Osmanlı’da İletişimin Diyalektiği

Osmanlı ülkesinde iletişim ile toplumsal yapı arasında genellikle bir “uyum” ve “çakışma” olduğu kabul edilir. Bu varsayıma göre iletişim toplumsal yapının tüm özelliklerini içinde barındırmakta, toplumsal yapı ile iletişim arasında bir “çelişki” bulunmamaktadır. Oysa mevcut verilerin ve yeni belgelerin Osmanlı ülkesindeki içsel ve dışsal dinamikleri dikkate alan farklı bir okuması, toplumsal yapı ile iletişim arasında çelişkili ve gerilimli ilişkilerin varlığını göstermektedir. Üstelik toplumsal yapı ile iletişim arasındaki bu çelişki, Osmanlı toplumsal yapısının evrimine ve değişimine de katkı yapmıştır.

Bu tarihsel iletişim sosyolojisi çalışması, var olan bu çelişkili ilişkileri sosyolojik ve tarihsel olarak ortaya koyuyor. Çalışma, “toplum, “toplumsal yapı”, “gündelik direniş”, “altpolitika”, “üstpolitika”, “insani iletişim güçleri” ve “teknik iletişim güçleri” gibi iletişim bilimi, sosyoloji ve siyaset bilimi içerikli çeşitli kavramlardan yararlanarak Osmanlı’da iletişim üzerine yeni ve farklı bir bakış sunuyor.