DIŞ TİCARETLE İLGİLİ KAVRAMLAR
27
III. Türkiye’de Yerleşik Kişi
29
IV. Dışarıda Yerleşik Kişi
29
X. Non-Konvertibl Döviz
31
XIV. Döviz Alım Belgesi (DAB)
33
XV. Döviz Satım Belgesi (DSB)
33
XVI. Türk Parası Transfer Belgesi
33
XVIII. Rambursman Bankası
34
XXVI. Nakit Beyan Formu (NBF)
36
XXVII. Gümrük Beyannamesi (GB)
36
MİLLETLERARASI TİCARET ODASI – ICC
39
I. Uluslararası Dış Ticaret Mevzuat
41
A. Milletlerarası Ticaret Odasının (ICC) Yayınladığı Broşürler
41
B. Devletlerarası İkili ve Çok Taraflı Anlaşmalar
42
II. Yurtiçi Dış Ticaret Mevzuatı
42
A. Türk Parası Kıymetini Koruma Mevzuatı (Kambiyo Mevzuatı)
43
B. Dış Ticaret Mevzuatı
44
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN BELGELER
45
I. Konşimento (Bill of Lading)
46
II. Taşıma Belgeleri (Transport Documents)
46
III. Nakliyeci Makbuzları (Forwarder’s Receipts)
47
IV. Sigorta Belgeleri (Insurance Documents)
47
A. Proforma Fatura (Proforma Invoice)
47
B. Ticari Fatura (Commercial Invoice)
48
VI. Menşe Şahadetnamesi (Certificate of Origin)
48
VII. Çeki Listesi (Certificate of Weight)
48
VIII. Koli (Ambalaj) Listesi (Packing List)
48
IX. Sağlık Raporu (Health Certificate)
48
X. Ekspertiz veya Analiz Raporu (Certificate of Quality or of Analysis)
49
XI. Gözetim Belgesi (Inspection Certificate)
49
XII. Helal Belgesi (Halal Certicate)
49
XIII. Radyasyon Belgesi (Radiation Certificate)
49
XIV. Veteriner Sertifikası (Veterinary Certificate)
49
XV. Dolaşım Belgeleri (Movement Cetificate)
50
A. ATR Dolaşım Belgesi (Movement Certificate-ATR)
50
B. EURO.1 Dolaşım Belgesi (Movement Certificate-EUR.1)
50
XVI. Uygunluk Belgeleri
51
DIŞ TİCARETTE TESLİM (SATIŞ) ŞEKİLLERİ
53
I. EXW-EX WORKS – Ticari İşletmede Teslim
54
II. FCA-FREE CARRIER – Taşıyıcıya Teslim
55
III. FAS-FREE ALONGSIDE SHIP – Gemi Doğrultusunda Teslim
55
IV. FOB-FREE ON BOARD – Gemi Bordasında Teslim
56
V. CF/CFR-COST AND FREIGHT – Mal Bedeli ve Navlun
56
VI. CIF-COST, INSURANCE AND FREIGHT – Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun
57
VII. CPT – CARRIAGE PAID TO NAMED PLACE OF DESTINATION - Varış Yerine Kadar Taşıma Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim
57
VIII. CIP – CARRIAGE AND INSURANCE PAID TO - Taşıma Ücreti ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim
58
IX. DAP – DELIVERED AT PLACE - Yerinde Teslim
58
X. DAT – DELIVERED AT TERMINAL - Terminalde Teslim
58
XI. DDP - DELIVERED DUTY PAID - Gümrük Resmi Ödenmiş Olarak Teslim
59
A. Çek Türleri ve Özellikleri
63
1. Seyahat Çeki (Travelers Cheque)
64
3. International Money Order (IMO)
66
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
79
I. Akreditifli Ödeme (Letter of Credit, Documentary Credit)
80
II. Vesaik Mukabili Ödeme (Collections, Cash Against Documents)
81
III. Mal Mukabili Ödeme (Cash Against Goods)
81
IV. Kabul Kredili Ödeme (Payment Against Acceptance)
82
V. Peşin Ödeme (Prepayment, Advance Payment)
83
VI. Banka Güvenceli Ödeme (Bank Payment Obligation)
84
I. İhracat Mevzuatına İlişkin Genel Esaslar
87
II. Özelliği Olan İhracat İşlemleri
89
A. Ön İzne Bağlı İhracat
89
B. Kayda Bağlı İhracat
90
D. Yurt Dışı Fuar ve Sergilere Katılım ve İhracat
91
E. İthal Edilmiş Malın İhracı
92
F. Serbest Bölgelere Yapılacak İhracat
93
II. İhracında Fon Kesintisi Aranan Mallar
94
A. Dolaylı Offset Yoluyla Yapılacak İhracat
95
B. Bağlı Muamele veya Takas Yoluyla Yapılacak İhracat
95
C. Ticari Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracat
96
III. Alıcısı Tarafından Kabul Edilmeyen Mallar
96
IV. Alıcısına Teslim Edilemeyen Mallar ve Malların Terk Edilmesi
97
V. Yasak ve İhracı Ön İzne Bağlı Mallar
97
VI. İhracat Bedellerinin Yurda Getirilmesi
97
B. İhracat Bedellerinin Tahsili
98
C. İhracat Bedelinin Efektif Olarak Tahsili
99
D. İmalatçı veya Tedarikçi Adına DAB Düzenlenmesi
100
E. İhracat Alacağının İskonto Edilmesi
100
H. İhracat Bedellerinin Tasarrufu
102
I. İthalat Mevzuatına İlişkin Genel Esaslar
105
II. İthalatla İlgili Kısıtlamalar
106
IV. İthalat Bedellerinin Ödenmesi
107
V. İthalat Hesaplarının Kapatılması
108
VI. Üçüncü Ülkelerdeki Bankalar Nezdinde Akreditif Açılması
109
I. Döviz Kazandırıcı İşlemler
111
II. Döviz veya Türk Lirası Ödenmesini Gerektiren İşlemler
112
A. Tamir ve Montaj Hizmetleri
112
D. Kredi Kartı Anlaşmaları
113
E. Komisyonculuk ve Simsariye Giderleri
114
F. Banka Komisyon ve Masrafları
114
H. Gümrük Vergi ve Resimleri ile Benzeri Ücretler
115
J. Sosyal Güvenlik ve Sosyal Sigorta
115
L. Ticari Faaliyetlerden Sağlanan Kârlar
115
N. Vergiler ve Harçlar
116
DIŞ TİCARETTE MÜCBİR SEBEP HALLERİ
117
Mücbir Sebep Hallerinin Belgelendirilmesi
117
AKREDİTİFLİ ÖDEME (Letter of Credit, Documentary Credit)
123
I. Akreditifin Tarafları ve Yükümlülükleri
123
A. Akreditif Amiri (İthalatçı): (Applicant)
123
B. Amir Banka (İthalatçının Bankası): (Issuing Bank)
124
C. Akreditif Lehdarı (İhracatçı): (Beneficiary)
125
D. Aracı Banka (İhracatçının Bankası): (Intermediary Bank)
125
1. İhbar Bankası (Advising Bank)
125
2. Teyit Bankası (Confirming Bank)
125
3. Rambursman Bankası (Reimbursing Bank)
125
II. Akreditifli Ödemenin İşleyişi
126
III. Akreditifte Bulunması Gereken Bilgiler
127
IV. Akreditif Çeşitleri
128
A. Kabilirücu (Dönülebilir)/ Gayri Kabilirücu (Dönülemez) Akreditifler
128
1. Kabilirücu Akreditifler (Revocable Documentary Credits)
128
2. Gayri Kabilirücu Akreditifler (Irrevocable Documentary Credits)
129
B. Teyitli / Teyitsiz Akreditifler
129
1. Teyitli Akreditif (Confirmed Documentary Credit)
129
2. Teyitsiz Akreditif (Unconfirmed Documentary Credit)
130
C. Rotatif Akreditifler (Revolving Documentary Credit)
130
D. Kullandırım Şekillerine Göre Akreditifler
132
1. İbrazında Ödemeli Akreditifler (Sight Payment Documantary Credits)
132
2. Vadeli Akreditifler (Deferred Payment Documentary Credit)
133
3. Kabul Kredili Akreditifler (Acceptance Documentary Credits)
133
4. İştira Akreditifleri (Negatiable Documentary Credit)
134
E. Karşılıklı Akreditif (Back – to – Back Documentary Credit)
135
F. Devredilebilir Akreditif (Transferable Documentary Credit)
135
G. Kırmızı Şartlı Akreditif (Red Clause Documentary Credit)
136
H. İhtiyat Akreditifi (Stand – By Letter of Credit)
136
I. Yeşil Şartlı Akreditif (Green Clause Letter of Credit)
137
YURT DIŞINDAN SAĞLANAN KREDİLER
139
I. Kredinin Kullanılması
139
II. Kreditörün Değişmesi
141
III. İhracat Kredi Kurumlarından Sağlanan Krediler
141
IV. Hazine Müsteşarlığına Bildirim Yapılacak Krediler
142
V. T.C. Merkez Bankasına Bildirim Yapılacak Krediler
144
VI. Yurt Dışından Borçlanma Olarak Kabul Edilen ve Edilmeyen Krediler
145
A. Damga Vergisi ve Harçlar
147
B. Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu
147
VIII. Kredilerin Geri Ödenmesi
147
A. Damga Vergisi ve Harçlar
149
B. Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu
150
IX. Kredilerin Başka Bir Bankaya Aktarımı
150
X. Bankaların Borçlu Sıfatıyla Sağladıkları Krediler
150
XI. Katılım Bankalarının Sağladıkları Fonlar
151
FİRMALAR TARAFINDAN YURT DIŞINDAN SAĞLANAN KREDİLER
153
I. İhracat Faaliyetleri İçin Sağlanan Krediler
153
A. Kredinin Sağlanması
153
B. Kredinin Döviz Ödemesi Gerektiren İşlemlerde Kullanılması
154
C. Kredinin Türk Lirası Olarak Kullanılması
157
II. Transit Ticaretin Finansmanı İçin Sağlanan Krediler
157
III. Yurt Dışındaki İşlerle İlgili Olarak Sağlanan Krediler
158
IV. İthalatçılar Tarafından Kullanılan Ayni Krediler
161
V. İşletme İhtiyacı İçin Sağlanan Krediler
161
VI. İthalatın Finansmanı Amacıyla Sağlanan Krediler
163
VII. Yurt Dışından Alınacak Gemiler İçin Sağlanan Krediler
165
VIII. Yabancı Firmaların Yurt Dışından Sağladığı Krediler
165
IX. Türk Firmalarının Yurt Dışından Türk Lirası Kredi Alması
166
I. İhracatın Finansmanı İçin Açılacak Döviz Kredileri
168
A. Kredinin Döviz Olarak Kullanılması
168
B. Kredinin Türk Lirası Olarak Kullanılması
169
II. Transit Ticaretin Finansmanı Amacıyla Açılan Döviz Kredileri
170
III. Finansal Kiralama Şirketlerine Açılan Döviz Kredileri
172
IV. Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Döviz Kredisi Kullanılması
173
V. Kamu Kuruluşlarınca Teşvik Belgesiz Yatırım Malı Alımlarının Finansmanı Amacıyla Döviz Kredisi Kullanılması
174
VI. Kredilerin Kapatılması
174
VII. Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Kullanılacak Kredilerde Süre Uzatımı ve Vergi, Resim ve Harç İstisnası Uygulaması
174
VIII. Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Kullanılacak Ayni Kredilerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Uygulaması
175
IX. Yurt Dışındaki İşlerle İlgili Olarak Açılan Krediler
175
X. Uluslararası Yurt İçi İhaleler ile Savunma Sanayi Projelerini Üstlenen Firmalara Açılacak Döviz Kredileri
180
XI. Bakım, Onarım Hizmetleri İçin Açılacak Döviz Kredileri
181
XII. Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmelerinin Geliştirilmesi ve Desteklenmesi Amacıyla Açılacak Döviz Kredileri
183
XIII. Yurt Dışında Yerleşik Firmalara Açılacak Döviz Kredileri
184
XIV. Döviz Üzerinden Düzenlenen Çeklerin ve Diğer Menkul Kıymetlerin İskonto-İştira Edilmesi
186
XV. Bankaların Birbirlerine Açacakları Krediler
190
XVI. Kredi Kartları Karşılığında Açılan Döviz Kredileri
190
PREFİNANSMAN KREDİLERİ
191
I. Prefinansman Kredilerinin Temini
191
II. Prefinansman Kredisinin Kullanımı
192
IV. Prefinansman Kredisinin Devredilmesi
194
V. Prefinansman Kredisinin Başka Bir Bankaya Aktarımı
195
VI. Prefinansman Kredilerinin Kapatılması
196
VII. Prefinansman Kredilerinin Mahsup Suretiyle Ödenmesi
196
A. İhracat Bedelleri İle Mahsup Edilmek Suretiyle Ödeme
196
B. Döviz Kazandırıcı Hizmet Bedelleriyle Mahsup Edilmek Suretiyle Ödeme
198
C. Prefinansman Kredisinin İhracat, Belge Kapsamındaki İhracat Sayılan Satış ve Teslimler İle Döviz Kazandırıcı Faaliyetlere İlişkin Bedellerle Tasfiyesi
199
DÖVİZ VE PREFİNANSMAN KREDİLERİYLE İLGİLİ ORTAK HUSUSLAR
201
I. Kısa Vadeli İhracat Kredileri
206
A. Reeskont Kredileri
207
B. Sevk Öncesi İhracat Kredileri
207
C. İhracata Hazırlık Kredileri
212
D. Dış Ticaret Şirketleri İhracat Kredisi
214
E. KOBİ İhracat Hazırlık Kredileri
215
F. Sevk Sonrası Reeskont Kredisi
216
G. İhracata Dönük Üretim Finansman Kredisi
220
II. Orta-Uzun Vadeli İhracat Kredileri
222
A. İhracata Yönelik İşletme Sermayesi Kredisi
222
B. İhracata Yönelik Yatırım Kredisi
224
D. Avrupa Yatırım Bankası Kredisi
228
E. Yurt Dışı Mağazalar Yatırım Kredisi
230
F. Özellikli İhracat Kredisi
231
G. Gemi İnşa ve Finansman Programı
232
III. Döviz Kazandırıcı Hizmetler Kapsamındaki Krediler
234
B. Uluslararası Nakliyat Pazarlama Kredisi
235
C. Yurt Dışı Müteahhitlik Hizmetleri Teminat Mektubu Programı
236
D. Yurt Dışı Müteahhitlik Hizmetleri Köprü Kredisi
238
E. Döviz Kazandırıcı Hizmetler Kredisi
240
F. Yurt Dışı Fuar Katılım Kredisi
242
IV. İhracat Kredi Sigortası
244
A. Kısa Vadeli İhracat Kredi Sigortası Programı
245
B. Orta ve Uzun Vadeli İhracat Kredi Sigortası
249
C. Spesifik İhracat Kredi Sigortası Sevk Sonrası Risk Programı
250
D. Teminat Mektuplarının Haksız Nakde Çevrilme Sigortası
250
TÜRK LİRASI İHRACAT KREDİLERİ
253
III. Sevk Öncesi İhracat Kredileri (İhracata Hazırlık Kredileri)
255
IV. Sevk Sonrası İhracat Kredileri
255
A. Vadeli Akreditif İskontosu
257
B. Amir Banka Avalli Kabul Kredili Ödeme İskontosu
257
C. Banka Garantili Vadeli Vesaik Mukabili Ödeme İskontosu
258
VI. Ticari İşletme Kredileri
258
VI. İhracat Reeskont Kredisi
259
I. Kullanım (Kredi Çekiliş) Dönemi
262
II. Geri Ödeme Dönemi
262
YURT DIŞINA TÜRK LİRASI KREDİ AÇILMASI
265
I. Bankaların Açtığı Krediler
265
II. Firmalarca Yurt Dışındaki Ortaklıklarına Kredi Açılması
266
I. Bankalarca Altın Kredisi Açılması
267
II. Yurt Dışından Altın Kredisi Alınması
268
I. Teminat Mektubunun Tarafları
271
II. Teminat Mektubunun Çeşitleri
273
III. Yurtdışı Banka Kontrgarantisine Karşılık Düzenlenen Dövizi Natık Teminat Mektupları
275
IV. İthalata İlişkin Peşin Ödeme Teminat Mektupları
277
V. Stand-By L/C (Garanti Akreditifleri)’ne Karşılık Verilen Dövizi Natık Teminat Mektupları
277
VI. Stand-By Akreditiflerin Teminat Mektuplarından Farkları
279
I. Türkiye’deki Firmaların Yurt Dışından Gayri Nakdi Kredi, Garanti ve Kefalet Sağlamaları
281
II. Türkiye’deki Bankaların Teminat Mektubu Düzenlemeleri, Garanti ve Kefalet Vermeleri
281
III. Bankalar Dışındaki Türkiye’de Yerleşik Kişilerce Verilen Teminat Mektubu, Garanti ve Kefaletler
284
IV. Gemi İpoteği Tesisi
284
V. Döviz Kazandırıcı Gayri Nakdi Krediler
284
A. Dövizi Natık Teminat Mektupları
284
VI. Gayri Nakdi İthalat Kredileri
285
B. Aval – Kabul Kredileri
286
1. Süreli (Vadeli) Olarak Düzenlenen Harici Garantiler
288
2. Süresiz Olarak Düzenlenen Harici Garantiler
289
I. Forfaiting İşleminin Tarafları ve İş Akışı
291
II. Forfaiting İşleminin Avantajları
293
III. Faiz ve Komisyon Uygulaması
293
IV. Forfaiter’in Yapacağı İncelemeler
293
I. Faktoring Çeşitleri
295
A. Ulusal Faktoring – Uluslararası Faktoring (Domestic Factoring – International Factoring)
295
B. Açık Faktoring – Gizli Faktoring (Disclosed Factoring – Undisclosed Factoring)
296
C. Geleneksel Faktoring – Zahiri Faktoring (Old – Line Factoring – Recourse Factoring)
296
D. Vade Faktoringi – Peşin Faktoring (Maturity Factoring- Advance Factoring)
296
III. Faktoring Uygulamasının Sağladığı Avantajlar
298
A. Satıcı Firma Açısından
298
B. Faktor Firma Açısından
299
C. Müşteriler Açısından
300
IV. Faktoring Şirketlerinin Yapamayacakları İşlemler
300
LEASING (FİNANSAL KİRALAMA)
303
I. Leasing Konusu Olabilecek Mallar
304
II. Mülkiyetin Devir Süresi
305
III. Leasing İşleminin Yapılışı
308
IV. Leasing’in Sağladığı Avantajlar
310
V. KDV Uygulaması ve Diğer Yasal Yükümlülükler
311
Ek 1: T.C. MERKEZ BANKASI TARAFINDAN KONVERTIBL OLARAK KABUL EDİLEN YABANCI PARALAR
313
Ek 2: İHRACI KAYDA BAĞLI MALLAR LİSTESİ
314
Ek 3: KANUN, KARARNAME VE ULUSLARARASI ANLAŞMALARLA İHRACI YASAKLANMIŞ MALLAR
316
ULUSLARARASI TİCARİ TERİMLER
317
Faydalanılan Kaynaklar
331