Sağlık Alanında Yapay Zekâ Sistemlerinin Kullanımı ve Hukukî Sorumluluk Dr. İpek B. Aldemir Toprak  - Kitap

Sağlık Alanında Yapay Zekâ Sistemlerinin Kullanımı ve Hukukî Sorumluluk

1. Baskı, 
Şubat 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
286
Barkod:
9789750299209
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
530,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Tarih boyunca yeni teknolojiler sağlık alanında köklü değişikliklere yol açmıştır. Dijitalleşmenin sonucu olarak ortaya çıkan yapay zekâ da sağlık alanında kendisine önemli bir yer bulmaktadır. Öyle ki, sağlık alanı yapay zekâ gelişmelerinin odak noktasındadır ve en çok gelecek vaat ettiği alanların başında gelir. Son yıllarda tıbbî görevlerde hekime yardımcı rol üstlenen, bazı alanlarda ise onlardan daha üstün performans gösteren yapay zekâ sistemlerinin sayısı artmaktadır. Bu sistemlerin verileri hızlı bir şekilde atlamadan işleyerek doğru teşhislerde bulunması, tedavi başarısını arttırması, hekimin iş yükünü, komplikasyon olasılığını azaltması tercih nedenlerindendir. Lakin sağlık alanında kullanılan bu yapay zekâ sistemlerinin veri güvenliği, mahremiyet ve manipüle edilme gibi riskleri de bulunmaktadır. Dahası opaklık, otonomi, kendi kendine öğrenme ve karmaşık ağ bağlantılarından oluşma gibi kendine has özellikleri birçok sorun ortaya çıkarmaktadır. Bu sorunların en çok etkilendiği alanlardan birisi de sorumluluk hukukudur. Zira sorumluluk hukuku, ortaya çıkan sorunları teknolojiden bağımsız olarak uygun şekilde çözüme kavuşturmak zorundadır. Mevcut sorumluluk hukukumuzun insan merkezli olması, yapay zekâ sistemlerinin kullanımına hazır olmaması hastanın uğradığı zarar ile baş başa kalacağına dair endişe yaratmaktadır. Söz konusu endişenin giderilebilmesi adına sorumluluk hukukumuzda bazı değişiklikler yapılması gerekmektedir.
Kitap kapsamında, yapay zekâ sistemlerinin sağlık alanında kullanımı ve bu kullanım sonrasında oluşabilecek zararların tazminine ilişkin hem var olan (de lege lata) hem de olması gereken (de lege feranda) hukukumuz bakımından önerilerde bulunulmaktadır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Sağlık Alanında Yapay Zekânın Gelişimi ve Temel Kavramların Tanımı
.
Tıbbî Müdahale, Teşhis ve Tedavi Sözleşmesi ve Tarafların Yükümlülükleri
.
Yapay Zekâ Sistemlerinin Sorumluluk Hukuku Bakımından Ele Alınması
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
15
GİRİŞ
§ 1. KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ VE SINIRLANDIRILMASI 
17
I. KONUNUN TAKDİMİ 
17
II. KONUNUN ÖNEMİ 
20
III. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI 
25
BİRİNCİ BÖLÜM
SAĞLIK ALANINDA YAPAY ZEKÂNIN GELİŞİMİ VE
TEMEL KAVRAMLARIN TANIMI
§ 2. YAPAY ZEKÂ ALANINDAKİ ÖNEMLİ KAVRAMLAR 
29
I. YAPAY ZEK 
29
A. Tanımı 
29
B. Türleri 
33
C. Özellikleri 
37
1. Otonomi 
37
a. Genel Olarak 
37
b. Otonominin Dereceleri 
39
2. Öğrenme Yeteneği 
42
3. Opaklık 
47
4. Karmaşıklık Ağ Yapılarından Oluşması 
48
5. Veri Bağımlılığı 
49
II. ALGORİTMA 
50
III. ROBOT 
51
IV. E–SAĞLIK KAVRAMI 
54
A. Genel Olarak 
54
B. M–Sağlık 
55
C. Uzaktan Tedavi ve Tele Tıp 
57
V. BÜYÜK VERİ 
63
§ 3. YAPAY ZEKÂNIN HUKUKÎ KİŞİLİK SORUNU 
65
I. DOKTRİNDE İLERİ SÜRÜLEN GÖRÜŞLER 
65
A. Kişiliğin Reddine İlişkin Görüşler 
65
1. Genel Olarak 
67
2. Tüzel Kişilik ve Tüzel Kişilik Benzeri Kişilik 
69
3. Sınırlı Amaçlı Kişilik 
70
4. Elektronik Kişilik 
71
II. DEĞERLENDİRME VE KANAAT 
74
§ 4. YAPAY ZEKÂNIN SAĞLIK ALANINDAKİ KULLANIMI, OLUMLU VE OLUMSUZ YÖNLERİ 
78
I. YAPAY ZEKÂNIN SAĞLIK ALANINDA KULLANIMI 
78
A. Genel Olarak 
78
B. Hatalığın Teşhisinde 
80
C. Hastalığın Tedavisinde 
82
D. Tedavi Sonrası Hizmetlerde 
84
II. YAPAY ZEKÂNIN SAĞLIK ALANINDA KULLANIMININ OLUMLU YÖNLERİ VE RİSKLER 
86
A. Olumlu Yönler 
86
1. Genel Olarak 
86
2. Hastalığın Teşhisinde ve Tedavisinde Yüksek Oranda Başarı Sağlanması 
87
3. Hekimlerin İş Yükünün ve Komplikasyon Olasılığının Azalması 
88
B. Riskler 
89
1. Genel Olarak 
89
2. Yapay Zekânın Davranışlarının Öngörülemez ve Aldığı Kararların Açıklanamaz Olması Bakımından 
90
3. Yapay Zekânın Aldığı Kararların Açıklanamaz Olması Bakımından 
91
4. Veri Güvenliği ve Hasta Mahremiyeti Bakımından 
92
a. Genel Olarak 
92
b. Hastanın Verilerinin Korunması 
93
5. İspat Sorunlarını İçermesi 
97
6. Etik Sorunlar 
99
İKİNCİ BÖLÜM
TIBBÎ MÜDAHALE, TEŞHİS VE TEDAVİ SÖZLEŞMESİ VE TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
§ 5. TIBBÎ MÜDAHALE KAVRAMI, TÜRLERİ VE HUKUKA UYGUNLUK ŞARTLARI 
103
I. KAVRAMLAR 
103
A. Tıbbî Müdahale 
103
B. Hatalı Tıbbî Müdahale (Malpraktis) 
104
II. TÜRLERİ 
105
III. HUKUKA UYGUNLUK ŞARTLARI 
107
A. Genel Olarak 
107
B. Aydınlatılmış Onamın Alınması 
108
C. Tıp Bilimince Genel Kabul Görmüş Standartlara Göre Tıbbî Müdahalenin Gerçekleştirilmesi 
110
1. Genel Olarak 
110
2. Yapay Zekâ Sistemlerinin Kullanımında Tıbbî Standart 
113
3. Tıbbî Standardın İhlâl Edilmesi 
114
§ 6. TEHİS VE TEDAVİ SÖZLEŞMESİ VE TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
115
I. SÖZLEŞMENİN TANIMI, TARAFLARI VE TÜRLERİ 
115
A. Genel Olarak 
115
B. Sözleşmenin Tarafları 
117
C. Sözleşmenin Türleri 
120
1. Genel Olarak 
120
2. Hekimlik Sözleşmesi 
121
3. Hastaneye Kabul Sözleşmesi 
124
a. Tam Hastaneye Kabul Sözleşmesi 
124
b. Hekimlik Sözleşmesi İlaveli Tam Hastaneye Kabul Sözleşmesi 
127
c. Bölünmüş Hastaneye Kabul Sözleşmesi 
128
II. TIBBÎ TEŞHİS VE TEDAVİ HİZMETİ SUNAN TARAFIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
131
A. Genel Olarak 
131
B. Teşhis ve Tedavi Yükümlülüğü 
132
1. Genel Olarak 
132
2. Teşhis ve Tedavinin Gerçekleşmesi 
134
3. Yapay Zekâ Sistemlerinin Kullanımıyla Teşhis ve Tedavi Yükümlülüğü 
137
C. Hastane Bakımının Sağlanması Yükümlülüğü 
142
D. Aydınlatma Yükümlülüğü 
144
1. Genel Olarak 
144
2. Aydınlatmanın Çeşitleri 
144
3. Aydınlatmanın Kapsamı 
147
a. Genel Olarak 
147
b. Alternatif Tedavi Yöntemleri Konusunda Hastanın Aydınlatılması 
149
c. Yapay Zekâ Sistemleri ve Uzaktan Tedavi Yöntemleri Hakkında Hastanın Aydınlatılması 
151
4. Aydınlatmanın İcrası 
154
a. Aydınlatma Yükümlüsü ve Muhatabı 
154
b. Aydınlatmanın Süresi ve Dili 
156
c. Aydınlatmanın Şekli 
157
d. Yapay Zekâ Sistemleriyle Aydınlatmanın İcrası 
158
E. Sadakat ve Özen Yükümlülüğü 
160
1. Sadakat Yükümlülüğü 
160
2. Özen Yükümlülüğü 
161
a. Genel Olarak 
161
b. Tıbbî Müdahalenin Gerçekleştirilmesinde Özen 
162
aa. Geleneksel Tıbbî Müdahalelerin Gerçekleşmesinde Özen 
162
bb. Yapay Zekâ Sistemleri Kullanılarak Gerçekleştirilen Tıbbî Müdahalelerde Özen 
163
c. Tıbbî Bakımın Yapılmasında Özen 
166
d. Özen Yükümlülüğünün Derecesi ve İspatı 
167
F. Kayda Geçirme ve Sır Saklama Yükümlülüğü 
168
1. Kayda Geçirme Yükümlülüğü 
168
2. Sır Saklama Yükümlülüğü 
171
G. Organizasyon Yükümlülüğü 
172
1. Geleneksel Tıbbî Müdahalelerin Gerçekleşmesinde Organizasyon 
172
2. Yapay Zekâ Sistemlerinin Kullanılmasında Organizasyon 
175
III. HASTANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
178
A. Genel Olarak 
178
B. Ücret Ödeme Yükümlülüğü 
179
C. İşbirliği Yapma Yükümlülüğü 
180
D. Katlanma Yükümlülüğü 
181
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN SORUMLULUK HUKUKU BAKIMINDAN ELE ALINMASI
§ 7. DE LEGE LATA SORUMLULUK 
183
I. GENEL OLARAK 
183
II. YAPAY ZEKÂNIN SORUMLULUĞU 
186
III. KULLANICI OLARAK HEKİM VE HASTANENİN SORUMLULUĞU 
188
A. Yapay Zekâ Sistemlerinin Kullanıcıları 
188
B. Sözleşmeden Doğan Sorumluluk 
190
1. Genel Olarak 
190
2. Sorumluluğun Şartları 
192
a. Asli ve Yan Edim Yükümlülükleri İhlâl Edilmeli 
192
b. Kusur Olmalı 
193
c. Zarar Doğmalı ve Uygun İlliyet Bağı Bulunmalı 
195
3. İfa Yardımcısının Fiilinden Sorumluluk 
196
C. Haksız Fiil Sorumluluğu 
198
1. Genel Olarak 
198
2. Fiil Bulunmalı 
200
3. Zarar Doğmalı ve Kusur Olmalı 
201
4. Uygun İlliyet Bağı Bulunmalı ve İspat Edilmelidir 
202
D. Kusursuz Sorumluluk Halleri 
203
1. Genel Olarak 
203
2. Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu 
203
3. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu 
204
4. Tehlike Sorumluluğu 
205
5. Organizasyon Sorumluluğu 
208
IV. ÜRETİCİNİN SORUMLULUĞU: ÜRÜN SORUMLULUĞU 
209
A. Sorumluluğun Gelişimi ve Hukukî Niteliği 
209
B. Sorumluluğun Süjesi: Üretici 
212
C. Ürün Sorumluluğunun Şartları 
213
1. Genel Olarak 
213
2. Hatalı Ürün Olmalıdır 
214
a. Ürün Kavramı 
214
b. Yazılımın Ürün Olarak Değerlendirilmesi Sorunu 
215
c. Hata 
218
aa. Kavram 
218
bb. Türleri 
220
aaa. Tasarım Hatası 
220
bbb. Üretim Hatası 
222
ccc. Bilgilendirme Hatası 
224
ddd. Ürün Gözleme Hatası 
225
3. Ürün Piyasaya Arz Edilmeli 
230
4. Zarar Ortaya Çıkmalı 
231
5. Uygun İlliyet Bağı Bulunmalı ve İspat Edilmelidir 
232
6. Kurtuluş Kanıtı Getirilememelidir 
234
§ 8. DE LEDE FERANDA SORUMLULUK 
236
I. GENEL OLARAK 
236
II. AVRUPA PARLAMENTOSUNUN ve KOMİSYONUN GETİRDİĞİ ÖNERİLER 
238
A. Genel Olarak 
238
B. Robotikler Hakkında Medenî Hukuk Kuralları Tavsiye Raporu ve Beyaz Kitap 
239
C. Yapay Zekâ Kullanımına İlişkin Hukukî Sorumluluğun Düzenlenmesine Dair Avrupa Parlamentosu Kararı (2020/2014 (INL)) 
240
D. Yapay Zekâ Kanunu 
242
E. Yapay Zekâ Sorumluluk Direktif Teklifi 
246
F. Ürün Sorumluluğu Direktifi 
251
III. DOKTRİNDE İLERİ SÜRÜLEN GÖRÜŞLER 
253
A. Yeni Düzenlemenin Gerekliliği 
253
1. Genel Olarak 
253
2. Düzenlemede Dikkate Alınacak Kıstaslar 
255
3. Yeni Sorumluluk Önerileri 
258
a. Tehlike Sorumluluğu 
258
b. Zorunlu Sigorta Düşüncesi 
260
B. Değerlendirme ve Kanaat 
262
Sonuç 
267
Kaynakça 
273