1. İFADEÖZGÜRLÜĞÜ KAVRAMI, KAPSAMI VE TEMELLERİ
23
1.1. Kavramsal Olarak İfade Özgürlüğü
23
1.2. İfade Özgürlüğünün Temellendirilmesi
24
1.2.1. Gerçeklik Kuramı
24
1.2.2. Demokrasi Kuramı
26
1.2.3. Kendini Gerçekleştirme Kuramı
28
1.3. İfade Özgürlüğünün Kapsamı
29
1.3.1. Siyasi İfadeler
30
1.3.2. Sanatsal İfadeler
35
1.3.3. Akademik İfadeler
38
1.3.4. Ticari İfadeler
44
1.3.5. Dini ve Ahlaki Konulara İlişkin İfadeler
46
1.3.6. Nefret Söylemi İçeren İfadeler
51
1.3.7. Şiddete Teşvik Eden İfadeler
55
2. ULUSLARARASI BELGELERDE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ
57
2.1. Birleşmiş Milletler Belgeleri
57
2.1.1. Birleşmiş Milletler Evrensel Beyannamesi
57
2.1.2. Uluslararası Medeni ve Siyasal Haklar Sözleşmesi
59
2.1.3. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi
60
2.2. Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi
61
2.3. Afrika İnsan Hakları Sözleşmesi
62
2.4. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
63
2.4.1. Sözleşme Kapsamında İfade Özgürlüğü
66
2.4.2. Sözleşme Uyarınca İfade Özgürlüğünün Sınırlandırılmasına
İlişkin Meşru Nedenler
68
2.4.2.1. Ulusal Güvenliğin, Toprak Bütünlüğünün, Kamu
Düzeninin veya Kamu Güvenliğinin Korunması
69
2.4.2.2. Suç İşlenmesinin Önlenmesi
72
2.4.2.3. Sağlık veya Ahlakın Korunması
73
2.4.2.4. Başkalarının Şöhret ve Haklarının Korunması
74
2.4.2.5. Gizli Bilgilerin Yayılmasının Önlenmesi
76
2.4.2.6. Yargı Erkinin Otorite ve Tarafsızlığının Korunması
77
3. 1982 ANAYASASINDA İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ
79
3.1. Genel Olarak İfade Özgürlüğü
80
3.1.1. İfade Özgürlüğüne İlişkin Düzenlemeler
82
3.1.1.1. Düşünce ve Kanaat Özgürlüğü
83
3.1.1.2. Düşünceyi Açıklama ve Yayma Özgürlüğü
84
3.1.2. İfade Özgürlüğünün İlişkili Olduğu Haklar
85
3.1.2.1. Bilim ve Sanat Özgürlüğü
85
3.1.2.2. Basın Özgürlüğü
87
3.1.2.3. Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleme Özgürlüğü
91
3.1.2.4. Örgütlenme Özgürlüğü
92
3.2. Anayasa’da İfade Özgürlüğünün Sınırlandırılmasına İlişkin Koşullar ve
3.2.1. İfade Özgürlüğünün Sınırlandırılmasına İlişkin Genel Koşullar
93
3.2.1.2. İlgili Maddede Belirtilen Sebeplere Dayanma
95
3.2.1.3. Anayasanın Sözüne ve Ruhuna Uygunluk
95
3.2.1.4. Demokratik Toplum Düzeninin Gereklerine Uygunluk
96
3.2.1.5. Hakkın Özüne Dokunmama
97
3.2.1.6. Laik Cumhuriyetin Gereklerine Aykırı Olmama
97
3.2.2. İfade Özgürlüğünün Sınırlandırılmasına İlişkin Meşru Nedenler
99
3.2.2.1. Milli Güvenlik, Kamu Düzeni ve Kamu Güvenliğinin
Korunması, Suç İşlenmesinin Önlenmesi ve Devlet Sırrı
Olarak Usulünce Belirtilmiş Bilgilerin Açıklanmaması
100
3.2.2.2. Cumhuriyetin Temel Niteliklerinin Korunması
101
3.2.2.3. Devletin Ülkesi ve Milletiyle Bölünmez Bütünlüğünün
3.2.2.4. Başkalarının Şöhret veya Haklarının, Özel ve Aile
Hayatlarının ya da Kanunun Öngördüğü Meslek
3.2.2.5. Yargılama Görevinin Gereğine Uygun Olarak Yerine
4. BÖLÜME İLİŞKİN GENEL DEĞERLENDİRME VE GÖRÜŞLERİMİZ
106
5651 SAYILI KANUN UYARINCA SUÇ İŞLENMESİNİN
ÖNLENMESİ AMACIYLA İNTERNET İÇERİĞİNE ERİŞİMİN ENGELLENMESİ
1. 5651 SAYILI KANUN UYARINCA İNTERNET İÇERİĞİNE ERİŞİMİN
1.1. Genel Olarak 5651 sayılı Kanun
112
1.1.1. 5651 sayılı Kanun’da Yer Alan Süjeler ve Sorumlulukları
113
1.1.1.1. İçerik Sağlayıcı
113
1.1.1.2. Yer Sağlayıcı
114
1.1.1.3. Erişim Sağlayıcı
115
1.1.1.4. Toplu Kullanım Sağlayıcı
116
1.1.1.5. Sosyal Ağ Sağlayıcı
118
1.1.1.5.1. Genel Olarak Sosyal Ağ Sağlayıcı
118
1.1.1.5.2. Sosyal Ağ Sağlayıcının Sorumlulukları ve
7418 sayılı Kanunla Getirilen Yükümlülükler
118
1.1.1.5.3. Elektronik Deliller ve Değerlendirilmesi
128
1.1.1.6. Erişim Sağlayıcıları Birliği
132
1.1.1.7. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu
133
1.1.2. Erişimin Engellenmesi Yöntemleri
134
1.1.2.1. Genel Olarak Erişimin Engellenmesi Yöntemleri
134
1.1.2.2. Tekniğe Göre Erişim Engelleme
142
1.1.2.2.1. IP Engellemesi
143
1.1.2.2.2. DNS Engellemesi
143
1.1.2.2.3. URL Engellemesi
144
1.1.2.2.4. Proxy Engellemesi
145
1.1.3. Erişimin Engellenmesi Kararlarının Hukuki Niteliği
146
1.1.3.1. Koruma Tedbiri Olarak Erişimin Engellenmesi
147
1.1.3.2. İdari Tedbir Olarak Erişimin Engellenmesi
149
1.1.3.3. Kişisel Başvuru Nedeniyle Erişimin Engellenmesi
150
2. SUÇ İŞLENMESİNİN ÖNLENMESİ AMACIYLA ERİŞİMİN ENGELLENMESİ
151
2. 1. Bazı Kanunlarda Yer Alan Suçlar Nedeniyle Erişimin Engellenmesi
151
2.1.1. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Yer Alan Suçlar
152
2.1.1.1. İntihara Yönlendirme
152
2.1.1.2. Çocukların Cinsel İstismarı
156
2.1.1.3. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını
2.1.1.4. Sağlık İçin Tehlikeli Madde Temini
161
2.1.1.5. Müstehcenlik
162
2.1.1.7. Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkan Sağlama
171
2.1.2. 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun
174
2.1.3. 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans
Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun
174
2.1.4. 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat
Teşkilatı Kanunu Kapsamında Erişimin Engellenmesi
175
2.1.5. 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve
Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanun Kapsamında Erişimin
2.1.6. Erişimin Engellenmesi Kararının Verilmesi
178
2.2. Gecikmesinde Sakınca Bulunan Haller Kapsamında Erişimin
2.2.1. Erişimin Engellenmesi Kararının Verilmesi
187
2.2.2. Erişimin Engellenmesi Kararlarına İtiraz
190
3. DİĞER NEDENLERLE ERİŞİMİN ENGELLENMESİ
199
3.1. Kişilik Haklarının İhlali Nedeniyle Erişimin Engellenmesi
199
3.1.2. Unutulma Hakkı
201
3.1.3. Erişimin Engellenmesi Kararının Verilmesi
202
3.2. Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali Nedeniyle Erişimin Engellenmesi
204
3.2.1. Erişimin Engellenmesi Kararının Verilmesi
205
4. BÖLÜME İLİŞKİN GENEL DEĞERLENDİRME VE GÖRÜŞLERİMİZ
208
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ VE ANAYASA MAHKEMESİ
KARARLARINDA SUÇ İŞLENMESİNİN ÖNLENMESİ AMACIYLA İNTERNET
İÇERİĞİNE ERİŞİMİN ENGELLENMESİ VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ
1. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN İNTERNET İÇERİĞİNE
ERİŞİMİN ENGELLENMESİNE İLİŞKİN KARARLARI
213
1.1. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Esasa İlişkin İnceleme Kriterleri
213
1.1.1. Müdahalenin Varlığı
213
1.1.2. Müdahalenin İhlal Niteliği
214
1.1.2.1. Yasayla Öngörülme
214
1.1.2.2. Meşru Amaca Uygunluk
217
1.1.2.3. Demokratik Toplum Düzeninin Gereklerine Uygunluk
219
1.1.2.3.2. Hakkın Özüne Dokunmama
223
1.2. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Erişimin Engellenmesi
Nedeniyle İfade Özgürlüğüne İlişkin Kararları
224
1.2.1. Erişimin Engellenmesi Tedbiri Kapsamında İnternet
Kullanıcısının Mağdur Sıfatının Tespitine İlişkin Kararlar
224
1.2.2. Erişimin Engellenmesi Tedbirinin Demokratik Toplum
Düzeninin Gerekleri Yönünden Değerlendirilmesine İlişkin
1.2.3. Erişimin Engellenmesi Tedbirinin Yasayla Öngörülme Kriteri
Bakımından Değerlendirilmesine İlişkin kararlar
229
1.2.3.1. Rus Federal Kanunu’nun Değerlendirilmesine İlişkin
1.2.3.2. 5651 sayılı Kanun’un Değerlendirilmesine İlişkin
2. ANAYASA MAHKEMESİ’NİN SUÇ İŞLENMESİNİN ÖNLENMESİ AMACIYLA
ERİŞİMİN ENGELLENMESİNE İLİŞKİN KARARLARI
237
2.1. Anayasa Mahkemesi’nin Esasa İlişkin İnceleme Kriterleri
238
2.1.1. Müdahalenin Varlığı
240
2.1.2. Müdahalenin İhlal Niteliği
240
2.1.2.1. Müdahalenin Kanuniliği
241
2.1.2.1.1. Şekli Anlamda Kanun
241
2.1.2.1.2. Maddi Anlamda Kanun
242
2.1.4. Demokratik Toplum Düzeninde Gereklilik
245
2.2. Anayasa Mahkemesi’nin Suç İşlenmesinin Önlenmesi Amacıyla
Erişimin Engellenmesi Nedeniyle İfade Özgürlüğüne İlişkin Kararları
247
2.2.1. 5651 sayılı Kanun’un 8’inci maddesi Kapsamında Suç
İşlenmesinin Önlenmesi Amacıyla Erişimin Engellenmesi
Nedeniyle İfade Özgürlüğüne İlişkin Kararları
247
2.2.2. 5651 sayılı Kanun’un 8/A maddesi Kapsamında Suç
İşlenmesinin Önlenmesi Amacıyla Erişimin Engellenmesi
Nedeniyle İfade Özgürlüğüne İlişkin Kararları
249
2.2.2.1. Kullanıcının Mağdur Sıfatına İlişkin Kararları
249
2.2.2.2. Demokratik Toplumda Gereklilik Bakımından Kararları
252
2.2.2.3. Kanunilik Bakımından Kararları
258
3. BÖLÜME İLİŞKİN GENEL DEĞERLENDİRME VE GÖRÜŞLERİMİZ
265