SORUŞTURMA EVRESİ, ŞÜPHELİ VE İFADE ALMA KAVRAMLARI İLE İFADE ALMANIN TARİHİ GELİŞİMİ – ŞÜPHELİNİN
DELİL FONKSİYONU VE ŞÜPHELİNİN İFADESİNİN ALINMASINDAKİ ESASLAR
SORUŞTURMA EVRESİ, ŞÜPHELİ VE İFADE ALMA KAVRAMLARI İLE
İFADE ALMANIN TARİHİ GELİŞİMİ
I. SORUŞTURMA EVRESİ KAVRAMI
37
B. Soruşturma Evresinin Önemi
39
C. Soruşturma Evresinin Yürütülmesi
39
2. Soruşturma Evresinin Görevi
41
3. Soruşturma Evresinin Özellikleri
41
D. Şüpheliliğin Şartları
49
E. Şüphelilik Sıfatının Kazanıldığı ve Sona Erdiği An
54
1. Şüpheliliğin Gerçekleştiği An
54
2. Şüpheliliğin Sona Erdiği An
57
III. İFADE ALMA KAVRAMI VE ÇEŞİTLERİ
58
B. İfade Alma Kapsamına Girmeyen Durumlar
59
2. Kendiliğinden Yapılan (İradî) Açıklamalar
61
3. Bilgi Toplama Aşamasında Alınan Açıklamalar (Önsorgu)
62
C. İfade Almanın Çeşitleri
65
a. Kollukta İfade Alma
65
b. Savcılıkta İfade Alma
68
c. Hâkimin Sorguya Çekmesi
69
d. Soruşturmacının İfade Alması
70
2. Fonksiyonel Bakımdan
72
IV. İFADE ALMANIN TARİHİ GELİŞİMİ
73
1. Eski Yunan ve Roma’da
74
4. Yeni Zamanlar Hukukunda
79
C. Türk Hukuk Tarihinde
83
ŞÜPHELİNİN HUKUKÎ DURUMU, DELİL FONKSİYONU VE
ŞÜPHELİNİN İFADESİNİN ALINMASINDA UYULMASI GEREKLİ ESASLAR
I. ŞÜPHELİNİN HUKUKÎ DURUMU
87
B. Şüphelinin “Soruşturma Konusu” ve “Muhakeme Sujesi” Şeklinde İkili Konumu
89
II. ŞÜPHELİNİN DELİL FONKSİYONU
91
B. Şüpheli–Sanık Beyanı
93
C. Şüphelinin–Sanığın Delil Fonksiyonunun Sınırlanması
95
III. ŞÜPHELİNİN İFADESİNİN ALINMASINDA UYULMASI GEREKLİ ESASLAR
96
1. Hukuk Devleti İlkesi
97
2. Adil Yargılanma Hakkı İlkesi
100
4. İnsan Onurunun Dokunulmazlığı İlkesi
102
5. İşkence Yasağı İlkesi
103
6. Dürüst İşlem İlkesi
106
7. Meramını Anlatabilme İlkesi
106
8. Suçsuzluk Karinesi İlkesi
109
9. Özel Hayatın Gizliliği İlkesi
112
ŞÜPHELİNİN İFADESİNİN ALINMASI – İFADE PSİKOLOJİSİ – İFADE ALMA TEKNİK VE TAKTİĞİ – İFADENİN DEĞERLENDİRİLMESİ
ŞÜPHELİNİN İFADESİNİN ALINMASI
I. İFADE ALMANIN AMACI VE FONKSİYONU
117
A. İfade Almanın Amacı
117
B. İfade Almanın Fonksiyonu
118
II. İFADE ALMANIN ŞEKLİ
119
III. İFADE ALMANIN ŞARTLARI
121
A. İfade Alanın Yetkili Olması
121
B. Şüphelinin Cezalandırılabilir ve Koğuşturulabilir Olması
122
C. Şühelinin İfade Verebilme Yeteneğine Sahip Olması
124
IV. İFADE ALMADA HAZIR BULUNMA HAKKI OLANLAR
128
V. İFADE ALMANIN HAZIRLANMASI
129
A. Dosyanın Hazırlanması
129
C. İfade Almanın Yeri ve Zamanı
132
VI. İFADE ALMANIN YÜRÜYÜŞÜ
134
B. Kişiliğe İlişkin İfade Alma
134
1. Kimliğe İlişkin İfade Alma
135
2. Kişisel İlişkilere İlişkin İfade Alma
140
C. Şüpheliye Haklarının Öğretilmesi
143
2. Öğretme Görevi Olanlar
146
3. Öğretme Görevinin Kapsamı
147
a. İsnad Edilen Fiilin Bildirilmesi
147
c. Müdafiden Yararlanma Hakkı
161
aaa. Şüphelinin Müdafi Tayini
172
bbb. Baronun Müdafi Tayini
172
ccc. Müdafiin Tayininde Usul
185
cc. Müdafiin Yetkileri
188
aaa. Şüpheli ile Görüşme ve Hukukî Yardımda Bulunma Yetkisi
189
bbb. Şüphelinin İfadesi Alınırken Hazır Bulunma Yetkisi
197
ccc. Dosyayı İnceleme Yetkisi
200
bbbb. Dosyayı İnceleme Yetkisinin Sınırlanması
202
cccc. AİHM Kararları Işığında Dosyayı İnceleme Yetkisinin Sınırlanması
212
1. 30.3.1989 tarihli Lamy/Belçika Kararı
213
2. 18.03.1997 tarihli Foucher/Fransa Kararı
213
3. 16.02.2000 tarihli Rowe ve Davis/Birleşik Krallık Kararı
214
4. 13.2.2001 tarihli Garcia Alva/Almanya Kararı
214
5. 13.2.2001 tarihli Lietzow/Almanya Kararı
215
6. 13.2.2001 tarihli Schöps/Almanya Kararı
215
7. 12.5.2005 tarihli Öcalan/Türkiye Kararı
216
8. 9.7.2009 tarihli Mooren/Almanya Kararı
217
dddd. CMK n.153/2’nin AİHM Kararları Işığında Değerlendirilmesi
218
eeee. Bizzat Sanığa Dosya İnceleme Hakkının Tanınması
219
d. Yakınlarından İstediğine Yakalandığının Haber Verilmesi Hakkı
224
e. Delillerin Ortaya Konulmasını Talep Hakkı
224
D. Esasa İlişkin İfade Alma
226
E. Teşhis, Yüzleştirme ve Yer Gösterme
227
a. Sıraya Dizme Usulü ile Teşhis
228
F. Şüphelinin İfadesinin Sabitleştirilmesi
235
2. Sabitleştirmenin Çeşitleri
236
b. Banda Almalar ve Benzeri Kayıtlar
240
aa. Bant Kaydı, İfadenin Sabitleştirilmesi Yönünden Elverişli Bir Araç mıdır?
241
bb. Bant, Delil Olarak Kullanılabilir mi?
242
cc. Kanuna Aykırı Olarak Oluşturulan Bant Kayıtları
244
3. Eksik Kaynaklar ve Onlarla Mücadele
246
4. İyi Bir Tutanak Nasıl Olmalıdır
247
5. Tutanakların Yetersizliğinin Nedenleri
247
II. İFADE ALMANIN PSİKOLOJİSİ
252
A. İfade Alanın Kişiliği ve Durumu
253
3. İfade Alanın Kişiliği
254
B. Şüphelinin Kişiliği ve Durumu
257
C. Başarılı Bir İfade Almanın Esasları
259
III. İFADE ALMANIN ŞARTLARI VE YANLIŞ KAYNAKLARI
260
B. Hafıza ve Hatırlama
263
IV. YALAN VE İTİRAF PSİKOLOJİSİ
266
c. Psikopatolojik Şartlı İtiraf
272
2. İtiraf Saikleri ve İtirafa Hazır Olmanın Belirtileri
272
b. İtirafa Hazır Olmanın Belirtileri
273
3. Gerçek Dışı İtiraf
274
4. İtirafın Geri Alınması
275
İFADE ALMA TEKNİK VE TAKTİĞİ
II. GENEL İFADE ALMA KURALLARI
279
A. Hazırlık Çalışmaları
279
1. Dosyanın Çalışılması
279
3. Şüphelinin Kişiliğinin Öğrenilmesi
280
B. İfade Alma Zamanının Seçimi
282
C. İfade Alma Yerinin Seçimi
282
D. İfade Alanın Davranışı ve Rahatsız Edici Hususların Bulunmaması
285
E. Şüphelinin İfade Vermedeki Davranışı ve İfade Alanın Tepkileri
288
F. Soru Sorma Teknik ve Taktiği
290
1. Soru Sorma Tekniği
290
2. Soru Sorma Taktiği
294
H. Dinlenme Aralarının Düzenlenmesi
301
III. ÖZEL İFADE ALMA KURALLARI
304
A. İtiraf Eden Şüphelinin İfadesinin Alınması
304
2. İkrarın İnkâra Karşı Güvenceye Alınması
308
B. İtiraf Etmeyen Şüphelinin İfadesinin Alınması
309
C. Susan Şüphelinin İfadesinin Alınması
311
1. Tamamen Susan Şüpheli
311
2. Kısmen Susan Şüpheli
312
D. İnkâr Eden Şüphelinin İfadesinin Alınması
312
1. Genel Olarak İnkâr Eden Şüpheli
312
2. Kısmen İnkâr Eden Şüpheli
315
IV. ÇOCUKLARIN, GENÇLERİN, KADINLARIN VE YAŞLILARIN İFADESİNİN ALINMASI
315
A. Çocukların İfadesinin Alınması
315
1. Şüpheli Çocukların
315
3. Adli Görüşme Odaları
322
B. Gençlerin İfadesinin Alınması
325
C. Kadınların İfadesinin Alınması
326
D. Yaşlıların İfadesinin Alınması
327
E. Yabancıların İfadesinin Alınması
327
İFADENİN DEĞERLENDİRİLMESİ
III. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ
337
B. Gerçek ve Yalan İfade Belirtileri
339
1. Gerçek İfade Belirtileri
339
2. Yalan İfade Belirtileri
340
DELİL YASAKLARI (İFADE ALMA KURALLARINA AYKIRILIK HALİNDE ALINAN İFADELERİN HUKUKİ DEĞERİ)
I. DELİL YASAKLARI KAVRAMI, GÖREVİ VE SONUCU
343
A. Delil Yasakları Kavramı
343
B. Delil Yasaklarının Görevi
346
C. Delil Yasaklarının Sonucu
347
II. DELİL YASAKLARI DURUMLARI
350
B. Şüpheli ve Sanığa Haklarının Öğretilmemesi (Aydınlatma Yükümlülüğünün İhlâli)
350
C. Yasak İfade Alma Yöntemlerinin Kullanılması
358
2. Yasak İfade Alma Uygulamaları
361
a. Şüpheli ve Sanığı Açık Olmayan Şeyler İçerisinde Suçlamada Bırakma Yasağı
361
b. Şüpheli ve Sanığın İfadelerini Görmemezlikten Gelme Yasağı
362
d. Bazı Maddelerin Verilmesi Yasağı
362
e. Şüpheli ve Sanığın Ruhu Üzerinde Kuvvetli Etkilerde Bulunma Yasağı
363
f. Telkinde Bulunma Yasağı
364
h. Karanlık, Şüpheli veya Yanıltıcı Soruların Sorulması Yasağı
365
k. Vaatte Bulunma Yasağı
366
l. Şüpheli ve Sanığın Bedenî veya Ruhî Mevcut İstisnaî Durumlarından Faydalanma Yasağı
366
m. İfade Almayı Doğrudan Doğruya Takip Eden Yasaklar
367
n. İfade Alma Hükümlerini Dolanma Yasakları
367
o. Bazı Araçların Uygulanması Yasağı
367
3. CMK 148’de Belirtilen Yasak İfade Alma ve Sorgu Usulleri
368
aa. Yöneldiği Kişiler
368
bbb. Özel Kişiler Tarafından Elde Edilen Hukuka Aykırı Deliller
370
b. İfade Almada Geçerlilik
375
c. Yasak İfade Alma Yöntemleri
376
hh. Bazı Araçlar Uygulama
388
ıı. Kanuna Aykırı Bir Yarar Vaat Etme
390
ii. Diğer Yasak Yöntemler
391
kk. Kollukta Alınan İfadede Müdafiin Hazır Bulunmaması
392
ll. Şüphelinin Aynı Olayla İlgili Olarak Kolluk Tarafından Yeniden İfadesinin Alınması
393
d. Şüpheli ve Sanığın Rızasının Dikkate Alınmaması
394
D. Değerlendirme Yasakları
396
2. CMK m. 217/2’de Düzenlenen Mutlak Değerlendirme Yasağı
396
3. Delil Yasaklarının Uzak Etkisi
399
Yararlanılan Kaynaklar
413