Olağanüstü Hal Hukuku ve Bireysel Başvuru (OHAL Komisyonuna ve Anayasa Mahkemesine) Doç. Dr. Selami Turabi  - Kitap

Olağanüstü Hal Hukuku ve Bireysel Başvuru

(OHAL Komisyonuna ve Anayasa Mahkemesine)

1. Baskı, 
Eylül 2017
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa:
256
Barkod:
9789750243776
Kapak Türü:
Ciltli
Kitabın Fiyatı:
650,00
İndirimli (%90):
65,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Olağanüstü halin en önemli sonuçlarından birisi bazı insan haklarının daha üst nedenlerle askıya alınmasıdır. Can (yaşam hakkı) derdi nedeniyle ifade özgürlüğünün askıya alınması gibi. Ama yine de asgari saygı duyulması gereken hakların olduğu unutulmamalıdır. Olağanüstü dönemde devlet, olağanüstü reflekslerle bazı insan hakları ihlalleri olabileceğini öngörerek bu ihlalleri minimize etmek amacıyla bazı mekanizmalar kurmuştur. Bunlardan en başta geleni; kamu görevlileriyle ilgili inceleme yapmak şayet varsa mağdur olan kamu görevlilerini işe iade etmek ve kapatılan kurum ve kuruluşlar hakkında bir karar vermek üzere kurulan OHAL komisyonuna bireysel başvuru, bir diğeri ise Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru sistemidir.
Bu çalışmada olağanüstü hâl nedeniyle gündeme gelen ve olağanüstü hâl hukuku olarak adlandırdığımız bu durum detaylı olarak incelenmiş; OHAL nedeniyle oluşabilecek insan hakları ihlalleri üzerinde durularak OHAL işlemlerine karşı en etkili yol olan Olağanüstü Hal İnceleme Komisyonu'na ve Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru sistemleri üzerinde durulmuştur.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Olağanüstü Hal Hukuku
.
Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna Bireysel Başvuru
.
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru
.
Olağanüstü Hal, İnsan Hakları ve Bireysel Başvuru Konularında En Çok Merak Edilen Sorular
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
5
BİRİNCİ BÖLÜM
OLAĞANÜSTÜ HAL HUKUKU
I. OLAĞANÜSTÜ HAL HUKUKU 
17
A. Genel Açıklamalar 
17
B. Olağanüstü Halin İlanı 
24
C. Olağanüstü Halin İlanının Sonuçları 
25
1. Vatandaşlar İçin Para, Mal ve Çalışma Yükümlülükleri Getirilebilir 
25
2. Temel Hak ve Hürriyetlerin Kullanılması Kısmen veya Tamamen Durdurulabilir 
26
3. Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamesi Çıkarılabilir 
29
D. Olağanüstü Halin ve İlanının Denetlenmesi 
30
1. Olağanüstü Halin Meclis Tarafından Denetlenmesi 
30
2. Olağanüstü Halin Anayasa Mahkemesi Tarafından Denetlenmesi 
33
II. TÜRKİYE’DE İLAN EDİLEN OLAĞANÜSTÜ HAL 
39
A. Genel Açıklamalar 
39
B. Derogasyon (Sözleşmenin Askıya Alınması) Bildirimi 
40
C. Olağanüstü Hal Kapsamında Çıkartılan Kanun Hükmünde Kararnameler 
42
1. 667 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname 
42
a. Özel Kurum ve Teşebbüslere İlişkin Tedbirler 
42
b. Kamu Görevlilerine İlişkin Tedbirler 
42
c. Soruşturma ve Yargılamalara İlişkin Tedbirler 
44
2. 668 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname 
45
a. Soruşturma ve Yargılama İşlemlerine İlişkin Alınan Tedbirler 
45
b. Diğer Tedbirler 
48
3. 669 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname 
48
a. Kamu Görevlilerinin Soruşturma İşlemlerine İlişkin Alınan Tedbirler 
48
b. İflasın Ertelenmesine İlişkin Tedbirler 
49
c. Diğer Tedbirler 
49
4. 670 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname 
50
a. Yeniden İfade Alınmasına İlişkin Düzenleme 
50
b. Kamu Görevlilerine İlişkin Tedbirler 
51
c. Kişisel Verilerin Paylaşımına İlişkin Tedbirler 
51
d. Diğer Tedbirler 
52
5. 671 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname 
53
a. Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı 
53
b. Zararların tazmini amacıyla tedbir konulması 
53
c. İnfaz Rejimine İlişkin Düzenlemeler 
53
6. 672 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname 
54
7. 673 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname 
55
a. Yeniden Atanma 
55
b. Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulları 
55
8. 674 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname 
55
9. 675 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname 
57
10. 676 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname 
58
a. Yargı ile İlgili Düzenlemeler 
58
b. Güvenlik ve İlgili Diğer Düzenlemeler 
60
İKİNCİ BÖLÜM
OLAĞANÜSTÜ HAL İŞLEMLERİ
İNCELEME KOMİSYONUNA BİREYSEL BAŞVURU
I. OLAĞANÜSTÜ HAL İŞLEMLERİ İNCELEME KOMİSYONU 
63
A. Genel Açıklamalar 
63
B. Komisyonunun Oluşumu 
64
C. Komisyonun Görevleri 
65
D. Komisyonun Hukuki Niteliği 
66
E. Komisyona Bireysel Başvuru Tüketilmesi Gereken İç Hukuk Yolu mudur? 
67
II. OLAĞANÜSTÜ HAL İŞLEMLERİ İNCELEME KOMİSYONUNA BİREYSEL BAŞVURULARIN İNCELENMESİ USULÜ 
70
A. Genel Açıklamalar 
70
B. Başvuru Usulü 
71
C. Başvuru Formu 
71
D. Komisyona Kimler Başvurabilir? 
75
E. Hangi Konularda Komisyona Bireysel Başvuruda Bulunulabilir? 
75
F. Başvuru Süresi 
76
G. Başvuruda Gerekli Bilgi ve Belgeler 
76
H. Ön İnceleme 
77
İ. Komisyonun Bilgi ve Belge Talebi 
78
J. Görüşme Usulü ve Oylama 
78
K. Kararların Bildirilmesi ve Dosyaların Devri 
79
L. Kararların İcrası 
79
M. Kanun Yoluna Başvuru 
80
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU
I. ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU 
83
A. Genel Açıklamalar 
83
B. Terim Tanım 
85
C. Bireysel Başvurunun Ayırıcı Özellikleri 
85
D. Bireysel Başvurunun Kapsamı 
87
E. Bireysel Başvuruyla İlgili Mevzuat 
88
II. BİREYSEL BAŞVURU FORMU VE DOLDURULMASI USULÜ 
89
A. Genel Açıklamalar 
97
B. Formun Doldurulması 
99
III. BİREYSEL BAŞVURUNUN İNCELENME USULÜ 
111
A. Genel Açıklamalar 
111
B. Bireysel Başvuru Bürosunda (Ön Büro) Usul 
112
1. Bireysel Başvuru Bürosunun Görevleri ve Çalışma Usulü 
112
2. Bireysel Başvuru Bürosunca Yapılan Şekil İncelemeleri 
113
a. Başvuru Formu Şeklî Kontrol Bilgileri 
113
b. Başvuru Formuna Eklenmesi Gereken Belgeler Ya da Onaylı Örneklerine Dair Kontrol Bilgileri 
116
c. Ön İnceleme Kapsamında Yapılan İşlemlere Dair Kontrol Bilgileri 
117
C. Komisyonlarda Usul 
118
1. Komisyonların Oluşumu 
118
2. Komisyonların Görevleri ve Çalışma Usulü 
118
3. Komisyonlar Raportörlüğü 
119
D. Bölümlerde Usul 
120
1. Bölümlerin Oluşumu 
120
2. Bölümlerin Görevleri ve Çalışma Usulü 
121
3. Bölümler Raportörlüğü 
121
E. Araştırma ve İçtihat Biriminde Usul 
122
IV. BAŞVURU YOLLARININ TÜKETİLMESİ GEREKLİLİĞİ 
124
A. Genel İlkeler 
124
B. Olağan Kanun Yollarının Tüketilmesi 
125
1. Ceza Davaları Yönünden 
125
a. Tutukluluk Şikâyetleri 
126
b. Adli Kontrol Şikâyetleri 
131
c. Arama Elkoyma Şikâyetleri 
132
2. Hukuk Davaları Yönünden 
132
a. Karar Düzeltme Kanun Yoluna Müracaat Edilmesi Halinde 
132
b. Karar Düzeltme Kanun Yoluna Müracaat Edilmemesi Halinde 
133
3. İdari Davalar Yönünden 
134
C. Olağanüstü Kanun Yollarının Tüketilmesi 
138
1. Ceza Davaları Yönünden 
138
a. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisi 
139
b. Kanun Yararına Bozma 
145
c. Yargılamanın Yenilenmesi 
147
2. Hukuk ve İdari Davaları Yönünden 
148
D. Bireysel Başvuru Öncesinde Dayanılmayan İddiaların Anayasa Mahkemesine Getirilememesi İlkesi 
148
E. Makul Sürede Yargılama Hakkının İhlali Şikâyetlerinde Başvuru Yollarının Tüketilmesinin Gerekmediği 
151
F. Yargıtay’ın İçtihadının Belli Olduğu Durumlarda Temyiz Yolunun Tüketilmesinin Gerekmemesi 
152
G. Hakarete İlişkin Şikâyetlerde Hukuk Mahkemesi Yolunun Tüketilmesi Gerektiği 
158
H. Sınır Dışı Edilme İşlemlerinde Başvuru Yollarının Tüketilmesinin Gerekmediği 
163
İ. Tutuklu Kişilerin Ağır Sağlık Sorunları Nedeniyle Yaptığı Başvurularda Başvuru Yollarının Tüketilmesinin Gerekmediği 
165
J. OHAL Kapsamında KHK İle Görevlerine Son Verilen Kişilerin İdare Mahkemelerinde Dava Açma Zorunluluğunun Olup Olmadığı Meselesi 
165
V. ANAYASA MAHKEMESİNİN DOĞRUDAN TEDBİR KARARI VERME YETKİSİ 
166
A. Genel Açıklamalar 
166
B. Anayasa Mahkemesince Verilen Tedbir Kararları 
168
1. R.Boudra Kararı / AYM / 2014 
169
2. Azızjon Hıkmatov Kararı, 2015/18582, 15/12/2015 
169
3. Fatih Hilmioğlu Kararı / AYM / 2013 
170
4. Mehmet Girasun ve Ömer Elçi Kararı, 2015/15266, 11/9/2015 
170
VI. ANAYASA MAHKEMESİNİN DELİL TOPLAMA, TANIK DİNLEME, KEŞİF VE BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ YAPTIRMA YETKİLERİ 
172
VII. ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURULARI İNCELERKEN SÜPER TEMYİZ MERCİ GİBİ HAREKET EDİP ETMEDİĞİ MESELESİ 
173
VIII. OLAĞANÜSTÜ HAL DÖNEMİNDE GÖREVLERİNE SON VERİLEN KİŞİLER İLE TEDBİR YOLUYLA YAPILAN DİĞER İŞLEMLERE KARŞI ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU YOLU 
176
A. Kamu Görevlileri Yönünden 
176
B. Diğer Tedbirler Yönünden 
178
C. AİHM, Anayasa Mahkemesini Yalnızca KHK’larla ilgili olarak Etkili İç Hukuk Yolu Kabul Etmeyebilir Mi? 
179
IX. BİREYSEL BAŞVURUYA ESAS OLMAK ÜZERE OLAGANÜSTÜ HAL KAPSAMINDA YAPILAN İŞLEMLERİN İNSAN HAKLARI YÖNÜNDEN DEĞERLENİDİRİLMESİ 
179
A. Temel Hak ve Hürriyetlerde Kısıtlama veya Tamamen Durdurulma Söz Konusu olabilir 
179
B. Olağanüstü Hal Döneminde Kamu Görevlileriyle İlgili Alınan Tedbirler 
182
1. Terörle İrtibatı ve İltisakı Tespit Edilen Hakim ve Savcılar 
183
2. Hâkim ve Savcıların FETÖ ile İrtibat ve İltisaklarının Tespitinde Dikkate Alınan Kriterler 
184
3. KHK ile Görevden Alınan Diğer Kamu Personelleri 
186
4. KHK ile Görevden Alınan Kişilerin Yeniden Göreve İade Edilmesi Halinde Tazminat Hakkı 
188
C. Olağanüstü Hal Döneminde Alınan Diğer Tedbirler 
190
1. KHK'larla Kapatılan Organizasyonlar 
194
2. KHK'larla El Konulan Özel Kurum ve Teşebbüslerin Malvarlıkları 
196
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
OLAĞANÜSTÜ HAL, İNSAN HAKLARI VE
BİREYSEL BAŞVURU KONULARINDA
EN ÇOK MERAK EDİLEN SORULAR
I. GENEL SORULAR 
199
A. Olağanüstü Tedbirler Sadece İnsan Hakları Hükümlerini Değil Ayrıca Güçler Dengesi ile İlişkili Olarak Kurumsal Düzenlemeleri de Kapsayabilir mi? 
199
B. KHK’larla Neden Geçici Tedbirler Değil de Kalıcı Tedbirler Alınmıştır? (Görevden Uzaklaştırma, El Koyma, İşlemlerin Geçici Olarak Alınamaz mıydı?) 
200
C. OHAL Yönetimi Bittikten Sonra Devam Edecek Olan Tedbirler Hangileridir? 
202
D. OHAL Kararnamelerin Kapsamına Diğer Terör Örgütlerinin ve Onlarla Bağlantılı Kişilerin Alınmasının Nedenleri Nelerdir? 
203
II. GÖREVDEN ALMALARLA İLGİLİ SORULAR 
203
B. Görevden Alma Sebebi Olarak FETÖ İle "İrtibat" ve "İltisak" Kriteri İrdelendiğinde Kamu Görevlilerinin FETÖ’ye Ait Bir Organizasyonda Çalışmalarının, Kamudaki Görevlerine Uygun Olmadığını Ne Zaman Anlamaları Gerekirdi? Bu Konuyla İlgili Resmi Bir Karar Var mıdır? 
205
C. Darbeye Dahil Olmayan Ancak FETÖ İle Bağlantıları Olan Kişilerin ("İletişim Halinde" ve "Bağlantılı Olan") Görevden Alındığı
Doğru mudur? 
206
1. Görevden Alınan Hakimlerce Görülen Davaların Akıbeti Ne Olacak? ("Kanuni Hâkim" Sorunu) Bu Durum Yargılama Sürecinin Adaletini ve Uzunluğunu Nasıl Etkiler? 
208
2. Görevden Alınan Kişiler İstihdam ve Sosyal Mevzuat Açısından Emeklilik Haklarına ve Benzer Haklara Sahip Olabilecekler mi? 
211
III. CEZAİ KOVUŞTURMALARLA İLGİLİ SORULAR 
213
A. Darbede Yer Almamış Ancak FETÖ İle "irtibatlı Bulunan" veya "İltisaklı Olan" Kişilere Cezai Yükümlülük Getirmek Mümkün müdür? Ne Zamandan Beri "İrtibat" veya "İltisak" Bir Suç Örgütüne Katılmak Anlamına Gelmektedir? 
213
B. FETÖ’ye Atfedilen Suçlar Hangileridir (Darbe Öncesinde)? FETÖ'yü Suç Örgütü Olarak İlan Eden Kesin Bir Karar
Mevcut mudur? FETÖ'nün Tanımı Nedir? 
214
C. Yetkililer Ceza Hukuku Tedbirlerine (Yakalama, El Koyma, Arama, Vb.) Başvururken "Makul Şüphe”ye İhtiyaç Duymakta mıdır? (AİHS'nin 5 § 1 (C) Maddesinde ve 8. Maddesinde Belirtilen Arama ve El Koymaya İlişkin "Makul Sebep" İfadesinde
Olduğu Gibi) 
234
D. Mahkemeye Erişim Olmadan 30 Gün Tutuklama Yapılarak veya Avukata Erişim Olmadan 5 Gün Tutuklu Kalmasının FETÖ İle Mücadeleye Ne Kadar Katkı Sağlanacaktır. Bu Süreler Çok mu Gerekliydi? (Avukat–Müvekkil Arasındaki İletişimin Gizliliğine Getirilen Aşırı Kısıtlamalar Başta Olmak Üzere) 
236
E. Avukatın "Denetlenen Ziyaretleri" Gerçekleştirmesine Karar Verilmesi– Yetkililer, Avukat ve Müvekkil Arasında Olan Gizli Anlaşmaya İlişkin Bir Kanıta (Doğrulanabilir ve Kayda Alınmış Kanıt) Sahip Olmalı mıdır Yoksa Şüphenin Varlığı Yeterli midir? Yetkililer Kararlarını ve Sebeplerini İlgili Avukata ve Müvekkiline mi Gönderir? Bu Karara Karşı Başvuru Yolları Var mıdır? 
238
F. Müdafi ve Şüpheli, Duruşmadan Önce Kendilerine Verilen "Açıklama" Metnine İlaveten İddianamenin İçinde Olduğu Tüm Dava Dosyasına Erişebilmekte midir? Veyahut Bu Tedbir Bazı Belgelerin Savunmadan Gizli Tutulup Hâkime İbraz Edilebileceği Anlamına mı Gelmektedir? 
242
G. Şüphelilere Ait Olmayan Yerlerde Arama Yapılması veya Orada Bulunan Belgelerin Ele Geçirilmesi Mümkün müdür? Hâkim Sonradan Bu Tarz Tedbirlerin Gerekliliğini Reddederse Arama Sırasında Elde Edilen Bilgilerin Durumu Ne Olacaktır? 
243
IV. MAHKEMELERLE İLGİLİ YAPILAN KURUMSAL DEĞİŞİKLİKLERLE İLGİLİ SORULAR 
245
A. Askeri Mahkemelerin Yapıları / Yetkileri Hususunda Yapılan Değişiklikler Var mıdır? 
245
Kaynakça 
247
Kavram Dizini 
255