THEMIS – Maliye & Vergi Hukuku Ders Notları Dr. İsmail Engin, Dr. Serdar Şahin  - Kitap

THEMIS – Maliye & Vergi Hukuku Ders Notları

7. Baskı, 
Mart 2022
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
456
Barkod:
9789750276200
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Baskısı tükenmiştir.
Kitabın Açıklaması
Tüm sosyal bilimlerde olduğu gibi, disiplinler arası bir yapıda olan Maliye alanında da sürekli bir değişim ve devinim söz konu-sudur. İktisat, hukuk ve siyaset biliminin ortak alanını oluşturan Maliye bilimi de doğal olarak yerel ve küresel değişimlerden bağı-şık kalamamaktadır. Doğal olarak maliye alanında yazılmış bulunan birincil ve ikincil kaynakların önemli iktisadi, hukuki ve siya-sal değişimlere ya da en azından bütçe gibi yıllık düzenlemelere bağlı olarak güncellenmesi ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Özellikle Vergi hukuku ve Türk vergi sistemine ilişkin bütüncül nitelik taşımasa da kapsamlı ve parçalı düzenlemeler ile bütçe sistematiği-ne ilişkin değişiklikler, yeni baskıdaki güncellemelerin temelini oluşturmaktadır.
Yedinci baskıya ulaşmış bulunan Themis Maliye-Vergi Hukuku Ders Notları da gerek disiplinde meydana gelen değişimlere gerekse önsel olarak disiplindeki olası değişimlere uyum sağlaya-bilmek amacıyla genişletilmiş ve güncellenmiştir. Kamu Personeli Seçme Sınavı, Sayıştay, İdari yargı hâkimliği, maliye disiplini içeren kariyer meslek sınavlarına hazırlık süreçlerinde; akademik bir çalışma niteliğinde olmamakla birlikte, üniversitelerin Kamu Maliyesi, Bütçe, Devlet Borçlanması, Maliye Politikası, Vergi Hu-kuku ve Türk Vergi Sistemi derslerinde yardımcı kaynak olarak katkı sağlaması beklenen kitabın bu baskısının, okuyucu dönüşleri ile daha da olgunlaşacağına inanmaktayız.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Maliye Teorisi
.
Kamu Harcamaları
.
Kamu Gelirleri
.
Devlet Borçlanması
.
Kamu Bütçesi
.
Maliye Politikası
.
Vergi Hukuku
.
Türk Vergi Sistemi
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
7. Baskıya Önsöz 
v
1. Bölüm
MALİYE TEORİSİ
I. KAMU MALİYESİNİN TANIMI 
1
II. KAMU MALİYESİNE İLİŞKİN YAKLAŞIMLAR 
1
A. Geleneksel Yaklaşımlar 
1
1. Kurumsal Yaklaşım 
1
2. Yapısal Yaklaşım 
2
3. Değişim Yaklaşımı 
2
4. Refah Yaklaşımı 
2
5. Gelir Yaklaşımı 
2
B. Günümüzdeki Yaklaşımlar 
3
1. Hukuki Yaklaşım 
3
2. İktisadi Yaklaşım 
4
3. Siyasi Yaklaşım 
4
III. DEVLET FAALİYETLERİ İLE İLGİLİ YAKLAŞIMLAR 
4
A. Merkantilizm 
5
B. Fizyokratlar 
5
C. Klasik Maliye Yaklaşımı [Geleneksel–Ortodoks Maliye, Mali Gelenekçilik] 
5
1. Tüketici Devlet Varsayımı 
5
2. Kamu Girişimlerinin Özel Girişimlerden Her Zaman Daha Az Verimli Olduğu Varsayımı 
6
3. Tarafsız Vergi ve Tarafsız Kamu Harcamaları Varsayımı 
6
D. Müdahaleci Devlet Yaklaşımı [Modern Maliye Anlayışı] 
7
E. İktisadi Rasyonalite Yaklaşımı 
8
1. Samuelson’un Görüşü 
8
2. Tabatoni ve Brochier’ın Görüşü 
9
3. Chamberlin [Eksik Rekabet] Görüşü 
9
F. Musgrave Yaklaşımı 
9
G. Anayasal İktisat Yaklaşımı 
9
H. Devlet Görüşleri [Modelleri] 
10
1. Mekanik Devlet Görüşü 
10
2. Organik Devlet Modeli 
10
3. Kamu Hizmetleri Devleti 
11
4. Kalkınmacı Devlet Modeli 
11
5. Refah Devleti Modeli 
11
6. Marksist Devlet Modeli 
12
7. Günümüzdeki Devlet [Proaktif – Yeni Kalkınmacı Devlet] Modeli 
12
IV. KAMU SEKTÖRÜNÜN FONKSİYONLARI 
13
A. Kaynak Dağılımında Etkinliğin Sağlanması Fonksiyonu 
13
B. İktisadi İstikrarın Sağlanması Fonksiyonu 
13
C. Bölüşümde Etkinliğin Sağlanması Fonksiyonu 
18
D. İktisadi Kalkınmanın Sağlanması Fonksiyonu 
18
E. Regülasyon Fonksiyonu 
19
1. Regülasyon Gerekçeleri 
19
2. Regülasyon Biçimleri–Çeşitleri 
19
3. Regülasyon Yöntemleri 
20
V. KAMU KESİMİNİN EKONOMİDEKİ YERİ–ÖZEL SEKTÖR İLİŞKİSİ 
22
A. Kamu Harcaması–Özel Harcama Arasındaki Farklılıklar 
22
B. Kamu Kesiminin Ekonomideki Göreli Payı 
22
C. Kamu Hizmetlerinin Optimum Üretim Modelleri 
22
1. Kısmi Denge Modelleri 
23
2. Genel Denge Modelleri 
25
3. Refah Modelleri 
29
D. Kamu Kesiminde Siyasal Karar Alma Modelleri 
32
1. Oy Birliği Kuralı 
33
2. Basit Çoğunluk Oylaması 
34
3. Puanlı Oylama Kuralı 
36
4. Nokta [Puanlı] Oylaması Kuralı 
36
5. Oy Ticareti [Logrolling]–Kütük Yuvarlama 
36
6. Downs Modeli 
36
7. Niskanen Modeli 
37
8. Romer–Rosenthal Modeli 
37
9. McKean Yaklaşımı [Hükümetin/Devletin Görünmez El Teorisi] 
37
E. Piyasa Başarısızlıkları 
38
1. Statik Piyasa Başarısızlıkları 
38
2. Dinamik Piyasa Başarısızlıkları 
39
F. Devlet [Hükümet] Başarısızlıkları 
39
VI. DIŞSALLIKLAR 
40
A. Tanım 
40
B. Dışsallık Türleri 
41
1. Pozitif Dışsallıklar 
41
2. Negatif Dışsallıklar 
42
3. Üretim Dışsallığı 
43
4. Tüketim Dışsallığı 
43
5. Marjinal Dışsallık 
44
6. İnfra–Marjinal Dışsallık 
44
7. Parasal Dışsallık 
45
8. Teknolojik Dışsallık 
45
9. Ağ Dışsallığı 
45
C. Dışsallıkların Çözümünde Kullanılan Yöntemler 
46
1. Kamusal Çözümler 
46
2. Özel Çözümler 
50
2. Bölüm
KAMU HARCAMALARI
I. KAMU HARCAMALARININ TANIMI 
53
II. KAMU HARCAMALARININ ÖZELLİKLERİ 
53
III. KAMU HARCAMALARININ SINIFLANDIRILMASI 
53
A. İdari Sınıflandırma 
54
1. Organik Sınıflandırma [Kurumsal Sınıflandırma] 
54
2. Fonksiyonel Sınıflandırma 
54
B. Bilimsel [Ekonomik] Sınıflandırma 
55
1. Reel [Gerçek] Harcamalar – Transfer Harcamaları 
55
2. Cari Harcamalar – Yatırım Harcamaları 
56
3. Verimli Harcamalar – Verimsiz Harcamalar 
60
C. Diğer Sınıflandırma 
60
1. Harcamayı Yapan Birimlere Göre Sınıflandırma 
60
2. Zorunlu Harcamalar – İhtiyari Harcamalar Sınıflandırması 
61
3. Olağan [Adi] Harcamalar – Olağanüstü [Fevkalade] Harcamalar Sınıflandırması 
61
4. Kamu Harcamalarının Yarattığı Faydaya Göre Sınıflandırılması 
61
IV. KAMU HARCAMALARININ ETKİLERİ VE SINIRI 
62
A. Kamu Harcamalarının Etkileri 
62
1. Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri 
62
2. Ekonomik İstikrar Üzerine Etkileri 
63
3. Gelir Dağılımı Üzerine Etkileri 
63
4. Ekonomik Kalkınma Üzerine Etkileri 
63
B. Kamu Harcamalarının Sınırı 
64
V. KAMU HARCAMALARININ ARTIŞ NEDENLERİ 
64
A. Görünüşte Artış Nedenleri 
64
B. Gerçekte Artış Nedenleri 
66
VI. KAMU HARCAMALARINDA ARTIŞI AÇIKLAYAN YAKLAŞIMLAR 
67
A. Wagner Kanunu 
67
B. Peacock–Wiseman’ın Sıçrama Hipotezi 
68
C. Musgrave Yaklaşımı – Kalkınma Aşamaları Tezi 
69
D. Maksimizasyon Yaklaşımı 
69
E. Sosyal Refahın Artırılması Yaklaşımı 
70
F. Rostow Yaklaşımı – Kalkınma Aşamaları Tezi 
70
G. Baumol Yaklaşımı [Dengesiz Verimlilik Tezi] 
70
H. Bütçe Açığı ve Kamu Harcamalarının Artışı Tezi 
71
I. Politik Kısıtlar Modeli 
71
J. Leviathan Model 
71
K. Mali Yanılsama Modeli 
71
L. Odle’nin Politik Aşamalar Tezi 
73
M. Kamu Harcamalarındaki Artışa İlişkin Diğer Görüşler 
73
VII. KAMU KESİMİ TARAFINDAN ÜRETİLEN MAL VE HİZMETLER 
74
A. Tam Kamusal Mal ve Hizmetler 
74
1. Tüketimde Rakip Olmama 
75
2. Tüketimden Mahrum Edilmeme 
75
B. Yarı Kamusal [Karma] Mal ve Hizmetler 
76
C. Erdemli Mal ve Hizmetler 
76
D. Kulüp Malları 
77
E. Yerel Sosyal Mallar 
78
F. Global Sosyal Mallar 
79
G. Özel Mal ve Hizmetler 
81
VIII. KAMU HİZMETLERİNİN MALİYETİ VE FİYATLAMASI 
81
A. Maliyeti Belirleyen Unsurlar 
81
B. Kamu Sektöründe Fiyatlama Çeşitleri 
82
IX. SOSYAL FAYDA MALİYET ANALİZİ 
83
A. Sosyal Fayda Maliyet Analizi 
83
B. Gölge Fiyat 
84
C. Sosyal İskonto Oranı 
85
X. ÖZELLEŞTİRME 
85
A. Özelleştirmenin Amaçları 
85
B. Özelleştirme Yöntemleri 
86
3. Bölüm
KAMU GELİRLERİ
(VERGİ TEORİSİ VE VERGİLEME TEKNİĞİ)
I. KAMU GELİRLERİ 
89
A. Kamu Gelirlerinin Tanımı 
89
B. Kamu Gelirlerinin Çeşitleri 
89
1. Vergi 
89
2. Resim 
90
3. Harç 
90
4. Şerefiye 
90
5. Katılma Payı 
90
6. Parafiskal Gelirler 
90
7. Mali Tekeller 
91
8. Para ve Vergi Cezaları 
91
9. Borçlanma 
91
10. Para Politikasından Doğan Gelirler (Emisyon ve Devalüasyon) 
92
11. Fonlar 
92
12. Mülk ve Teşebbüs Gelirleri [Mamelek Gelirleri – Patrimuan Gelirler] 
92
13. Özelleştirme Gelirleri 
92
14. Diğer Kamu Gelirleri 
92
C. Kamu Gelirlerinin Sınıflandırılması 
93
1. Cebrilik Unsuru Açısından 
93
2. Sağlandıkları Kaynağın Niteliği Açısından 
93
3. Gelirin Elde Edilmiş Olduğu Kaynağın Sürekliliği ya da Gelirin Sürekliliği Açısından 
93
II. VERGİ TEORİSİ VE VERGİLEME TEKNİĞİ 
93
A. Verginin Amaçları 
93
B. Verginin Tanımı ve Nitelikleri 
94
C. Verginin Tarihi Gelişimi 
94
D. Vergiyi Açıklayan Teoriler 
95
1. Fayda Teorisi 
96
2. İktidar Teorisi 
96
E. Verginin Unsurları 
97
1. Verginin Konusu 
97
2. Vergiyi Doğuran Olay 
97
3. Vergi Mükellefi 
97
4. Vergi Matrahı 
98
F. Vergilendirme Süreci 
99
1. Verginin Tarhı 
99
2. Verginin Tebliği 
100
3. Verginin Tahakkuku 
101
4. Verginin Tahsili 
101
G. Vergi Alacağını Sona Erdiren Durumlar 
102
1. Ödeme 
102
2. Vergi Mahsubu 
102
3. Vergi Takası 
102
4. Vergi İadesi 
103
5. Terkin 
103
6. Zamanaşımı 
103
7. Af Uygulamaları 
104
8. Tahakkuktan Vazgeçme 
104
9. Vergi Hatalarının Düzeltilmesi 
104
10. Yargı Kararları 
104
11. Mirasın Reddi 
104
12. Uzlaşma 
104
III. VERGİLEME İLKELERİ 
104
A. A. Smith’in Vergileme İlkeleri 
104
1. Adalet [Eşitlik] İlkesi 
105
2. Belirlilik [Açıklık– Kesinlik] İlkesi 
105
3. İktisadilik İlkesi 
105
4. Uygunluk İlkesi 
105
B. A. Wagner’in Vergileme İlkeleri 
105
1. Mali İlkeler 
105
2. İktisadi İlkeler 
105
3. Ahlaki İlkeler 
106
4. Teknik ve İdari İlkeler 
106
C. Çağdaş Vergileme İlkeleri 
106
1. Genellik İlkesi 
106
2. Adalet İlkesi 
106
3. Eşitlik İlkesi 
107
4. Açıklık İlkesi 
107
5. Belirlilik İlkesi 
107
6. Kesinlik İlkesi 
107
7. Verimlilik [Yeterlilik–Yeterli Gelir] İlkesi 
107
8. İktisadilik İlkesi 
108
9. Uygunluk İlkesi 
108
10. Esneklik İlkesi 
108
11. İstikrar İlkesi 
108
12. İktisadi Etkinlik İlkesi 
108
13. Reel Toplam Hasılanın Yükseltilmesi İlkesi 
108
IV. VERGİ ÖDEME GÜCÜ 
109
A. Vergi Tarifelerinden Yararlanılması 
109
1. Sınıf Usulü Artan Oranlı Vergi Tarifesi 
109
2. Dilim Usulü Artan Oranlı Vergi Tarifesi 
110
3. Gizli Artan Oranlılık 
111
4. Tersine Artan Oranlılık 
111
5. Artan Oranlı Vergi Tarifesi İle İlgili Çeşitli Kavramlar 
111
B. En Az Geçim İndirimi Uygulamasına Yer Verilmesi 
112
1. En Az Geçim İndirimi Uygulamasını Savunanların Görüşleri 
112
2. En Az Geçim İndirimi Uygulamasa Karşı Görüşleri 
112
3. En Az Geçim İndirimi Türleri 
112
4. En Az Geçim İndirimi Uygulama Şekilleri 
113
C. Ayırma İlkesine Yer Verilmesi 
114
1. Ayırma İlkesi Uygulamasını Savunan Görüşler 
114
2. Ayırma İlkesi Uygulamasına Karşı Görüşler 
114
D. Vergi İstisna ve Muafiyetlerine Yer Verilmesi 
114
V. VERGİ İLE İLGİLİ KAVRAMLAR 
114
1. Vergiden Kaçınma 
114
2. Vergi Kaçakçılığı 
115
3. Çifte/Mükerrer Vergileme 
115
4. Vergi Planlaması 
115
5. Vergi Maliyeti 
115
6. Vergi Harcaması 
115
7. Vergi Yükü 
116
8. Vergi Kapasitesi 
117
9. Vergi Gayreti 
117
10. Vergi Esnekliği ve Vergi Canlılığı 
117
11. Taksflasyon 
118
12. Mali Tevzin 
118
13. Vergi Uyumlulaştırması 
118
14. Vergi Koordinasyon 
118
15. Vergi Rekabeti 
118
16. Vergi Cenneti 
118
17. Google Vergisi 
119
18. Vergi Göçü 
119
19. Vergi Tatili 
119
20. Vergi Dampingi 
119
21. Vergi Arbitrajı 
119
22. Mali Anestezi [Mali His İptali] 
119
23. Mali Rant 
119
24. Mali Sömürü 
119
25. Vergi Erozyonu 
120
26. Vergileme Sınırı 
120
27. Vergi Fiyatı 
120
28. Asgari Vergi 
120
29. Mali Aldanma 
120
30. Mali Zorlama 
120
31. Nominal Vergi Çengeli [Soğuk Artan Oranlılık, Mali Sürüklenme] 
121
32. Vergi Tutamağı 
121
33. Vergi Bilinci 
121
34. Vergi Ahlakı 
121
35. Vergi Kaması 
121
36. Vergi Takozu 
121
37. Vergi Alerjisi 
121
38. Vergi Reddi 
121
39. Verginin Gelir Etkisi 
121
40. Verginin İkame Etkisi 
122
41. Verginin Karar Etkisi 
122
42. Verginin Amortismanı 
122
43. Verginin Kapitalizasyonu 
122
44. Verginin Dönüştürülmesi [Telafisi] 
122
45. Tobin Vergisi 
123
46. Ramsey Vergisi 
123
VI. VERGİ YANSIMASI 
123
A. Yansımayı Belirleyen Mikro Ekonomik Faktörler 
124
B. Yansımayı Belirleyen Makro Ekonomik Faktörler 
124
C. Vergi Yansımasını Etkileyen Faktörler 
124
1. Arz ve Talep Esneklikleri Açısından 
124
2. Diğer Faktörler Açısından 
129
D. Vergi Yansıması Şekilleri 
129
1. İleriye–Geriye Yansıma 
129
2. Sınırlı–Sınırsız Yansıma 
129
3. Kanuni Yansıma–Fiili Yansıma 
129
4. Biçimsel Yansıma–Efektif Yansıma 
129
5. Tam Yansıma–Kısmi Yansıma 
130
6. Mutlak Yansıma–Diferansiyel Yansıma 
130
7. Çapraz Yansıma 
130
8. Çift Yansıma 
130
9. Tek Dereceli–Çok Dereceli Yansıma 
130
VII. VERGİLERİN SINIFLANDIRILMASI 
130
A. Konularına Göre 
130
B. Dolaylı–Dolaysız Vergiler 
130
1. Vergi Konusunun Sürekliliği ve vergiyi Doğuran Olay Kriteri 
130
2. Yansıma Kriteri 
131
C. Ayni, Bedeni ve Nakdi Vergiler 
131
D. Objektif Vergiler–Sübjektif Vergiler 
131
E. Şahsi Vergiler–Mal Vergileri 
131
F. Dağıtma [Tevzii] Vergiler–Nispet Vergileri 
131
G. Advalorem Vergi–Spesifik Vergi 
131
H. Uygulama Süreleri Açısından 
131
I. Tarifeleri Açısından 
132
J. Kapsamları Açısından 
132
K. Tahsilatı Yapan Birimler Açısından 
132
VIII. TEK VERGİ UYGULAMASI 
132
A. Araziden Vergi Alınması 
132
B. Hammadde Üzerinden Vergi Alınması 
132
C. Gelir Üzerinden Vergi Alınması 
132
D. Arazideki Değer Artışından Vergi Alınması 
132
E. Enerjiden Vergi Alınması 
132
F. Sermayeden Vergi Alınması 
133
G. Harcamalar Üzerinden Vergi Alınması 
133
1. Yayılı Muamele Vergisi 
133
2. Toplu Muamele Vergisi 
133
3. Katma Değer Vergisi 
134
4. Bölüm
DEVLET BORÇLANMASI
I. DEVLET BORCUNUN TANIMI 
137
II. BORÇLANMA İLE VERGİ ARASINDAKİ FARKLILIKLAR 
138
III. KAMU BORCU İLE ÖZEL BORÇ ARASINDAKİ FARKLILIKLAR 
139
IV. DEVLETİN BORÇLANMA NEDENLERİ 
139
V. KAMU AÇIKLARININ GELİŞİMİ VE TÜRLERİ 
140
A. Kapsam Açısından Kamu Açıklarının Türleri 
141
1. Dar Anlamda Kamu Sektörü Açığı 
141
2. Geniş Anlamda Kamu Açığı 
142
3. Konsolide Kamu Sektörü Açığı 
143
B. İşlevselliği Açısından Kamu Açıklarının Türleri 
144
1. Geleneksel Açık 
145
2. Birincil [Faiz Dışı] Açık 
145
3. Operasyonel [İşlemsel] Açık 
148
4. Cari Açık – Sermaye Açığı 
151
5. Nakit Açığı – Tahakkuk Bazında Açık 
152
6. Yapısal Açık – Konjonktürel Açık 
152
VI. BORÇLANMA YETKİSİ 
153
A. Borçlanma Yetkisinin Gelişimi 
153
B. Borçlanma Limiti 
154
C. Borçlanma Sınırı 
154
VII. İÇ – DIŞ BORÇ AYRIMINDA KULLANILAN KRİTERLER 
155
VIII. İÇ BORÇLARIN KAYNAKLARI 
156
IX. İÇ BORÇLARIN SINIFLANDIRILMASI 
157
A. Vadeleri Açısından 
157
1. Kısa Vadeli Borçlar 
157
2. Uzun Vadeli Borçlar 
158
B. Gönüllü Olup Olmadıkları Açısından 
158
X. İÇ BORÇLANMADA KULLANILAN ARAÇLAR 
159
A. Hazine Bonosu [Plasman Bonoları] 
160
B. Devlet Tahvili 
160
1. Bütçe Açığının Finansmanı Amacıyla İhraç Edilen Devlet Tahvilleri 
160
2. Özel Tertip Devlet Tahvilleri 
163
3. Devlet İç Borçlanma Senetlerinin İhraç Yöntemleri 
164
C. Kısa Vadeli Avanslar 
165
D. Hazine Kefaletini Haiz Bonolar 
166
E. Gelir Ortaklığı Senetleri 
166
G. Kira Sertifikası [Sukuk] 
167
H. Müteahhitlik [Yüklenici] Bonoları 
167
I. Emanetler 
167
XI. İÇ BORÇLARIN EKONOMİK ETKİLERİ 
168
A. Enflasyonist Etkiler 
168
1. Geleneksel Yaklaşım 
173
2. Parasalcı Yaklaşım 
174
3. Ricardian Yaklaşım 
174
XII. TÜRKİYE’DE İÇ BORÇLANMA 
174
XIII. TAHVİL SAHİPLERİNE SAĞLANAN ÇIKARLAR 
175
XIV. DIŞ BORÇLANMA 
177
A. Dış Borçlanmaya Başvurma Nedenleri 
177
B. Dış Borçların Sınıflandırılması 
178
1. Kullanılış Biçimlerine Göre Sınıflandırma 
178
2. Borçların Kaynaklarına Göre Sınıflandırma 
180
3. Borcu Alanın Statüsüne Göre Sınıflandırma 
181
4. Geri Ödeme Şekline Göre Sınıflandırma 
182
5. Vadelerine Göre Sınıflandırma 
182
XV. DIŞ BORÇLARIN İKTİSADİ ETKİLERİ 
182
A. İktisadi İstikrar Açısından 
182
B. İktisadi Büyüme Açısından 
183
C. Gelir Dağılımı Açısından 
184
XVI. TÜRKİYE’DE DIŞ BORÇLARIN GELİŞİMİ 
184
XVII. BORÇ YÖNETİMİNİN TANIMI 
185
XVIII. BORÇ YÖNETİMİNİN AMAÇLARI 
186
XIX. İÇ BORÇ YÖNETİMİ 
187
A. Olağan İç Borç Yönetimi 
187
B. Olağanüstü [İstisnai] İç Borç Yönetimi 
189
1. Borcun Reddi/Silinmesi 
189
2. Konsolidasyon [Tahkim][Erteleme] 
189
3. Konversiyon [Borç Değiştirme] 
191
5. Monetizasyon 
194
6. Özelleştirme 
194
7. Olağanüstü Vergileme 
194
8. Borç Swapı 
194
XX. DIŞ BORÇ YÖNETİMİ 
195
A. Olağan Dış Borç Yönetimi 
195
B. Olağanüstü [İstisnai] Dış Borç Yönetimi 
195
1. Geçmişte Uygulanan Borç İndirim İşlemleri 
195
2. Borç–Özsermaye Değişimi 
197
3. Borç Azaltma Kolaylığı/Borçların Geri Satın Alınması 
197
4. Borç Doğa/Çocuk Değişimi 
198
5. Bölüm
KAMU BÜTÇESİ
I. KAMU BÜTÇESİNİN TANIMI VE GELİŞİMİ 
199
A. Bütçe Kavramı 
199
B. Ülkemizde Bütçenin Gelişimi 
200
II. BÜTÇENİN FONKSİYONLARI 
201
A. Klasik Bütçe Fonksiyonları 
201
1. İktisadi ve Mali Fonksiyonu 
201
2. Hukuki Fonksiyonu 
202
3. Siyasi Fonksiyonu 
202
4. Denetim Fonksiyonu 
202
B. Çağdaş Bütçe Fonksiyonları 
202
1. Konjonktürel Fonksiyonu 
202
2. Telafi Edici Fonksiyonu 
202
3. Kalkınma Fonksiyonu 
202
4. Kaynak Tahsisi Fonksiyonu 
202
5. Gelir Dağılımını Düzenleme Fonksiyonu 
202
6. İstikrarı Sağlama Fonksiyonu 
202
III. BÜTÇE DENKLİĞİ TEORİLERİ 
203
A. Geleneksel (Klasik) Bütçe Teorisi 
203
B. Devri (Kontrollü) Bütçe Teorisi (Alvin HANSEN) 
203
C. Telafi Edici Bütçe Teorisi (J.M. KEYNES, Sir William BEVERİDGE) 
203
IV. BÜTÇE İLKELERİ 
203
A. Klasik Bütçe İlkeleri 
203
1. Genellik İlkesi 
203
2. Birlik İlkesi 
204
3. Açıklık ve Alenilik İlkesi 
204
4. Doğruluk İlkesi (Objektif Doğruluk İlkesi) 
205
5. Samimilik İlkesi (Sübjektif Doğruluk İlkesi) 
205
6. Önceden İzin İlkesi 
205
7. Giderlerin Gelirlerden Önceliği İlkesi 
205
8. Giderlerde Tahsis [Ayrım] İlkesi 
205
9. Denklik İlkesi 
205
10. Tasarruf İlkesi 
206
11. Yıllık Olma İlkesi 
206
B. Çağdaş Bütçe İlkeleri [5018 Sayılı Kanuna Göre Bütçe İlkeleri] 
206
1. Makroekonomik istikrar İlkesi 
206
2. Performans ve Mali Kontrol İlkesi 
206
3. Planlama İlkesi 
206
4. Uluslararası standartlara uygunluk 
206
5. Mali Saydamlık İlkesi 
206
6. Yeknesaklık İlkesi 
206
V. BÜTÇE SİSTEMLERİ [BÜTÇELEME TEKNİKLERİ] 
207
A. Torba [Lump – Sum] Bütçe 
207
B. Geleneksel [Klasik – Örgüt] Bütçe Sistemi 
207
C. Performans Bütçe [İcraat Bütçesi] Sistemi 
207
D. Program Bütçe Sistemi 
208
E. Planlama Programlama Bütçeleme Sistemi [PPBS] 
208
F. Sıfır Tabanlı Bütçeleme Sistemi 
209
G. Stratejik Planlara Bağlı Performans Esaslı Bütçe Sistemi 
209
H. Analitik Bütçe Sınıflandırması 
209
1. Kurumsal Sınıflandırma 
209
2. Fonksiyonel Sınıflandırma 
210
3. Finansman Tipi Sınıflandırma 
210
4. Ekonomik Sınıflandırma 
210
VI. BÜTÇE ÇEŞİTLERİ 
211
VII. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ HAZIRLANMASI 
215
A. Orta Vadeli Program ve Bütçe Hazırlama Rehberi 
215
B. Kamu İdarelerinin Bütçelerinin Hazırlanması 
215
C. TBMM Aşaması 
216
D. Gelir Bütçesinin Hazırlanma Yöntemleri 
217
1. Otomatik Tahmin Yöntemi 
217
2. Serbest Tahmin Yöntemi 
217
E. Bütçe Kanununa Ekli Belgeler 
217
VIII. BÜTÇENİN UYGULANMASI 
218
A. Harcamaların Yapılması 
218
1. Ödeneklerin Serbest Bırakılması 
218
2. Vize Yapılması Gerekliliği 
218
1. Üst Yöneticiler 
219
2. Harcama Yetkilisi 
219
3. Gider Gerçekleştirme Görevlileri 
219
4. Muhasebe Yetkilisi 
219
C. Harcamaların Yapılma Aşamaları 
220
1. Yüklenmeye Girişme (Taahhüt) 
220
2. Harcama Talimatı 
220
3. Giderin Gerçekleştirilmesi 
221
D. Ödenmeyen Giderler ve Bütçeleştirilmiş Borçlar 
221
E. Ödenek İşlemleri 
221
1. Ön Ödeme 
222
2. Yedek Ödenek 
222
3. Ek Ödenek 
222
4. Örtülü Ödenek 
223
5. Olağanüstü Ödenek 
223
6. Ödenek Aktarması 
223
7. Tamamlayıcı Ödenek (Mütemmim Ödenek) 
224
IX. BÜTÇE KAPATMA USULLERİ 
224
A. Egzersiz [Hesap Dönemi] Yöntemi 
224
B. Jestiyon [Zaman–ı İdare, Yönetim Dönemi, Sayman Dönemi] Yöntemi 
224
X. DEVLET MUHASEBE SİSTEMLERİ 
225
XI. BÜTÇENİN DENETİMİ 
225
6. Bölüm
MALİYE POLİTİKASI
I. MALİYE POLİTİKASININ DOĞUŞU 
227
II. MALİYE POLİTİKASININ AMAÇLARI 
227
III. MALİYE POLİTİKASININ ARAÇLARI 
227
IV. MALİYE POLİTİKASININ AMAÇLARI ARASINDAKİ ÇATIŞMALAR 
228
A. Fiyat İstikrarı İle Tam Çalışma Arasındaki Çatışma 
228
B. Gelir Dağılımında Adalet [Belirli Bir Tüketim/Refah Düzeyine Ulaşılması] İle İktisadi Kalkınmanın Sağlanması Arasındaki Çatışma 
228
C. Enflasyonun Düşürülmesi İle Gelir Dağılımında Adaletin Sağlanması Arasındaki Çatışma 
229
D. Maliye Politikasının Amaçları İle Ekonomik ve Sosyal Haklar Arasındaki Çatışma 
229
E. Maliye Politikasının Amaçları İle Maliye Politikası Araçları[nın Amaçları] Arasındaki Çatışma 
229
V. MALİYE POLİTİKASININ SINIRLARI 
230
A. İşlemsel Sınırlamalar 
230
B. Politik Sınırlamalar 
230
C. Yapısal Sınırlamalar 
231
VI. MALİYE POLİTİKASI YÜRÜTME KOŞULLARI 
231
VII. MALİYE POLİTİKASI VE İKTİSADİ YAKLAŞIMLAR 
231
A. Merkantalizm 
231
B. Fizyokrasi 
232
C. Klasik İktisat Yaklaşımı 
232
D. Keynesyen Yaklaşım 
233
E. Monetarist Yaklaşım 
234
F. Rasyonel Beklentiler Yaklaşımı [Hipotezi] 
235
G. Arz Yönlü İktisat Yaklaşımı 
235
H. Post Keynesyen Yaklaşım 
236
I. Yeni Keynesyen Yaklaşım 
237
J. Çağdaş Keynesyenler 
237
K. Anayasal İktisat Yaklaşımı 
238
L. Yapısalcı Yaklaşım 
239
VIII. MALİYE POLİTİKASI ÇEŞİTLERİ 
239
A. İhtiyari Maliye Politikası 
239
B. Otomatik Stabilizatörlere Dayalı Maliye Politikası 
240
1. [Artan Oranlı] [Kişisel] Gelir Vergisi 
240
2. İşsizlik Yardımları ve İşsizlik Sigortası Kesintileri 
241
3. Tarımsal Destekleme Alımları 
241
4. Kurumların, Bireylerin, Ailelerin Tasarrufları ve Şirketlerin Kar Dağıtım Politikaları 
242
5. Kendiliğinden Meydana Gelen Bütçe Açık ve Fazlaları 
242
6. Kurumlar Vergisi 
242
7. Stoklarda Meydana Gelen Artış ve Azalışlar 
243
C. Formül Esnekliği Yöntemi 
244
D. Kurallı Maliye Politikası 
245
IX. MALİYE POLİTİKASI UYGULAMASI VE MİLLİ GELİR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 
245
A. Çoğaltan Etkisi 
245
B. Hızlandıran Etkisi 
249
X. ENFLASYONLA MÜCADELEDE MALİYE POLİTİKASI 
249
A. Enflasyonun Etkileri 
249
B. Enflasyonla Mücadele Stratejisi 
250
1. Enflasyonla Mücadelede Kamu Harcama Politikası 
251
2. Enflasyonla Mücadelede Vergi Politikası 
252
3. Enflasyonla Mücadelede Borçlanma Politikası 
253
XI. DEFLASYONLA [DURGUNLUKLA] MÜCADELEDE MALİYE POLİTİKASI 
254
A. Deflasyonla Mücadelede Kamu Harcama Politikası 
255
B. Deflasyonla Mücadelede Vergi Politikası 
256
C. Deflasyonla Mücadelede Borçlanma Politikası 
257
XII. STAGFLASYONLA MÜCADELEDE MALİYE POLİTİKASI 
257
A. Gelirler Politikası 
258
B. Vergi Temelli Gelirler Politikası 
259
D. Üretim Teşvikleri ve Subvansiyonlar 
260
XIII. EKONOMİK KALKINMA VE MALİYE POLİTİKASI 
260
XIV. GELİR DAĞILIMI VE MALİYE POLİTİKASI 
263
XV. İSTİKRAR PROGRAMLARI 
267
XVI. PARA VE MALİYE POLİTİKALARININ ETKİNLİĞİ 
270
A. Dışa Kapalı Ekonomi 
270
B. Dışa Açık Ekonomi 
271
1. Sabit Kur Rejimi–Sermaye Hareketleri Serbest Maliye Politikası 
272
2. Esnek Kur Rejimi–Sermaye Hareketleri Serbest Maliye Politikası 
273
7. Bölüm
VERGİ HUKUKU
I. VERGİ HUKUKU HAKKINDA GENEL BİLGİLER 
275
A. Maliye Biliminin Hukuki Boyutu 
275
1. Mali Hukuk 
275
2. Vergi Hukuku 
276
3. Vergi Hukukuna İlişkin Ayrımlar 
277
B. Vergi Hukukunun Tarihi Gelişimi 
278
C. Vergilendirme Yetkisi 
280
II. VERGİ HUKUKUNDA TARAFLAR 
281
A. Vergi Alacaklısı [Devlet] 
281
B. Vergi Borçlusu [Mükellef] 
281
C. Aracı Mükellef 
281
D. Fiili Mükellef 
282
E. Vergi Sorumlusu 
282
1. Mükellefin Temsilcisinin Sorumluluğu 
283
2. Vergi Kesenlerin Sorumluluğu 
284
3. Meslek Mensuplarının Sorumluluğu 
284
4. Mirasçıların Sorumluluğu 
285
5. Dar Mükelleflerde Vergi Sorumluluğu 
285
III. VERGİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI 
285
A. Yasama Organından Doğan Kaynaklar 
286
1. Anayasa 
286
2. Kanunlar 
286
3. Uluslararası Vergi Anlaşmaları 
286
B. Yürütme Organından Doğan Kaynaklar 
287
1. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 
287
2. Yönetmelik 
287
3. Genel Tebliğ 
288
4. Özelge [Mukteza] 
288
5. Sirküler 
288
6. Genelge 
288
C. Yargı Organından Doğan Kaynaklar 
288
1. Anayasa Mahkemesi Kararları 
289
2. İçtihadı Birleştirme Kararları 
289
D. Diğer Kaynaklar 
289
1. Bilimsel Öğreti 
289
2. Örf ve Adet Kuralları 
289
IV. KANUNLARIN UYGULANMASI 
289
A. Yer Bakımından Uygulanması 
289
B. Zaman Bakımından Uygulanması 
290
1. Vergi Kanunlarının Yürürlüğe Girmesi 
290
2. Vergi Kanunlarının Yürürlükten Kaldırılması 
290
3. Vergi Kanunlarının Geriye Yürümesi [Makabline Şamil Olmama] 
290
C. Anlam Bakımından Uygulanması [Yorum] 
291
1. Yorum Kavramı ve Türleri 
291
2. Yorum Yöntemleri 
291
3. Yorumda Kullanılan Mantık Kuralları 
292
4. Vergi Hukukunda Yorum Kuralları 
293
V. VERGİ HUKUKUNDA SÜRELER 
294
A. Organik Tasnif 
294
1. Kanuni Süreler 
294
2. İdari Süreler 
294
3. Yargısal Süreler 
295
B. Hukuki Niteliklerine Göre Tasnif 
299
1. Hak Düşürücü Süreler 
300
2. Vergi Ödevleri ile İlgili Süreler 
300
3. Müsamaha Süreleri 
300
4. Uyarıcı ya da Düzenleyici Süreler 
300
5. Zamanaşımı Süreleri 
300
C. Sürelerin Hesaplanması 
300
D. Sürelerin Uzaması [İdari Sürelerin Uzaması] 
301
1. Mücbir Sebepler 
301
2. Zor Durum Hali 
301
3. Ölüm Halinde Sürelerin Uzaması 
302
VI. MÜKELLEFİN ÖDEVLERİ 
302
A. Mükellefin Maddi Ödevi 
302
B. Mükellefin Şekli Ödevleri 
302
1. Bildirim Ödevleri 
302
2. Kayıt Nizamına Yönelik Ödevler 
303
3. Belge Düzenleme, Verme ve Saklama Ödevi 
304
4. Defter Tasdiki Ödevi 
308
5. Defter Tutma Ödevi 
308
6. Beyanname Verme ve Ödeme Sürelerine İlişkin Ödevler 
309
7. Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanma Ödevi 
309
8. Banka Aracılığıyla Ödeme Yapma Ödevi 
309
9. Vergi İncelemesinde Yetkililere Yardım Ödevi 
309
10. Bilgi Verme Ödevi 
309
11. Vergi Kimlik Numarası Kullanma Ödevi 
309
VII. VERGİ İDARESİNİN BİLGİ EDİNME YOLLARI 
310
A. Yoklama 
310
B. Vergi İncelemesi 
311
C. Arama (Aramalı Vergi İncelemesi) 
312
D. Bilgi Toplama 
313
E. İstihbarat Arşivi 
313
VIII. VERGİ SUÇ VE CEZALARI 
313
A. Vergi Suç ve Cezası Kavramı 
313
B. Vergi Suçlarının Çeşitleri 
314
1. Kabahatler 
314
2. Suçlar 
317
C. Vergi Suç ve Cezalarıyla İlgili Ortak Hükümler 
319
1. Vergi Suç ve Cezalarından Kurtulma Yolları 
319
2. Vergi Suçlarında Cezaların Artması Hali [Tekerrür Hali] 
321
3. Vergi Suç ve Cezalarında İştirak 
321
4. Vergi Suçlarında Birleşme 
321
IX. VERGİ UYUŞMALIKLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI 
322
A. Vergi Uyuşmazlığı Kavramı 
322
B. Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Aşamada Çözüm Yolları 
322
1. İzaha Davet 
322
2. Pişmanlık ve Islah 
323
3. Vergi Cezalarında İndirim Uygulaması 
324
4. Uzlaşma 
325
5. Vergi Hatalarının Düzeltilmesi 
328
C. Vergi Uyuşmazlıklarının Yargı Aşamasında Çözümü 
331
1. Vergi Davalarına Bakmakla Görevli Mahkemeler 
331
2. Vergi Yargısının İşleyişi 
334
3. Kanun Yolundan Vazgeçme Seçeneği 
336
X. KAMU ALACAĞININ KORUNMASI 
337
A. Kamu Alacağının Güvence Altına Alınması 
337
1. Teminat 
337
2. İhtiyati Tahakkuk 
338
3. İhtiyati Haciz 
339
4. Rüçhan Hakkı 
340
B. Vergi Alacağının Değerinin Korunması 
341
C. Kamu Alacaklarının Zorla Tahsili 
342
1. Ödeme Emri 
342
2. Haciz 
342
D. Zamanaşımı 
344
1. Tahakkuk [tarh] zamanaşımını durduran haller 
344
2. Tahsil Zamanaşımını Durduran Haller 
344
3. Tahsil Zamanaşımını Kesen Haller 
345
E. Tecil 
345
8. Bölüm
TÜRK VERGİ SİSTEMİ
I. VERGİ SİSTEMİ KAVRAMI VE TÜRK VERGİ SİSTEMİ 
347
II. GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER 
347
A. Gelir Vergisi 
347
1. Gelir Vergisinin Tarihi Gelişimi 
347
2. Gelir Kavramı 
348
3. Gelir Vergisi Türleri 
350
4. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa Göre Gelirin Özellikleri 
351
5. Gelir Vergisinin Konusu ve Mükellefi 
353
6. Gelir Vergisinde Mükellefiyet ve Mükellefiyet Şekilleri 
354
7. Gelir Unsurları ve Gelirin tespiti 
356
8. Gelir Vergisinin Beyanı ve Ödenmesi 
388
9. Gelirin Toplanması ve Zararların Mahsubu 
391
10. Geçici Vergi 
392
B. Kurumlar Vergisi 
392
1. Kurumlar Vergisinin Mükellefleri ve mükellefiyet şekilleri 
393
2. Kurumlar Vergisinde Mükellefiyet Türleri 
393
3. Kurumlar Vergisinde Matrah Tespiti 
394
4. Tasfiye Birleşme Devir Şekil Değiştirme ve Bölünme 
395
5. Kurumlar Vergisinde Kazancın Bildirimi 
397
III. SERVET VE SERVET TRANSFERİ ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER 
397
A. Emlak Vergisi 
398
1. Bina Vergisi 
398
2. Arazi Vergisi 
398
3. Verginin Matrahı, Oranı ve Beyanı 
398
B. Motorlu Taşıtlar Vergisi 
398
C. Veraset ve İntikal Vergisi 
403
1. Tarihi Süreç İçerisinde Veraset ve İntikal Vergisi 
403
2. Veraset ve İntikal Vergisi 
403
3. Veraset ve İntikal Vergisinin Matrahı, Oranı ve Beyanı 
404
IV. HARCAMALAR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER 
405
A. Katma Değer Vergisi 
405
1. Katma Değer Vergisinde Teslim ve Teslim Sayılan Haller 
405
2. Katma Değer Vergisinde İstisnalar 
406
3. Katma Değer Vergisin Oranı ve Vergilendirilmesi 
408
B. Özel Tüketim Vergisi 
408
C. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi 
409
D. Damga Vergisi 
409
E. Gümrük Vergisi 
410
F. Şans Oyunları Vergisi 
410
G. Dijital Hizmet Vergisi 
410
H. Konaklama Vergisi 
411
Kaynakça 
421