Birinci Bölüm MECRA HAKKININ YASAL DAYANAĞI, HUKUKİ NİTELİĞİ
§. 1. MECRA KAVRAMI VE YASAL DAYANAĞI
23
B. Mecra Hakkının Ortaya Çıkmasının Nedenleri
24
C. Mecra Hakkının Kapsamı
25
II. Mecra Hakkının Yasal Dayanağı
29
A. Medeni Kanundaki Düzenleme
29
B. Önceki Medeni Kanundaki Düzenleme
31
C. Medeni Kanun Değişiklikleri ile İlgili Taslak ve Tasarılardaki Düzenlemeler
32
1. 1971 Tarihli Ön Tasarıda Mecralar
32
2. 1984 Tarihli Ön Tasarıda Mecralar
35
D. Yürürlükteki Uygulama Kanunu ile Önceki Tatbikat Kanununun ve Tapu Sicil Tüzüğünün Mecra Hakkı ile İlgili Hükümleri
38
1. Uygulama Kanunlarındaki Düzenlemeler
38
a. Türk Medeni Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’un İlgili Hükümleri
38
b. Önceki Tatbikat Kanununun İlgili Hükümleri
39
2. Tapu Sicil Tüzüğünün Düzenlemesi
39
§. 2. MECRA HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ
41
I. Mülkiyet Hakkının Kanundan Doğan Sınırlamaları ve Mecra Hakkı
41
II. Yasal Bir İrtifak Hakkı Olduğu Görüşü
45
III. Mecra Hakkının Bir Üst Hakkı Olduğu Görüşü
49
IV. Mecra Hakkını Öğretinin Nitelemesi ve Uygulamanın Değerlendirilmesi
53
İkinci Bölüm MECRA HAKKININ TARİHSEL GELİŞİMİ, ÇEŞİTLERİ VE KURULMA YOLLARI
§. 3. MECRA HAKKININ TARİHSEL GELİŞİM
55
B. Önceki Medeni Kanundaki Düzenleme
63
C. Yürürlükteki Medeni Kanundaki Düzenleme
64
D. Önceki Tatbikat Kanunu ve Yürürlükteki Uygulama Kanunundaki Düzenleme
64
A. Medeni Kanun Öncesi Kurulan Mecralara İlişkin Kararlar
67
1. Hukuk Genel Kurulu Kararları
67
§. 4. MECRA İRTİFAKININ ÇEŞİTLERİ
72
I. Tabi Oldukları Hükümler Bakımından
72
II. Kuruluş Şekline Göre Mecralar
73
A. İzne Bağlı Mecralar
73
B. Eşyaya Bağlı Olarak Kurulan Mecralar
75
2. Zorunlu Mecra Hakkı
77
C. Şahsa Bağlı Olarak Kurulan Mecralar
79
2. Mecra İrtifakının Şahsa Bağlı Olarak Kurulması
84
IV. Şahsa Bağlı Mecra İrtifakı ile Eşyaya Bağlı Mecra İrtifakının Karşılaştırılması
85
A. İzne Bağlı Mecralara İlişkin Daire Kararları
86
§. 5. MECRA HAKKININ KURULMA YOLLARI
88
A. Konusu ve Tarafları
90
B. Mecra İrtifakı Sözleşmesinin Şekli ve Niteliği
92
1. Rızai Olarak Taşınmaz Yararına Kurulacak Sözleşmelerin Şekil ve Niteliği
92
2. Tek Taraflı Olarak Mecra İrtifakına Olanak Veren Belgelerin Şekil ve Niteliği
98
3. Rızai Olarak Şahıs veya Kuruluş Lehine Kurulacak Sözleşmelerin Şekil ve Niteliği
99
4. Zorunlu Mecra İrtifakını Kuran Sözleşmelerin Şekil ve Niteliği
100
III. Mecra Hakkının Tescilden Önce Kazanılması
106
A. Mecra İrtifakının Dava Yolu ile Kurulması
106
1. MK’nın 716/1 Maddesi Uyarınca Açılan Tescile Zorlama Davaları
106
2. Zamanaşımı ile Kazanma Nedeniyle Açılan Davalar
107
a. İrtifak Haklarının Zamanaşımı ile Kazanılması
107
b. Rızai Mecra İrtifakının Zamanaşımı ile Kazanılması
109
c. Zorunlu Mecra Hakkının Zamanaşımı ile Kazanılıp Kazanılamayacağı Sorunu
114
3. Zaruret Durumunun Giderilmesi İçin Açılan Davalar
116
B. Açıktan Geçen Mecralar
117
A. Mecra Sözleşmesinin Şekli ve Niteliğine İlişkin Kararlar
120
1. Hukuk Genel Kurulu Kararları
120
B. Zamanaşımı Nedeniyle Mecranın Kazanılmasına İlişkin Kararlar
129
1. Hukuk Genel Kurulu Kararları
129
3. Diğer Daire Kararları
137
C. Açıktan Geçen Mecralara İlişkin Kararlar
139
1. Hukuk Genel Kurulu Kararı
139
Üçüncü Bölüm GENEL OLARAK İRTİFAK HAKLARI VE RIZAİ MECRA İRTİFAKI
§. 6. İRTİFAK HAKLARI
143
I. Mecra İrtifakı ve İdari Ayni İrtifak
143
II. Genel Olarak İrtifak Hakları
145
A. İrtifak Hakkı Kavramı ve Hak Sahibine Sağladığı Haklar
145
B. İrtifak Hakkı Türleri
146
C. İrtifak Hakkının Korunması
149
D. İrtifak Hakkının Kazanılma Yolları
150
E. İrtifak Hakkının Sona Ermesi
150
2. Diğer Daire Kararları
158
§. 7. RIZAİ MECRA İRTİFAKININ KOŞULLARI, SONUÇLARI
162
I. Rızai Mecra İrtifakı (Sözleşmeyle Kurulabilen Mecra İrtifakı)
162
II. Bir İşletmenin Gerektirdiği Mecralar (MK. m. 727)
165
B. Maddenin Öngördüğü İlkeler
167
1. Mecranın İşletmenin Eklentisi (Teferruatı) Olduğu
167
a. Genel Hükümlere Göre Eklenti (Teferruat)
167
b. MK.727. Maddede Kabul Edilen Eklenti
169
2. İşletme Sahibinin Mecraların Maliki Olması
171
C. Hükümde Kabul Edilen Mecra Türleri
172
3. Elektrik Mecraları
173
1. Bir İşletmeye Bağlı Olmak
174
2. Mecranın Transit Mecra Olması
177
3. İşletme Dışındaki Bir Taşınmazdan Mecra Geçirilmesinin İrtifak Hakkına veya Komşuluk Hükümlerine Göre Elde Edilmiş Bir Hakka Dayanması
178
4. Mecranın Eklenti ve İşletme Sahibinin Mülkü Olamayacağına İlişkin Bir Hüküm Bulunmaması
180
III. 727. Maddenin Getirdiği İlkelerin Doğurduğu Sonuçlar
182
A. İşletmenin Devrinde
182
B. İşletme Üzerinde Rehin Tesisinde
182
C. İşletmenin Cebri İcraya Konu Olmasında
182
D. İşletme Sahibinin Sorumluluğu
183
A. Mecra Türlerine İlişkin Kararlar
184
B. Rızai Mecra İrtifakı, Koşulları ve Sonuçlarına İlişkin Kararlar
192
1. Anayasa Mahkemesi Kararı
192
2. Hukuk Genel Kurulu Kararları
201
4. Diğer Daire Kararları
203
Dördüncü Bölüm ZORUNLU MECRA HAKKI
§. 8. ZORUNLU MECRA HAKKININ KURULABİLMESİ İÇİN GEREKLİ GENEL KOŞULLAR
209
I. Taşınmazların Tapuda Kayıtlı Olması Koşulu
209
A. Koşulun Nitelenmesi
209
B. Mecra İstemi Bakımından Taşınmazın Anlamı
210
C. Tapuda Kayıtlı Olma İlkesi
210
D. Tapusuz Taşınmazda İstemin Çözülmesi
211
II. Taşınmazın Mecra Gereksiniminin Bulunması Koşulu (Zorunluluk Hali)
212
A. Koşulun Nitelemesi
213
D. Koşulun Örneklemesi
214
1. Öğretiden Örneklemeler
214
2. Uygulamadan Örneklemeler
215
a. Su Mecrası Bakımından
215
b. Pis Su Kanalı (Kanalizasyon) Bakımından
216
c. Elektrik Hattı Bakımından
217
III. Mecranın Başka Yerden Geçirilmesinin Olanaksız Olması Koşulu
217
A. Koşulun Nitelemesi
217
C. Olanaksızlık Koşulunu Ortadan Kaldıran Nedenler
218
1. Su Mecrası Bakımından
219
2. Pis Su Kanalı (Kanalizasyon) Bakımından
219
3. Elektrik Hattı Bakımından
220
IV. Mecranın Başka Yerden Geçirilmesinin Aşırı Ölçüde Masraflı Olması Koşulu
220
A. Koşulun Nitelemesi
220
C. Koşulun Aranmayacağı Durum
221
V. Mecra Geçiriminin Ancak Komşu Taşınmazlardan İstenebileceği Koşulu
222
A. Koşulun Nitelemesi
222
VI. İstemden Feragat Edilmemiş Olması Koşulu
225
VII. Zorunlu Mecra Karşılığı Tam Tazminatın Ödenmiş Olması Koşulu
225
A. Koşulun Nitelemesi
225
B. Tam Tazminat Kavramı
225
C. Tam Tazminatın Hesaplanması
226
D. Tam Tazminatın Ödeme Zamanı, Biçim ve Tarafları
227
§. 9. UYGULAMANIN SAPTADIĞI KOŞULLAR
243
I. Sınır Çizgisinin İzlenmesi Gerekliliği (Taşınmazın Ekonomik ve Geometrik Bütünlüğünü Bozmama, İkiye Bölmeme İlkesi)
243
II. Mecranın Kesintisiz Kurulması
244
IV. En Az Zarar Görecek Taşınmazın Belirlenmesi
245
1. Hukuk Genel Kurul Kararları
245
3. Diğer Daire Kararları
255
§. 10. ÜZERİNDE MECRA KURULAMAYACAK YERLER
256
Beşinci Bölüm MECRA HAKKI DAVALARINDA GÖREV, YETKİ VE TARAFLAR
§. 11. GÖREVLİ MAHKEME
259
II. Zorunlu Mecra Hakkı Davalarında Görev
260
III. Rızai Mecra İrtifaklarında Görev
262
1. Hukuk Genel Kurulu Kararları
263
§. 12. YETKİLİ MAHKEME
27 0
II. Mecra İrtifak Hakkı Davalarında Yetki
271
II. Zorunlu Mecra Hakkı Davalarında Davacı
273
B. Tek Malikli Taşınmazlarda
278
C. Paylı Mülkiyete (Müşterek Mülkiyete) Konu Taşınmazlarda
278
D. Elbirliği Mülkiyetine (İştirak Halinde Mülkiyete) Konu Taşınmazlarda
283
E. Mecra İhtiyacı Duyan Taşınmaz Üzerinde Sınırlı Ayni Hak Sahibi Olanların Davacı Olabilme Hakları
285
III. Rızai Mecra İrtifakında Davacı
286
A. Taşınmaza Bağlı Rızai Mecra İrtifakında Davacı
286
B. Kişiye Bağlı Olarak Kurulan Rızai Mecra İrtifaklarında Davacı
288
IV. Zorunlu Mecra Hakkı Davalarında Davalı
289
A. Tek Malikli Taşınmazlarda Davalı
289
B. Paylı Mülkiyete (Müşterek Mülkiyete) Konu Taşınmazlarda Davalı
291
C. Elbirliği Mülkiyete (İştirak Halinde Mülkiyete) Konu Taşınmazlarda Davalı
291
D. Yükümlenecek Taşınmaz Üzerinde Önceden Kurulmuş Sınırlı Ayni Hak Bulunması Hali
292
V. Rızai Mecra İrtifakı Davalarında Davalı
294
VI. Kamulaştırma Yetkisi Olan Kurumların Dava Açma Hakkı
295
VII. Önceden Kurulan Mecra Hakkından Yararlanma
298
VIII. Paylı Mülkiyete (Müşterek Mülkiyete) Tabi Bir Taşınmazda Paydaşların Birbirinden Mecra İstemesi Hali
298
IX. Bazı Özel Kanunlarca Verilen Taşınmazlardan Mecra İrtifakı Tesisi İstenip İstenemeyeceği Sorunu
302
A. Davacı Olma ile İlgili Kararlar
303
1. Anayasa Mahkemesi Kararı
303
3. Hukuk Genel Kurul Kararı
320
5. Paylı Mülkiyette (Müşterek Mülkiyetet) Davacı
327
6. Elbirliği Mülkiyetine (İştirak Halinde) Konu Taşınmazda Davacı
33 3
a. Hukuk Genel Kurulu Kararı
333
B. Davalı Olma ile İlgili Kararlar
348
C. Kamulaştırma Yetkisi Olan Kurumların Dava Açma Hakkı
363
D. Önceden Kurulan Mecra
365
E. Paylı Mülkiyete Tabi Bir Taşınmazda Paydaşların Birbirlerinden Mecra İstemesi Hali
369
Altıncı Bölüm ZORUNLU MECRA DAVASININ YARGILAMA EVRESİ SONUÇLANDIRILMASI VE USUL KONULARI
§. 14. ZORUNLU MECRA DAVASININ YARGILAMA SÜRECİ
375
§. 15. ZORUNLU MECRA HAKKI DAVALARINDA HÜKÜM KURMA BİÇİMİ
388
I. Kurulacak Hüküm ve Niteliği
388
II. İstemin Aşılamayacağı Kuralı
392
III. Davacının Mecra Yeri Konusundaki Direnimi ve Sonuçları
393
A. Kurulacak Hüküm ve Niteliği ile İlgili Kararlar
394
B. İstemin Aşılamayacağı Kuralı ile İlgili Kararlar
400
C. Davacının Direnimi ile İlgili Kararlar
403
§. 16. ZORUNLU MECRA DAVALARINA İLİŞKİN USUL KONULARI
404
I. Yargılama Giderleri
404
IV. Müddeabihin El Değiştirmesi
409
B. Zorunlu Mecra Hakkı Davalarında Müddeabihin El Değiştirmesi
410
B. Zorunlu Mecra Davalarında Kesin Hüküm
412
VI. Feragat, Kabul ve Sulh
414
VII. Çeşitli Usul Sorunları
415
1. Hukuk Genel Kurulu Kararları
416
Yedinci Bölüm MECRA İRTİFAKININ TAPUYA TESCİLİ VE TARAFLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
§. 17. MECRA İRTİFAKININ TAPU KÜTÜĞÜNE TESCİLİ
433
I. Tescilin Yasal Dayanağı
433
A. Medeni Kanunda Tescil
433
B. Zorunlu Mecra Hakkında Tescil
435
C. Rızai Mecra İrtifakında Tescil
437
II. Tescilin Hukuki Sebebi
440
A. Mahkeme Hükmüne Dayalı Mecra İrtifakında
440
B. Sözleşmeye Dayalı Mecra İrtifakında
442
IV. Tapuya Tescilin Sonucu
443
§. 18. MECRA İRTİFAKINDAN DOĞAN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER
452
II. İrtifakın Kapsamının Belirlenmesi
453
III. Mecra İrtifakının Değişen Durumlara Uydurulması
457
IV. Mecra İrtifakı Sahibinin Hak ve Yükümlülükleri
460
2. Mecrayı Kontrol ve Onarım
462
3. Mecra İrtifakının Kapsamının Belirlenmesini İsteme Yetkisi
462
1. Yükümlü Taşınmaz Malikinin Yararlarının Korunması
466
2. Mecranın Bakım ve Onarımı
468
V. Yükümlü Taşınmaz Malikinin Hak ve Yetkileri
470
1. Mecranın Yerinin Değiştirilmesini Talep Hakkı
470
d. Masrafların Karşılanması
477
2. Hak Sahibinin Satın Almasını İsteme Hakkı
478
1. Katlanma ve Engel Olmama Yükümü
480
2. Masraflara Katılma Yükümü
481
VI. Taşınmazların Bölünmesi Durumu
483
A. Yararlanan Taşınmazın Bölünmesi
483
B. Yükümlü Taşınmazı Bölünmesi
486
VII. Mecra Hakkı Sahibinin Üçüncü Kişiler Karşısında Durumu
487
1. Hukuk Genel Kurulu Kararları
488
Sekizinci Bölüm MECRA İRTİFAKININ SONA ERME NEDENLERİ, KALDIRILMA USULÜ VE TAZMİNAT SORUNU
§. 19. MECRA İRTİFAKININ SONA ERME NEDENLERİ
505
I. Kazai Olmayan Sona Erme Nedenleri
505
B. Taşınmazın Yok Olması
508
D. Mülkiyet Hakkının Terki
509
F. Sürenin Sona Ermesi
511
G. Açıktan Geçen Mecralarda Sona Erme
512
I. Rehinli Bir Taşınmazda Sonradan Zorunlu Mecra Hakkı Kurulması Durumunda Mecra Hakkının Kaldırılması Sorunu
515
II. Kazai Terkinle Sona Erme Nedenleri
520
B. Yüke Göre Yararda Azalma Koşulu
523
C. Kazai Terkin Davası
525
III. Terkinin Sonuçları
529
§. 20. MECRA HAKKININ SONA ERMESİNDE TAZMİNAT SORUNU
531
1. Hukuk Genel Kurulu Kararları
532
Dokuzuncu Bölüm MECRALARLA İLGİLİ KAMU YARARINA OLAN SINIRLAMALAR
§. 21.MECRA GEÇİRİLMESİNE İLİŞKİN KAMU HUKUKU HÜKÜMLERİ
549
II. Kamulaştırma Yasası ile Getirilen Hükümler
550
III. Özel Kanunlarla Getirilen Hükümler
554
A. Devlet Su İşleri (=DSİ) Umum Müdürlüğü Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun
554
B. Ankara, İstanbul ve Nüfusu 100.000 den Yukarı Olan Şehirlerde İçme, Kullanma ve Endüstri Suyu Temini Hakkındaki Kanun
555
C. Köy İçme Suları Hakkında Kanun
555
D. Yeraltı Suları Hakkında Kanun
5 56
E. Taşkın Sulara ve Su Baskınlarına Karşı Korunma Kanunu
558
F. Ameliyatı İskaiye İşletme Kanunu Muvakkatı
558
G. Bataklıkların Kurutulması ve Bunlardan Elde Edilecek Topraklar Hakkında Kanun
559
H. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun
559
İ. Elektrik Piyasası Kanunu
563
K. Doğal Gaz Piyasası Kanunu
565
L. Telgraf ve Telefon Kanunu
566
§. 22. MECRANIN KULLANILMASINA İLİŞKİN KAMU HUKUKU HÜKÜMLERİ
570
I. Çevre Sağlığı ile İlgili Hükümler
570
II. Doğal Kaynakların ve Tarımın Korunması ile İlgili Hükümler
572
§. 23. YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN YASALARLA GETİRİLEN SINIRLAMALAR
576
1. Daire Kararları (Danıştay-Yargıtay)
576
Onuncu Bölüm MECRA HAKKINA ELATILMASI
§. 24. GENEL OLARAK TAŞINMAZA ELATILMASI
609
§. 25. MECRA YERİNE ELATILMASI
610
II. Mecra Yerine Yükümlü Taşınmaz Sahibinin Elatması
610
III. Mecra Yerine Üçüncü Kişinin Elatması
611
§. 26. MECRA YERİNE ELATMANIN ÖNLEMESİ DAVASI
612
IV. İnceleme Evresi ve Usulü ile Sonuçlandırılması
613
1. Hukuk Genel Kurulu Kararları
614
3. Diğer Daire Kararları
653
Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğü Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun
681
Ankara, İstanbul ve Nüfusu Yüzbinden Yukarı Olan Şehirlerde İçme, Kullanma ve Endüstri Suyu Temini Hakkında Kanun
695
Yeraltı Suları Hakkında Kanun
697
Köy İçme Suları Hakkında Kanun
703
Taşkın Sulara ve Su Baskınlarına Karşı Korunma Kanunu
707
Yeraltı Suları Tüzüğü
711
Ameliyatı İskaiye İşletme Kanunu Muvakkatı
717
5516 Sayılı Bataklıkların Kurutulması ve Bundan Elde Edilecek Topraklar Hakkında Kanun
727
Hususi Hastaneler Kanunu
733
Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun
741
Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Kaldırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
763
1580 Sayılı Belediye Kanunu
789
5393 Sayılı Belediye Kanunu
833
Büyükşehir Belediyesi Kanunu
869
Petrol Piyasası Kanunu
887
Telgraf ve Telefon Kanunu
909