İNSAN HAKLARINA GENEL BİR BAKIŞ
NİTELİKLERİ VE SINIFLANDIRILMASI
II. İNSAN HAKLARININ NİTELİKLERİ
2
III. İNSAN HAKLARININ SINIFLANDIRILMASI
4
A. Tarihsel Gelişimine Göre Sınıflandırma
4
B. Jellinek’in Sınıflandırması
5
İNSAN HAKLARININ TARİHSEL GELİŞİMİ
C. Yeniçağ Dönemi ve Sonrası
10
D. Birinci Dünya Savaşı Sonrası
14
E. İkinci Dünya Savaşı Dönemi ve Sonrası
14
II. ÜLKEMİZDEKİ GELİŞİMİ
15
B. İslamiyet’in Kabulünden Sonra
15
E. 1921 Anayasası Dönemi
18
F. 1924 Anayasası Dönemi
18
G. 1961 Anayasası Dönemi
19
H. 1982 Anayasası Dönemi
22
İNSAN HAKLARININ DÜZENLENMESİ
II. DÜZENLEMENİN KİM TARAFINDAN YAPILACAĞI SORUNU
24
III. HAK VE HÜRRİYETLERİN SINIRLANMASI
25
A. Sınırlamanın Sınırı
25
B. Olağanüstü Dönemlerde Sınırlama
26
IV. HAK VE HÜRRİYETLERİN KÖTÜYE KULLANILMAMASI
31
İNSAN HAKLARININ ULUSLARARASI BOYUTU
ULUSLARARASI KURULUŞLAR VE BELGELER
II. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (BM)
34
C. BM – Türkiye İlişkileri
35
E. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
37
B. Avrupa Konseyi (AK) – Türkiye İlişkileri
42
IV. AVRUPA GÜVENLİK VE İŞBİRLİĞİ KONFERANSI (AGİK) VE HELSİNKİ SONUÇ BELGESİ
42
B. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) – Türkiye İlişkileri
44
V. İKİNCİ AVRUPA GÜVENLİK VE İŞBİRLİĞİ ZİRVESİ VE PARİS ŞARTI
44
A. Paris Şartı’nın Hazırlanması ve Kabulü
44
B. Paris Şartı’nın İçeriği ve Özellikleri
45
DEVLET DIŞI ULUSLARARASI KURULUŞLAR
I. ULUSLARARASI KIZILHAÇ KOMİTESİ
46
II. ULUSLARARASI HUKUKÇULAR KOMİSYONU
47
III. İNSAN HAKLARI İÇİN ULUSLARARASI BİRLİK
47
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ VE
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ
II. SÖZLEŞMENİN KAPSAMI
50
III. SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİ
50
IV. SÖZLEŞMENİN ÖZELLİKLERİ
51
V. SÖZLEŞMENİN ÖNGÖRDÜĞÜ DENETİM MEKANİZMASI
53
A. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
53
VI. SÖZLEŞME İLE İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
54
VII. AVRUPA SOSYAL ŞARTI (AVRUPA SOSYAL HAKLAR SÖZLEŞMESİ)
54
A. Sosyal Şart’ın Hazırlanması ve Kabulü
54
B. Sosyal Şart’ın İçeriği
55
C. Sosyal Şart’ın Özellikleri
55
VIII. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ VE TÜRKİYE
56
A. Sözleşmenin Türkiye Tarafından Onaylanması
56
B. Sözleşmenin İç Hukuktaki Yeri
56
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN YAPISI
I. MAHKEMENİN OLUŞUMU, YARGIÇLARIN SEÇİMİ, NİTELİKLERİ VE GÖREV SÜRESİ
58
II. YARGIÇLARIN BAĞIMSIZLIĞI VE TARAFSIZLIĞI
58
III. MAHKEME BAŞKANLIĞI
59
IV. YAZI İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ
59
A. Oluşumu ve Görevleri
60
VI. TEK YARGIÇ, KOMİTE, DAİRE VE BÜYÜK DAİRE HEYETLERİ
60
VII. MAHKEMENİN ÇALIŞMA YERİ
62
VIII. MAHKEMENİN “DANIŞMA GÖRÜŞÜ VERME” YETKİSİ
62
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN İŞLEYİŞİ
I. MAHKEMEYE YAPILAN BAŞVURU TÜRLERİ
63
II. MAHKEMENİN YETKİSİ
65
A. Kişi Yönünden Yetki
66
B. Konu Yönünden Yetki
66
D. Zaman Yönünden Yetki
66
III. MAHKEMEYE BAŞVURU VE BAŞVURULARIN “KABUL EDİLEBİLİRLİK” İNCELEMESİ
67
B. Başvuruların Kabul Edilebilirliği
68
IV. BAŞVURULARIN “ESAS BAKIMINDAN” İNCELEMESİ
70
A. Olayların Saptanması
70
V. DAVALARIN BÜYÜK DAİREDE GÖRÜLMESİ
74
A. Yargılama Yetkisinin Büyük Daireye Bırakılması
74
B. Tarafların, Davanın Büyük Daireye Gönderilmesi Talebi
74
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ İLE
GÜVENCE ALTINA ALINAN HAK VE ÖZGÜRLÜKLER
(1982 Anayasasıyla Karşılaştırmalı)
I. AİHS MADDE 2– YAŞAM HAKKI
76
A. Maddenin Açıklaması
76
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
77
II. AİHS MADDE 3– İŞKENCE YASAĞI
78
A. Maddenin Açıklaması
78
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
79
III. AİHS MADDE 4– KÖLELİK VE ZORLA ÇALIŞTIRMA YASAĞI
79
A. Maddenin Açıklaması
80
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
80
IV. AİHS MADDE 5– ÖZGÜRLÜK VE GÜVENLİK HAKKI
81
A. Maddenin Açıklaması
81
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
82
V. AİHS MADDE 6– ADİL YARGILANMA HAKKI
83
A. Maddenin Açıklaması
84
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
85
VI. AİHS MADDE 7– KANUNSUZ SUÇ VE CEZA OLMAZ
86
A. Maddenin Açıklaması
86
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
86
VII. AİHS MADDE 8– ÖZEL VE AİLE HAYATINA SAYGI
87
A. Maddenin Açıklaması
87
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
88
VIII. AİHS MADDE 9– DÜŞÜNCE, VİCDAN VE DİN ÖZGÜRLÜĞÜ
88
A. Maddenin Açıklaması
89
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
89
IX. AİHS MADDE 10– İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ
90
A. Maddenin Açıklaması
90
C. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
90
X. AİHS MADDE 11– TOPLANTI VE DERNEK KURMA ÖZGÜRLÜĞÜ
91
A. Maddenin Açıklaması
91
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
92
XI. AİHS MADDE 12– EVLENME HAKKI
93
A. Maddenin Açıklaması
93
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
94
XII. AİHS MADDE 13– ETKİLİ BAŞVURU HAKKI
94
A. Maddenin Açıklaması
94
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
95
XIII. AİHS MADDE 14– AYIRIMCILIK YASAĞI
95
A. Maddenin Açıklaması
95
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
96
XIV. AİHS MADDE 15– OLAĞANÜSTÜ HALLERDE YÜKÜMLÜLÜKLERİ ASKIYA ALMA
96
A. Maddenin Açıklaması
96
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
97
XV. AİHS MADDE 16– YABANCILARIN SİYASAL ETKİNLİKLERİNİN KISITLANMASI
97
A. Maddenin Açıklaması
97
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
97
XVI. AİHS MADDE 17– HAKLARI KÖTÜYE KULLANMA YASAĞI
98
A. Maddenin Açıklaması
98
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
98
XVII. AİHS MADDE 18– HAKLARA GETİRİLECEK KISITLAMALARIN SINIRLANMASI
98
A. Maddenin Açıklaması
98
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
98
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİNİN EK PROTOKOLLERİ
İNSAN HAKLARININ ULUSAL BOYUTU
İNSAN HAKLARININ KORUNMASI VE
GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK SİYASİ MEKANİZMALAR
II. DİLEKÇE KOMİSYONU
103
III. İNSAN HAKLARINI İNCELEME KOMİSYONU
104
B. Komisyonun Oluşumu
104
C. Komisyonun Görev ve Yetkileri
104
D. Komisyonun Çalışma Usulü
105
IV. KADIN ERKEK FIRSAT EŞİTLİĞİ KOMİSYONU (KEFEK)
105
B. Komisyonun Görevleri
105
C. Komisyonun Yetkileri
106
D. Komisyonun Çalışma Usul ve Esasları
106
V. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU
106
D. Kurumun Görevi ve Görevi Dışında Kalan İşler
107
E. Kuruma Başvuru Usulü
107
İNSAN HAKLARININ KORUNMASI VE
GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK İDARİ MEKANİZMALAR
II. TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMU
110
B. 6701 Sayılı Kanunun Uygulanmasındaki Bazı Tanımlar
111
D. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurulu
113
F. Ayrımcılıkla Mücadele
113
G. Başvurular ve İnceleme Usulleri
115
III. İL VE İLÇE İNSAN HAKLARI KURULLARI
117
C. Danışma ve Başvuru Masaları
118
F. Kurulların Çalışma Usul ve Esasları
119
IV. ADALET BAKANLIĞI İNSAN HAKLARI DAİRE BAŞKANLIĞI
120
B. Başkanlığın Görevleri
120
V. CEZA İNFAZ KURUMLARI VE TUTUKEVLERİ İZLEME KURULLARI
121
B. İzleme Kurullarının Kuruluşu
121
C. İzleme Kurulu Üyelerinde Aranacak Nitelikler
122
D. İzleme Kurullarına Seçilemeyecek Olanlar
122
E. İzleme Kurullarının Görev ve Yükümlülükleri
122
F. İzleme Kurullarının Çalışma Esas ve Usulleri
123
VI. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI
123
B. 6698 Sayılı Kanunun Uygulanmasındaki Bazı Tanımlar
124
C. Kişisel Verilerin İşlenmesi
124
VII. BİLGİ EDİNME HAKKI
131
B. Bilgi Edinme Başvurusu
132
C. Bilgi Verme Yükümlülüğü
132
D. Bilgi Edinme Hakkının Sınırları
132
E. Bilgi veya Belgeye Erişim
133
F. Bilgi veya Belgeye Erişim Süreleri
134
H. Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu
134
B. Dilekçede Bulunması Zorunlu Şartlar
135
C. Dilekçenin İncelenmesi ve Sonucunun Bildirilmesi
135
İNSAN HAKLARININ KORUNMASI VE
GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK DİĞER MEKANİZMALAR
I. İNSAN HAKLARI TAZMİNAT KOMİSYONU
136
B. İnsan Hakları Tazminat Komisyonu
136
C. Sonuç
Hata! Yer işareti tanımlanmamış.
II. İNSAN HAKLARI İHLALİ İDDİALARINA İLİŞKİN BAŞVURULARIN İNCELENMESİNE DAİR USUL VE ESASLAR
137
C. Başvuru Yeri ve Usulü
139
F. Esasa İlişkin İnceleme
141
G. İnceleme ve Sonuçlandırma Süreçleri
141
III. TERÖR VE TERÖRLE MÜCADELEDEN DOĞAN ZARARLARIN KARŞILANMASI
142
B. 5233 Sayılı Kanun Kapsamına Girmeyen Zararlar
142
C. Zarar Tespit Komisyonları
143
D. Başvurunun Süresi, Şekli, İncelenmesi ve Sonuçlandırılması
143
E. Karşılanacak Zararlar
144
G. Zararların Karşılanma Şekli ve Sulhname
144
H. Zararın Karşılanması
144
IV. KOLLUK GÖZETİM KOMİSYONU
144
B. Komisyonun Oluşumu
145
C. Komisyonun Görev ve Yetkileri
145
D. Komisyonun Çalışma Usul ve Esasları
146
E. Merkezî Kayıt Sistemi
146
F. Ön İnceleme ve Disiplin Soruşturması İşlemleri
147
V. AİLENİN KORUNMASI VE KADINA KARŞI ŞİDDETİN ÖNLENMESİ
147
B. 6284 Sayılı Kanunda Yer Alan Bazı Tanımlar
148
C. Koruyucu ve Önleyici Tedbirler
148
E. Tedbir Kararının Verilmesi, Tebliği ve Gizlilik
150
G. Tedbir Kararlarının Bildirimi ve Uygulanması
151
H. Tedbir Kararlarına Aykırılık
151
VI. ÇOCUKLARIN KORUNMASI
151
B. 5395 Sayılı Kanunun Uygulanmasında Belirlenen Temel İlkeler
151
C. Koruyucu ve Destekleyici Tedbirler
152
E. Koruyucu ve Destekleyici Tedbir Kararı Alınması
153
F. Acil Korunma Kararı Alınması
153
G. Çocukların Soruşturulması ve Kovuşturulması
154
VII. ENGELLİLERİN KORUNMASI
155
B. 5378 Sayılı Kanunun Uygulanmasında Bazı Tanımlar
155
C. 5378 Sayılı Kanun Kapsamında Engellilerin Korunmasına Yönelik İlkeler
156
F. Habilitasyon ve Rehabilitasyon
157
G. Erken Tanı ve Koruyucu Hizmetler
157
VIII. TOPLANTI VE GÖSTERİ YÜRÜYÜŞÜ DÜZENLEME HAKKI
157
C. Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Yeri, Güzergâhı ve Zamanı
158
D. Toplantı Şekli ve Şartları
159
E. Yasak Yerler ve Toplantı veya Gösteri Yürüyüşünün Dağıtılması
160
IX. YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA
161
B. Geri Gönderme Yasağı
161
C. Türkiye’ye Giriş ve Vize
161
F. Uluslararası Koruma
165
İNSAN HAKLARININ KORUNMASI VE
GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK “BİREYSEL BAŞVURU” MEKANİZMASI
II. BİREYSEL BAŞVURU HAKKI
168
B. Bireysel Başvuru Hakkına Sahip Olanlar
169
III. BİREYSEL BAŞVURU USULÜ
169
IV. BİREYSEL BAŞVURULARIN KABUL EDİLEBİLİRLİK ŞARTLARI VE İNCELENMESİ
170
V. ESAS HAKKINDAKİ İNCELEME
170
VII. BAŞVURU HAKKININ KÖTÜYE KULLANILMASI
171
İNSAN HAKLARI EYLEM PLANI
EK–1: İNSAN HAKLARININ KORUNMASINA YÖNELİK BAZI ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER
177
EK–2: SORULARLA İNSAN HAKLARI VE DEMOKRATİKLEŞME
180