel Edim Kavramı 
711
B. Temsil Edilebilir Edimler 
714
C. Temsil Edilemeyen Edimler 
716
IV. Öykü Alma Yükümlülüğü 
718
A. Kavram 
718
B. Öykü Alma Yükümlülüğünün İçeriği 
719
V. Muayene Yükümlülüğü 
721
A. Muayene Kavramı 
721
B. Hekim Muayenesinin Özel Şekilleri 
722
1. Teşhis Muayenesi 
722
2. Önleyici ve Erken Tanı Muayenesi 
722
3. Kontrol Muayenesi 
722
4. Hükümlü ve Tutukluların Muayenesinde Kelepçe Sorunu 
724
VI. Teşhis Yükümlülüğü 
724
A. Teşhis Kavramı 
724
B. Teşhis Türleri 
725
C. Teşhis Yükümlülüğünün İçeriği 
725
D. Uzaktan Teşhis Yasağı 
728
E. Doğum Öncesi Teşhis 
730
F. Teşhisi Bildirme Yükümlülüğü 
731
G. Teşhisi Kontrol Yükümlülüğü 
731
VII. Tedavi Yükümlülüğü 
731
A. Hekimin Tedavisi 
731
B. Tedavi Yükümlülüğü ve Hukuksal Temelleri 
732
1. Genel Olarak 
732
2. Özel Durumlar 
733
a. Hekimin Hastayı Reddetmesi 
733
b. Acil Durumlar 
735
C. Zamanında Tedavi Yükümlülüğü 
736
D. Uzaktan Tedavi Yasağı 
736
1. Genel Olarak 
737
2. Tele–Tıp 
743
E. Hekimin Tedavi Yükümlülüğünün Sınırları 
743
1. Hastanın Kendi Geleceğini Belirleme Hakkı 
743
2. Hastanın Tedaviyi Ret Hakkı 
743
a. Genel Olarak 
744
b. Tedaviyi Ret Hakkının İçeriği 
747
c. Tedaviyi Ret Halinde Aydınlatma 
749
d. Tedaviyi Ret ile İntihar Ayrımı 
749
e. Tedaviyi Ret ile Pasif Ötanazi Ayrımı 
750
f. Yaşam Destekleyici Tedavinin Reddi 
751
3. Ağır Özürlü Yeni Doğan Çocuklar Bakımından Tedavi Yükümlülüğünün Sınırları 
752
4. AIDS Hastasını Tedavi Yükümlülüğü 
753
5. Hekimin Kürtaj Konusunda Aydınlatma Yapmama veya Kürtajı Ret Hakkı 
754
6. Hekimin Etkisiz (Beyhude) Tedaviyi Sona Erdirme Hakkı 
757
VIII. Reçete Yazma Yükümlülüğü 
764
A. Kavram 
764
B. Reçetenin Hukuksal Niteliği 
764
C. Reçete Düzenlemenin Hukuksal Dayanağı 
765
D. Reçete Düzenleme Yükümlülüğünün İçeriği 
765
E. Reçetenin Şekli 
766
F. Reçete Türleri 
767
IX. Tıbbi Teknik Kullanma Yükümlülüğü 
768
A. Tıbbi Teknik Standardın Uygulanması Yükümlülüğü 
768
B. Tıbbi Teknik Araçların Bakımı ve Kontrolü 
770
X. Tedaviyi Kesme Yükümlülüğü 
770
A. Tedaviyi Kesme ve Sözleşmeyi Sona Erdirme 
770
B. Tedaviyi Kesme Nedenleri 
770
C. Ölmekte Olan Hastalarda Tedavinin Kesilmesi 
771
XI. Kayıt Tutma Yükümlülüğü 
772
A. Genel Olarak 
772
B. Kayıt Tutma Yükümlülüğünün İçeriği 
776
1. Kayıt Tutma Yükümlülüğünün Amacı 
776
2. Kayıt Tutma Yükümlülüğünün Kapsamı 
778
3. Kayıtların Şekli 
780
4. Kaydın Zamanı 
781
5. Kayıtlar Ne Kadar Süre ile Saklanmalıdır? 
782
C. Kayıt Tutma Yükümlülüğünün İhlalinin Sonuçları 
784
XII. Kayıtları Verme Yükümlülüğü 
790
A. Hukuksal Dayanak 
790
B. Kayıtları İnceleme Hakkının Çeşitleri 
794
1. Dava Dışı İnceleme Hakkı 
794
2. Dava Dolayısıyla İnceleme Hakkı 
795
C. Kayıt İnceleme Hakkına İlişkin Diğer Hususlar 
796
D. Kayıtların Verilmemesine Karşı Hukuksal Yollar 
796
E. Kayıtların Düzeltilmesini İsteme 
798
XIII. Sır Saklama Yükümlülüğü 
799
XIV. Organizasyon Yükümlülükleri 
804
XV. Kullanılan Ürün ve İlaçlarla İlgili Yükümlülükler 
805
A. Genel Olarak 
805
B. Ameliyatlarda Kullanılan Malzemenin Saklanması Yükümlülüğü 
806
XVI. Bilirkişilik Yapma Yükümlülüğü 
806
A. Tıbbi Bilirkişi Olarak Hekim 
807
B. Bilirkişi–Mahkeme İlişkisi 
808
C. Bilirkişiliği Üstlenme Yükümlülüğü 
808
D. Bilirkişilik Yapma Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesinin Sonuçları 
810
E. Tanıklıktan Çekinme 
811
XVII. Ölüm ile İlgili Yükümlülükler 
811
A. Ölüm Vukuunda Yapılacak İşler 
811
B. Ölü Muayenesi Yapmak ve Defin Ruhsatı Düzenlemek 
812
XVIII. Mesleki Bilgisini Geliştirme Yükümlülüğü 
813
XIX. Kimlik Tespiti Yapma Yükümlülüğü 
813
XX. Bildirim Yükümlülüğü 
818
XXI. Mesleki Mali Sorumluluk Sigortası Yaptırma Yükümlülüğü 
820
XXII. Rapor Düzenleme Yükümlülüğü 
820
XXIII. İnsani Değerlere Saygı Gösterme Yükümlülüğü 
825
A. Genel Olarak 
825
B. Tutuklu ve Hükümlülerin Muayenelerine İlişkin Yükümlülükler 
825
§ 2. HASTANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
826
I. İş Birliği Yükümlülüğü 
826
II. Hastanın Hekimin Tavsiyelerine Uyma Yükümlülüğü 
829
III. Katlanma Yükümlülüğü 
831
A. Kavram 
831
B. Yasal Katlanma Yükümlülükleri 
831
C. Diğer Katlanma Yükümlülükleri 
832
IV. Hastanın Bildirme Yükümlülüğü 
833
V. Ücret Ödeme Yükümlülüğü 
835
VI. Diğer Yükümlülükler 
835
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Dizini 
839
Kavramlar Dizini 
841
CİLT: II
ÖZEL HÜKÜMLER
Kısaltmalar 
871
1. Bölüm
ÖZELLİK ARZEDEN TIBBİ MÜDAHALELER
§ 1. ORGAN VE DOKU NAKLİ 
875
I. Kavram 
875
II. Hukuksal Temel ve Kapsam 
878
III. Organ ve Doku Nakli Çeşitleri 
880
A. Ölülerden (Kadavradan) Organ Nakli 
881
1. Ölüm Halinin Belirlenmesi 
881
a. Türk Hukuku’nda 
881
b. Karşılaştırmalı Hukukta 
887
2. Kişinin Kendi Geleceğini Belirleme Hakkına Saygı Gösterilmesi 
888
3. Beyin Ölümü Tespitinden Sonra Yapılması Gereken İşlemler 
894
4. Otopsi mi Nakil mi? 
895
5. Organ ve Doku Dağıtımı 
902
B. Canlılardan Organ Nakli 
904
1. Genel Olarak 
904
2. Akrabalık Şartı 
910
3. Çapraz Nakil 
916
C. Hayvanlardan Organ Nakli 
918
IV. Yüz, Kol ve Bacak Nakli 
920
V. İstanbul Deklarasyonu 
923
§ 2. KLİNİK ARAŞTIRMA (İNSAN ÜZERİNDE DENEY VE DENEME) 
926
I. Giriş 
926
II. Kavram 
931
III. İnsan Üzerinde Deney ve Denemenin Hukuka Uygunluğuna İlişkin Koşullar 
934
A. İnsan Üzerinde Bilimsel Araştırma ve Tedavi Yöntemlerinin Kullanılmasının Şartları 
940
1. Yetişkinler Bakımından Şartlar 
940
a. Sağlık Bakanlığından İzin Alınması ve Etik Kurulun Uygun Görmesi 
940
b. Deneyin Önce İnsan Dışı Deney Ortamında veya Yeterli Sayıda Hayvan Üzerinde Yapılmış Olması ve Bu Deneyler Sonucunda Ulaşılan Bilimsel Verilerin İnsan Üzerinde Deneyi Gerekli Kılması 
941
c. Deneyin İnsan Sağlığı Üzerinde Öngörülebilir Zararlı ve Kalıcı Bir Etki Bırakmaması 
942
d. İnsan Onuruyla Bağdaşmayacak Ölçüde Acı Verici Yöntemlerin Uygulanmaması 
943
f. Aydınlatma ve Rıza Şartı 
944
aa. Aydınlatma 
944
bb. Rıza 
946
g. Menfaat Yasağı 
947
h. Sigorta Yaptırılması 
949
ı. Araştırmanın Yapılabileceği Yerler 
949
i. Özel Durumlarda Araştırma 
950
aa. Çocuklar 
951
bb. Gebe, Lohusa ve Emziren Kadınlar Bakımından 
952
cc. Kısıtlılar Bakımından 
953
dd. Yoğun Bakımdaki ve Bilinci Kapalı Kişiler Bakımından 
954
ee. Özgürlüğü Kısıtlanmış Kişiler Bakımından 
955
ff. Uluslararası Silahlı Çatışmalar Hukuku Bakımından 
956
2. Çocuklar Üzerinde Deneyin Şartları 
956
B. İnsan Üzerinde Denemenin Şartları 
962
1. Yetişkinler Üzerinde Denemenin Şartları 
963
2. Çocuklar Üzerinde Denemenin Şartları 
968
3. Özel Düzenlemeler 
970
IV. İlaç Araştırmalarında Safhalar 
972
A. Faz I 
972
B. Faz II 
973
C. Faz III 
973
D. Faz IV (Düşük Riskli Bilimsel Çalışma) 
974
E. İlaç Araştırmaları Safhalarının Ceza Kanunu Bakımından Değerlendirilmesi 
974
V. İnsan Dokusu veya Ceset Üzerinde Yapılacak Araştırmalar 
975
VI. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamalarının Klinik Araştırmaları 
976
§ 3. ESTETİK MÜDAHALELER 
978
I. Tanım 
978
II. Estetik Müdahalelerde Hekim–Hasta Arasındaki Hukuksal İlişkinin Niteliği 
980
§ 4. KÖK HÜCRE ÇALIŞMALARI 
989
I. Genel Olarak 
989
II. Kök Hücrenin Niteliği 
992
A. Kök Hücre Organ mıdır? 
993
B. Kök Hücre İlaç mıdır? 
994
C. Kök Hücre Kan veya Kan Ürünü müdür? 
995
III. Kök Hücre Çalışmaları ve Hukuksal Durum 
995
A. Kavram 
995
1. Yetişkin Kök Hücre Çalışmaları 
995
2. Embriyonik Kök Hücre Çalışmaları 
995
B. Sağlık Bakanlığı Genelgesi 
998
C. Diğer Hukuksal Sorunlar 
1001
1. İnsan Üzerinde Deney ve Deneme Suçu Bakımından Değerlendirme 
1001
2. Disiplin Sorumluluğu 
1002
D. Değerlendirme 
1002
§ 5. İNSAN KOPYALAMA 
1003
§ 6. İNSAN DONDURMA 
1008
§ 7. İNSANI GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI 
1009
§ 8. GENETİK TANI 
1017
I. Kavram 
1017
II. Türleri 
1019
A. Doğum Öncesi Tanı 
1020
B. Yeni Doğanın Taranması 
1020
C. Hastalık Teşhisi 
1021
D. Taşıyıcıların Belirlenmesi 
1021
E. Adli Tıp Testleri 
1021
III. Genel Prensipler 
1021
IV. Tanı İşlemlerinin Hukuksal Niteliği 
1026
V. Hukuksal Sorumluluk 
1027
VI. Yasaklar ve Yaptırım 
1028
VII. Kanuni Düzenleme Zorunluluğu 
1031
A. Giriş 
1031
B. Temel Düşünceler 
1032
C. Öneriler 
1033
§ 9. CİNSİYET DEĞİŞİKLİĞİNE YÖNELİK TIBBİ MÜDAHALELER 
1035
I. Genel Olarak 
1035
II. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları 
1038
III. Kanuni Düzenleme 
1039
§ 10. YAPAY DÖLLEME 
1051
I. Kavram 
1051
II. Yapay Dölleme Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 
1054
III. Yapay Döllemenin Şartları 
1055
IV. Yapay Döllemenin Kuralları 
1058
V. Yapay Dölleme Neticesinde Oluşan Embriyonun ve Dünyaya Gelen Çocuğun Hukuksal Statüsü 
1060
A. Yapay Dölleme Neticesinde Ana Rahmi Dışında Oluşturulan Embriyonun Hukuksal Durumu 
1060
B. Yapay Dölleme Neticesinde Meydana Gelen Çocuğun Hukuksal Durumu 
1061
VI. Yapay Döllemeye İlişkin Yasaklar ve Yaptırımlar 
1061
VII. Merkezlerin Sorumluluğu 
1063
VIII. Üreme Hücreleri ve Embriyoların Dondurulması ve DNA Analizi Zorunluluğu 
1064
IX. Taşıyıcı Annelik 
1068
A. Kavram 
1068
B. Etik Açıdan Taşıyıcı Annelik 
1070
C. Dini Açıdan Taşıyıcı Annelik 
1070
D. Karşılaştırmalı Hukukta Taşıyıcı Annelik 
1071
E. Taşıyıcı Annelikte Çocuk ile Genetik Anne Arasındaki Hukuki İlişki 
1076
F. Olması Gereken Hukuk 
1083
§ 11. MİTOKONDRİ DEĞİŞTİRME TEDAVİLERİ 
1084
§ 12. GEBELİĞİN SONA ERDİRİLMESİ 
1087
§ 13. GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIBBİ MÜDAHALELER 
1092
I. Giriş 
1092
II. Hukuki Durum 
1094
A. Genel Bir Mevzuat İhtiyacı 
1094
B. Karşılaştırmalı Hukuktaki Durum 
1095
C. Ülkemizdeki Mevcut Durum 
1096
D. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Alanındaki Mevcut Düzenleme ve Öneriler 
1097
1. Tıbbi Müdahaleyi Yapma Yetkisi 
1098
2. Aydınlatma 
1099
3. Endikasyon 
1101
4. Alternatif veya Tamamlayıcı Tedavi Yöntemlerinin Giderlerinin Devlet Tarafından Ödenmesi Sorunu 
1104
§ 14. ACİL TIBBİ MÜDAHALELER 
1105
§ 15. KISIRLAŞTIRMA 
1113
§ 16. KİMYASAL HADIM 
1117
I. Kavram 
1117
II. Karşılaştırmalı Hukuk 
1118
III. Ülkemizdeki Tartışmalar 
1121
IV. Mevzuat 
1125
§ 17. PALYATİF BAKIM 
1129
§ 18. SAĞLIK TURİZMİ ÇERÇEVESİNDE YABANCI HASTALARA YAPILAN TIBBİ MÜDAHALELER 
1133
§ 19. YAPAY ZEKÂ VE TIBBİ MÜDAHALELER 
1141
§ 20. TELE–TIP (SAĞLIK HİZMETLERİNİN UZAKTAN SUNUMU) 
1146
I. Genel Olarak 
1147
II. Mevzuatımızda Tele–Tıbba Müsaade Edilen Haller 
1152
III. Tele–Tıp’ta Hekim ile Hasta Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliği 
1163
§ 21. PANDEMİ VE TIP HUKUKU SORUNLARI 
1163
I. Sorun 
1163
II. Kamu Sağlığının Korunmasına İlişkin Düzenlemeler 
1165
A. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu 
1165
1. Genel Olarak 
1165
2. Yurt Dışından Gelenlere Zorla Tıbbi Müdahale Yapılması ve Karantinaya Alınması 
1168
B. Türk Medeni Kanunu 
1169
C. İdari Tedbirler 
1171
1. İl İdaresi Kanunu 
1172
2. Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu 
1173
3. Ceza Muhakemesi Kanunu 
1173
4. Genelgeler 
1174
III. Kişisel Veriler Bakımından Değerlendirme 
1177
§ 22. CESET ÜZERİNDE BİLİMSEL İNCELEME VE ARAŞTIRMA YAPILMASI 
1180
2. Bölüm
HASTA İLE HEKİM ARASINDAKİ İLİŞKİNİN HUKUKSAL NİTELİĞİ
§ 1. HASTA İLE HEKİM ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BAŞLANGICI VE SONA ERMESİ 
1185
§ 2. HASTA İLE HEKİM ARASINDAKİ İLİŞKİNİN HUKUKSAL NİTELİĞİ 
1187
I. Genel Olarak 
1187
A. Bağımsız Çalışan Hekim ile Hasta Arasındaki İlişkinin Hukuksal Niteliği 
1187
1. Genel Olarak 
1187
a. Vekâlet Sözleşmesi 
1187
b. Eser Sözleşmesi 
1189
c. Vekâletsiz İşgörme 
1191
d. Haksız Fiil 
1192
2. Yeni Tüketici Kanunu ile Ortaya Çıkan Hukuki Durum 
1193
B. Aile Hekimi ile Hasta Arasındaki İlişkinin Hukuksal Niteliği 
1194
C. Hastane ile Hasta Arasındaki İlişkinin Hukuksal Niteliği 
1195
1. Özel Hastane ile Hasta Arasındaki İlişkinin Hukuksal Niteliği 
1195
a. Genel Olarak 
1195
b. Özel Sağlık Kuruluşlarında Hizmet Alımı Yoluyla Çalıştırılan Hekimler Bakımından 
1202
2. Kamu Hastanesi ile Hasta Arasındaki İlişkinin Hukuksal Niteliği 
1206
D. Şehir Hastanelerinde Hasta ile İlişkinin Hukuksal Niteliği 
1208
E. Hasta ile Hekim Arasındaki Hukuki İlişkinin Belirlenmesi ve Sonuçları 
1209
II. Görevli Yargı Yeri 
1213
A. Genel Olarak 
1213
B. Yargıtay Kararları 
1217
C. Görevli Mahkeme 
1223
1. Bağımsız Çalışan Hekimler Bakımından 
1223
2. Özel Hastaneler Bakımından 
1225
3. Kamu Hastaneleri Bakımından 
1225
a. Genel Olarak 
1225
b. Sigortaya Karşı Dava Açılması Durumunda 
1229
4. Afiliye Hastaneler Bakımından 
1231
3. Bölüm
HATALI TIBBİ UYGULAMA VE TAZMİNAT SORUMLULUĞU
§ 1. HATALI TIBBİ UYGULAMA (MALPRAKTİS) 
1233
I. Genel Olarak 
1233
II. Tıbbi Standart 
1239
A. Kavram 
1239
B. Tıbbi Standartın Devlet Tarafından Belirlenmesi 
1250
C. Tıbbi Standartların Uzmanlık Dernekleri Rehberleri ile Belirlenmesi 
1252
D. Tıbbi Standarttan Sapma: Yeni Yöntemler 
1253
E. Tıbbi Standarttan Sapma: SUT 
1256
F. Tıbbi Standarda Aykırılığın İspatı 
1257
III. Uygulama Hatası (Tıbbi Hata) 
1257
A. Kavram 
1258
B. Komplikasyon Malpraktis Ayrımı 
1263
C. Hata (Malpraktis) Örnekleri 
1265
1. Teşhis Hatası 
1270
a. Genel Olarak 
1270
b. Eksik Ön Muayene ve Yetersiz Hasta Öyküsü Alma 
1276
c. Teşhise Yönelik Gerekli Tetkiklerin Yapılmaması 
1278
2. Tedavi Hatası 
1281
a. Müdahalenin Yapılmaması 
1283
aa. Genel Olarak 
1283
bb. Defansif Tıp 
1285
b. Müdahalenin Geç Yapılması 
1285
c. Hasta Vücudunda Yabancı Madde Unutulması 
1287
d. Yanlış Tedavi Yöntemi Seçme 
1293
e. Gerekli Testlerin ve Tetkiklerin Yapılmaması 
1294
f. İlaç Tedavisinde Oluşan Tıbbi Uygulama Hataları 
1296
g. Hasta Karıştırma, Yanlış Taraf Cerrahisi 
1299
h. Ölçüsüz Tıbbi Müdahale 
1301
ı. Bir Komplikasyonun Fark Edilememesi 
1302
i. Hatalı Ameliyat Tekniği 
1302
j. Teknik Aletlerin Kullanılmasında Yapılan Hatalar 
1302
k. Derhal Hastaneye Yapılması Gereken Sevkin Yapılmaması, Uzman Hekime Çok Geç Danışılması 
1303
l. Sevk Kararı ve Sevk Koşullarının Sağlanmaması 
1304
m. Enfeksiyon ve Hijyen Kurallarına Uyulmaması 
1305
n. Üçüncü Kişileri Uyarmama 
1309
o. Kayıt ve Testleri İncelemeden Tıbbi Müdahale Yapılması 
1310
ö. Konsültasyon İstenmemesi 
1310
p. Müşahede Altında Tutmama 
1312
r. Başarısız Kısırlaştırma 
1312
3. Komplikasyon Yönetimi 
1313
4. Tedavi Sonrası Yükümlülüklerin İhlali 
1315
5. Organizasyon Kusuru 
1319
a. Genel Olarak 
1320
b. Özel Hastaneler 
1343
c. Sağlık Bakanlığı Açısından Organizasyon Kusuru 
1347
d. Sağlık Bakanlığı Açısından Denetim Kusuru 
1351
6. Üstlenme Kusuru 
1356
a. Genel Olarak 
1356
b. İlk Ameliyat 
1368
7. Hemşirelerin Yaptığı Hatalar 
1370
8. Uygulamadan Ağır Hata Örnekleri 
1373
9. Hekimin Uygulama Hatasını Hastaya Bildirme Yükümlülüğü 
1374
10. Hatalı Tıbbi Uygulamanın Belirlenmesi (Bilirkişi) 
1374
a. Genel Olarak 
1374
b. Uzman Mütalaası/Uzman Görüşü 
1385
c. Yüksek Sağlık Şurası 
1389
§ 2. TAZMİNAT SORUMLULUĞU 
1394
I. Özel Hukuk Bakımından Tazminat Sorumluluğu 
1396
A. Genel Olarak 
1396
B. Tazminat Sorumluluğunun Şartları 
1396
1. Hukuka Aykırılık 
1396
2. Kusur 
1397
3. Zarar 
1400
4. Nedensellik Bağı 
1400
C. Tazminat Türleri 
1405
1. Maddi Tazminat 
1405
2. Manevi Tazminat 
1413
3. İstenmeden Dünyaya Gelen Çocuk Nedeniyle Tazminat 
1418
D. Hastanın Kusurunun Tazminata Etkisi 
1424
E. İfa Yardımcısının Fiilinden Sorumluluk 
1425
G. İddianın Genişletilmesi Yasağı 
1428
H. Zamanaşımı 
1429
I. Sorumsuzluk Anlaşmaları 
1435
İ. Ceza ve İdare Mahkemesi Kararının Etkisi 
1436
II. İdare Hukuku Bakımından Tazminat Sorumluluğu 
1443
A. Tazminatın Şartları 
1445
1. Zarar 
1445
a. Zararın Nitelikleri 
1445
aa. Zarar Gerçek ve Kesin Olmalıdır 
1445
bb. Zarar Özel Olmalıdır 
1448
cc. Zarar Para ile Takdir Edilebilir Olmalıdır 
1448
b. Zararın Kapsamı 
1448
aa. Maddi Zarar 
1449
aaa. Ölüm Nedeniyle Oluşan Zarar 
1449
(1) Tedavi Giderleri 
1450
(2) Cenaze Giderleri 
1450
(3) Ölenin Yardımından Yoksunluk Zararı 
1450
bbb. Yaralama Nedeniyle Oluşan Zarar 
1451
bb. Manevi Zarar 
1453
aaa. Ölüm Nedeniyle Oluşan Zarar 
1453
bbb. Yaralama Nedeniyle Oluşan Zarar 
1453
ccc. Danıştay’ın Kusur Bulunmamasına, Nedensellik Bağı Kurulamamasına Rağmen veya Kayıtların Eksikliği Nedeniyle Manevi Tazminata Hükmettiği Haller 
1454
2. Kusur 
1460
a. Genel Olarak 
1460
b. Ceza Davasında Belirlenen Kusur Oranlarının Esas Alınıp Alınamayacağı Sorunu 
1468
3. Nedensellik Bağı 
1469
B. İdareye Başvuru ve Zamanaşımı 
1472
C. Ceza Mahkemesi Kararının Etkisi 
1475
D. Sağlık Çalışanının İdare Aleyhine Açılan Davaya Katılması 
1478
E. Rücu 
1478
1. Rücuun Şartları 
1478
2. Hakkaniyet İndirimi 
1483
3. Rücu Alanında 7406 Kanunla Getirilen Sistem 
1486
a. Genel Olarak 
1486
b. Mesleki Sorumluluk Kurulu 
1494
F. Tazminat Talebinin Reddi Halinde Vekalet Ücreti 
1496
G. Tazminat Davasının Uzun Sürmesi Nedeniyle Makul Sürede Yargılanma Hakkının İhlali 
1497
III. İspat 
1497
A. Genel Olarak 
1497
B. İspat Vasıtaları 
1501
1. İkrar 
1502
2. Tanık 
1502
3. Beyana Karşı Beyan 
1505
C. Tıp Hukukunda İspat Kolaylıkları 
1506
1. Genel Olarak 
1506
2. Tamamen Kontrol Edilebilir Riskler 
1508
3. Rıza Alma ve Aydınlatma Yükümlülüğünün İhlali 
1509
4. Kayıt Yükümlülüğünün İhlali 
1509
5. Uzmanlık Niteliklerinin Eksikliği 
1515
6. Ağır hata 
1516
7. İlk Görünüş İspatı/Hayatın Olağan Akışı Kıstası 
1516
D. İş Birliği Durumunda İspat Sorunları 
1525
E. İspat ve Adli Tıp Kurumu 
1527
IV. Arabuluculuk 
1528
V. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası 
1531
A. Genel Olarak 
1531
B. Doğrudan Sigortacıya Başvurma 
1542
C. Tahkime Başvuru 
1542
§ 3. TAZMİNAT SORUMLULUĞUNA ALTERNATİF YÖNTEMLER 
1543
4. Bölüm
ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURU
§ 1. GİRİŞ 
1549
§ 2. TIBBİ HATALARA İLİŞKİN DAVALARDA HUKUKİ BAŞVURU YOLLARININ TÜKETİLMİŞ OLMASI ŞARTI 
1550
§ 3. YAŞAM HAKKI 
1555
§ 4. CEZA SORUŞTURMASI VEYA KOVUŞTURMASININ YAPILAMAMASI 
1561
I. Genel Olarak 
1561
II. Kişisel Sağlık Verilerinin Korunması Bakımından 
1563
§ 5. ADİL YARGILANMA HAKKI 
1567
I. Genel Olarak 
1567
II. Gerekçeli Karar Hakkı 
1568
1. Genel Olarak 
1568
2. Bilirkişi Değerlendirmeleri Açısından Gerekçeli Karar Hakkı 
1570
§ 6. AYDINLATMA İHLALLERİ 
1574
Küçük Sözlük 
1577
Yararlanılan Kaynaklar 
1581
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Dizini 
1621
Kavramlar Dizini 
1623