I. Konunun Sunumu ve Önemi
21
A. Şirket Faaliyeti ve Şirket Suçluluğu
24
B. Şirket Yöneticisi Kavramı
26
C. Konunun Ceza Hukuku Açısından Değerlendirilmesinin Gerekliliği
28
II. Çalışmanın Kapsamı, Sınırları ve Sistematiği
29
TİCARET ŞİRKETLERİNDE SORUMLULUĞUN
KAYNAĞI OLARAK TEMSİL VE YÖNETİM
§ 1. TİCARET ŞİRKETLERİNDE TEMSİL VE YÖNETİM
33
I. Şirket İradesinin Oluşturulması
33
B. Organlarda İradenin Oluşumu
37
1. Kişi Organ Bakımından
37
2. Kurul Organ Bakımından
38
b. Toplantı Yeter Sayısı
39
aa. Adi/Nisbi Çoğunluk
40
cc. Nitelikli Çoğunluk
41
3. Tüzel Kişi Organ Bakımından
42
II. Şirket Türlerine Göre Temsil ve Yönetim Organizasyonu
42
D. Adi Komandit Şirket
60
E. Paylı (Sermayesi Paylara Bölünmüş) Komandit Şirket
60
III. Şirket Yöneticisi Olarak Tacir Yardımcıları
64
B. Ticari Temsilci (Mümessil)
66
§ 2. YÖNETİM KURULU ÜYELERİ VE YÖNETİCİLERİN HUKUKİ SORUMLULUĞU
71
I. Hukuki Sorumluluğun Anlamı, Esası ve Niteliği
72
A. Hukuki Sorumluluğun Anlamı: İsnat Edilebilirlik
72
B. Hukuki Sorumluluğun Esası: Yönetim Görev ve Yetkileri
74
1. Yönetim (Yürütme) Görev ve Yetkileri
75
2. Temsil Görev ve Yetkisi
76
3. Gözetim Görev ve Yetkileri
77
C. Sorumluluğun Niteliği
80
II. Sermaye Şirketleri ve Kooperatiflerde Yöneticilerin Hukuki Sorumluluğuna Hakim Olan İlkeler
82
B. Yetki ve Görevle Paralel Sorumluluk
83
C. Eylemin Şirkete İzafe Edilmesi
83
III. Şahıs Şirketlerinde Yöneticilerin Hukuki Sorumluluğuna Hâkim Olan İlkeler
85
IV. Hukuki Sorumluluğun Şartları
86
B. Akdi veya Kanuni Yükümlülüğün İhlali
87
V. Hukuki Sorumluluk Sebepleri
90
A. Genel Olarak Sorumluluk Hali
90
B. Özel Sorumluluk Sebepleri
90
VI. Kamu Borçlarından Sorumluluk
92
B. Sorumluluğun Özellikleri
93
C. Sorumluluğun Şartları
96
VII. Hukuki Sorumluluk ve Ceza Sorumluluğu Arasındaki İlişki
98
B. Ceza Mahkemesi Kararlarının Hukuk Mahkemesi Kararlarına Etkisi
100
C. Hukuk Mahkemesi Kararlarının Ceza Mahkemesi Kararlarına Etkisi
106
D. Bilirkişi Raporlarının Durumu
107
TÜZEL KİŞİLERİN SUÇ FAİLLİĞİ SORUNU VE
ŞİRKET CEZA SORUMLULUĞU TARTIŞMASI
§ 3. BİR ÖN SORUN OLARAK ŞİRKET TÜZEL KİŞİLİĞİNİN SUÇ FAİLİ SAYIL(MA)MASI
111
I. Şirket Suçluluğunda Tüzel Kişinin Ceza Ehliyeti Sorunsalı
111
II. Türk Hukukunda Tüzel Kişilerin Suç Faili Olma Kabiliyeti
113
A. 765 sayılı TCK Döneminde Tüzel Kişilerin Suç Failliği Tartışmaları
114
B. 5237 sayılı TCK Uyarınca Tüzel Kişilerin Suç Failliği
124
III. Karşılaştırmalı Hukukta Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu
126
A. Ulusal Mevzuatlarda Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu
126
1. Tüzel Kişiliğin Bağımsız Ceza Sorumluluğunu Kabul Eden Ülkeler
127
b. Amerika Birleşik Devletleri
129
h. Çin Halk Cumhuriyeti
133
2. Tüzel Kişinin Sorumluluğunu Kabul Etmeyen Ülkeler
133
B. Avrupa Ulusalüstü Hukukunun Konuya Yaklaşımı
139
IV. Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğuna İlişkin Görüşler
145
V. Tüzel Kişi Olarak Şirketin Ceza Sorumluluğunu Açıklayan Teoriler Çerçevesinde Değerlendirme ve Önerimiz
147
A. Tüzel Kişi Ceza Sorumluluğunu Açıklayan Teoriler
147
2. Fonksiyonel Sorumluluk Teorisi
149
3. Yansıma (Dolaylı) Sorumluluk Teorisi
150
4. Türev (Vekalet) Ceza Sorumluluğu Teorileri
151
5. Doğrudan Sorumluluk Teorileri
151
B. Tüzel Kişi ve Gerçek Kişi Sorumluluğu Arasındaki İlişki
152
2. Özerk (Yarı–bağlı) Sorumluluk
154
3. Bağımsız Sorumluluk
155
C. Değerlendirme ve Görüşümüz
155
SUÇ GENEL TEORİSİ BAĞLAMINDA ŞİRKET SUÇLARINDA
YÖNETİCİLERİN ŞİRKET FAALİYETİNDEN KAYNAKLANAN
CEZA SORUMLULUĞUNUN ESASLARI VE FAİLLİK
§ 4. ŞİRKET YÖNETİCİLERİNİN CEZA SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN İLKELER
159
A. Kanunilik İlkesinin Anlam ve Sonuçları
161
1. Ceza Kanunları Belirli ve Açık Olmalıdır
163
2. İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç ve Ceza Oluşturulamaz
166
3. Örf ve Adet Kurallarıyla Suç ve Ceza Oluşturulamaz
168
4. Kıyas Yoluyla Suç ve Ceza Oluşturulamaz
169
5. Ceza Kanunları Geçmişe Yürütülemez
169
B. Türk Hukukunda Şirket Yöneticilerinin Ceza Sorumluluğu Bakımından Kanunilik İlkesine İlişkin Sorunlar
170
IV. Suç ve Cezaların Şahsiliği İlkesi
182
V. Ceza Hukukunun Son Çare Olması/Orantılılık İlkesi
186
§ 5. SUÇ GENEL TEORİSİ DOĞRULTUSUNDA ŞİRKET YÖNETİCİLERİNİN CEZA SORUMLULUĞUNUN BİLEŞENLERİ
188
2. İhmali Hareketle İşlenen Suçlar
191
a. Gerçek ve Görünüşte İhmali Suçlar
191
b. İhmali Hareketle İşlenen Suçlarda İştirak
193
A. Manevi Unsurun Türleri Bakımından Genel Değerlendirme
200
C. Objektif Sorumluluk
217
1. Objektif Sorumluluk Kavramı
218
2. Objektif Sorumluluğun Modern Ceza Hukukunda Kabul Edilebilirliği
221
3. Değerlendirme ve Önerimiz
229
III. Hukuka Aykırılık Unsuru
231
B. Hukuka Uygunluk Nedenleri ve Şirket Yöneticilerine Uygulanabilirlikleri
233
1. Kanunun Hükmünü veya Emri Yerine Getirme
233
3. Hakkın Kullanılması
236
IV. Unsurlar Dışındaki Özellikli Haller
238
§ 6. ŞİRKET SUÇLARINDA FAİLLİK
243
I. Genel Olarak Türk Ceza Hukukunda İştirak ve Faillik
247
A. İştirakin Özü: Hakimiyet, İştirak İradesi ve Bağlılık Kuralı
248
B. Faillik ve Türleri
253
1. Şerikliğin Türleri
257
II. Şirket Faaliyeti Çerçevesinde İşlenen Suçlarda Failin Belirlenmesi
260
A. Suçun Şirket Faaliyeti Çerçevesinde İşlenmiş Olduğunun Belirlenmesi
261
B. Şirket Adına Hareket Eden Kişinin Belirlenmesi
266
2. Temsil Yetkisine Sahip Olanların Sorumluluğu
269
a. Şirket Adına Hareket Etme veya Hareket Etmesi Gerektiği Halde Etmeme
270
b. Yetkinin Sınırlandırılması Halleri
284
3. Yönetim Yetkisine Sahip Olanların Sorumluluğu
286
a. Suç Konusu Fiili Gerçekleştiren veya Emreden Organ
286
b. Tacir Yardımcıları
295
4. Yöneticinin Denetim ve Gözetim Yükümlülüğü Nedeniyle Dolaylı Fail Olarak Sorumluluğu
296
b. Yöneticinin Suçu Önleme Yükümlülüğü
299
c. Yöneticinin Şirket Faaliyetlerine İlişkin Eylemlerden Sorumluluğu Karinesi
306
d. Üst Gözetim Yetkilisi Yöneticinin Şirket Faaliyetlerine İlişkin Eylemlerden Sorumluluğu
311
III. Şirket Suçlarında Dolaylı Faillik Bakımından Alternatif Teoriler
312
A. Şirket Suçluluğunda Geleneksek İştirak Kategorilerinin Yetersizliği
312
B. Vekalet Sorumluluğu Doktrinleri
315
1. Kavramın Kökenleri
315
2. Şirket Yöneticileri Bakımından Vekalet Ceza Sorumluluğu
319
C. Örgütsel Hakimiyet Teorisi Uyarınca Dolaylı Faillik ve Şirketlere Uygulanabilirliği
327
1. Örgütsel Hâkimiyete Dayalı Dolaylı Faillik Teorisi
327
2. Teorinin Şirketler Bakımından Uygulanması
332
3. Teorinin TCK Sistematiğinde Uygulanabilirliği
337
IV. Değerlendirme ve Görüşümüz
340