KİTABIN YÖNTEMİ HAKKINDA VE ÖNSÖZ
5
1 GİRİŞ–MUHASEBE KAVRAMI VE MESLEĞİ
21
1.1 Muhasebenin Gelişim Süreci
22
1.1.1 Türkiye’de Muhasebe Tarihi
23
1.1.1.1 80’li Yıllara Kadar Yaşanan Gelişmeler
24
1.1.1.2 80’li Yıllardan Sonra Yaşanan Gelişmeler
25
1.2 Muhasebenin Kullanım Alanı ve Önemi
26
1.2.1 Temel İşletme Fonksiyonları ve Muhasebe Departmanı
26
1.2.2 Muhasebe Biriminde Üretilen Bilgilerin İşlevi
27
1.2.2.1 Karar Almada Yöneticilere Yardımcı Olmak
27
1.2.2.2 İlgili Taraflara Bilgi Sunumu
28
1.2.2.2.1 İç Kullanıcılar
29
1.2.2.2.2 Dış Kullanıcılar
30
1.2.2.3 İşletme Varlıklarını Korumak
30
1.2.2.4 Varlık ile Yükümlülük Yönetimi ve Takibini Kolaylaştırmak
31
1.3.1 Muhasebenin Bölümlere Ayrılması
32
1.3.2 Muhasebe Bilgilerinin Özellikleri
33
1.4 Muhasebe Meslek Mensupları
35
1.5 Muhasebe Hizmetleri Kapsamı
37
2 MUHASEBE SÜRECİ UNSURLARI
39
2.1 Muhasebenin Temel Kavramları
39
10 Genel Muhasebe/ Ferhat SAYIM
2.1.1 Sosyal Sorumluluk Kavramı
39
2.1.3 İşletmenin Sürekliliği Kavramı
40
2.1.4 Dönemsellik Kavramı
40
2.1.5 Parayla Ölçülme Kavramı
40
2.1.6 Maliyet Esası Kavramı
40
2.1.7 Tarafsızlık ve Belgelendirme Kavramı
41
2.1.8 Tutarlılık Kavramı
41
2.1.9 Tam Açıklama Kavramı
41
2.1.10 İhtiyatlılık Kavramı
41
2.1.11 Önemlilik Kavramı
41
2.1.12 Özün Önceliği Kavramı
42
2.2 Muhasebenin İşlevleri(Fonksiyonları)
42
2.3.3 İrsaliyeli Fatura
47
2.3.4 Taşıma İrsaliyesi
48
2.3.5 Perakende Satış Belgeleri
48
2.3.6 Gider Pusulası (Makbuzu)
49
2.3.7 Müstahsil Makbuzu
50
2.3.8 Serbest Meslek Makbuzu
50
2.3.11 Bono(Ticari Senet)
51
2.3.14 Tahsilat – Tediye – Mahsup Makbuzları
55
2.5.2 Defteri Kebir (Büyük Defter)
60
2.5.3 Vergi Kanunlarına Göre Defter Tutmak Zorunda Olanlar
62
2.7.1 Mali Tabloların Amaçları
64
2.7.2 Mali Tablolardaki Bilgilerin Özellikleri ve Düzenleme İlkeleri
64
2.8 Muhasebe Dönemine İlişkin İş Akışı
67
2.9 Gelişen Yapay Zekâ Teknolojisi ve Muhasebe
68
3 HESAP KAVRAMI VE HESAPLARIN İŞLEYİŞİ
69
3.1 Temel Muhasebe Denkliği
73
3.2 Tek Düzen Hesap Planı
75
3.3 Tek Düzen Hesap Planındaki Hesapların Listesi
78
4 (1XX)–DÖNEN VARLIKLAR
83
4.1.1.1 Kasa Noksanı veya Fazlası Çıkması Durumunda
86
4.1.2 101 Alınan Çekler Hesabı
88
4.1.4 103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri (–)
90
4.1.5 108 Diğer Hazır Değerler
91
4.2 11 Menkul Kıymetler
91
4.2.1 110 Hisse Senetleri Hesabı
92
4.2.2 111 Özel Kesim Tahvil Senet ve Bonoları–112 Kamu Kesimi Tahvil Senet ve
4.2.3 118 Diğer Menkul Kıymetler
94
4.2.4 119 Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılıgı (–)
95
4.3 12 Ticari Alacaklar
95
4.3.1 120 Alıcılar Hesabı
96
4.3.2 121 Alacak Senetleri Hesabı
97
4.3.3 122 Alacak Senetleri Reeskontu (–)
99
4.3.4 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı
100
12 Genel Muhasebe/ Ferhat SAYIM
4.3.5 127 Diğer Ticari Alacaklar
100
4.3.6 128 Şüpheli Ticari Alacaklar
101
4.3.7 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı(–)
101
4.4 13 Diğer Alacaklar
102
4.4.1 131 Ortaklardan Alacaklar
103
4.4.2 132 İştiraklerden Alacaklar
103
4.4.3 133 Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar
104
4.4.4 135 Personelden Alacaklar
104
4.4.5 136 Diğer Çeşitli Alacaklar
105
4.4.6 137 Diğer Alacak Senetleri Reeskontu (–)
105
4.4.7 138 Şüpheli Diğer Alacaklar
106
4.4.8 139 Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı (–)
106
4.5.1 150 İlk Madde ve Malzeme
107
4.5.2 151 Yarı Mamuller–Üretim
108
4.5.4 153 Ticari Mallar
109
4.5.5 157 Diğer Stoklar
110
4.5.6 158 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (–)
111
4.5.7 159 Verilen Sipariş Avansları
112
4.5.8 Malların Satın Alınmasına İlişkin Özellikli Kayıtlar
113
4.5.8.1 Dönem İçi Alış Giderleri
113
4.5.8.2 Alınan Malın İade Edilmesi
114
4.5.8.3 Alış İskontoları
115
4.5.9 Stoktan Satışlar İçin Kayıt Yöntemleri
115
4.5.9.1 Sürekli Envanter Yöntemi
115
4.5.9.2 Aralıklı Envanter Yöntemi
117
4.5.10 Aralıklı Envanter Yönteminde Satışlarla İlgili Özellikli Kayıtlar
119
4.5.10.1 Satış Giderleri
120
4.5.10.2 Satıştan İadeler
120
4.5.10.3 Satış İskontoları
120
4.5.10.4 Sonradan Yapılan Satış İskontolarında KDV
121
4.5.10.5 Aralıklı Envanter Yönteminde Satılan Malın Maliyetinin Hesaplanması
4.6 17 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri
125
4.6.1 170–178 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri
125
4.6.2 179 Taşeronlara Verilen Avanslar
125
4.7 18 Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları
125
4.7.1 180 Gelecek Aylara Ait Giderler
126
4.7.2 181 Gelir Tahakkukları
129
4.8 19 Diğer Dönen Varlıklar
130
4.8.1 190 Devreden KDV 191 İndirilecek KDV
130
4.8.1.1 190 Devreden KDV
131
4.8.1.2 191 İndirilecek KDV
132
4.8.3 193 Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar
135
4.8.4 195 İş Avansları Hesabı
137
4.8.5 196 Personel Avansları
138
4.8.6 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları
138
4.8.7 198 Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar
139
4.8.8 199 Diğer Dönen Varlıklar Karşılığı (–)
139
5 (2XX) DURAN VARLIKLAR
141
5.1 22 Ticari Alacaklar
141
5.1.1 220 Alıcılar Hesabı
141
5.1.2 221 Alacak Senetleri Hesabı
142
5.1.3 222 Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı (–)
144
5.1.4 226 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı
146
5.1.5 229 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabı (–)
147
5.2 23 Diğer Alacaklar
149
5.2.1 231 Ortaklardan Alacaklar Hesabı
150
5.2.2 232 İştiraklerden Alacaklar Hesabı
151
5.2.3 233 Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar Hesabı
152
5.2.4 235 Personelden Alacaklar Hesabı
154
5.2.5 236 Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabı
155
5.2.6 237 Diğer Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı (–)
156
5.2.7 239 Diğer Şüpheli Alacaklar Karşılığı Hesabı (–)
158
5.3 24 Mali Duran Varlıklar
160
5.3.1 240 Bağlı Menkul Kıymetler
161
5.3.2 241 Bağlı Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı(–)
162
14 Genel Muhasebe/ Ferhat SAYIM
5.3.4 243 İştiraklere Sermaye Taahhütleri (–)
163
5.3.5 244 İştirakler Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı
164
5.3.6 245 Bağlı Ortaklıklar
165
5.3.7 246 Bağlı Ortaklıklara Sermaye Taahhütleri Hesabı (–)
166
5.3.8 247 Bağlı Ortaklıklar Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı (–)167
5.3.9 248 Diğer Mali Duran Varlıklar Hesabı
167
5.3.10 249 Diğer Mali Duran Varlıklar Karşılığı Hesabı (–)
168
5.4 25 Maddi Duran Varlıklar
168
5.4.1 250 Arazi ve Arsalar Hesabı
169
5.4.2 251 Yer Altı ve Yer Üstü Düzenleri Hesabı
170
5.4.3 252 Binalar Hesabı
171
5.4.4 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı
171
5.4.5 254 Taşıtlar Hesabı
172
5.4.6 255 Demirbaşlar Hesabı
173
5.4.7 256 Diğer Duran Varlıklar
173
5.4.8 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (–)
174
5.4.8.1 Normal Amortisman Yöntemi
175
5.4.8.2 Azalan Bakiyeler Yöntemi
177
5.4.9 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar
181
5.4.10 259 Verilen Avanslar Hesabı
182
5.5 26 Maddi Olmayan Duran Varlıklar
183
5.5.1 260 Haklar Hesabı
183
5.5.2 261 Şerefiye Hesabı
184
5.5.3 262 Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri Hesabı
185
5.5.4 263 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı
185
5.5.5 264 Özel Maliyetler Hesabı
186
5.5.6 267 Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesabı
187
5.5.7 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (–)
187
5.5.8 269 Verilen Avanslar Hesabı
188
5.6 27 Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar
189
5.6.1 271 Arama Giderleri Hesabı
190
5.6.2 272 Hazırlık ve Geliştirme Giderleri Hesabı
191
5.6.3 277 Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Hesabı
191
5.6.4 278 Birikmiş Tükenme Payları Hesabı (–)
191
5.6.5 279 Verilen Avanslar Hesabı
192
5.7 28 Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları
192
5.7.1 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı
193
5.7.2 281 Gelir Tahakkukları Hesabı
195
5.8 29 Diğer Duran Varlıklar
197
5.8.1 291 Gelecek Yıllarda İndirilecek KDV Hesabı
198
5.8.2 292 Diğer KDV Hesabı
198
5.8.3 293 Gelecek Yıllar İhtiyacı Stoklar Hesabı
200
5.8.4 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı
200
5.8.5 295 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar Hesabı
201
5.8.6 297 Diğer Çeşitli Duran Varlıklar Hesabı
201
5.8.7 298 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı (–)
201
5.8.8 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (–)
202
6 (3XX)KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
203
6.1.1 300 Banka Kredileri Hesabı
204
6.1.2 303 Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri Hesabı
207
6.1.3 304 Tahvil Anapara Borç Taksit ve Faizleri Hesabı
207
6.1.4 305 Çıkarılan Bonolar ve Senetler Hesabı
207
6.1.5 306 Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler Hesabı
207
6.1.6 308 Menkul Kıymet İhraç Farkı Hesabı (–)
207
6.1.7 309 Diğer Mali Borçlar Hesabı
208
6.2 32 Ticari Borçlar
208
6.2.1 320 Satıcılar Hesabı
209
6.2.2 321 Borç Senetleri Hesabı
210
6.2.3 322 Borç Senetleri Reeskontu Hesabı (–)
211
6.2.4 326 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı
212
6.2.5 329 Diğer Ticari Borçlar Hesabı
213
6.3.1 331 Ortaklara Borçlar Hesabı
214
6.3.2 332 İştiraklere Borçlar Hesabı
215
6.3.3 333 Bağlı Ortaklıklara Borçlar Hesabı
215
6.3.4 335 Personele Borçlar Hesabı
215
6.3.5 336 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı
217
6.3.6 337 Diğer Borç Senetleri Reeskontu Hesabı (–)
218
16 Genel Muhasebe/ Ferhat SAYIM
6.4 34 Alınan Avanslar
218
6.4.1 340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı
218
6.4.2 349 Alınan Diğer Avansları Hesabı
220
6.5 35 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hak Edişleri
221
6.5.1 350–358 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakediş Bedelleri Hesabı
221
6.6 36 Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler
222
6.6.1 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
223
6.6.2 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı
224
6.6.3 Çalışan Ücret Bordrosu Hesaplamaları ve Yevmiye Kayıtları
224
6.6.4 Asgari Geçim İndirimi Dahil Edildiğinde Aylık Ücret Bordrosu ve Yevmiye
6.6.5 368 Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş Veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer
6.6.6 369 Ödenecek Diğer Yükümlülükler Hesabı
235
6.7 37 Borç ve Gider Karşılıkları
235
6.7.1 370 Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları Hesabı
236
6.7.2 371 Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükleri Hesabı (–)
6.7.3 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı
236
6.7.4 373 Maliyet Giderleri Karşılığı Hesabı
237
6.7.5 379 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı
239
6.8 38 Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları
239
6.8.1 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı
239
6.8.2 381 Gider Tahakkukları Hesabı
242
6.9 39 Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
243
6.9.1 391 Hesaplanan KDV Hesabı
244
6.9.2 392 Diğer KDV Hesabı
247
6.9.3 393 Merkez ve Şubeler Cari Hesabı
248
6.9.4 397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları Hesabı
249
6.9.5 399 Diğer Çeşitli Yabancı Kaynaklar Hesabı
250
7 (4XX) UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
251
7.1.1 400 Banka Kredileri
252
7.1.2 405 Çıkarılmış Tahviller
253
7.1.3 407 Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler
253
7.1.4 408 Menkul Kıymetler İhraç Farkı (–)
254
7.1.5 409 Diğer Mali Borçlar
255
7.2 42 Ticari Borçlar
255
7.2.2 421 Borç Senetleri
257
7.2.3 422 Borç Senetleri Reeskontu (–)
258
7.2.4 426 Alınan Depozito ve Teminatlar
259
7.2.5 429 Diğer Ticari Borçlar
259
7.3.1 431 Ortaklara Borçlar
260
7.3.2 432 İştiraklere Borçlar
261
7.3.3 433 Bağlı Ortaklıklara Borçlar
262
7.3.4 436 Diğer Çeşitli Borçlar
263
7.3.5 437 Diğer Borç Senetleri Reeskontu (–)
263
7.3.6 438 Kamuya Olan Ertelenmiş Veya Taksitlendirilmiş Borçlar
264
7.4 44 Alınan Avanslar
264
7.4.1 440 Alınan Sipariş Avansları
265
7.4.2 449 Alınan Diğer Avanslar
265
7.5 47 Borç ve Gider Karşılıkları
266
7.5.1 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı
266
7.5.2 479 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları
267
7.6 48 Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları
268
7.6.1 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler
268
7.6.2 481 Gider Tahakkukları
269
7.7 49 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
270
7.7.1 492 Gelecek Yıllara Ertelenen Veya Terkin Edilen KDV
270
7.7.2 493 Tesise Katılma Payları
271
7.7.3 499 Diğer Çeşitli Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
272
18 Genel Muhasebe/ Ferhat SAYIM
8.1 50 Ödenmiş Sermaye
273
8.1.2 501 Ödenmemiş Sermaye (–)
274
8.2 52 Sermaye Yedekleri
276
8.2.1 520 Hisse Senedi İhraç Primleri
276
8.2.2 521 Hisse Senedi İptal Kârları
277
8.2.3 522 M.D.V Yeniden Değerleme Artışları
278
8.2.4 523 İştirakler Yeniden Değerleme Artışları
279
8.2.5 529 Diğer Sermaye Yedekleri
280
8.3.1 540 Yasal Yedekler
280
8.3.2 541 Statü Yedekleri
280
8.3.3 542 Olağanüstü Yedekler
281
8.3.4 548 Diğer Kar Yedekleri
281
8.3.5 549 Özel Fonlar
282
8.4 57 Geçmiş Yıllar Kârları
283
8.4.1 570 Geçmiş Yıllar Kârları
283
8.5 58 Geçmiş Yıllar Zararları (–)
283
8.5.1 580 Geçmiş Yıllar Zararları
283
8.6 59 Dönem Net Karı (Zararı)
283
8.6.1 590 Dönem Net Kârı
284
8.6.2 591 Dönem Net Zararı (–)
284
9 DİĞER MUHASEBE UYGULAMALARI
289
9.2 Konsinye Mal İşlemleri
291
9.3 Gelir–Gider Hesapları
293
9.4 Dönem Sonu İşlemleri
299
9.5.1 Dönem içi İşlemler ve İstenenler
305
9.5.2 Envanter İşlemleri
307
9.5.3.1 Açılış Bilançosu ve Sermaye
307
9.5.3.2 Yevmiye Kayıtları
307
9.5.3.3 Büyük Defter Kayıtları
312
9.5.3.4 Genel Geçici Mizanın Düzenlenmesi
315
9.5.3.5 Dönem Sonu Envanter İşlemleri
315
9.5.3.6 Gelir Tablosunun Düzenlenmesi
317
9.5.3.7 Gelir ve Gider Hesaplarının Kapatılması
318
9.5.3.8 Kesin Mizanın Düzenlenmesi
319
9.5.3.9 Dönem Sonu Bilançosunu Düzenlenmesi
320
9.5.3.10 Bilanço Hesaplarının Kapatılması
320
9.5.3.11 Yeni Muhasebe Dönemi Hesaplarının Açılması
321
10.1 Mali Tablolar İlkeleri
323
10.1.1 Mali Tablolardaki Bilgilerin Özellikleri
324
10.1.2 Temel Mali Tabloların Düzenlenme İlkeleri
324
10.1.2.1 Gelir Tablosu İlkeleri
324
10.1.2.2 Bilanço İlkeleri
325
10.1.2.2.1 Varlıklara İlişkin İlkeler
326
10.1.2.2.2 Yabancı Kaynaklara İlişkin İlkeler
327
10.1.2.2.3 Özkaynaklara İlişkin İlkeler
327