KİRA SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN YÜKÜMLÜLÜKLER,
KİRA SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN HAKLARIN TEMİNAT ALTINA ALINMASI
§1. KİRA SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN YÜKÜMLÜLÜKLER
25
I. Genel Olarak Kira Sözleşmesi
25
A. Kira sözleşmesinin tanımı, unsurları ve hukuki niteliği
25
II. Kira Sözleşmesinden Doğan Yükümlülüklerin Sınıflandırılması
29
A. Kira sözleşmesinden doğan edim yükümlülükleri
31
1. Kira sözleşmesinden doğan asli edim yükümlülükleri
34
a. Kiraya verenin asli edim yükümlülükleri
34
b. Kiracının asli edim yükümlülükleri
38
2. Kira sözleşmesinden doğan yan edim yükümlülükleri
40
a. Kiraya verenin yan edim yükümlülükleri
41
b. Kiracının yan edim yükümlülükleri
43
B. Kira sözleşmesinden doğan yan (edim dışı) yükümlülükler
49
1. Kiraya verenin yan yükümlülükleri
52
a. Kiraya verenin ifaya yardımcı yan yükümlülükleri
52
b. Kiraya verenin koruma yükümlülükleri
53
2. Kiracının yan yükümlülükleri
56
§2. KİRA SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN HAKLARIN TEMİNAT ALTINA ALINMASI
62
I. Genel Olarak Teminatlar
62
A. Borç ilişkilerinde teminat ihtiyacı
62
2. Borçlunun sınırsız malvarlığı ile sorumluluğunun alacağın karşılanmasında
her zaman yeterli olmaması
64
B. Teminat sağlama yükümlülüğünün kaynakları
66
C. Kanuni düzenlemeler ve mahkeme kararları ışığında teminat kavramının
2. Aynî ve kişisel teminatlar
71
II. Kira Sözleşmelerinde Teminat İhtiyacının Karşılanması
73
A. Kira sözleşmelerinde teminat yükümlülüğünün amacı ve önemi
73
B. Kiracı aleyhine düzenleme yasağı (TBK m. 346) karşısında kiracının teminat
yükümlülüğünün değerlendirilmesi
76
III. Kira Sözleşmesi ile Kiracının Teminat Yükümlülüğü Arasındaki İlişkinin Hukuki
Olarak Nitelendirilmesi ve Bunun Sonuçları
78
A. Kiracının teminat yükümlülüğünün hukuki niteliği, sözleşmenin tipine
etkisi ve bu yükümlülüğe uygulanacak hükümlerin belirlenmesi
79
1. Kiracının teminat yükümlülüğünün hukuki niteliği
79
2. Kiracının teminat yükümlülüğünün sözleşmenin tipine etkisi ve bu
yükümlülüğe uygulanacak hükümlerin belirlenmesi
81
a. Kira sözleşmesinin içeriğinde yer alan kiracının teminat
yükümlülüğünün sözleşmenin tipine etkisi ve bu yükümlülüğe
uygulanacak hükümlerin belirlenmesi
81
bb. Kiracının teminat yükümlülüğünün kira sözleşmesinin esaslı bir
unsuru olmasının sözleşmenin tipine etkisi ve bu yükümlülüğe
uygulanacak hükümlerin belirlenmesi
85
b. Müstakil bir sözleşme ile kira sözleşmesine bağlanan kiracının
teminat yükümlülüğünün kira sözleşmesinin tipine etkisi ve bu
yükümlülüğe uygulanacak hükümlerin belirlenmesi
89
B. Bağlantılı sözleşme yasağı (TBK m. 340) karşısında kiracının teminat
yükümlülüğünün değerlendirilmesi
90
1. Bağlantılı sözleşme
90
2. Bağlantılı sözleşme yapma yasağının şartlarının kiracının teminat
yükümlülüğü açısından değerlendirilmesi
92
3. Teminat sözleşmesinin taraflarının bağlantılı sözleşme yapma
yasağı kapsamında değerlendirilmesi
97
KİRA SÖZLEŞMELERİNE ÖZGÜ TEMİNAT:
KİRA GÜVENCESİ (TBK M. 342)
§3. KİRA GÜVENCESİ DÜZENLEMESİNİN AMACI, HUKUKİ NİTELİĞİ VE KİRA GÜVENCESİNE
İLİŞKİN KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ BAZI DÜZENLEMELER
99
I. Kira Güvencesi Düzenlemesinin Amacı
99
A. 818 sayılı Borçlar Kanunu döneminde uygulamada yaşanan sorunlar
99
B. Türk Borçlar Kanunu’nun 342. maddesinin amacı
101
II. Kira Güvencesinin Hukuki Niteliği
104
A. Kira güvencesinin benzer hukuki müesseselerle karşılaştırılması
104
1. Tüketim ödüncü (karz)
104
2. Mislî şeylerin saklanması (usulsüz tevdi)
106
b. Konut ve çatılı işyeri kiralarında ceza koşulu
111
B. Öğretideki kira güvencesinin hukuki niteliğine ilişkin görüşler ve
III. Kira Güvencesine İlişkin Karşılaştırmalı Hukuktaki Bazı Düzenlemeler
121
§4. KİRA GÜVENCESİ DÜZENLEMESİNİN UYGULAMA ALANI
130
I. Kira Sözleşmesinin Niteliği Bakımından Uygulama Alanı
130
C. Çatılı işyeri kavramı
133
D. Konut ve çatılı işyeri kiralarına ilişkin hükümlerin uygulama alanına
yönelik bazı özel hâller
136
1. Uygulama alanına dahil edilen durumlar
136
a. Kamu kurum ve kuruluşlarının yaptıkları kira sözleşmeleri
136
b. Konut ve çatılı işyeri ile birlikte kullanımı kiracıya bırakılan eşya
137
2. Uygulama alanı dışında bırakılan durumlar
139
a. Geçici kullanıma özgülenmiş taşınmazlar
139
II. Güvencenin Niteliği Bakımından Uygulama Alanı
141
A. Türk Borçlar Kanunu’nun 342. maddesinin hangi teminat türlerini
kapsadığı sorunu ve değerlendirmemiz
141
1. Türk Borçlar Kanunu’nun 342. maddesinin hangi teminat türlerini
B. Para ve kıymetli evrak olarak nitelendirilebilecek teminatlar
143
§5. KİRA GÜVENCESİ VERME BORCUNUN İFASI
145
I. Kira Güvencesi Anlaşması
145
II. Kira Güvencesinin Ödenmesi
147
B. Kira güvencesinin değiştirilmesi
149
III. Kira Güvencesinin Teminat Altına Aldığı Alacaklar
151
IV. Kira Güvencesinin Miktarı ve Sınırı
156
B. Kira güvencesinin üst sınırının hesaplanmasında yan giderlerin dikkate
alınıp alınmayacağı sorunu
157
C. Kira bedelinde daha sonradan gerçekleşen artış ve azalmaların kira
güvencesinin miktarına etkisi
159
D. Kira güvencesinin semerelerinin güvenceye dahil olup olmayacağı sorunu
160
E. Kira güvencesi miktarına ilişkin sınırlamanın hem konut hem de çatılı
işyeri kiraları açısından geçerli olması
162
V. Kira Güvencesinin Saklanması
165
B. Kira güvencesi hesabının kimin adına açılacağının belirlenmesi
165
C. Kira güvencesi hesabının vadesi
170
D. Kira güvencesinin saklanmasını sağlayabilecek kurum ve kuruluşlar
171
E. Kira güvencesinin semerelendirilmesi
173
F. Kira güvencesinin bankaya tevdi edilmesinin hukuki niteliği
176
1. Paranın vadeli tasarruf hesabına yatırılmasının hukuki niteliği
176
a. Tasarruf mevduatı sözleşmesinin hukuki niteliği
176
b. Kira güvencesi hesabının mevduat hesabı olarak nitelendirilip
nitelendirilemeyeceği sorunu
177
2. Kıymetli evrakın bankaya depo edilmesinin hukuki niteliği
179
§6. KİRA GÜVENCESİNİN TÜRK BORÇLAR KANUNU’NUN 342. MADDESİNE
AYKIRI OLARAK BELİRLENMESİ VE ÖDENMESİ
181
I. Kira Güvencesinin Üç Aylık Kira Bedelini Aşacak Şekilde Belirlenmesi
181
II. Kira Güvencesinin Bankaya Yatırılması Zorunluluğuna Aykırılık
183
§7. KİRA GÜVENCESİNİN İFA EDİLMEMESİ HÂLİNDE BAŞVURABİLECEK HUKUKİ YOLLAR
187
I. İfa Davası ve İcra Takibi
188
IV. Sözleşmeden Dönme/Sözleşmenin Feshi
196
A. Kiralanan teslim edilmeden önce sözleşmeden dönme
196
B. Kiralanan teslim edildikten sonra sözleşmenin feshi
197
§8. KİRA GÜVENCESİ ÜZERİNDE TASARRUF VE KİRA GÜVENCESİNİN TARAFLARDAN
BİRİNE TESLİM EDİLMESİ
202
I. Kira Güvencesi Üzerinde Tasarruf
202
II. Kira Güvencesinin Taraflardan Birine Teslim Edilmesi
203
A. Kira güvencesinin TBK m. 342/II c. 2’ye göre taraflardan birine teslim
2. Kira güvencesinin TBK m. 342/II c. 2’ye göre teslim edilebilmesi için
a. Tarafların rızası ile kira güvencesinin teslimi
205
b. İcra takibinin kesinleşmesi ile güvencenin teslim edilmesi
206
c. Kesinleşmiş mahkeme kararı sebebiyle kira güvencesinin teslimi
208
3. Kiraya verenin kira güvencesinden kesinti yapabilmesinin
TBK m. 342/II c. 2’deki sebeplerle sınırlandırılmasına ilişkin
eleştiriler ve değerlendirmemiz
212
B. Kira güvencesinin TBK m. 342/III’e göre kiracıya geri verilmesi
214
2. Kira güvencesinin TBK m. 342/III’e göre kiracıya geri verilmesinin
a. Kira sözleşmesinin sona ermiş olması
215
b. Kira sözleşmesinin sona ermesinden itibaren üç ay geçmesi
218
c. Kiraya verenin kiracıya karşı bir dava açtığını veya icra ya da iflas
yoluyla takibe giriştiğini yazılı olarak bildirmemiş olması
220
§9. BANKANIN KİRA GÜVENCESİNE İLİŞKİN TARAFLARA KARŞI SORUMLULUĞU
224
I. Genel Olarak Bankanın Taraflara Karşı Sorumluluğu
224
II. Bankanın Kiracıya Karşı Sorumluluğu
225
A. Sorumluluğun kaynağı
225
B. Kira güvencesinin TBK m. 342/II’de sayılan sebepler gerçekleşmeden
kiraya verene teslim edilmesi sebebiyle bankanın kiracıya karşı
C. Bankanın kira güvencesini kiracıya iade etmekten kaçınması sebebiyle
III. Bankanın Kiraya Verene Karşı Sorumluluğu
232
A. Sorumluluğun kaynağı
232
B. Kira güvencesinin TBK m. 342/II ve III’teki sebepler gerçekleşmeden kiracıya
teslim edilmesi sebebiyle bankanın kiraya verene karşı sorumluluğu
233
C. Bankanın kira güvencesini kiraya verene ödemekten kaçınması
sebebiyle sorumluluğu
235
KİRA SÖZLEŞMELERİNDE KİRA GÜVENCESİ DIŞINDA KALAN TEMİNATLAR
§10. KİRAYA VERENE SAĞLANAN TEMİNATLAR
237
A. Kefalet sözleşmesinin özellikleri
239
B. Kefaletin geçerlilik şartları
241
1. Esas bakımından geçerli bir kefalet sözleşmesinin bulunması
242
b. Kefil olma ehliyetinin bulunması
242
aa. Gerçek kişilerin kefil olma ehliyeti
242
bb. Tüzel kişilerin kefil olma ehliyeti
243
c. Kefilin evli olması hâlinde eşinin yazılı rızasının alınması
244
2. Şeklî açıdan geçerli bir kefalet sözleşmesinin bulunması ve bu
geçerlilik şartlarının kira sözleşmesi açısından değerlendirilmesi
247
a. Kefalet sözleşmesinin yazılı olması
247
b. Özel olarak el yazısı ile belirtilmesi gereken hususlar
249
bb. Kefilin sorumlu olacağı miktar
250
cc. Müteselsil kefalet durumu
253
uygulanacak kuralların belirlenmesi
254
aaaa. TBK m. 583’te yer alan şekil kurallarının ticari
işlere kefalet hâlinde de uygulanacağı görüşü
256
bbbb. TTK m. 7’de düzenlenen teselsül karinesinin
TBK m. 583’teki düzenlemeye bir istisna
cccc. Görüşlerin değerlendirilmesi
257
dd. Kefalet sözleşmesinde el yazısıyla belirtilmesi gereken
hususlara ilişkin bazı özel durumlar
259
aaa. Kefalet sözleşmesinin noterde düzenlenmesi hâlinde
TBK m. 583’teki şartların aranmasının gerekip
bbb. Birden fazla kişinin kefil olması hâlinde TBK m. 583’teki
şekil şartlarının ne şekilde yerine getirileceği sorunu
261
c. Kefalet sözleşmesinde şekle aykırılık ve sonuçları
261
C. Kira sözleşmesine kefalette sorumluluğun kapsamı
264
2. Kefalet altına alınan borçların kefalet sözleşmesinde belirtilmesi
hâlinde sorumluluğun kapsamı
267
3. Kira sözleşmesinden doğabilecek bütün borçların kefalet altına
alınması hâlinde sorumluluğun kapsamı
267
4. Kefalet altına alınan borçların sözleşmede belirtilmemesi hâlinde
D. Kefilin sorumluluk süresinin ve uzayan kira dönemlerinden
sorumluluğunun belirlenmesi
275
1. Kefaletin süreli veya süresiz olması meselesi
275
2. Kira sözleşmesinin belirsiz süreli olması hâlinde kefilin sorumluluğu
279
b. Kefalet sözleşmesinin süreli olması hâlinde sorumluluk
279
c. Kefalet sözleşmesinin süresiz olması hâlinde sorumluluk
280
3. Kira sözleşmesinin belirli süreli olması hâlinde kefilin sorumluluğu
282
b. Kefalet sözleşmesinin süreli olması hâlinde sorumluluk
284
c. Kefalet sözleşmesinin süresiz olması hâlinde sorumluluk
287
E. Kira sözleşmelerinde kefilin sorumluluğunun sona ermesi
290
1. Kefilin sorumluluğunun kira sözleşmesine bağlı olarak sona ermesi
290
2. Kefilin sorumluluğunun kefalet sözleşmesine ilişkin sebeplerle sona
a. Kefilin sorumluluğunun borca ilişkin genel sona erme sebepleriyle
b. Kefilin sorumluluğunun kefalet sözleşmesine özgü sebeplerle
aa. Kefilin sorumluluğu için kararlaştırılan sürenin dolması
sebebiyle kefilin sorumluluktan kurtulması
292
bb. Gerçek kişilerce verilen kefaletlerde kanunda öngörülen
azami sürenin dolması
293
cc. Süresiz kefalette kefilin belirli şartları yerine getirerek
sorumluluktan kurtulması
294
dd. Alacaklının haklı bir sebep olmaksızın kefilin ifa teklifini kabul
etmemesi sebebiyle kefilin sorumluluktan kurtulması
296
ee. Kefilin başka kişilerin de kefil olduğunu/olacağını varsayarak
sorumluluk altına girmesi ve bu varsayımının gerçekleşmemesi
sebebiyle sorumluluktan kurtulması
297
ff. Kefilin kefalet sözleşmesinden dönmesi
298
F. Kefalet sözleşmesine ilişkin hükümlerin uygulama alanı
301
III. Banka Teminat Mektubu
302
A. Genel olarak kira sözleşmelerinde banka teminat mektubu verilmesi
302
B. Banka teminat mektubunun unsurları
305
1. Belirli bir hareket tarzına yöneltme amacı
306
2. Belirli bir riskin üstlenilmesi
306
3. Bağımsız bir yükümlülük altına girilmesi
307
C. Banka teminat mektubunun şekli
308
D. Kiraya verenin banka teminat mektubu ile teminat altına alınan
alacaklarının kapsamı
308
E. Banka teminat mektubunun türleri
311
1. Ödeme talebinde bulunma şekline göre banka teminat mektubu
2. Konusuna göre banka teminat mektubu türleri
313
3. Süresine göre banka teminat mektubu türleri
314
F. Banka teminat mektubu verilmesi hâlinde kiracı, kiraya veren ve banka
G. Banka teminat mektubu karşılığında kiraya verene ödeme yapılması
316
H. Teminat mektubunu paraya çeviren bankanın kiracıya rücu etmesi
317
IV. Kiraya Verenin Haklarını Teminat Altına Almak İçin Başvurulabilecek Diğer
1. Tarafların iradesi ile rehin hakkı kurulması
318
2. Kiraya verenin kanuni rehin hakkı (Hapis hakkı)
320
B. Müteselsil borçluluk ve borca katılma
323
C. Üçüncü kişinin fiilini üstlenme
326
§11. HEM KİRAYA VERENİN HEM DE KİRACININ YARARLANABİLECEĞİ BİR TEMİNAT:
II. Kiralananın ve Kiralananda Bulunan Eşyaların Sigortalatılması
330
§12. KİRACIYA SAĞLANAN TEMİNAT: KULLANMA HAKKININ TAPUYA ŞERH EDİLMESİ
334
II. Kira Sözleşmesinin Yeni Malikin Gereksinimi Sebebiyle Feshine Karşı Şerhin
III. Kira Sözleşmesinin Gereksinim, Yeniden İnşa Ve İmar Sebebiyle Feshine Karşı